REHABILITACJA - proces medyczno społeczny zmierzający do przywrócenia funkcji utraconej w skutek urazu lub choroby lub takiej funkcji, która nie wykształciła się od dzieciństwa, pomimo że powinna, a w razie braku możliwości przywrócenia funkcji do wykształcenia funkcji zastępczej.

REHABILITACJA - dziedzina medycyny zmierzająca do przywrócenia funkcji utraconej w skutek urazu lub choroby.

FIZYKOTERAPIA - wykorzystanie zjawisk fizycznych w celu leczenia ludzi (światło, temperatura, prąd elektryczny, magnetyzm, ultradźwięki - piezoelektryczność).

FIZJOTERAPIA

Działy:

- hydroterapia

- fizykoterapia

- masaż

- kinezyterapia

BALNEOLOGIA - medycyna uzdrowiskowa; dziedzina medycyny, w której wykorzystuje się walory naturalne w celu leczenia (borowina, klimat, mikroklimat, jod, aerozole, tlen, naturalne źródła).

HISTORIA REHABILITACJI W POLSCE:

• OŚRODEK POZNAŃSKI

• OŚRODEK GDAŃSKI

• OŚRODEK KONSTANCIŃSKI (WARSZAWSKI)

dr. WIKTOR DEGA - ojciec polskiej rehabilitacji

OŚRODEK POZNAŃSKI - główny prekursor dr. Wiktor Dega

- urodzony pod koniec XIX w

- 1920 - 1939 - okres międzywojenny - praca jako chirurg ortopeda w Poznaniu

- 1945 - koniec II wojny, zajął się rehabilitacją ofiar wojny

- lata 50' - mianowany krajowym konsultantem rehabilitacji

- 1962 - definicja rehabilitacji ogłoszona w Genewie

Myślą przewodnią profesora Degi było kompleksowe i szersze spojrzenie na problemy pacjenta zarówno zdrowotne jak i socjalne.

OPERACJA - REHABILITACJA

Dzięki inicjatywie Degi powstała pomaturalna szkoła fizjoterapii, szkoła techników ortopedów, oraz otworzono wydział rehabilitacji przy AWF-ie w Poznaniu.

W latach 50', przy założonym przez Dege Instytucie Ortopedii i Rehabilitacji, postała placówka zajmująca się protezami kończyn (powstała tam proteza hybrydowa). W instytucie pracowali wybitni lekarze tacy jak dr. Myśliborski.

ORTOPEDIA - [gr. ortos - prosty; pedis - dziecko] - CHIRURGIA NAPRAWCZA

OŚRODEK GDAŃSKI - druga połowa XIX w, koniec lat 30. - lata 50.

Główny prekursor profesor Karol Szawłowski - po wybuchu epidemii choroby Heinego - Medina, spowodowanej wirusem polio, u dzieci zaobserwowano powikłania powodujące niedowłady wiotkie kończyn.

Szawłowski zajął się badaniami neurologicznymi nad powikłaniami po chorobie Heinego - Medina, stworzył Sanatorium Rehabilitacyjne dla dzieci z niedowładami kończyn.

Szawłowski opracował koncepcje:

LECZENIE - REHABILITACJA - INTEGRACJA

W latach 60' wprowadzono szczepionkę przeciwko wirusowi polio, który powoduję chorobę Heinego - Medina -szczepionkę opracowali Amerykanie.

OŚRODEK KONSTANCIŃSKI (WARSZAWSKI)

STOŁECZNE CENTRUM REHABILITACJI - STOCER

W II połowie XX w. w Konstancinie funkcjonowało uzdrowisko, po II wojnie powstał tam szpital, w którym przeprowadzano operacje neurochirurgiczne, głównie kręgosłupa.

Na początku operowano głównie ofiary wypadków, później zajęto się operowaniem dyskopatii itp.

OPERACJE NEUROCHIRURGICZNE - operacje związane z układem nerwowym (tętniaki, guzy mózgu, kręgosłup).

