magisterska praca w1n 217


SPIS TREŚCI

I Spółki 3

II Rejestr handlowy , Firma , Prokura 3

III Spółka cywilna 4

IV Spółka jawna 5

V Spółka komandytowa 7

VI Spółka z ograniczona odpowiedzialnością 8

VII Spółka akcyjna 12

I - SPÓŁKI

Spółka:

jest prawną formą współdziałania dwóch lub więcej liczby osób dla łatwiejszego osiągnięcia celu gospodarczego. Prawo dopuszcza możliwość tworzenia i istnienia niektórych spółek z udziałem jednego właściciela, a także powoływane spółek w celu nie gospodarczym.

Rodzaje spółek:

cywilne (spółki prawa cywilnego);

handlowe (spółki prawa handlowego) - są wykazywane jako prawne formy prowadzenia profesjonalnej działalności gospodarczej;

Dzielą się na spółki:

osobowe,

kapitałowe.

W obecnym stanie prawa do spółki osobowej należą: spółka jawna i komandytowa, a do spółki kapitałowej zaliczamy spółkę z o. o. i spółkę akcyjną.

Różnice pomiędzy spółką osobową i kapitałową:

Spółki kapitałowe są wyposażone w osobowość prawną (są osobami prawnymi). Natomiast spółki osobowe nie mają osobowości prawnej (nie są osobami prawnymi - nie są podmiotami w gruncie prawa cywilnego). Niektóre spółki osobowe mają pewne cechy osób prawnych (są kwasi osoby prawnej - ponieważ kodeks handlowy daje im zdolność zaciągania zobowiązań (art. 81 k. h.)).

Struktura organizacyjna spółki kapitałowej jest w pewnym stopniu określona przepisami kodeksu handlowego i swoboda wspólników w kształtowaniu tej struktury organizacyjnej jest ograniczona, ograniczenie jest tego typu, że musi mieć zarząd, zgromadzenie wspólników. W spółkach osobowych struktura takiej spółki może być dowolna i musi być określona przez wspólników w umowie.

W spółkach kapitałowych majątek spółki stanowi własność spółki, w spółce osobowej majątek jest współwłasnością wspólników. Mimo tego, że majątek w spółce osobowej jest majątkiem wydzielonym, majątek odrębny od majątku wspólników służący tylko spółce i przeznaczony tylko na cele spółki, ale nie będący jej własnością.

W spółce kapitałowej dla założenia takiej spółki konieczne jest zgromadzenie przez wspólników i wniesienie do spółki kapitałowej kapitału w oznaczonej wysokości (spółka z o. o. = 4 000,- ; spółka akcyjna = 100 000,-). W spółce osobowej wysokość kapitału jest dowolna, wkład wspólnika może mieć inną postacią niż pieniężną i może przejawiać się w formie świadczeń usługi.

Prowadzenie spraw spółki w spółce kapitałowej należy do organów spółki przede wszystkim do zarządu. Prowadzenie spraw spółki w spółce osobowej należy bezpośrednio do wspólników.

Reprezentowanie spółki w stosunkach z innymi podmiotami gospodarczymi - zawiera umów w spółce kapitałowej należy do zarządu, a w spółce osobowej reprezentują wspólnicy.

Skład osobowy - w spółce kapitałowej ten skład osobowy ma drugorzędne znaczenie, natomiast nadrzędne znaczenie ma płynność kapitałową. Przez płynność kapitałową rozumiemy, że akcje, udziały są przelewane na różne podmioty. W spółce osobowej skład wspólników odgrywa istotną rolę, jest w zasadzie trwały.

Różnica w odpowiedzialności za zobowiązania w spółce kapitałowej odpowiedzialność za zobowiązania ponosi spółka i jest ona ograniczona do wysokości kapitału zakładowego, kapitału akcyjnego. Natomiast w spółce osobowej za zobowiązania spółki odpowiadają wspólnicy całym swoim majątkiem osobistym i jest to odpowiedzialność solidarna.

II - REJESTR HANDLOWY, FIRMA, PROKURA

Rejestr handlowy:

Rejestr handlowy jest prowadzony przez sąd gospodarczy rejonowy w większych miastach. Dla wszystkich spółek handlowych wpis do rejestru jest obligatoryjny. W rejestrze ujawnia się informacje, które są wymagane przez przepisy kodeksu handlowego dla danego rodzaju spółki. Np. na podstawie art. 106 kodeksu handlowego wpis do rejestru handlowego dla spółki z o. o. powinien obejmować:

firma (nazwa spółki),

siedzibę,

adres i przedmiot przedsiębiorstwa,

wysokość kapitału udziałowego,

postanowienie czy spółka może mieć tylko jeden udział czy większą liczbę udziałów,

imiona i nazwiska udziałów oraz sposób reprezentowania spółki,

informacje o wniesionych wkładach niepieniężnych,

czas trwania spółki, jeżeli w myśl umowy jest ograniczony,

pismo przeznaczone do ogłoszenia spółki.

Rejestr handlowy jest jawny. Każdy ma prawo rejestr przeglądać, żądać odpisów i wyciągów z rejestru, może żądać zaświadczenia o braku wpisu. Z rejestrem związane są domniemania (z danymi, które podlegają wpisowi).

Domniemanie prawdziwości wobec osób działających w zaufaniu do treści wpisu; spółka nie może zasłaniać się zarzutami, że dane te są nieprawdziwe.

Domniemanie powszechnej znajomości danych - informacje wpisane do rejestru uchodzą za prawdziwe, znane i nikt wobec spółki nie może zasłaniać się ich nieznajomością. Spółka nie może się powoływać wobec osób trzecich na dane, które wbrew obowiązkowi nie zostały wpisane do rejestru. Spółka nie może powołać się, że informacje powinny być wpisane ale nie zostały wpisane.

Wyciąg z rejestru jest aktualny przez trzy miesiące.

Firma:

to nazwa pod którą spółka handlowa prowadzi przedsiębiorstwo. Firma spółki jawnej obejmuje przynajmniej nazwisko i pierwszą literę imienia jednego ze wspólników z dodatkiem ukazującym, że jest spółką jawną, bądź w ogóle spółką.

Firma spółki komandytowej składa się przynajmniej z nazwiska i pierwszej litery imienia jednego z komplementriuszy z dopiskiem „spółka komandytowa”. Niedopuszczalne jest zamieszczanie w nazwie firmie nazwiska komandytariusza.

Firma spółki z o. o. i spółki akcyjnej może mieć dowolne brzmienie. Powinna jednak zawierać dodatek informacyjny o rodzaju spółki (sp. z o. o. i sp. a.).

Firma może zawierać dodatki mające na celu bliższe oznaczenie spółki lub prowadzonego przez nią przedsiębiorstwa. Natomiast nie dopuszczalne są dodatki, które mogłyby wprowadzić w błąd. Każda nowa firma powinna mieć inną nazwę. Firma może być dowolnym znakiem np. Adidas, Wedel.

Firma to jest również dobro osobiste. Dobra osobiste są stanowione przez kodeks cywilny np. nazwisko, wizerunek, firma.

Prokura:

jest specjalnym rodzajem pełnomocnictwa handlowego. Występuje jedynie w działalności spółki handlowej i tylko w obrocie gospodarczym. Jest to pełnomocnictwo o bardzo szerokim i w zasadzie nieograniczonym zakresie upoważnienia do reprezentowania spółki. Osoba, której udzielono prokury jest upoważniona do zawierania wszelkich umów i dokonywania innych czynności prawnych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa spółki. Tylko zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa oraz ustanowienia na nim prawa użytkowania, a nadto zbycie i obciążenie nieruchomości spółki wymaga dodatkowego upoważnienia prokurenta. Jedyne ograniczenie zakresu umocowania może wynikać z ustanowienia tak zwanej prokury łącznej, wymagającej współdziałania kilku prokurentów. Prokurent nie może przenieść swojego umocowania w całości na inną osobę, może natomiast udzielić pełnomocnictwa rodzajowego lub szczególnego. Prokura może być w każdej chwili odwołana, wygasa też w skutek ogłoszenia upadłości spółki. Sposób odwołania określają przepisy lub umowa spółki, np. w spółce z o. o. ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich członków zarządu, natomiast do odwołania prokury wystarczy oświadczenie jednego członka zarządu (art. 201 poz. 6 kodeksu handlowego). Z przedstawionej charakterystyki wynika, że prokura jest pełnomocnictwem o szerokim zakresie umocowania, jaki nie występuje poza obrotem gospodarczym.

III - SPÓŁKA CYWILNA

Spółka cywilna:

powstaje w drodze umowy zawartej przez wspólników. Przepisy, które odnoszą się do spółki cywilnej zawiera kodeks cywilny od art. 860 -875.

