polityka regionalna prezentacja

background image

Natalia Nabielec

Natalia Nabielec

Natalia Pępek

Natalia Pępek

Klaudia Małowska

Klaudia Małowska

background image

Struktura przestrzenna

Struktura przestrzenna

gospodarki i zadania

gospodarki i zadania

polityki regionalnej

polityki regionalnej

background image

REGION

REGION

-

-

umownie wydzielony,

umownie wydzielony,

względnie jednorodny obszar

względnie jednorodny obszar

odróżniający się od terenów

odróżniający się od terenów

przyległych określonymi cechami

przyległych określonymi cechami

naturalnymi lub nabytymi.

naturalnymi lub nabytymi.

background image

Polityka regionalna-

Polityka regionalna-

całokształt

całokształt

czynności państwa w zakresie

czynności państwa w zakresie

świadomego oddziaływania na rozwój

świadomego oddziaływania na rozwój

społeczno – ekonomiczny regionów

społeczno – ekonomiczny regionów

kraju. Polityka regionalna nadaje

kraju. Polityka regionalna nadaje

terytorialne wymiary ogólnej polityce

terytorialne wymiary ogólnej polityce

rozwoju gospodarczego.

rozwoju gospodarczego.

background image

Współczesna polityka regionalna zajmuje ważne miejsce w ogólnej

Współczesna polityka regionalna zajmuje ważne miejsce w ogólnej

polityce ekonomicznej. Składa się na to szereg czynników:

polityce ekonomicznej. Składa się na to szereg czynników:

Przyspieszony, w związku z drugą naukowo – techniczną

Przyspieszony, w związku z drugą naukowo – techniczną

, rozwój gospodarczy wielu

, rozwój gospodarczy wielu

krajów świata pociąga za sobą zmiany w terytorialnym podziale pracy, w

krajów świata pociąga za sobą zmiany w terytorialnym podziale pracy, w

rozmieszczeniu ludności, w systemach osadniczych, w rozmieszczeniu

rozmieszczeniu ludności, w systemach osadniczych, w rozmieszczeniu

infrastruktury.

infrastruktury.

Rozwój komunikacji masowej i ruchliwości ludności

Rozwój komunikacji masowej i ruchliwości ludności

powoduje upowszechnianie się

powoduje upowszechnianie się

wiedzy o różnicach w poziomie zagospodarowania oraz zamożności krajów i

wiedzy o różnicach w poziomie zagospodarowania oraz zamożności krajów i

regionów, a w następstwie tego także dążeń do zmniejszania występujących

regionów, a w następstwie tego także dążeń do zmniejszania występujących

nierówności.

nierówności.

Zwiększają się zagrożenia środowiska naturalnego

Zwiększają się zagrożenia środowiska naturalnego

, zwłaszcza na obszarach

, zwłaszcza na obszarach

koncentracji działalności gospodarczej, co wymaga wprowadzenia wobec niej

koncentracji działalności gospodarczej, co wymaga wprowadzenia wobec niej

różnych ograniczeń.

różnych ograniczeń.

Tendencje integracyjne w świecie

Tendencje integracyjne w świecie

stwarzają potrzebę rozwiązywania różnych

stwarzają potrzebę rozwiązywania różnych

problemów społeczno – gospodarczych przez współdziałanie wielu krajów.

problemów społeczno – gospodarczych przez współdziałanie wielu krajów.

Powoduje to umiędzynarodawianie rozmaitych zagadnień polityki regionalnej i

Powoduje to umiędzynarodawianie rozmaitych zagadnień polityki regionalnej i

podejmowanie ich przez organizacje międzynarodowe.

podejmowanie ich przez organizacje międzynarodowe.

background image

Region węzłowy

Region węzłowy

jest mniejszą od kraju

jest mniejszą od kraju

jednostką terytorialną, w której obrębie

jednostką terytorialną, w której obrębie

można wyróżnić

można wyróżnić

część centralną (obszar

część centralną (obszar

centralny), odgrywającą aktywną rolę i

centralny), odgrywającą aktywną rolę i

koncentrującą

koncentrującą

działalność społeczną –

działalność społeczną –

gospodarczą

gospodarczą

, oraz

, oraz

obszary peryferyjne

obszary peryferyjne

,

,

których zasoby są wykorzystywane do

których zasoby są wykorzystywane do

zasilania działalności prowadzonej w części

zasilania działalności prowadzonej w części

centralnej. Obszary peryferyjne pełnią

centralnej. Obszary peryferyjne pełnią

najczęściej funkcje stref żywicielskich i

najczęściej funkcje stref żywicielskich i

zaopatrzeniowych; zasilają też obszar

zaopatrzeniowych; zasilają też obszar

centralny w siłę roboczą oraz w surowce.

centralny w siłę roboczą oraz w surowce.

