instrumenty polityki lokalnej, Greta Poszwa - prezentacje, polityka regionaln


Wprowadzenie

I. Pojęcie lokalności i jej zastosowanie

Termin lokalny i lokalność można rozpatrywać w różnych ujęciach i konfiguracjach. Z przymiotnikiem społeczny tworzy, społeczność lokalną, ze słowem ekonomiczny oznacza gospodarkę lokalną, z wyrazem kulturowy tworzy kulturę i tradycję miejscowej społeczności. Wraz z nastaniem samorządu terytorialnego znaczenia praktycznego nabrał termin demokracja lokalna oznaczający udział danej społeczności w sprawowaniu władzy. Stąd też powstaje zespół kryteriów tworzący uwarunkowania rozwoju lokalnego. Na te okoliczności odziaływują czynniki o zasięgu regionalnym, krajowym, i międzynarodowym. Wzajemne relacje pomiędzy tymi czynnikami tworzy całokształt warunków rozwojowych na danym obszarze.

Termin rozwój lokalny powinno łączyć się z takimi pojęciami jak:

II. Instrumenty rozwoju lokalnego

Polityka rozwoju lokalnego - polityka lokalna jest integralną częścią polityki społeczno-ekonomicznej, polityki świadomego oddziaływania władz na rozwój, przyczynia się do rozwoju społeczno-gospodarczego całego kraju.

Instrumenty oddziaływania na rozwój lokalny można podzielić na następujące kategorie:

• bezpośrednie i pośrednie instrumenty finansowe;

• instrumenty instytucjonalne;

• rozbudowa infrastruktury technicznej i społecznej;

• instrumenty niematerialne (szkolenia, doradztwo, badania i rozwój technologii);

• instrumenty organizacyjno-prawne;

• instrumenty planistyczne;

1. Instrumenty finansowe

Instrumenty finansowe funkcjonują w wybranych częściach danego państwa, np. regionu. Ich działanie odnosi się do: wybranego sektora (np. rolnictwo, przećsł, budownictwo); typu działalności gospodarczej (np. produkcyjnej, handlowej, usługowej); rodzaju przedsięwzięcia (np. budowy, rozbudowy, modernizacji), wielkości przedsięwzięcia; liczby miejsc pracy.

Podmioty gospodarujące otrzymują wsparcie wg określonych zasad:

• udzielane jest przez sektor publiczny, (departamenty rządowe, agencje, banki itp., przeznaczone jest na potrzeby obszarów borykających się z trudnościami;

• wsparcie musi przynosić bezpośrednią korzyść finansową tym fir­mom, które je uzyskają;

Do instrumentów finansowych wspierających rozwój lokalny za­licza się:

• ulgi podatkowe;

• zwolnienia, ułatwienia w dostępie do kredytu, subwencje z budżetu dla określonych podmiotów oraz przedsięwzięć inwestycyjnych, a także inwestycji związanych z ochroną środowiska;

• wsparcie finansowe w ramach funduszu gwarancyjnego dla małych i średnich firm podejmujących ryzyko rozpoczęcia działalności go­spodarczej w określonych branżach;

• zwolnienia podatkowe dla nowo powstałych przedsiębiorstw;

• grunty służące do stymulowania inwestycji w środki trwałe;

• system nisko oprocentowanych pożyczek;

• wspieranie zatrudnienia przez ulgi od świadczeń na ubezpieczenia społeczne;

• wspieranie szkoleń i podnoszenie kwalifikacji związanych z przedsiębiorczością i działalnością gospodarczą;

• wspieranie inwestycji dotyczących sfery niematerialnej, np.: patenty, licencje, czynniki związane z konkurencyjnością, rozwój produktu, marketing;

• ulgi dla eksporterów;

Instrumenty finansowe można podzielić na: negatywne - mogą to być wyższe obciążenia po­datkowe stosowane wobec określonych inwestorów i na pewnych obszarach, np. graniczących z parkami krajobrazowymi itp.; oraz pozytywne - zwolnienia oraz ulgi podatkowe, ułatwienia kredytowe, subwencje budżetowe dla przedsiębiorców podejmujących swoją działalność na obszarach uznanych za wyma­gające restrukturyzacji albo aktywizacji gospodarczej.