W umowie spółki cywilnej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego poprzez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładu.

Spółka cywilna może być prawną formą działania albo osób fizycznych albo osób prawnych.

Spółka cywilna może być zawiązana dla realizacji celów gospodarczych. Ten cel gospodarczy może być cel długofalowy albo też może być jednorazowy.

Wspólnicy są obowiązani wnieść do spółki wkłady, które są przewidziane w umowie wkłady mogą mieć postać pieniężny albo postać rzeczową, mogą też polegać na wniesieniu do spółki innych praw np. prawo użytkowania gruntu, lokalu, prawo najmu, dzierżawy, prawo używania samochodu, własny patent albo licencje. Wkładem w spółce cywilnej może być również świadczenie pracy czy świadczenia usług, wkładem może być własność rzeczy, pieniędzy lub jakieś inne prawo albo świadczenie usług.

Wartość wkładu musi określać umowa spółki. Jeżeli się nie określi wkładu w umowie to w takim razie wkłady wspólników mają jednakową wartość.

Z prawnego punktu widzenia majątek spółki jest współwłasnością wspólników, czy współwłasnością łączną.

W czasie trwania spółki wspólnik nie może rozporządzać swoim udziałem we wspólnym majątku, nie może również domagać się podziału wspólnego majątku. Konsekwencją tego jest, że wierzyciel jednego wspólnika nie może żądać zaspokojenia z jego udziału w majątku spółki.

Wspólnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Zobowiązaniem spółki są zarazem zobowiązania zaciągnięte przez albo jednego wspólnika, kilku wspólników lub wszystkich wspólników jeżeli pozostają w związku z działalnością spółki.

Solidarna odpowiedzialność oznacza, że za zobowiązania spółki każdy wspólnik odpowiada zarówno wspólnym majątkiem spółki jak i całym swoim majątkiem osobistym. Wspólnik, który przystąpił do już istniejącej spółki cywilnej bądź wystąpił za spółki odpowiada, które powstały w czasie kiedy był wspólnikiem. Wspólnicy nie mogą inaczej ukształtować tych właśnie zasad odpowiedzialności za zobowiązania spółki, ponieważ ten typ odpowiedzialności solidarnej jest cechą charakterystyczną spółki cywilnej i wynika ona z przepisu bezwzględnie obowiązującego.

O sposobie prowadzenia praw spółki rozstrzyga umowa spółki. Może być, że umowa zawiera szczegółowe postanowienia powierzające poszczególnym wspólnikom zakresy ich zadań i dziedziny spraw, którymi mają się zajmować. W razie braku takich uregulowań to sprawy nie przekraczające zakresu zwykłego zarządu może i powinien prowadzić każdy ze wspólników - nie musi się pytać o zgodę innych wspólników. Dopiero w razie sprzeciwu chociażby jednego ze wspólników potrzebna jest uchwała wszystkich wspólników. Natomiast do spraw przekraczających zwykły zarząd potrzebna jest uchwała wszystkich wspólników.

Jeżeli mamy do czynienia z nagłą czynnością to może się ona odbyć bez uchwały, jeżeli jest to konieczne dla uchronienia spółki przed niepowetowaną stratą.

Z umowy spółki wynika, że uchwały wspólników muszą zapadać jednogłośnie.

Zakres prowadzenia spraw spółki:

Z tym prawem wiąże się kwestia prawa reprezentacji spółki z innymi podmiotami zawierającymi umów ze spółką.

Prawo do reprezentowania spółki:

Każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takim zakresie w jakim jest uprawniony do prowadzenia spółki.

Umowa spółki określa udział wspólników w zyskach i stratach. Jeżeli umowa tej kwestii nie reguluje to ten udział jest równy bezwzględny na rodzaj i wielkość wkładu. W umowie spółki cywilnej można zwolnić niektórych wspólników z udziałów w stratach. Natomiast nie jest możliwe zwolnienie wspólnika z udziałów w zyskach.

Jeżeli spółka została zawarta na dłuższy czas to każdy ze wspólników ma prawo żądać podziału i wypłaty zysku z końcem roku obrachunkowego. W innych przypadkach to prawo podziału zysku służy wspólnikom dopiero przy rozwiązaniu spółki.

Spółka cywilna jak wszystkie spółki osobowe cechuje się stałym składem wspólników, możliwe jest poszerzenie grona wspólników. Takie poszerzenie wspólników wymaga zmiany umowy. Możliwe też jest wystąpienie wspólnika ze spółki, jednakże może to nastąpić tylko na zasadach przewidzianych w przepisach. W spółce utworzonej na czas nieokreślony, wspólnik może wypowiedzieć swój udział na trzy miesiące naprzód ze skutkiem na koniec roku obrachunkowego. Jeżeli zachodzą ważne powody to wspólnik może również wypowiedzieć swój udział bez zachowania wymienionych terminów i dotyczy to również spółki utworzonej na czas określony.

Umowa spółki może przewidywać krótszy termin wypowiedzenia.

Wypowiedzenie udziału wspólnika może dokonać także jego wierzyciel, który przeprowadził bezskuteczną egzekucję z ruchomości wspólnika i uzyskał zgodę na zajęcie praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki (art. 870).

Wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do użytkowania oraz wypłaca w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki. Gdy wartość wkładu w umowie nie była oznaczona to zwraca się wartość w chwili wniesienia wkładu. Natomiast nie zwraca się wartości wkładu polegającego na świadczeniu usług oraz używaniu rzeczy należących do wspólnika. Ponadto ten wspólnik otrzymuje taką część pozostałego majątku jaka odpowiada stosunkowi w jakich uczestniczył w zyskach spółki.

Spółka ulega rozwiązania w przypadkach przewidzianych w umowie. Jeżeli mimo zajścia tych przewidzianych powodów spółka działa nadal za zgodą wspólników to uważa się umowę spółki przedłużoną na czas nieokreślony.

Niezależnie od treści umowy każdy ze wspólników może z ważnych przyczyn żądać rozwiązania spółki. Wymaga to wytoczenia powództwa pozostałym wspólnikom. O ewentualnym rozwiązaniu (nierozwiązaniu) decyduje sąd. Gdy dojdzie do rozwiązaniu spółki z majątku, który został po zapłaceniu długu spółki zwraca się wspólnikom ich wkłady według zasad wymienionych powyżej, a pozostałą nadwyżkę dzieli się między wspólników w takich stosunkach w jaki uczestniczy w zyskach spółki.

IV - SPÓŁKA JAWNA

Spółka jawna:

art. 75 kodeksu handlowego, który mówi, że jest spółką która prowadzi we wspólnym imieniu przedsiębiorstwo zarobkowe w większym wymiarze a nie jest spółką handlową. Spółka jawna rozwinęła się i wyrosła ze spółki cywilnej. Do zawarcia spółki jawnej potrzebna jest umowa.

Umowa spółki jawnej wymaga formy pisemnej jednak bez rygoru nieważności tylko dla celów dowodowych. Spółka jawna wymaga wpisu do rejestru handlowego, wpis do rejestru spółki jawnej jest obowiązkowy lecz charakter jego wpisu jest deklaratywny znaczy to, że powstanie i istnienie spółki nie jest uzależnione od dokonania wpisu.

Spółka jawna nie jest osobą prawną ponieważ nie posiada osobowości prawnej (brak bowiem przepisu w kodeksie cywilnym przepisu przysługującego jej tą osobowość). Spółka jawna posiada wiele cech upodobniających ją do osoby prawnej, ponieważ może nabywać prawa i może zaciągać zobowiązania, może być stroną w procesach.

Prawa prowadzenia spółki jawnej:

Jest to uregulowane umową. Wspólnicy dysponują pełną swobodą, ponieważ przepisy kodeksu handlowego mają w tym zakresie charakter względnie obowiązujący. Jedyne ograniczenie swobody stron polega na tym, że umowa nie może powierzyć spraw prowadzenia spółki osobom trzecim.

Gdy umowa nie reguluje spraw prowadzenia spółki, wtedy dopiero mają zastosowanie reguły kodeksowe. A reguły kodeksowe mówią, że każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki, może samodzielnie podejmować decyzje, zaciągać zobowiązania spółki ale tylko w zakresie zwykłego zarządu. Jeśli chodzi o sprawy przekraczające zwykły zarząd to potrzebna jest uchwała wszystkich wspólników. Uchwała wszystkich wspólników jest potrzebna wtedy, gdy chociaż jeden wspólnik przeciwstawi się zamierzeniom spółki. Prowadzenie spraw spółki można powierzyć każdemu ze wspólników, jednemu albo kilku wspólnikom, może to nastąpić w umowie spółki lub w późniejszej uchwale wspólników, która to uchwała stanowi zmianę umowy spółki i dlatego wymaga taka zmiana uchwały jednogłośnej i formy pisemnej.