Profesor Marian Weiss - neurochirurg, zaczął podejmować próby ćwiczeń, u pacjentów z niedowładami, mające na celu wzmocnienie siły mięśni.

Weiss zajął się rehabilitacją. Powstało STOŁECZNE CENTRUM REHABILITACJI - STOCER - w którym zajmowano się zarówno operacją jak i rehabilitacją.

OPREACJA - REHABILITACJA - NAUKA (SZKOŁA DLA NIEPEŁNOSPRAWNYCH)

STOCER - funkcjonuje nadal, od około 10 lat prof. Weiss nie żyje, a w roku 1998 wprowadzono kasę chorych i przez brak funduszy zamknięto szkoły dla niepełnosprawnych - zrobiono krok wstecz.

WPŁYW WOJEN NA ROZWÓJ MEDYCYNY I REHABILITACJI

Historia medycyny w dużym stopniu jest historią wojen.

Wspólne cechy wojen:

- pogorszenie warunków życia,

- pogorszenie warunków higienicznych,

- głód,

- migracje ludności.

Warunki wojenne sprzyjają rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych (gruźlica), pasożytniczych (wszawica, tasiemiec), wenerycznych.

Współczesne wojny powodują również oparzenia (napalm, energia promienista).

1914 - 1918 (1920) - I wojna światowa

W skutek działań wojennych zginęło mniej ludzi niż od towarzyszących wojnie chorób, które nie kończą się wraz z końcem wojny.

Lata 40' to lata ogromnych migracji ludności.

Wojny powodują masowy wzrost różnych chorób.

1945 - koniec II wojny światowej.

1948 - nadal powszechnie występuje dur brzuszny i plamisty.

Od końca wojny do lat 60' następuje wielki rozwój gruźlicy.

1939 - 1954 - epidemia choroby Heinego - Medina, warunki wojenne ułatwiły rozprzestrzenianie się tej choroby.

W Afryce liczne ogniska wojen, złe warunki higieniczne, głód i migracje są powodami powstawania wielu chorób. AIDS - choroba XXI w.

WOJNY EUROPEJSKIE

Każda wojna produkuje inwalidów, których po wojnie trzeba rehabilitować.

Podczas wojny operacje należało wykonywać szybko i w warunkach polowych, co doprowadziło do zmiany technik operacyjnych i narzędzi, które zostały uproszczone w działaniu i umożliwiały szybsze działanie.

1812 - wyprawa Napoleona na Moskwę, wprowadzono nowy rodzaj broni - karabiny strzelające dużo celniej niż wcześniej.

Duża ilość żołnierzy była raniona w kończyny kulami karabinowymi, prowadziło to do złamań otwartych, rany zabrudzały się ziemią przez co dochodziło do zakażeń tężcem itp.; kończyna musiała być natychmiast amputowana.

Rozwój broni strzeleckiej spowodował rozwój chirurgii polowej. Pacjenci byli znieczulani poprzez upijanie do nieprzytomności.

W czasach wojen napoleońskich powstała pierwsza, najbardziej prymitywna proteza kończyny dolnej nazywana potocznie napoleonką. Umożliwiała ona rannym żołnierzom po amputacji powrót do domu.

Zaledwie 3% z żołnierzy, którzy przeżyli amputacje dotarło z pod Moskwy do Paryża.

Nauka chodzenia żołnierza po amputacji była zaczątkiem rehabilitacji.

Amputacje w XXI w. często dotyczą dzieci - ofiar wojny w Afganistanie i Iraku, które już po zakończeniu wojny np. podczas zabawy natrafiły na miny przeciwpiechotne.