Instrumentami finansowymi wspierającymi rozwój lokalny są również pożyczki z instytucji międzynarodowych tj:

• Międzynarodowy Fundusz Walutowy podtrzymuje równowagę bilansów płatniczych i makroekonomicznych programów stabilizacyjnych;

• Bank Światowy (stanowi pomoc z zakresu transportu, energetyki, rolnictwa i innych dziedzin gospodarki;

• Europejski Bank Inwestycyjny (EBI)(udziela pożyczek i gwarancji, które umożliwiają finansowanie projektów rozwoju regionów słabiej rozwiniętych, pro­jektów modernizacji i przekształcenia przedsiębiorstw);

• Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOiR) - jego głównym celem jest wspieranie reform w Europie Środkowej i Wschodniej oraz finansowanie przedsięwzięć gospodarczych podmiotów w tych kra­jach.

Przykłady pozytywne

2. Instrumenty instytucjonalne

- rada gminy,

- wójt, burmistrz, prezydent,

- organizacje pozarządowe

Przykłady Negatywne:

Zmiany, które należy wprowadzić w następnej kadencji samorządu:

    1. Przygotować nowatorską strategię promocji inwestycyjnej miasta.

    2. Stworzyć specjalny zespół złożony z najlepszych pracowników urzędu oraz specjalistów z zewnątrz będzie pozyskiwał inwestorów krajowych i zagranicznych.

    3. Utworzyć Biuro Obsługi Inwestorów.

a) dla przedsiębiorców stworzyć punkt doradczy, gdzie obok kompleksowej obsługi w zakresie rejestracji działalności, uzyskają oni wszystkie niezbędne informacje związane z założeniem firmy; pracownik urzędu zaproponuje każdemu standardową stronę internetową z podstawowymi danymi o firmie na darmowym serwerze udostępnianym przez miasto

b) więksi, strategiczni dla miasta inwestorzy powinni otrzymać indywidualnych opiekunów i doradców, których zadaniem będzie doprowadzenie do jak najszybszego i pozytywnego zakończenia procesu decyzyjnego

3. Instrumenty infrastruktury technicznej i społecznej

Zagospodarowanie terytorium kraju, regionów i mikroregionów ma wpływ ich wyposażenie w infrastrukturę techniczną i społeczną. Zasięgiem obejmuje układy komunikacji kolejowej i drogowej, układ energetyczny, gospodarkę wodną, rozmieszczenie osadnictwa, gospodarkę komunalną, oświatę, ochronę zdrowia i naukę.

Pobudzanie rozwoju lokalnego przez inwestycje infrastrukturalne jest działaniem najbardziej efektywnym, stymulującym lokalizację przedsiębiorstw, w tym zaawansowanej technologii.

Przykłady Pozytywne:

Negatywne:

Zmiany, które należy wprowadzić w następnej kadencji samorządu:

    1. Rozpocząć budowę kampusu uniwersyteckiego

    2. Zbudować Park Technologiczny

      • powstaną nowoczesne budynki z niezbędną infrastrukturą techniczną, w których zarówno zachęceni przez władze samorządowe zewnętrzni inwestorzy, jak również lokalne firmy o innowacyjnym profilu, będą mogły prowadzić działalność gospodarczą i naukowo-badawczą na preferencyjnych warunkach;

      • zachęcić inwestorów do nawiązania trwałej współpracy z lokalnym środowiskiem naukowym i zobligować do przyjmowania na staże studentów białostockich uczelni;

      • dla mikroprzedsiębiorców powstanie inkubator przedsiębiorczości, w którym będą oni mogli przez określony czas po rozpoczęciu działalności korzystać z biur, urządzeń technicznych i internetu za symboliczną odpłatnością;

        1. Zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną miasta

          • bardzo intensywnie zabiegać o jak najszybszą budowę dwujezdniowej trasy ekspresowej do Warszawy oraz modernizację połączenia kolejowego Białystok -Warszawa tak, aby możliwe było dotarcie do stolicy w 1,5 godziny;

          • zbudować lotnisko regionalne zapewniające połączenia zarówno krajowe, jak i międzynarodowe

    1. Zrealizować wielkie inwestycje drogowe

      • przyspieszyć realizację inwestycji drogowych poprzez zdecydowanie szybszy wykup gruntów;

      • skutecznie pozyskać pieniądze unijne;

      • skupić się przede wszystkim na budowie nowych , kluczowych dla miasta i jego rozwoju dróg.