Kwestia prokury:

Spółka handlowa może udzielić prokury. Ustanowienie prokury w spółce jawnej musi być za zgodą wszystkich wspólników. Odwołać prokurę może każdy wspólnik.

Spółka jawna może istnieć bez odrębnego majątku, jednakże w umowach przewiduje się wkłady przez jednego lub kilku wspólników. Ten wkład może polegać na wniesieniu prawa własności lub innych praw np. prawo najmu, dzierżawy, może też być zezwolenie na prowadzenie rzeczy bądź używaniu praw np. używanie samochodu, komputera. Rzeczy wnoszone do spółki w charakterze wkładu mogą przechodzić na własność spółki albo służą jedynie do używania. Jeżeli służą tylko do używania w razie rozwiązania spółki wspólnik ma prawo żądać zwrotu rzeczy. Wielkość majątku i wkłady poszczególnych wspólników określa umowa. W razie wątpliwości wkładu uważa się, że wspólnicy mają wnieść równe wkłady.

Rzeczy i prawa wniesione do spółki tytułem wkładu, rzeczy i prawa uzyskane w czasie istnienia spółki stanowią majątek spółki. Jednakże spółka nie jest jego właścicielem (nie ma osobowości prawnej). Pod względem prawnym majątek spółki jest współwłasnością wspólną wspólników podobnie jak w spółce cywilnej.

Udział w zyskach i stratach:

Udział wspólników w zyskach i stratach powinna decydować umowa. Każdy wspólnik ma prawo do równego zysku bez względu na rodzaj i wielkość wniesionego wkładu. To samo dotyczy strat. Podział i wypłata zysków następuje z końcem roku obrachunkowego. W czasie trwania spółki wspólnik nie może rozporządzać prawami spółki należącymi do współwłasności wspólników i nie może żądać podziału majątku spółki. Jest to podyktowane współwłasnością łączną.

Stosunki zewnętrzne:

W przeciwieństwie do ustroju wewnętrznego, o którym mowa była wyżej stosunki zewnętrzne są uregulowane w sposób bezwzględnie obowiązujący i umowa nie może ich kształtować. Dotyczy to w szczególności prawa reprezentowania spółki i odpowiedzialność za długi.

Każdy wspólnik ma z mocy ustawy konkretnie z mocy art.83 prawo samodzielnego reprezentowania spółki w całym zakresie jej działalności, co ważne nie wyłączając zbywania i obciążania nieruchomości i innych czynności o podstawowym znaczeniu dla działalności spółki. W prawdzie w postanowieniu prawnym można wyłączyć od reprezentowania spółki jakiegoś wspólnika lub ustanowić, że może on reprezentować spółkę łącznie z innymi wspólnikami lub może on reprezentować razem z prokurentem. To jednak te ograniczenia dotyczą tylko spraw wewnętrznych spółki. Nie mogą natomiast dotyczyć osób trzecich. Prawo reprezentowania spółki jawnej przez wspólnika nie może być w ogóle wyłączone ani ograniczone ze skutkiem dla osób trzecich. Oznacza to, że umowa zawarta w imieniu spółki przez wspólnika pozbawionego prawa do jej reprezentowania jest ważna i na spółce ciąży obowiązek jej wykonania. I wtedy wspólnik jest odpowiedzialny za ewentualne szkody wobec spółki przez umowę jaką zawarł.

Odpowiedzialność za zobowiązania:

W spółce jawnej jest daleko idąca odpowiedzialność za zobowiązania wspólników każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem bezpośrednio i w sposób nieograniczony za każdą sumę długu solidarnie ze spółką oraz pozostałymi wspólnikami. Wierzyciel spółki może dochodzić swojego roszczenia od spółki lub od któregokolwiek ze wspólników według swojego wyboru.

Kto przystępuje do spółki jawnej już istniejącej odpowiada także za zobowiązania, które powstały przed jego przystąpieniem.

Kto jako wspólnik jawny przystępuje do przedsiębiorstwa jednoosobowego odpowiada także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu przedsiębiorstwa przed jego przystąpieniem. Tak drastyczna odpowiedzialność nie może być w umowie zniesiona. Nie znosi tej odpowiedzialności też uznanie upadłości spółki.

Spółka ulega rozwiązania w przypadkach przewidzianych w kodeksie handlowym art. 112.

Przyczyny rozwiązania spółki:

Przyczyny przewidziane w umowie spółki:

Zgoda wszystkich wspólników,

Ogłoszenie upadłości spółki,

Śmierć wspólnika lub ogłoszenie upadłości jednego ze wspólników,

Wprowadzenie umowy spółki,

Wyrok sądowy.

Wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki zawartą na czas nieograniczony na sześć miesięcy przed upływem roku obrachunkowego. Umowę może wypowiedzieć również wierzyciel wspólnika, który przeprowadził bezskuteczną egzekucję z jego nieruchomości i nie uzyskał zadowolenia, a który chce by egzekucję tą kontynuować na roszczeniach służącymi wobec wspólnikowi spółki w razie ustąpienia albo rozwiązania spółki art. 117 poz. 2 k. h.

Wysokość przysługującego wspólnikowi udziału oznacza się na podstawie osobnego bilansu uwzględniając wartość majątku przedsiębiorstwa a rzeczy dane do używania w spółce zwraca się w naturze. W sytuacji jeśli udział w spółce jest ujemny wspólnik ma obowiązek uregulowania przypadającej części niedoboru.

Wspólnik z ważnych powodów może żądać rozwiązania spółki przez sąd. Sąd może spółkę rozwiązać, ale jeżeli ważny powód do rozwiązania zachodzi wobec jednego ze wspólników, to sąd na wniosek pozostałych wspólników może w miejsce o rozwiązaniu spółki, może orzec o ustąpieniu wspólnika.

Zakończenie prowadzenia spółki w razie rozwiązania a następnie w drodze likwidacja odbywa się w trybie art. 127-140 kodeksu handlowego.

V - SPÓŁKA KOMANDYTOWA

Spółka komandytowa charakteryzuje się dwiema cechami:

ma na celu prowadzenie w większym rozmiarze przedsiębiorstwa zarobkowego lub gospodarstwa rolnego pod wspólną firmą,

za zobowiązania spółki wobec wierzycieli przynajmniej jeden ze wspólników zwany komplementariuszem odpowiada bez ograniczenia i przynajmniej jeden zwany komandytariuszem odpowiada w sposób ograniczony.

Spółka komandytowa przekształciła się ze spółki jawnej i powszechnie uważa się, że stanowi jej odmianę dlatego, że od spółki jawnej różni się ograniczonym zakresem odpowiedzialności komandytariuszy oraz odsunięciem ich od prowadzenia spraw spółki i reprezentowania spółki. Spółka komandytowa, podobnie jak spółka jawna, nie ma osobowości prawnej, a to ze względu na brak wyraźnego przepisu. Posiada jednak niektóre cechy osoby prawnej, między innymi może zaciągać zobowiązania. Wyrazem podobieństwa obu spółek jest wspólna w dużym zakresie regulacja prawna. Szczególne przepisy poświęcone spółce komandytowej zawiera kodeks handlowy w art. 28 par. 2 i art. 143-157, zaś w sprawach tam nie uregulowanych stosuje się przepisy o spółce jawnej.

Utworzenie spółki komandytowej następuje w drodze zawarcia przez wspólników odpowiedniej umowy. Umowa spółki komandytowej wymaga zachowania formy aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Spółka podlega obowiązkowemu wpisaniu do rejestru handlowego, ale ten wpis ma charakter konstytutywny, inaczej mówiąc spółka powstaje dopiero w chwili zarejestrowania.

Wpis obejmuje:

W spółce komandytowej występują dwa rodzaje wspólników. Różni ich sytuacja prawna i odgrywa w spółce rola oraz okres odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Komplementariusze są aktywnymi członkami spółki. Wyłącznie do nich należy kierowanie sprawami spółki. Tylko oni mogą reprezentować spółkę na zewnątrz, zawierać umowy, zaciągać zobowiązania. Decydują o sposobie zarządzania spółką. Łączy się z tym zakres ich odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Komplementariusze odpowiadają wobec wierzycieli spółki bez ograniczenia, całym swoim majątkiem nie tylko wkładami wniesionymi do spółki, ale i majątkiem osobistym - tak jak wspólnicy w spółce jawnej.

