GRETA GARBO
Greta Garbo:
Właściwie Greta Lovisa Gustafsson
1905-1990
Jedna z największych gwiazd w historii kina.
Najsłynniejsza Szwedka w Hollywood
Zyskała przydomek boska Greta.
Największa gwiazda przedwojennego kina i nieprzeciętna aktorka- w ten sposób nie wpisuje się do końca w STAR SYSTEM.
Była jedną z nielicznych gwiazd kina niemego, która udanie kontynuowała karierę w filmie dźwiękowym..
W wieku 13 lat rzuciła szkołę i pracowała w zakładzie fryzjerskim.
Wspomagała finansowo zubożałą rodzinę i pomagała matce opiekować się schorowanym ojcem.
Później pracowała w domu towarowym, występowała w tym czasie w reklamach prasowych i wystąpiła raz w filmie reklamowym.
Przypadek sprawił, że po kilku miesiącach zadebiutowała w filmie fabularnym pt. Piotr włóczęga
Zachęcona pierwszymi sukcesami Garbo rozpoczęła w 1922 roku studia aktorskie w szkole teatralnej przy Królewskim Teatrze Dramatycznym.
Tam też trafiła pod skrzydła Mauritza Stillera
W 1923 Mauritz Stiller powierzył jej rolę Elżbiety Dohna w filmie Gösta Berling (polski tytuł Gdy zmysły grają)
Stiller chętnie pracował z amatorami, gdyż mógł ich sobie całkowicie podporządkować. Dyktował Grecie nie tylko każdy ruch przed kamerą, ale także cały sposób bycia. Zatwierdzał każdy szczegół kostiumów i makijażu, uczesania, biżuterii itp. Ustalał jej tryb życia osobistego i towarzyskiego. Wymyślił jej pseudonim: Greta Garbo.
Była bardzo nieśmiała, całkowicie podporządkowała się Stillerowi
W 1925 roku Garbo wraz ze swoim mistrzem przybywa do Berlina i zostaje zaangażowana przez G.W. Pabsta do filmu Zatracona ulica:
Greta gra jedną z równorzędnych postaci wielowątkowego dramatu. Jest najstarszą córką radcy Rumforta, bankruta, który jest zbyt dumny by byle jak zarabiać na życie. Do dziewczyny należy więc utrzymanie domu.
Była bardzo nerwowa (podejście skrajnie emocjonalne)
Operator Guido Seeber zaczął stosować przy jej filmowaniu technikę zdjęć zwolnionych - nerwowość rozpłynęła się w majestatyczności poruszeń i gestów
Film bardzo dobrze przyjęty.
Tymczasem trwa połów europejskich talentów filmowych przez hollywoodzkich producentów. I tak Louis B. Mayer obejrzał w Berlinie Gosta Berling i zaprosił do współpracy Stillera i Garbo
W 1925 roku przybyła do Nowego Jorku gdzie zaczęła się jej prawdziwa kariera aktorska.
Po przyjeździe do Ameryki Garbo w krótkim czasie zdobyła status gwiazdy. Zawdzięczała ja nie tylko zjawiskowej, eterycznej urodzie i tajemniczej głębi spojrzenia, ale również enigmatycznej osobowości. Nad jej wizerunkiem pracował sztab ludzi, który wymyślił i pracował nad jej image
Jej wygląd kwalifikował ją do poprzedniej epoki, ale wkrótce stał się jej największym atutem. Starannie wymodelowany wizerunek aktorski stał się punktem wyjścia dla jej techniki gry
Wraz z utwierdzeniem się w jej przypadku mitu kobiety fatalnej, heroicznej, udręczonej jej uroda zaczęła nabierać podtekstów literackich, psychologicznych, charakterologicznych i w końcu filozoficznych.
Słowik hiszpański - pierwszy film amerykański.
