Płyn w jamie opłucnej

Płyn fizjologicznie znajduje się w jamie opłucnej w ilości ok. 1 - 3 ml, jest to ultrafiltrat osocza. Jego ilość zależy od równowagi między ciśnieniem hydrostatycznym, a onkotycznym.

Zwiększona ilość płynu występuje tylko w 5% idiopatycznie, zmuszeni więc jesteśmy poszukiwać przyczyny zwiększonej ilości płyny w jamie opłucnej.

Rozpoznanie

1. Wywiad

- duszność

- suchy kaszel

- ból w klatce piersiowej.

(objawy zależą od stosunku ilości płynu do pojemności życiowej płuc)

2. Badanie przedmiotowe (płynu w jamie więcej niż 300ml)

- powłóczenie kl. piersiową

- osłabione drżenie piersiowe

- stłumiony odgłos opukowy

- stłumienie szmeru pęcherzykowego

3. RTG

4.Tomografia - 10 - 20 ml.

W celach diagnostycznych lub terapeutycznych wykonuje się punkcję opłucnej

Przeciwwskazania

- znana etiologia (leczymy przyczynę)

- niewielka ilość płynu

- skaza krwotoczna

- sztuczna wentylacja

- choroby skórne w miejscu nakłucia

Powikłania

- odma w 12% przypadków; w 5% przypadków może wymagać drenażu

- ból

- krwawienie

- punkcja śledziony lub wątroby

- ropniak

Badanie płynu

Kryterium	Przesięk	Wysięk
Białko w płynie/białko w surowicy	< 0.5	> 0.5
Aktywność LDH płyn/surowica	< 0.6	> 0.6
Aktywność LDH w płynie	< 200 IU	> 200 IU
Stężenie białka w płynie*	< 3g%	> 3g%
Ciężar właściwy płynu^*	< 1,016	> 1,016

Przyczyny przesięku

1.Zastoinowa niewydolność krążenia

2.Zespół nerczycowy

3.Marskość wątroby

4.Dializy otrzewnowe

5.Zespół żyły głównej górnej

6.Zabieg Fontana jest zabiegiem paliatywnym, wykonywanym u chorych z sercem jednokomorowym (anatomicznie lub czynnościowo) i polega na połączeniu żył systemowych z tętnicą płucną.

7.Urinothorax

8.Obrzęk śluzakowaty

9.Zator płucny

Przyczyny wysięku

1.Choroby nowotworowe: przerzuty, międzybłoniak opłucnej

2.Zakażenia

3.Zatorowość płucna

4.Choroby przewodu pokarmowego: OZT, perforacja przełyku, ropień podprzeponowy, sklerotyzacja żylaków przełyku

5.Choroby tkanki łącznej: RZS. SLE

6.Reakcje polekowe: nitrofurantiona, bromokryptyna, amiodaron, metrotreksat, prokarbazyna

7.Ekspozycja na azbest

8.Chyolthorax

9.Hemothorax

10.Zespół Demonsa - Meigsa zespół charakteryzuje się litym guzem jajnika, zwykle włókniakiem, z towarzyszącym wodobrzuszem i wysiękiem opłucnowym. Występuje głównie u starszych kobiet.

11.Zespół żółtych paznokci

12.Sarkoidoza

13.Zespół Dresslera

14.Choroby osierdzia

15.Zespół po wszczepieniu pomostów aortalno-wieńcowych

Leczenie

1. leczenie choroby podstawowej

2. nie daje objawów nie wdrażamy wczesnej terapii

3. w przypadku dużej ilości płynu - punkcja do 1000 - 1500 mljednorazowo

4. Drenaż - podajemy pacjentowi tlen gdyż w przypadku odmy tlen łatwiej się wchłania niż powietrze

5. Przy nawracającym płynie w chorobach nowotworowych

- Dekortykacja

- Pleurodeza

Punkcja

Pacjent do badania rozbiera się do połowy (górną połowę ciała), przyjmuje pozycję siedzącą, opiera się lekko przedramionami np. o stolik. Po odkażeniu skóry np. jodyną, badający podaje środek znieczulający miejscowo w iniekcji (1% roztwór lignokainy), ostrzykując skórę kilkakrotnie w miejscu planowanego nakłucia igłą punkcyjną. Nakłucie ściany klatki piersiowej wykonuje się igłą (zwykle długości 7-8 cm i średnicy 0,6-0,7 mm) z mandrynem (cienkim drutem zapewniającym drożność igły). Typowym miejscem nakłucia skóry jest VI przestrzeń międzyżebrowa na wysokości górnego brzegu żebra, w linii pachowej środkowej (ryc. 5-7). Po przekłuciu skóry badający wyciąga mandryn, natomiast do igły dołącza strzykawkę. Dalsze zagłębianie igły przez wykonującego badanie w ścianę klatki piersiowej kontrolowane jest podciśnieniem wytworzonym w strzykawce przez wyciągnięcie tłoka. W momencie przekłucia opłucnej ściennej istniejące w strzykawce podciśnienie wciąga płyn opłucnowy (ewentualnie istniejące w jamie opłucnowej powietrze) (ryc. 5-8). Płyn aspiruje się strzykawką lub przy pomocy odpowiedniego zestawu wytwarzającego podciśnienie. Pobrany płyn przesyła się do laboratorium celem wykonania badań fizykochemicznych, bakteriologicznych i cytologicznych.

Ryc. 1-1. Pozycja pacjenta podczas punkcji opłucnej Ryc. 1-2. Punkcja opłucnej (przekrój przez ścianę klatki piersiowej)

Opracowano na podstawie:

prof. dr hab. med. Jan Skokowski

Punkcja opłucnej

"Encyklopedia Badań Medycznych"

Wydawnictwo Medyczne MAKmed, Gdańsk 1996

http://www.zdrowie.med.pl/uk_oddech/badania/punkcja.html

- 1 -

---