Komandytariusze są biernymi wspólnikami. Ich rola w spółce ogranicza się do wniesienia wkładów i czerpania z tego zysków. Nie mają bezpośredniego wpływu na kierowanie sprawami spółki, dlatego ich odpowiedzialność za zobowiązania spółki jest ograniczona. Zakres odpowiedzialności komandytariusza wynika z umowy spółki, która to umowa określa tak zwaną sumę komandytową, stanowiącą granicę tej odpowiedzialności. Może ona być dla każdego komandytariusza inna. Osoba, która przystąpiła do już istniejącej spółki w charakterze komandytariusza, odpowiada również za wcześniejsze zobowiązania spółki.

Komandytariusz ma prawo domagać się odpisu rocznego bilansu oraz wglądu do ksiąg i dokumentów w celu sprawdzenia jego rzetelności. Istotnym uprawnieniem komandytariuszy, pozwalającym im zachować wpływ na podstawowe decyzje majątkowe podejmowane przez spółkę, jest konieczność uzyskania ich zgody na zawarcie umów i dokonywanie jednostronnych czynności prawnych przekraczających zakres zwykłych czynności spółki.

VI - SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

Utworzenie spółki:

Powołanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga takich działań jak:

Umowa spółki wymaga do swej ważności aktu notarialnego pod rygorem nieważności. To samo dotyczy aktu założycielskiego w przypadku spółki jednoosobowej. Umowa powinna zawierać przynajmniej następujące postanowienia:

Jeżeli któryś ze wspólników wnosi do spółki wkład rzeczowy (aport), umowa powinna wymieniać ten wkład oraz osobę, która go wnosi, a ponadto liczbę i wysokość przyznanych w zamian udziałów.

Poza wymienionymi wyżej niezbędnymi (obligatoryjnymi) postanowieniami, umowa powinna regulować wszystkie istotne sprawy spółki i jej przyszłej działalności.

Do składanego w sądzie wniosku o zarejestrowanie spółki należy dołączyć:

Jeżeli spółka nie zostanie zgłoszona do rejestru w ciągu sześciu miesięcy od dnia zawarcia umowy, umowa spółki traci moc.

Każda zmiana umowy spółki wymaga do swej ważności uchwały wspólników. Uchwała taka po rygorem nieważności winna być zaprotokołowana przez notariusza. Zarząd spółki ma obowiązek zgłosić zmianę do rejestru handlowego, gdzie zostanie odnotowany zarówno sam fakt zmiany umowy, jak i treść zmian. W razie zmiany składu spółki, co najczęściej następuje przez zbycie udziału przez wspólnika, konieczne jest złożenie w sądzie rejestrowym nowej listy wspólników.

Kapitał zakładowy i udziały wspólników:

Powstanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest związane ze zgromadzeniem przez wspólników kapitału spółki, nazywanego przez przepisy kodeksu handlowego kapitałem zakładowym.

Jego wysokość nie może być niższa niż 4 tysiące złotych. Kapitał tworzą wkłady wspólników.

Wkłady majątkowe wspólników mają postać wkładów pieniężnych albo wkładów rzeczowych (aportów). W pierwszym przypadku wspólnik wnosi do spółki pieniądze. Wkładem rzeczowym są wnoszone przez wspólnika rzeczy: nieruchomość, samochód, maszyny, surowce do przyszłej produkcji, wyposażenie lokalu itp. Zarówno wkład pieniężne jak i rzeczowe przechodzą na własność spółki. Wkładem do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być praca wspólnika, świadczenie przez niego usług itd., jak to ma miejsce w spółce cywilnej.

Aporty są wyceniane w pieniądzach, ponieważ pozwala to na procentowe ustalenie wysokości wkładu wspólnika do kapitału spółki. W zamian za wniesiony wkład wspólnik otrzymuje odpowiednią liczbę udziałów.

Kapitał zakładowy spółki dzieli się na udziały. Udział stanowi wyraz członkostwa wspólnika w spółce oraz służących mu z tego tytułu praw, przede wszystkim prawa do odpowiedniej części osiągniętego przez spółkę zysku. Jeżeli jednak umowa stanowi, że wspólnik może mieć większą liczbę udziałów, wówczas wszystkie udziały winne być równe i nie mogą być dzielone. Wysokość jednego udziału nie może być niższa niż 50 zł. Jako świadectwo posiadania udziałów w spółce mogą być wystawiane tylko dokumenty imienne, wystawianie dokumentów na okaziciela i na zlecenie jest zakazane.

Liczba posiadanych przez wspólnika udziałów decyduje o wielkości uprawnień wspólnika, o jego sile i znaczeniu w spółce.

Udziały są zbywalne. Wspólnik może swoje udziały w spółce sprzedać, zamienić lub podarować innej osobie, zastawić. Udziały mogą także przejść na spadkobierców w drodze dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, stanowią bowiem wyraz praw majątkowych spadkodawcy i jako takie są częścią spadku. Zbycie udziału wymaga zawarcia umowy w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Zbywalność udziałów nie może być w umowie spółki skutecznie wyłączona. Stanowi ona kodeksową zasadę, ustanowioną przepisami bezwzględnie obowiązującymi. Wspólnicy mogą natomiast wprowadzić do umowy postanowienia ograniczające zbywalność udziałów. Ograniczenia mogą dotyczyć wszystkich udziałów, albo tylko niektórych, podczas gdy pozostałe mogą być zbywane bez ograniczeń. Ograniczenie może polegać na tym, że zbycie jest dopuszczalne dopiero po upływie pewnego czasu, np. po dwóch latach od zarejestrowania spółki, albo tylko na rzecz innego wspólnika lub innej osoby, tylko nabywcy określonej narodowości lub zawodu, tylko osobie fizycznej itd. Sama spółka nie może - z pewnymi wyjątkami - nabywać ani przyjmować w zastaw własnych udziałów.

Podstawowym sposobem ograniczenia możliwości zbycia udziału jest jego uzależnienie od zgody spółki. Zasady i tryb udzielania zezwoleń mogą być przez wspólników ustalone w umowie. Jeżeli umowa nie zawiera odpowiednich postanowień, stosuje się reguły zawarte w kodeksie handlowym. Składają one decyzję w sprawie udzielania zezwolenia w ręce zarządu. Zezwolenie musi być udzielone na piśmie. W razie odmowy udzielenia zezwolenia wspólnik ma prawo zwrócić się do sądu. Sąd może pozwolić wspólnikowi na zbycie udziału, jeżeli ten wykaże, że zachodzą ważne powody.

Wspólnicy mogą również wprowadzić do umowy spółki postanowienia ograniczające, albo nawet całkowicie wyłączające wejście do spółki spadkobierców zmarłego wspólnika. W takim wypadku umowa musi określać warunki spłaty spadkobierców. Udział zmarłego wspólnika ulega umorzeniu, albo też przechodzić na któregoś z pozostałych wspólników, albo na wszystkich - według postanowień umowy spółki. Ograniczenie dziedziczenia udziału może polegać na przykład na tym, że do spółki w miejsce zmarłego wspólnika może wejść tylko osoba oznaczonego zawodu, lub dysponująca określonymi kwalifikacjami, albo że wykluczone są osoby nie zajmujące się handlem itd. Ograniczenie albo wyłączenie może dotyczyć też wyraźnie wskazanej osoby lub osób.

Jeżeli przeciwko wspólnikowi prowadzona jest egzekucja i jej przedmiotem jest udział w spółce, którego zbycie jest uzależnione od zgody spółki lub w inny sposób ograniczony, spółka może przedstawić własnego kandydata na nabywcę. Osoba ta ma pierwszeństwo w nabyciu spółki. Cenę udziału w takim przypadku oznacza sąd rejestrowy.

Nabywca i zbywca udziału są obowiązani o przejściu udziału zawiadomić spółkę. Wobec spółki przejście udziału jest skuteczne dopiero od chwili otrzymania przez nią wiadomości od jednego z zainteresowanych. Zawiadomienie spółki jest niezbędne przede wszystkim dla nabywcy, który bez tego nie może wykonywać żadnych praw, które mu przysługują jako członkowi spółki.

Na zarządzie spółki spoczywa obowiązek prowadzenia ksiąg udziałów, w której odnotowuje się imię i nazwisko lub firmę każdego wspólnika, jego adres, liczbę i wysokość posiadanych udziałów. W razie zmiany dane te powinny być w księdze niezwłocznie zaktualizowane.

W czasie trwania spółki zarządowi nie wolno zwracać wspólnikom wpłat dokonywanych na udziały. Nie wolno też wypłacać odsetek od wniesionych wkładów.

Osiągnięty przez spółkę zysk dzieli się między wspólników w zasadzie proporcjonalnie do udziałów. Odmienne reguły podziału zysku są dopuszczalne, ale jeśli mają obowiązywać muszą być wyraźnie sformułowane w umowie spółki.

Zgromadzenie wspólników:

Zgromadzenie wspólników jest uchwałodawczym, stanowiącym organem spółki.