Początkowo praca w obcym kraju była ciężka dla Garbo z kilku powodów. Po pierwsze nie znała jeszcze języka angielskiego. Dziennikarze byli zawiedzeni jej nieśmiałością i nie poświęcali jej większej uwagi. Wreszcie niepowodzeniem okazała się kampania propagandowa, rozpoczęta przez biuro reklamy MGM, lansująca Gretę jako wysportowaną dziewczynę. Jej dalsza kariera wymagała radykalnej zmiany wizerunku. I tak w 1926 roku wraz z premierą Kusicielki narodziła się kobieta - wamp.
Na planie swojego trzeciego hollywoodzkiego filmu Symfonia zmysłów (reż.: Clarence Brown, 1927) Garbo spotkała się z Johnem Gilbertem, największą miłością aktorki.
Garbo poważnie myślała o przyszłości. Nie chciała już grać głupich uwodzicielek i złych kobiet w dodatku za niewielkie pieniądze. Stąd też jej żądanie podwyżki, której jednak nie chciał dać Mayer. Rozpoczęła więc regularny strajk i nie zjawiła się prze 7 miesięcy na planie filmowym. Dzięki swoim prawnikom Garbo dostała to, czego chciała. Osiągnęła status gwiazdy pierwszej wielkości.
Jej kolejny film Love (1927), adaptacja "Anny Kareniny" Tołstoja w reżyserii Edmunda Gouldinga, okazał się dużym sukcesem.
Niestety tego samego nie można powiedzieć o następnych produkcjach, które nie odniosły zmierzonego efektu:
Boska kobieta (reż. Victor Sjostrom, 1928)-film o życiu słynnej francuskiej aktorki Sary Bernhardt
Żar miłości (reż. Fred Niblo, 1928) opowieść o kobiecie szpiegu
Władczynia miłości (1928)
Garbo powróciła do swojego poprzedniego wizerunku kobiety - wampa, który tym razem okazał się zbyt karykaturalny.
Jedyną ucieczką był powrót do formuły zbliżonej do Anny Kareniny. I tak powstała Dzika orchidea (1929) Sidneya Franklina.
Garbo gra młodą żonę Lillie, która zakochuje się w księciu jawajskim. Jednak miłość i przywiązanie do męża wygrywają i Lillie postanawia nie opuszczać współmałżonka.
W czasie realizacji filmu nadeszła ze Szwecji wiadomość o śmierci Stillera.
Gdy ukończono zdjęcia, Greta, unikając ludzi bardziej niż kiedykolwiek, wyjechała do Nowego Jorku, a stamtąd do ojczyzny.
Tymczasem nadeszła era dźwięku. Obawy przed "mówiącą Garbo", która miała niski, gardłowy głos, a w dodatku mówiła z obcym akcentem, powstrzymywały producentów przed obsadzaniem jej w filmie dźwiękowym. Po powrocie ze Szwecji Greta nakręciła jeszcze dwa filmy nieme:
Pokusa (reż.: John S. Robertson, 1929)
Pocałunek (reż.: Jacques Feyder, 1929).
Pierwszy film dźwiękowy Garbo Anna Christie w reżyserii Clarence'a Browna (1930). Była to historia byłej prostytutki, w której kocha się irlandzki marynarz.
W następnych filmach (Romans, Zuzanna Lenox z 1930 i Natchnienie z 1931 roku) Garbo powróciła do ról romantycznych postaci, utwierdzając swój mit kobiety fatalnej, heroicznej i udręczonej, wizerunek "boskiej kobiecości".
W 1931 roku zagrała ponownie wampa - szpiega w Mata Hari George'a Fitzmaurice'a.
Kolejny film Ludzie w hotelu (1932) w reżyserii Edmunda Gouldinga, potwierdził status Garbo, jako doskonałej aktorki dramatycznej:
Wielowątkowa historia z kilkoma równorzędnymi postaciami, które łączy ze sobą fakt, iż przypadkowo przebywają w tym samym czasie w jednym z najelegantszych hoteli Berlina.