4. Instrumenty niematerialne (informacyjne)

Zdaniem L. Kupca, instrumenty niematerialne polityki lokalnej powinny dostarczać podmiotom gospodarczym jasnych i klarownych danych o przekształceniach strukturalnych w regionie. W związku z tym instrumenty te powinny informować o:

• technologiach ochrony środowiska oraz sprzyjających środowisku technologiach produkcji;

• zagrożeniach środowiska dla ludności i gospodarki w regionie;

• gospodarce zasobami naturalnymi w regionie;

• zmianach warunków funkcjonowania układów gospodarczych;

• preferencjach produkcyjnych określonych gałęzi i branż przemysłu;

• preferencjach i ograniczeniach dotyczących lokalizacji zakładów przemysłowych;

• wolnych oraz niewykorzystanych mocach produkcyjnych;

• wielkości i strukturze zasobów pracy - kadr kwalifikowanych.

Przykłady Pozytywne:

Negatywne:

5. Instrumenty organizacyjno-prawne

Do instrumentów prawnych zalicza się:

1) normy powszechnie obowiązujące - są one ustalone przez władze państwowe i organy samorządu terytorialnego.. Prawo stoi na straży przestrzegania następujących reguł:

• ochrony terenów szczególnie przydatnych do produkcji rolniczej;

• przestrzegania zasad ochrony środowiska naturalnego i krajobrazu: wód, gleby, powietrza, lasów, drzewostanu itp.;

• przestrzegania zasad bezpieczeństwa;

• stosowanie gabarytów zabudowy zgodnych z wymogami urbanistyczno-architektonicznymi.

2) decyzje administracyjne - stanowią formę aplikacji powszechnie obowiązujących norm. Wprowadzają szczegółowe regulacje do:

• sposobów zabudowy terenów;

• lokalizacji inwestycji budowlanych;

• dopuszczenia, zakazów lub ograniczenia pewnych rodzajów produkcji i technologii mających szkodliwy wpływ na środowisko naturalne;

• pozwolenia na budowę.

Przykłady Negatywne:

6. Specjalne strefy ekonomiczne

Obecnie w Polsce istnieje 15 specjalnych stref ekonomicznych. Od 01.01.2000 r. zlikwidowano mazowiecką i częstochowską SSĘ. Pierwsza SSĘ EURO - PARK Mielec została utworzona w 1995 r. Strefy to obszar, na którym umiejscowione są przedsiębiorstwa korzystające ze zwolnień podatkowych.

Strefy zostały powołane do życia w regionach o wysokim bezrobociu strukturalnym, np. w Suwałkach, w Słupsku, bądź na terenach, na których dokonano restrukturyzacji przedsiębiorstw - w Starachowicach, Mielcu i Legnicy.

Główne cele utworzenia SSE w Polsce to:

• przyspieszenie rozwoju ekonomicznego i społecznego regionów w celu wzmocnienia potencjału gospodarczego i wpłynięcia na rozwój spo­łeczny i infrastrukturalny;

• tworzenie warunków zmierzających do zacieśnienia więzi ekono­micznych w ramach współpracy przygranicznej;

• ograniczenie bezrobocia.

Po wejściu do Unii Europejskiej tworzenie nowych stref jest obwarowane wymogami dotyczącymi tworzenia nowych miejsc pracy i wielkości zainwestowanego kapitału. Znacznie łatwiej jest utworzyć podstrefę już istniejącej strefy. Zainteresowanie inwestorów nowymi przedsięwzięciami w SSE jest znacznie większe niż poza nimi

7. Euroregiony

Współpraca transgraniczna jest niezbędnym działaniem podejmowanym przez władze lokalne. Wyrównywanie nierówności, jakie istnieją pomiędzy tymi obszarami, a co za tym idzie umożliwia szybszy rozwój gospodarczy tych terenów. Euroregiony są trwałymi porozumieniami podpisywanymi przez lokalne władze lokalne. Należy rozwijać współpracę euroregionalną jako wyższą formę kooperacji międzygminnej w postaci związków i stowarzyszeń, w województwie podlaskim w oparciu o Euroregion Niemen i Euroregion Puszcza Białowieska.