Uchwały wspólników wymagają przede wszystkim następujące sprawy:

Zwyczajne zgromadzenie wspólników odbywa się z reguły raz w roku, w ciągu sześciu miesięcy po upływie roku obrotowego (obrachunkowego). Jego przedmiotem powinno być rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania, bilansu i rachunku zysków i strat za ubiegły rok, podjęcie uchwały o podziale zysku lub pokrycia strat, jeżeli umowa spółki przewiduje te sprawy zgromadzeniu wspólników, udzielenie władzom spółki absolutorium z wykonania przez nie obowiązków. W wymienionych sprawach pisemne głosowanie, bez odbycia zgromadzenia, nie jest dopuszczalne.

Zgromadzenie wspólników zwołuje zarząd. Przepis kodeksu przewiduje zwołanie zgromadzenia za pomocą listów poleconych, wysłanych przynajmniej na dwa tygodnie przed terminem, co nie wyklucza innych środków informacji. Wspólnicy zbierają się w siedzibie spółki, chyba że umowa wskazuje inne miejsce lub miejsca na terenie kraju.

Poza zwyczajnym zgromadzeniem wspólników, mogą być zwoływane również zgromadzenia nadzwyczajne, zarówno z inicjatywy zarządu, jak i na żądanie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, a także wspólników. Rada nadzorcza może żądać zwołania zgromadzenia w każdym przypadku, gdy uzna to za właściwe. Gdyby zarząd zgromadzenia nie zwołał, robi to rada nadzorcza. Prawo zwołania zgromadzenia wspólników przysługuje radzie także wówczas, gdyby zarząd nie zwołał we właściwym czasie zwyczajnego zgromadzenia wspólników. Wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej jedną dziesiątą część kapitału zakładowego mogą domagać się zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia i umieszczenia wskazanych spraw na porządku obrad.

Wspólnicy mogą podejmować uchwały jedynie w sprawach objętych porządkiem obrad, załączonym do zawiadomienia. Nie jest więc dopuszczalne ustalanie lub zmienianie porządku obrad na samym posiedzeniu. W sprawach nie objętych porządkiem obrad można podjąć uchwałę, jeżeli obecnie są wszyscy wspólnicy lub ich przedstawiciele, a więc reprezentowany jest cały kapitał, i żaden ze wspólników nie sprzeciwi się podjęcia uchwały. Poza tym w sprawach nie objętych porządkiem dopuszczalne jest podjęcie uchwały o zwołaniu nadzwyczajnego walnego zgromadzenia ze wskazanym przez wnioskodawcę przedmiotem obrad, a także uchwalenie wniosków o charakterze porządkowym.

Zgromadzenie wspólników jest w zasadzie ważne bez względu na liczbę reprezentowanych na nim udziałów. Surowsze wymagania w tym zakresie może ustanowić umowa spółki, a dla poszczególnych przypadków przewidują je przepisy kodeksu handlowego. Np. uchwała o przekształceniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną wymaga obecności wspólników reprezentujących przynajmniej połowę kapitału zakładowego.

Uchwały zapadają bezwzględną większością oddanych głosów, chyba że umowa spółki lub przepisy kodeksu stanowią inaczej.

Głosowanie jest jawne. Tajne głosowanie przeprowadza się przy wyborach lub odwołaniu członków władz spółki, nad wnioskiem o pociągnięcie ich do odpowiedzialności, jak również w sprawach osobistych , a ponadto zawsze, gdy żąda tego choćby jeden z obecnych.

Podjęte uchwały wpisuje się do księgi protokołów. Protokół zgromadzenia wspólników powinien zawierać stwierdzenie prawidłowości zwołania zgromadzenia, zdolność zgromadzenia do powzięcia uchwał oraz szereg dalszych informacji, jak powzięte uchwały, liczbę głosów oddanych za każdą uchwałą, wniesione sprzeciwy.

Uchwała wspólników może być zaskarżona do sądu w drodze wytoczenia przeciwko spółce powództwa. Może to mieć miejsce, jeżeli w przekonaniu skarżących uchwała narusza przepisy prawa lub umowę spółki, a także gdy wbrew dobrym obyczajom kupieckim godzi w interesy spółki lub ma na celu pokrzywdzenie wspólnika.

Rada nadzorcza:

Nadzór w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może być wykonywany w różny sposób, zależnie od potrzeb. Na wybór formy nadzoru wpływa liczba wspólników, rodzaj prowadzonej działalności i inne czynniki.

W pierwszym rzędzie wspólnicy mogą sprawować nadzór bezpośrednio, nie powołując żadnych organów. Najczęściej jednak formą nadzoru nad działalnością spółki jest powołanie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej. Kodeks handlowy przewiduje obowiązkowe powołanie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej w spółkach, w których:

kapitał zakładowy przewyższa kwotę 25 tysięcy złotych, a jednocześnie

wspólników jest więcej niż pięćdziesiąt.

W razie ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, umowa spółki może wyłączyć prawo sprawowania indywidualnej kontroli przez wspólników. Całość obowiązków nadzorczych spoczywa na powołanym organie.

Członkowie rady nadzorczej wybierani są uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki przewiduje inny sposób ich powoływania. Umowa spółki może np. stanowić, że wszystkich lub niektórych członków wyznacza wskazana osoba, urząd albo instytucja, że w systemie rotacyjnym sama rada dobiera nowych członków w miejsce ustępujących, a wspólnicy później ten wybór zatwierdzają swoją uchwałą. Niedopuszczalne jest jedynie postanowienie umowy, że członków rady nadzorczej powołuje zarząd, bowiem oznaczałoby to, że zarząd sam ustanawia swego nadzorcę.

Liczba członków rady nadzorczej określa umowa spółki, z tym jednak zastrzeżeniem, że nie może ona być mniejsza od trzech. Umowa może ustalać dokładnie liczbę członków, może też ustalać jedynie minimalną liczbę członków. Radę nadzorczą powołuje się na okres przewidziany w umowie spółki. Umowa może przewidywać także powołanie rady na czas trwania spółki. Jeżeli umowa nie precyzuje tego okresu, radę powołuje się na jeden rok.

Członkami rady nadzorczej mogą być zarówno wspólnicy, jak i osoby spoza spółki. Kodeks handlowy ustanawia generalny zakaz powoływania do rady nadzorczej i komisji rewizyjnej członków zarządu spółki, likwidatora, głównego księgowego, radcy prawnego, kierownika zakładu, a także innych pracowników podlegających bezpośrednio członkowi zarządu.

Niezależnie od okresu, na który zostali powołani, członkowie rady nadzorczej mogą być w każdej chwili odwołani. Bezwzględnie obowiązujący charakter tego przepisu sprawia, że zamieszczenie w umowie postanowienia, iż członka rady nie można odwołać, albo że można go odwołać tylko z ważnych powodów, należy uznać za prawie bezskuteczne.

Generalnym zadaniem rady nadzorczej jest sprawowanie stałego nadzoru nad działalnością spółki, w całym zakresie prowadzonej przez nią działalności. Uprawnień rady nie można skutecznie ograniczać w umowie spółki, bo byłoby to sprzeczne z istotą jej zadań wynikających z kodeksu handlowego. Nadzór może być wykonywany przez całą radę, albo przez jej poszczególnych członków, chyba że umowa spółki wyłącza indywidualną kontrolę członków rady. W celu wykonania swoich obowiązków rada może żądać od zarządu i pracowników wyjaśnień i sprawozdań, sprawdzać księgi i dokumenty źródłowe, konfrontować je ze stanem faktycznym itd. Rada może też zlecać biegłym sprawdzanie ksiąg i dokumentów, a także powoływać ekspertów z innych dziedzin, jeśli jest to potrzebne do skutecznego przeprowadzenia kontroli. Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy badanie sprawozdań zarządu, bilansu oraz rachunku zysków i strat, zarówno co do zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, a także badanie wniosków zarządu w sprawie podziału zysku lub pokrycia straty.

Umowa spółki może poszerzyć uprawnienia rady nadzorczej i powierzyć jej zadania wykraczające poza zakres spraw związanych z nadzorem.

Zarząd:

Zarząd jest podstawowym organem spółki, odgrywającym kluczową rolę w procesie zarządzania spółką i kierowania jej bieżącymi sprawami.

Zarząd może być wieloosobowy lub jednoosobowy. Liczba członków zarządu może być ustalona w umowie spółki, i to zarówno przez wskazanie konkretnej liczby, jak i przez określenie granic liczebności zarządu.