HISTORIA MYŚLI LUDZKIEJ ZWIĄZANE Z WŁYWEM RUCHU NA ZDROWIE CZŁOWIEKA

Starożytna Grecja

HIPOKRATES - filozof grecki, ojciec medycyny, zajmował się człowiekiem i jego leczeniem, chorobami, urazami. Był teoretykiem medycyny, ucząc swoich uczniów zawsze powtarzał

„Przed wszystkim nie szkodzić”

„Primus non nocere”

Przysięga Hipokratesa - została wprowadzona przez Hipokratesa w starożytności, dotyczy zdrowia pacjenta i tajemnicy lekarskiej.

Hipokrates napisał „Dzieło o chirurgii” dowodził, że ruch prowadzi do zdrowia, a bezruch do choroby.

Cyrulik - człowiek posiadający umiejętności leczenia gł. Ziołami i innymi substancjami.

Balwierz - zajmował się upustem krwi, nacieraniem ropni, rwaniem zębów, z zawodu byli zazwyczaj fryzjerami (posługiwali się brzytwą).

Na wsi rwaniem zębów zajmowali się kowale.

Akuszerka - dzisiejsza położna.

Szpitale powstały we wczesnym średniowieczu i nazywane były hospicjami, organizowane przy klasztorach, przebywali tam głównie wędrowcy, którzy zatrzymali się tam aby odzyskać siły i dojść do zdrowia.

WOJCIECH OCZKO - medyk, arystokrata, leczący na dworach królewskich, najdłużej u Stefana Batorego.

Jeżeli ktoś jest chory i osłabiony powinien udać się do wód leczniczych, a kąpiele lecznicze należy połączyć z ćwiczeniami fizycznymi.

Jan Struś - znany poznański medyk, w leczeniu chorób ważne dla pacjenta są ćwiczenia oddechowe.

Pogląd ten przetrwał do dziś i nadal jest aktualny.

Tissot - Szwajcar - interesował się wpływem ruchu na zdrowie człowieka.

„Ruchem można zastąpić wiele leków, lecz wszystkie leki razem wzięte nie są w stanie zastąpić ruchu.”

Pascal - Francuz - „Ruch to życie, bezruch to śmierć.”

HISTORIA UZROWISKA KOŁOBRZEG

W Kołobrzegu znajduje się 16 odkrytych i udokumentowanych.

W Kołobrzegu wykorzystuje się:

- klimat

- solanki

- borowiny

Klimt morski - dostarcza jod, aerozole.

Borowina - rodzaj torfu (peloid) w postaci kopaliny, kopalnia borowiny znajduje się w Kołobrzegu.

Uzdrowisko CIEPLICE ZDRÓJ ma ponad 800 lat.

Przez wieleset lat Kołobrzeg był miastem twierdzą do XIX w. (pruską, brandenburską, Francuzką - w czasie wojen napoleońskich).

Von Helt - ok.1800 roku, podczas pobytu w Kołobrzegu dobrze się czuł. Radca celny, podróżował służbowo z Poznania do Kołobrzegu. Pierwszy kuracjusz.

W Kołobrzegu znajdowały się fabryki soli - soliny - odparowywanie wody z solanki - sól warzona.

Na początku XIX w. produkcja soli przestała być opłacalna. Fabryki zbankrutowały, ale pozostały źródła i sprzęt do wydobycia solanki.

Kołobrzeg przestał być twierdzą, fabryki padły, a ludzie wpadli na pomysł wykorzystania solanki do kąpieli leczniczych.

W XIX w. zaczęto budować hotele dla kuracjuszy, pojawiły się prymitywne formy zabiegów.

Zwracano uwagę na wybory kąpieli morskich, zaczęto organizować kąpieliska.

Emanuel HIERDSCHWELD - pierwszy lekarz zajmujący się medycyną uzdrowiskową - I połowa XIX w.

Hotele powstające w Kołobrzegu były prototypami sanatoriów.

1914 - pierwsza wojna światowa,

Do 1914 r. Kołobrzeg znajdował się pod administracją niemiecką. Głównymi mieszkańcami byli Niemcy, mniejszość żydowska i Polacy.

1914 - 1918 wojna spowodowała przekształcenie hoteli w lazarety - szpitale wojskowe.