Garbo wspaniale gra słynną rosyjską balerinę, którą próbuje uwieść złodziej hotelowy podający się za hrabiego.
W swoich dźwiękowych rolach aktorka zaczęła stosować sposób gry, który próbowano nazwać somnabulicznym, oderwanym od rzeczywistości. Budowała wokół siebie nimb zagadkowości, który szczególnie dobrze widać w jej kolejnych filmach Jaką mnie pragniesz w reżyserii Fitzmaurice'a (1932) oraz w Królowej Krystynie (1933) Roubena Mamouliana, w którym po raz ostatni wystąpiła z Johnem Gilbertem.
W 1934 roku zagrała z dużym powodzeniem w Malowanej zasłonie w reżyserii Ryszarda Bolesławskiego, filmie podejmującym uniwersalny temat trójkąta małżeńskiego.
Nic więc dziwnego, iż w następnym roku wytwórnia chcąc utrwalić sukces Garbo, postanowiła wznowić Annę Kareninę (reż.: Clarence Brown) oraz zekranizować Damę Kameliową (reż.: George Cukor, 1936), która niewątpliwie stała się szczytowym punktem w karierze aktorki. Za tą kreację Garbo znalazła się na liście kandydatów do Oscara.
Jej następny film Pani Walewska w reżyserii Clarence'a Browna (1937) zamyka rozdział filmu kostiumowego w jej karierze.
Właściwie film ten kończy także pasmo sukcesów aktorki, gdyż jej dwie ostatnie produkcje: Ninoczka (reż.: Ernst Lubitcsh, 1939), oraz Dwulicowa kobieta (reż.: George Cukor, 1941) nie odniosły sukcesu
Kiedy film Dwulicowa kobieta okazał się klapą Garbo nie przyjęła już żadnej roli, na zawsze wycofując się z filmu i życia publicznego. Miała wtedy niespełna 40 lat. Ta rezygnacja przyniosła jej na dobre wymiar legendy.
W historii kinematografii zapisała się, jako jedna z niewielu aktorek, które w jednakowym stopniu fascynowały zarówno mężczyzn, jak i kobiety
Garbo uzyskała 4 nominacje do Oscara (za filmy Anna Christie, Romans, Dama kameliowa i Ninoczka)
W 1954 otrzymała specjalne wyróżnienie amerykańskiej Akademii Filmowej za niezapomniane osiągnięcia.
William Daniels - autor zdjęć do większości jej amerykańskich filmów. Zwracał uwagę na sposób filmowania oczu i „animalizm” ruchów.
Clarence Brown - znakomity hollywoodzki reżyser-rzemieślnik; nakręcił najwięcej filmów z Garbo.
Filmy nieme:
Słowik hiszpański (1926)
Kusicielka (1926)
Symfonia zmysłów (1926)
Love (1927)
Boska kobieta (1928)
Żar miłości (1928)
Władczyni miłości (1928)
Dzika orchidea (1928/29)
Pokusa (1929)
Pocałunek (1929)
Filmy dźwiękowe:
Anna Christie (1929/30)
Romans (1930)
Natchnienie (1931)
Zuzanna Lenox (1931)
Mata Hari (1931)
Ludzie w hotelu (1932)
Jaką mnie pragniesz (1932)
Królowa Krystyna (1933)
Malowana zasłona (1934)
Anna Karenina (1935)
Dama kameliowa (1937)
Pani Walewska (1937)
Ninoczka (1939
Dwulicowa kobieta (1941).