Członkowie zarządu są wybierani przez zgromadzenie wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Zadaniem zarządu jest prowadzenie spraw spółki. Należy więc do niego podejmowanie decyzji dotyczących zarządzania jej majątkiem i prowadzenia jej działalności. W tym zakresie wyłączne kompetencje zarządu są zasadą, a uprawnienia innych organów spółki muszą wynikać z wyraźnego przepisu prawa, umowy spółki lub uchwały wspólników.

Zarząd reprezentuje spółkę w stosunkach z innymi podmiotami prawa. Chodzi tu przede wszystkim o prawo występowania w imieniu spółki w stosunkach cywilnoprawnych: zawierania umów i składania jednostronnych oświadczeń woli.

Zarząd w ramach swoich normalnych kompetencji nie może natomiast zbyć, wydzierżawić lub ustanowić użytkowania na prowadzonym przez spółkę przedsiębiorstwie, gdyż nie mieści się to w pojęciu prowadzenia przedsiębiorstwa, do czego zarząd jest uprawniony. Prawa zarządu do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkami wobec osób trzecich. W związku z tym wszelkie umowy zawarte przez zarząd spółki są ważne, i to także wtedy, gdy kontrahent wiedział o wynikającym na przykład z umowy spółki ograniczeniu. Natomiast jest możliwe ustanowienie ograniczenia w stosunkach wewnętrznych spółki. Np. umowa spółki lub uchwała zgromadzenia wspólników mogą stanowić, że zarządowi wolno dokonywać określonych czynności prawnych jedynie po uzyskaniu zgody innego organu spółki, niektórych wspólników itp. Umowa zawarta z naruszeniem tego ograniczenia jest ważna, ale zarząd odpowiada wobec spółki za wynikłą stąd szkodą.

Gdy zarząd składa się tylko z jednej osoby, osobie tej przysługują wszelkie uprawnienia zarządu jako całości. Nie mogą one być ograniczone.

W umowach między spółką a członkami jej zarządu, a także w ewentualnych sporach między nimi, spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnicy powołani przez zgromadzenie wspólników.

Członkowie zarządu spółki nie mogą się zajmować interesami konkurencyjnymi.

Zmiana umowy spółki:

Umowa spółki może ulec zmianie jedynie w drodze uchwały zgromadzenia wspólników. Uchwała taka wymaga większości dwóch trzecich oddanych głosów, chyba że umowa spółki ustanawia surowsze warunki jej podjęcia. Uchwała powinna być zaprotokołowana przez notariusza i zgłoszona do rejestru handlowego. Szczególne przepisy poświęca kodeks handlowy zmianom umowy o podwyższeniu i obniżeniu kapitału spółki.

Podwyższenie kapitału zakładowego może nastąpić bez zmiany umowy spółki, o ile umowa taką możliwość przewiduje. W przeciwnym razie do podwyższenia konieczna jest zmiana umowy. O ile umowa spółki lub uchwała zgromadzenia wspólników o podwyższeniu kapitału inaczej nie stanowią, dotychczasowi wspólnicy korzystają z pierwszeństwa w obejmowaniu podwyższonego kapitału, proporcjonalnie do wysokości posiadanych już wydziałów. Z prawa objęcia nowych udziałów można skorzystać w ciągu miesiąca od wezwania wspólników przez zarząd do ich obejmowania. Objęcie udziałów przez nowych wspólników, spoza grona dotychczasowych, wymaga złożenia przez każdego z nich oświadczenia o przystąpieniu do spółki na zasadach sformułowanych w umowie spółki oraz o objęciu udziałów w oznaczonej wysokości. Oświadczenie takie wymaga formy aktu notarialnego.

Dokonanie podwyższenia kapitału spółki zarząd zgłasza do rejestru handlowego. Do wniosku o dokonanie wpisu zarząd załącza uchwałę zgromadzenia wspólników, oświadczenia o objęciu powstałych udziałów oraz oświadczenia wszystkich członków zarządu, że wpłaty pieniężne zostały dokonane, a przyjście aportów na rzecz spółki jest zapewniony.

Obniżenie kapitały zakładowego spółki może nastąpić jedynie na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników. Obniżenie kapitału stanowi w istocie zmianę umowy spółki, dlatego uchwała w tej sprawie, podobnie jak każda zmiana umowy spółki, wymaga kwalifikowanej większości dwóch trzecich głosów. Nie można obniżyć kapitału zakładowego poniżej ustawowo dopuszczalnej granicy. Obniżenie kapitału może być połączone z umorzeniem części udziałów, np. należących do zmarłego wspólnika, gdy umowa spółki to przewiduje, wykluczając możliwość objęcia udziałów przez spadkobierców zmarłego. W innym przypadku obniżenie kapitału powoduje automatycznie proporcjonalne obniżenie nominalnej wysokości udziałów. Wysokość obniżonego nie może być niższa od dolnej granicy określonej przez ustawę. Obniżenie kapitału spółki zarząd zgłasza celem wpisania do rejestru handlowego.

Wyłączenie wspólnika:

Z ważnych przyczyn dotyczących wspólnika pozostali wspólnicy mogą na drodze sądowej żądać jego usunięcia ze spółki. Może to dotyczyć również kilku wspólników. Powództwo takie mogą skutecznie wytoczyć jedynie działający łącznie wszyscy pozostali wspólnicy, pod warunkiem, że ich udziały przedstawiają więcej niż połowę kapitału zakładowego. Umowa spółki może przyznać prawo żądania wyłączenia udziałowca również mniejszej liczbie wspólników, ale i w tym przypadku muszą oni dysponować przewagą kapitału.

Orzekając o wykluczeniu wspólnika ze spółki sąd ustala cenę, po jakiej zostaną przejęte jego udziały. Za podstawę wyceny udziałów sąd przyjmuje ich rzeczywistą wartość z chwili wytoczenia powództwa. Udziały muszą być przejęte, bądź to przez pozostałych wspólników, bądź też przez osoby trzecie. W orzeczeniu o wykluczeniu wspólnika sąd oznacza termin, w którym wyłączonemu wspólnikowi ma być zapłacona cena przejęcia jego udziałów. Jeżeli cena nie zostanie w tym terminie zapłacona, orzeczenie o wyłączeniu wspólnika staje się bezskuteczne. Wspólnika prawomocnie wyłączonego wyrokiem sądowym, a następnie spłaconego, uważa się za usuniętego ze spółki już z chwilą doręczenia mu pozwu. Z ważnych powodów sąd już w trakcie procesu może w celu zabezpieczenia powództwa zawiesić wspólnika w wykonywaniu praw członkowskich w spółce.

Rozwiązanie i likwidacja spółki:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ulega rozwiązaniu w drodze odpowiedniej uchwały wspólników. Uchwała taka winna być podjęta kwalifikowaną większością dwóch trzecich oddanych głosów, jeżeli umowa spółki nie ustanawia surowszych warunków, i stwierdzona protokołem notarialnym.

Rozwiązanie następuje z chwilą wykreślenia spółki z rejestru handlowego. Do tej chwili wspólnicy, zmieniając zdanie, mogą podjąć uchwałę o utrzymaniu spółki. Uchwała taka może być jednak podjęta tylko jednogłośnie.

Poza wymienioną uchwałą, stanowiącą wyraz woli wspólników, rozwiązanie spółki powoduje:

przyczyny przewidziane w umowie spółki;

ogłoszenie upadłości spółki;

orzeczenie sądu o rozwiązaniu spółki.

Umowa spółki może przewidywać rozmaite okoliczności powodujące rozwiązanie spółki.

Likwidacja ma na celu zakończenie spraw spółki i jej działalności. Pod względem swojej istoty i zadań nie różni się ona od likwidacji przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni lub innego podmiotu gospodarczego, natomiast zachodzą różnice w sposobie uregulowaniu zagadnień szczegółowych. Likwidacja ma doprowadzić do zakończenia bieżących spraw spółki, ściągnięcia wierzytelności, wypełnienia świadczeń, do których spółka jest zobowiązana i spieniężenia majątku spółki. W czasie postępowania likwidacyjnego nowe interesy wolno rozpoczynać tylko wówczas, gdy są potrzebne do zakończenia dawnych. Sposób zbywania majątku spółki zależy od uznania likwidatorów. Wyjątek stanowią nieruchomości, które powinny być sprzedane na publicznej licytacji, chyba że wspólnicy postanowili inaczej, wyznaczając jednocześnie cenę minimalną, za którą nieruchomość może być sprzedana.

Likwidację spółki przeprowadzają likwidatorzy. Zgodnie z przepisami kodeksu handlowego likwidatorami spółki są w zasadzie członkowie ostatniego zarządu.