8. Kontrakt regionalny

Kontrakt regionalny (rząd - region) jest umową cywilnoprawną zawartą miedzy agendami rządu centralnego a samorządem regionu na wykonanie określonego zadania. W umowie tej określa się środki przeznaczone na jego realizację z budżetu państwa i budżetu regionu. Przedmiotem kontraktów rząd - regiony powinny być zarówno przedsięwzięcia inicjowane przez rząd, jak i samorząd terytorialny.

Najbardziej rozbudowany był kontrakt na lata 2001- 2003, na który przeznaczono łącznie 484 838,96 tys. zł i 29 865 tys. EURO. Kolejne kontrakty wraz z wejściem Funduszy Strukturalnych zostały wielokrotnie zmniejszone, ale nadal cieszą się dużym zainteresowaniem samorządów finansujących głównie rozwój infrastruktury.

Bibliografia:

  1. Gilowska Z., Gorzelak G., Jałowiecki B., Kierunki polityki regionalnej Polski, Uniwersytet Warszawski. Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego, Warszawa 1998.

  2. Kukliński A., Winiarski B., Zachodnie regiony Polski - szanse i zagrożenia, Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego nr 12, Warszawa 1993.

  3. Kupiec L., Gospodarka przestrzenna, t. II Ekonomika regionu, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 1999.

  4. Kurzowa Z., Kubiszyn-Mędrala Z., Skarżyński M., Winiarska J., Słownik synonimów polskich, PWN, Warszawa 2001.

  5. Polityka gospodarcza, pod red. B. Winiarskiego, PWN, Warszawa 2000.

  6. Truskolaski T., Instrumenty sterowania rozwojem regionalnym, w: Gospodarka przestrzenna T IV. Polityka regionalna. Pod red. L. Kupca, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2000.

T. Truskolaski, Instrumenty sterowania rozwojem regionalnym, w: Gospodarka przestrzenna T IV. Polityka regionalna. Pod red. L. Kupca, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2000, s. 125.

Tamże, s. 62- 63.

T. Truskolaski, Instrumenty sterowania rozwojem… op. cit., 126.

Polityka gospodarcza, pod red. B. Winiarskiego, PWN, Warszawa 2000 s.365-366.

T. Truskolaski, Instrumenty sterowania rozwojem…, op. cit., s. 135-136.

L. Kupiec, Gospodarka przestrzenna, t. II Ekonomika regionu, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 1999, s.103-104.

B. Winiarski, Polityka gospodarcza, op. cit., s. 364-365.

T. Truskolaski, Instrumenty sterowania rozwojem…, op. cit., s. 138.

A. Kukliński, B. Winiarski, Zachodnie regiony Polski - szanse i zagrożenia, Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego nr 12, Warszawa 1993, s. 99.

Z. Gilowska, G. Gorzelak, B. Jałowiecki, Kierunki polityki…, op. cit., s. 8



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
kryteria regionalizacji, Greta Poszwa - prezentacje, polityka regionaln
podmioty polityki regionalnej, Greta Poszwa - prezentacje, polityka regionaln
Prawne instrumenty polityki regionalnej
PRAWNE INSTRUMENTY POLITYKI REGIONALNEJ abno, SEMESTR III, polityka regionalna
Instrumenty polityki regionalnej i strukturalnej wspierające rozwój przedsiębiorczości na obszarach
rynki, Greta Poszwa - prezentacje
rynki finansowe test[1], Greta Poszwa - prezentacje
Instrumenty, cele i szczeble polityki regionalnej państwa
Instrumenty polityki lokalnej
polityka regionalna prezentacja
Polityka regionalna i lokalna
Instrumenty, cele i szczeble polityki regionalnej państwa
INSTRUMENTY POLITYKI ROZWOJU REGIONALNEGO
zasady i problemy koordynacji polityki regionalnej 6
Zasady polityki regionalnej UE
Polityka Regionalna Unii Europejskiej

więcej podobnych podstron