GDY ZMYSŁY GRAJĄ(Gösta Berling):
Reżyseria: Mauritz Stiller
Scenariusz: Mauritz Stiller, Ragnar Hyltén-Cavallius
Zdjęcia: Julius Jaenzon
Scenografia: Vilhelm Bryde
Na podstawie: powieści Selmy Lagerlöff
Produkcja: Szwecja
Rok produkcji: 1924
Obsada: Greta Garbo(Hrabina Elżbieta Dohna), Lars Hanson, Hugo Rönnblad
Pierwotna wersja filmu miała dwie części i trwała niemal cztery godziny. Reżyser dokonał skrótów, by utorować filmowi drogę na niemiecki rynek. Zmiany te uwypukliły rolę Garbo, wcielającą się tu w postać młodej hrabianki zakochanej w byłym pastorze, pozbawionym swej parafii za nadużywanie alkoholu.
SYMFONIA ZMYSŁÓW:
Reżyseria: Clarence Brown
Scenariusz: Hanns Kräly, Benjamin Glazer, Marian Ainslee
Zdjęcia: William H. Daniels
Scenografia: Fredric Hope ,Cedric Gibbons
Produkcja: USA
Rok produkcji: 1926
Obsada: Greta Garbo(Felicitas), John Gilbert(Leo von Harden), Lars Hanson, Barbara Kent, William Orlamond
Tym filmem Greta Garbo, niezapomniana Femme fatale, nazywana z racji swojego pochodzenia "białym płomieniem Szwecji", podbiła amerykańską publiczność.
Garbo gra w nim postać zimnej i niedostępnej, ale zmysłowej uwodzicielki. Zdradą doprowadza do obłędu kolejnych mężczyzn, rujnując ich życie i niszcząc przyjaźń.
Scena pocałunku Grety Garbo z Johnem Gilbertem - wielkim amantem Hollywood - weszła na stałe do historii kina.
Pierwszy wspólny film Grety Garbo i Johna Gilberta.
ŻAR MIŁOŚCI:
Reżyseria: Fred Niblo
Scenariusz: Marian Ainslee, Bess Meredyth, Ruth Cummings
Zdjęcia: William H. Daniels
Scenografia: Cedric Gibbons
Muzyka: Vivek Maddala
Na podstawie: powieści Ludwiga Wolffa
Produkcja: USA
Rok produkcji: 1928
Obsada: Greta Garbo(Tania), Albert Pollet, Conrad Nagel
Garbo wciela się tu w postać carskiego szpiega, który ma wykraść ważne dokumenty austriackiemu oficerowi. Miłość, która rodzi się pomiędzy dotychczasowymi wrogami, wywołuje lawinę dramatycznych wydarzeń.
MATA HARI:
Reżyseria: George Fitzmaurice
Scenariusz: Benjamin Glazer, Leo Birinsky
Zdjęcia: William H. Daniels
Produkcja: USA
Rok produkcji: 1931
Obsada: Greta Garbo(Mata Hari), Helen Jerome Eddy, Frank Reicher
Film przedstawia autentyczne losy otoczonej tajemnicą tancerki, a zarazem mistrzowskiego szpiega w niemieckiej służbie, który po zdemaskowaniu zostaje rozstrzelany przez Francuzów w 1917 roku.
Mata Hari, pracująca w Paryżu jest niemieckim szpiegiem. Uwiodła już rosyjskiego generała Shubin, zaś teraz ma zamiar uczynić to samo z młodym, dobrze z zapowiadającym się oficerem, porucznikiem Rosanovem. Aby zdobyć ważne materiały znajdujące się w posiadaniu Rosanova, kobieta spędza noc z oficerem w jego domu. Ale tajna policja czeka tylko na wystarczające dowody, żeby aresztować kobietę-szpiega.
GRAND HOTEL(LUDZIE W HOTELU):
Reżyseria: Edmund Goulding
Scenariusz: William A. Drake, Béla Balázs
Zdjęcia: William H. Daniels
Muzyka: William Axt, Charles Maxwell
Na podstawie: sztuki Vicki Baum
Produkcja: USA
Rok produkcji: 1932
Obsada: Greta Garbo(Gruzińska balerina), Lewis Stone, Purnell Pratt
Nagrodzony Oskarem dla najlepszego filmu
W jednym z berlińskich luksusowych hoteli spotykają się ludzie różnej proweniencji: dżentelmen-złodziej baron von Gaigern ratuje życie starzejącej się gruzińskiej balerinie, choć właściwie zamierzał ją okraść. Artystka zakochuje się w nim. Później mężczyzna zaskakuje sekretarkę Flaemmchen na schadzce z jej szefem, wpływowym niemieckim biznesmenem Preysingiem. Kobieta znajduje nowe szczęście w ramionach buchaltera.