Otwarcie likwidacji likwidatorzy zgłaszają do rejestru handlowego. Likwidatorzy sporządzają bilans otwarcia likwidacji i przedstawiają go wspólnikom do zatwierdzenia. W czasie likwidacji spółka zachowuje osobowość prawną. Prawo reprezentowania spółki służy wyłącznie likwidatorom. W toku likwidacji nie można wspólnikom wypłacić zysków przed spłaceniem wszystkich zobowiązań spółki. Majątek pozostały po zaspokojeniu wierzycieli dzieli się między wspólników w stosunku do ich udziałów, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Po zakończeniu likwidacji i zatwierdzeniu przez wspólników ostatecznych rachunków likwidatorzy ogłaszają sprawozdanie likwidacyjne i składają je sądowi rejestrowemu wraz z wnioskiem o wykreśleniu spółki z rejestru handlowego. Nad likwidacją spółki sprawuje nadzór sąd rejestrowy.

Odpowiedzialność członków władz spółki:

Członkowie władz (organów) spółki są obowiązani w swojej działalności przestrzegać przepisów kodeksu handlowego, postanowień umowy spółki, a także ogólnych przepisów prawa mających zastosowanie w działalności gospodarczej. Kodeks handlowy przewiduje szczególne zasady odpowiedzialności członków władz spółki za naruszenie przepisów i umowy, w szczególności zaś za szkody, jakich wskutek tego doznała spółka. Chodzi tu przede wszystkim o odpowiedzialność cywilną, ale w niektórych przypadkach kodeks handlowy przewiduje również odpowiedzialność karną.

W pierwszym rzędzie odpowiedzialność koncentruje się na członkach zarządu, a więc organu kierującego działalnością spółki. Zaniedbywanie obowiązków kontrolnych może być powodem odpowiedzialności członków rady nadzorczej i komisji rewizyjnej. W niektórych przypadkach odpowiedzialność grozi również wspólnikom.

Wśród licznych reguł kształtujących odpowiedzialność członków władz spółki zasadnicze znaczenie ma przepis stanowiący, że w razie gdyby egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna, za jej długi odpowiadają solidarnie członkowie zarządu. Od odpowiedzialności tej członek zarządu może się uwolnić tylko przez wykazanie, że we właściwym czasie został złożony wniosek o ogłoszeniu upadłości spółki lub o wszczęciu postępowania układowego, albo że nie zgłoszenie wniosku nie zostało zawinione lub nie wyrządziło szkody wierzycielowi. Odpowiedzialność cywilna członków władz spółki, a sporadycznie także innych osób, zachodzi również w dalszych przypadkach.

Członkowie zarządu odpowiadają za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej przez zgłoszenie do rejestru handlowego fałszywego oświadczenia, iż wkłady pieniężne zostały przez udziałowców wniesione, a przejście na spółkę aportów z chwilą jej zarejestrowania jest zapewnione.

Każdy członek władz spółki odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną przez działalność sprzeczną z prawem lub umową spółki. Dotyczy to także likwidatora. Za szkodę wyrządzoną spółce odpowiada też każdy, kto biorąc udział w jej tworzeniu wyrządził jej szkodę przez naruszenie przepisów prawa.

Odpowiedzialność karną przewiduje kodeks handlowy dla członków władz spółki i likwidatorów za umyślne działanie na szkodę spółki, a także za podżeganie do takiego działania i udzielanie pomocy. Odpowiedzialność ta dotyczy również osób biorących udział w tworzeniu spółki.

VII - SPÓŁKA AKCYJNA

Utworzenie spółki:

Utworzenie spółki akcyjnej może nastąpić dwoma sposobami, zależnie od składu przyszłych wspólników (akcjonariuszy). Pierwszy jest zbliżony do tego, jak charakteryzuje spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Polega on na utworzeniu spółki przez samych założycieli, bądź przez założycieli i osoby trzecie. Sposób ten charakteryzuje się koncentracją procesu powstawania spółki w czasie i określonym z góry osobowym, wzajemnie zaakceptowanym przez przyszłych akcjonariuszy.

Tryb ten rozpoczyna się od ustalenia i podpisania statutu przez założycieli spółki. Założycieli powinno być przynajmniej trzech, chyba że założycielem jest Skarb Państwa lub samorząd terytorialny. Dla statutu wymagana jest forma aktu notarialnego. Za założycieli spółki uważa się właśnie te osoby, podpisują uzgodniony przez siebie statut. Statut spółki akcyjnej, bez względu na tryb jej zawiązania, powinien między innymi określać:

firmę, siedzibę, adres i przedmiot przedsiębiorstwa spółki;

czas trwania spółki, jeśli jest on ograniczony;

wysokość kapitału akcyjnego i sposób jego zebrania oraz liczbę i nominalną wartość akcji ze wskazaniem, czy są to akcje imienne, czy na okaziciela;

imiona i nazwiska (firmy) oraz adresy założycieli;

organizację władz spółki;

związane z akcjami obowiązki świadczeń na rzecz spółki;

warunki i sposoby umarzania akcji.

Udział w spółce osób trzecich, to znaczy osób spoza grona założycieli, wymaga zgody założycieli. Może ona być wyrażona z góry w statucie, bądź w późniejszych aktach dokonywanych wspólnie o osobami trzecimi lub odrębnych.

Zawiązując spółkę założyciele sami lub z udziałem osób trzecich, w jednym lub kilku aktach notarialnych, wyrażają zgodę na powstanie spółki i treść statutu, ustalają liczbę i rodzaj akcji objętych przez poszczególnych akcjonariuszy, cenę emisyjną akcji i terminy wpłat na akcje oraz stwierdzają dokonanie wyboru pierwszych władz spółki. Jeżeli do spółki są wnoszone wkłady niepieniężne, w aktach tych należy wymienić osoby wnoszące oraz przedmiot wkładu i wysokość zapłaty.

Drugi sposób powołania spółki nie jest aktem jednorazowym, lecz procesem, składającym się z szeregu etapów przewidzianych przepisami. Występują w nim dwie całkowicie odrębne kategorie przyszłych wspólników, a mianowicie założycieli spółki oraz nabywające akcje w drodze subskrypcji.

Założyciele ustalają i podpisują statut projektowej spółki. Następnie mają obowiązek złożyć do depozytu sądowego kaucję w wysokości pięciu procent kapitału akcyjnego. Kaucja ta jest przeznaczona na zabezpieczenie ewentualnych roszczeń wobec założycieli z tytułu uchybień przy zawiązaniu spółki i podlega zwrotowi po zarejestrowaniu spółki lub po jej nie dojściu do skutku.

Po dopełnieniu tego obowiązku założyciele publicznie ogłaszają o otwarciu zapisów na akcje. Ogłoszenie takie przybiera postać tak zwanego prospektu emisyjnego i na ogół ma bogatą treść informacyjną. Przepisy wymagają zamieszczenia w ogłoszeniu między innymi następujących wiadomości: liczba i rodzaj akcji oferowanych subskrybentom, wartość nominalna i cena emisyjna akcji, termin otwarcia i zamknięcia subskrypcji, wysokość i terminy wpłat, które powinny być dokonane przed zarejestrowaniem spółki i skutki nie wpłacenia rat w ustalonych terminach, zasady przydziału akcji subskrybentom. W ogłoszeniu ponadto powinny być zamieszczone postanowienia o wnoszonych do spółki przez założycieli wkładach niepieniężnych i wysokości przyznanej zapłaty oraz przedmiotach i prawach majątkowych nabywanych przed zarejestrowaniem spółki, o szczególnych korzyściach związanych z poszczególnymi rodzajami akcji oraz o związkach z akcjami obowiązkach świadczeń na rzecz spółki. Termin subskrypcji jest określony w ogłoszeniu o zapisach na akcje (prospekcie), nie może jednak być dłuższy niż trzy miesiące od dnia otwarcia subskrypcji.

Zapisy na akcje i wpłaty mogą przyjmować jedynie banki państwowe oraz inne banki upoważnione przez Ministra Finansów. Tworzą one zazwyczaj i wykorzystują w tym celu biura maklerskie. Wpłacone przez zapisujących się kwoty nie mogą być pobierane i wykorzystywane przez założycieli i pozostają do wyłącznej dyspozycji przyszłego zarządu spółki.

Spółka uzyskuje osobowość prawną w chwili wpisania do rejestru handlowego. Zgłoszenie spółki do rejestru stanowi obowiązek zarządu. Wpis obejmuje szereg informacji składających się na obraz spółki i ważnych dla jej oceny:

Do zgłoszenia spółki zarząd dołącza szereg dokumentów, stanowiących podstawę wpisu, między innymi statut, akty o związaniu spółki i objęciu akcji, oświadczenia członków zarządu, że wpłaty na akcje zostały dokonane, a przejście wkładów niepieniężnych na spółkę z chwilą jej zarejestrowania jest zapewnione, stwierdzenie ustanowienia władz spółki i in.