1920 - 1939 - rozwój uzdrowiska Kołobrzeg, powstały sanatoria, dom zdrojowy - Zakład przyrodoleczniczy. Okres międzywojenny był okresem rozkwitu Kołobrzegu - teatr, orkiestra uzdrowiskowa, lokale gastronomiczne. Znany kurort konkurował z takimi jak Baden Baden.

Po I wojnie Niemcy byli nacją dominującą, od czasów panowania Hitlera zaczęły się prześladowania Żydów. Uzdrowisko było zdecydowanie niemieckie.

1939 - 1945 - zainteresowanie leczeniem uzdrowiskowym radykalnie spadło, w 1945 na krótki czas Kołobrzeg znów stał się twierdzą niemiecką, ale w końcu został zdobyty przez Polaków.

Bohaterka walk w Kołobrzegu - Emilia Grierczak

Podczas bitwy w 1945 Kołobrzeg został zrujnowany, około 90% budynków zostało zniszczonych.

W latach 60. zbudowano Zakład Przyrodoleczniczy nr 1 - działający do dziś.

W latach 80. zbudowano zakład przyrodoleczniczy nr 2.

Dzisiejsze sanatorium Bałtyk zbudowany został na starych fundamentach Domu Zdrojowego.

Kołobrzeg jest największym uzdrowiskiem w Polsce, ma najwięcej miejsc dla kuracjuszy - około 5000. Miejsc dla wszystkich przyjeżdżających jest około 17000.

UZDROWISKO - miasto lub gmina otrzymała od Ministerstwa Zdrowia zgodę na działalność uzdrowiskową.

KOŁOBRZEG jest uzdrowiskiem zagrożonym!!!

HISTORIA PROTEZOWANIA

ENDOPROTEZA - wprowadzana operacyjnie do wnętrza ciała np. staw kolanowy, staw biodrowy, endoprotezy naczyniowe.

Ortezy - ortozy - np. gałka oczna

Środki pomocnicze - np. kule, wózki inwalidzkie, pampersy, cewniki, stomia.

W okresie międzywojennym zaczęto tworzyć protezy z ruchomym stawem kolanowym.

Materiały do tworzenia protez:

- KIEDYŚ - wierzba, topola

- TERAZ - plastik, żywica, lekkie metale

Protezowanie kończyn górnych

Hak - chirurg Krukenberg operacyjnie rozdzielił kość łokciową i promieniową i obszył skórą.

1870 - Wojna turecko - pruska - doktor Sanerbruch - ruch protezy przy pomocy własnych mięśni, tunelowanie mięśnia.

Po I wojnie światowej pojawiły się protezy kinetyczne, które udoskonalane są do dziś.

Protezy kosmetyczne - nie wykonują żadnych ruchów - ozdobne.

Dr Myśliborski - proteza hybrydowa (linki i silnik elektryczny).

W II połowie XX w. powstała proteza bioelektryczna.

STOSUNEK SPOŁECZEŃSTWA DO LUDZI NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Starożytna Sparta - stosowano bardzo rygorystyczną selekcję w stosunku do niemowląt. Dzieci słabe, zniekształcone, zdeformowane były zabijane poprzez zrzucenie ze skały. Podobnie postępowano z osobami starymi, niedołężnymi, chorymi i niepełnosprawnymi. Nie miały one prawa bytu w społeczeństwie.

Niepełnosprawność fizyczna była traktowana na rowni z niepełnosprawnością psychiczną.

Stosunek do ludzi niedorozwiniętych i niepełnosprawnych przez wiele lat był negatywny, nie mieli oni pełni praw. Dopiero w wieku XX wszedł w życie pogląd, który głosił, że miarą dojrzałości społeczeństwa jest stosunek do osób niepełnosprawnych.

Ważne jest by osoba niepełnosprawna była traktowana tak jak każdy inny pełnoprawny obywatel społeczeństwa.

---