"Ludzie przychodzą. Ludzie odchodzą. Nic się nie dzieje." - mówi zmęczony życiem gość jednego z najlepszych hoteli w Berlinie.
NINOCZKA:
Reżyseria: Ernst Lubitsch
Scenariusz: Billy Wilder, Charles Brackett
Zdjęcia: William H. Daniels
Muzyka: Werner R. Heymann
Scenografia: Cedric Gibbons, Edwin B. Willis
Produkcja: USA
Rok produkcji: 1939
Obsada: Greta Garbo(Ninoczka), Melvyn Douglas, Rolfe Sedan
Trzej radzieccy towarzysze przybywają z Moskwy do Paryża z ważną misją. Mają sprzedać klejnoty wielkiej księżnej rosyjskiej Swany, by zdobyć fundusze na zakup traktorów. Hrabia Rakonin przypadkiem podsłuchuje ich rozmowę z jubilerem. Powiadamia o transakcji księżnę. Jej kochanek, hrabia Leon obiecuje odzyskać biżuterię. Próbuje odciągnąć uwagę Rosjan, pokazując im uroki nocnego życia. Komisarzom tak spodobało się zachodnie życie, że nie wywiązali się z zadania. Specjalna wysłanniczka Nina Iwanowna Jakuszowa przybywa na kontrolę.
Pierwszy komediowy film Grety Garbo.
Tytułowa bohaterka filmu, Ninoczka jest tajną wysłanniczką radzieckiego rządu, która z ważną, sekretną misją przybywa z Moskwy do Paryża.
Filmowi towarzyszył reklamowy slogan "Garbo się śmieje".
Zręczna antystalinowska komedia romantyczna
DWULICOWA KOBIETA:
Reżyseria: George Cukor
Scenariusz: S.N. Behrman, Salka Viertel, George Oppenheimer
Zdjęcia: Joseph Ruttenberg
Muzyka: Bronislau Kaper
Scenografia: Edwin B. Willis
Na podstawie: sztuki Ludwiga Fuldy
Produkcja: USA
Rok produkcji: 1941
Obsada: Greta Garbo(instruktorka narciarstwa Karin Borg), Melvyn Douglas
Greta Garbo, wielka gwiazda ekranu podejmuje - po Ninoczce- swą drugą i jednocześnie ostatnią próbę zdobycia uznania w roli komediowej.
Bogaty wydawca, a jednocześnie zdobywca serc niewieścich, Larry (Melvyn Douglas), poznaje ambitną instruktorkę narciarstwa. Oboje zakochują się w sobie od pierwszego wejrzenia i wkrótce pobierają. Światowiec nie czuje się jednak dobrze w ustroniu, jego żonie natomiast ten styl życia odpowiada. W końcu mąż ucieka do dużego miasta, gdzie powraca do swych przyzwyczajeń. Żona jedzie za nim i przedstawia mu się jako siostra-bliźniaczka. Gra rolę wampa i uwodzi męża. Wydawca, poznawszy złe skutki niefrasobliwości, chętnie powraca do swej żony.
Wielkie oczekiwania oraz utrwalony image Garbo jako bohaterki tragicznej przyczyniają się do niepowodzenia filmu.
Historia żony, która musi udawać nieistniejącą siostrę bliźniaczkę, aby odzyskać miłość ukochanego, okazała się grobem Grety Garbo.
Grając dwie różne postacie naraz pogrzebała swój własny mit niepowtarzalnej i wyjątkowej interpretacji.