Kapitał i akcje:

Rozpoczęcie działalności przez spółkę akcyjną jest ściśle związane ze zgromadzeniem kapitału, zwanego kapitałem akcyjnym. Podobnie jak w spółce z o. o. stanowi on podstawę i punkt wyjścia dla podejmowanej przez spółkę działalności, najczęściej gospodarczej. Kapitał akcyjny powinien wynosić najmniej sto tysięcy złotych. Jest on pokrywany wnoszonymi przez akcjonariuszy wkładami. Wkłady te mają postać wkładów pieniężnych lub wkładów niepieniężnych (aportów).

W zamian za wnoszone do spółki wkłady wspólnicy otrzymują akcje. Kapitał spółki akcyjnej dzieli się na akcje. Akcja jest dokumentem, wyrażającym wniesiony do spółki wkład i legitymującym właściciela jako członka spółki.

Tekst akcji powinien zawierać następujące elementy:

firma i siedziba (miejscowość) spółki;

sąd, w którym spółka jest zarejestrowana, i liczba rejestru;

data zarejestrowania spółki i emisji akcji;

wartość nominalna, seria, liczba, rodzaj danej akcji oraz uprawnienia szczególne;

przy akcjach imiennych wysokość dokonanej wpłaty;

ograniczenia co do przeniesienia własności akcji;

przepisy statutu o związanych z akcją obowiązkach świadczeń na rzecz spółki;

pieczęć spółki i podpisy członków zarządu reprezentujących spółkę.

Akcje mają ustaloną w statucie spółki i uwidocznioną w tekście wartość nominalną, która nie może być niższa niż jeden złoty. Wartość nominalna wszystkich akcji jest jednakowa. Akcje wydawane są akcjonariuszom po cenie emisyjnej, która nie ma bezpośredniego związku z wartością nominalną i może być jej równa lub wyższa. Cena emisyjna nie może być natomiast niższa od wartości nominalnej, gdyż w takim przypadku nie byłby pokryty cały kapitał akcyjny.

Akcje dzielą się na akcje imienne i akcje na okaziciela. Między tymi dwoma rodzajami akcji nie ma różnic dotyczących uprawnień akcjonariuszy. Zachodzą natomiast różnice odnoszące się do sposobu zbywania akcji, a ponadto do identyfikacji akcjonariuszy. Posiadacze akcji imiennych są znanymi członkami spółki akcyjnej, natomiast posiadacze akcji na okaziciela mogą być przez dłuższe okresy anonimowi. Akcjonariuszy może żądać zmiany akcji na okaziciela na akcję imienną lub odwrotnie i władze spółki są zobowiązane to żądanie spełnić, chyba że ustawa lub statut stanowią inaczej.

Akcje dzielą się także na akcje zwyczajne i akcje uprzywilejowane. Akcje uprzywilejowane dają następujące uprawnienia: 1) prawo do dodatkowych głosów na walnym zgromadzeniu, 2) prawo do większej dywidendy, 3) prawo do większego udziału w majątku spółki w chwili jej likwidacji.

Władze spółki:

Walne zgromadzenie

Walne zgromadzenie jest organem uchwałodawczym spółki akcyjnej. Do jego zadań należy podejmowanie uchwał w sprawach przewidzianych w kodeksie handlowym i innych przepisach oraz w statucie spółki. Między innymi uchwały walnego zgromadzenia wymagają:

Zasady, na których opiera się funkcjonowanie walnego zgromadzenia w spółce akcyjnej są zbliżone do tych, które występują w spółce z o. o.

Zwyczajne walne zgromadzenie powinno się odbyć w ciągu sześciu miesięcy po zakończeniu roku obrachunkowego. Przedmiotem takiego corocznego zgromadzenia winno być rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdań zarządu, bilansu oraz rachunku zysków i strat za ubiegły rok, podjęcie uchwały o podziale zysków lub pokrycia strat i udzielenia absolutorium władzom spółki. Poza tym obligatoryjnym programem, porządek obrad może obejmować również inne sprawy. Poza zwyczajnym walnym zgromadzeniem mogą być także zwoływane zgromadzenia nadzwyczajne.

Walne zgromadzenie zwołuje zarząd, z własnej inicjatywy lub na żądanie uprawnionych organów lub akcjonariuszy. Zarząd ustala też porządek obrad.

Walne zgromadzenie dochodzi do skutku w zasadzie bez względu na liczbę reprezentowanych na nim akcji. Protokół z przebiegu obrad i podejmowanych uchwał prowadzi notariusz. Akcji daje prawo do jednego głosu, z wyjątkiem akcji uprzywilejowanych. Akcjonariusz może uczestniczyć w walnym zgromadzeniu nie tylko osobiście, ale także przez pełnomocnika. Uchwały mogą być podejmowane tylko w sprawach objętych porządkiem obrad, chyba że reprezentowany jest cały kapitał i nikt nie sprzeciwi się podjęciu uchwały.

Rada nadzorcza:

W spółce akcyjnej wyłączony jest indywidualny nadzór wspólników nad działalnością spółki. Funkcje nadzorcze wykonuje rada nadzorcza lub komisja rewizyjna, mogą też być powołane oba organy. W spółkach o kapitale akcyjnym przenoszącym 500 000 złotych obligatoryjne jest powołanie rady nadzorczej.

Rada nadzorcza składa się przynajmniej z pięciu członków. Członkowie rady są wybierani przez walne zgromadzenie, chyba że statut przewiduje inny sposób powoływania. Mogą też być w każdej chwili odwołani. Członkowie pierwszej rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej mogą być powołani na rok, członkowie następnych najwyżej na trzy lata.

Rada nadzorcza wykonuje stały nadzór nad działalnością spółki. Do jej szczególnych obowiązków należy badanie bilansu oraz rachunku zysków i strat, badanie sprawozdania zarządu, jak i wniosków co do podziału zysków lub pokrycia strat. Rada składa walnemu zgromadzeniu pisemne sprawozdanie z wyników tego badania. Rada nadzorcza może też z ważnych powodów zawiesić w pełnieniu czynności członka lub członków zarządu i delegować swoich członków do czasowego pełnienia tych funkcji.

Komisja rewizyjna ma węższe zadania, nie obejmujące sprawowania bieżącego nadzoru na działalnością spółki.

Zarząd:

Sposób powoływania zarządu spółki akcyjnej może określić statut spółki. Jeżeli nie zawiera on w tej mierze postanowień, zarząd jest powołany przez walne zgromadzenie. Funkcje członków zarządu mogą być powierzone zarówno akcjonariuszom, jak i osobom spoza ich grona. Zarząd może być jedno- lub wieloosobowy. Kodeks handlowy ogranicza okres, na który członek zarządu może być powołany - w przypadku pierwszego zarządu do dwóch lat, a w przypadku następnych do trzech lat, nie wyklucza to jednak ponownego powołania.

Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz. Zakres reprezentacji rozciąga się na wszystkie sprawy związane z działalnością spółki i nie może być w statucie ograniczony. Wyjątkiem są zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa oraz ustanowienia na nim użytkowaniu na rzecz innej osoby, zbycie nieruchomości fabrycznych spółki oraz emisja obligacji, które wymagają uchwały walnego zgromadzenia.

Członek zarządu nie może się zajmować interesami konkurencyjnymi względem spraw spółki, ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik w spółce jawnej oraz członek władz w spółce z o. o. i w spółce akcyjnej, chyba że uzyska na to zgodę spółki. Zgody takiej, jeśli statut inaczej nie stanowi, udziela organ powołujący zarząd.

Rozwiązanie i likwidacja spółki:

Rozwiązanie spółki akcyjnej powoduje:

przyczyny przewidziane w statucie;

uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki lub o przeniesieniu siedziby spółki lub zakładu głównego spółki za granicę;

ogłoszenie upadłości spółki;

inne przyczyny przewidziane przepisami, np. rozwiązanie spółki przez sąd wskutek nie usunięcia braków przy założeniu spółki, utrata koncesji, połączenie się spółki. Natomiast nie jest możliwe rozwiązanie spółki akcyjnej przez sąd na żądanie wspólnika, jak to ma miejsce w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

20

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

0x01 graphic


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
magisterska praca w1n 156
magisterska praca w1n 164
magisterska praca w1n 148
magisterska praca w1n 215
magisterska praca w1n 188
magisterska praca w1n 198
magisterska praca w1n 240
magisterska praca w1n 125
magisterska praca w1n 179
magisterska praca w1n 243
magisterska praca w1n 261
magisterska praca w1n 197
magisterska praca w1n 187
magisterska praca w1n 172
magisterska praca w1n 263
magisterska praca w1n 227
magisterska praca w1n 218

więcej podobnych podstron