Obszarami centralnymi są zazwyczaj

Obszarami centralnymi są zazwyczaj

wielkie

wielkie

aglomeracje

aglomeracje

przemysłowo – miejskie.

przemysłowo – miejskie.

background image

PROBLEMY

PROBLEMY

REGIONALNE

REGIONALNE

POLSKI

POLSKI

background image

Na szczególne znaczenie polityki

Na szczególne znaczenie polityki

regionalnej

regionalnej

w latach dziewięćdziesiątych w

w latach dziewięćdziesiątych w

Polsce

Polsce

wpływał stan jej struktury

wpływał stan jej struktury

przestrzennej, jak i

przestrzennej, jak i

oddziaływanie przekształceń

oddziaływanie przekształceń

systemowych

systemowych

oraz nowych uwarunkowań w układzie

oraz nowych uwarunkowań w układzie

międzynarodowym.

międzynarodowym.

background image

Zróżnicowania w zagospodarowaniu

Zróżnicowania w zagospodarowaniu

i poziomie rozwoju regionów w

i poziomie rozwoju regionów w

Polsce są duże. Złożyły się na to

Polsce są duże. Złożyły się na to

czynniki natury zarówno

czynniki natury zarówno

przyrodniczej (rozmieszczenie

przyrodniczej (rozmieszczenie

zasobów naturalnych), jak i

zasobów naturalnych), jak i

historycznej.

historycznej.

background image

Zagospodarowanie terytorium Polski

Zagospodarowanie terytorium Polski

cechują:

cechują:

krytyczny, a na niektórych

krytyczny, a na niektórych

obszarach nawet katastrofalny

obszarach nawet katastrofalny

stan środowiska przyrodniczego,

stan środowiska przyrodniczego,

zły stan i nieracjonalna struktura

zły stan i nieracjonalna struktura

zagospodarowania,

zagospodarowania,

deformacje w zainwestowaniu

deformacje w zainwestowaniu

miast, terenów wiejskich i

miast, terenów wiejskich i

rekreacyjnych.

rekreacyjnych.

background image

Występują znaczne różnice w

Występują znaczne różnice w

warunkach życia mieszkańców

warunkach życia mieszkańców

różnych regionów, a w ich obrębie –

różnych regionów, a w ich obrębie –

ostre dysproporcje między

ostre dysproporcje między

przemysłem a niedostatecznie

przemysłem a niedostatecznie

rozwiniętą infrastrukturą oraz

rozwiniętą infrastrukturą oraz

konflikty między przemysłem a

konflikty między przemysłem a

rolnictwem. Na terytorium Polski

rolnictwem. Na terytorium Polski

wyróżnia się 27 obszarów

wyróżnia się 27 obszarów

ekologicznego zagrożenia. Zajmują

ekologicznego zagrożenia. Zajmują

one około 35 tys. km

one około 35 tys. km

²

²

, tj. ponad 11%

, tj. ponad 11%

powierzchni kraju, ale zamieszkuje je

powierzchni kraju, ale zamieszkuje je

około 13 mln osób, czyli ponad 1/3

około 13 mln osób, czyli ponad 1/3

ludności Polski.

ludności Polski.

background image

Strukturę przestrzenną gospodarki Polski

Strukturę przestrzenną gospodarki Polski

charakteryzuje koncentracja ludności i

charakteryzuje koncentracja ludności i

aktywności ekonomicznej na terytorium kraju

aktywności ekonomicznej na terytorium kraju

w ramach swoistego trójkąta, którego

w ramach swoistego trójkąta, którego

podstawę stanowi południowa granica

podstawę stanowi południowa granica

państwa, a wierzchołek - aglomeracja

państwa, a wierzchołek - aglomeracja

trójmiasta: Gdańsk – Sopot – Gdynia. Poza tym

trójmiasta: Gdańsk – Sopot – Gdynia. Poza tym

trójkątem większą rolę odgrywają usytuowane

trójkątem większą rolę odgrywają usytuowane

wyspowo regiony: aglomeracja szczecińska na

wyspowo regiony: aglomeracja szczecińska na

północnym zachodzie i ośrodki Białegostoku i

północnym zachodzie i ośrodki Białegostoku i

Lublina na wschodzie. Pas regionów

Lublina na wschodzie. Pas regionów

południowych - szczególnie na zachód od

południowych - szczególnie na zachód od

Krakowa – wykazuje natomiast splot różnego

Krakowa – wykazuje natomiast splot różnego

rodzaju kolizji przestrzennych, nadmiernego

rodzaju kolizji przestrzennych, nadmiernego

zainwestowania przemysłowego oraz naruszeń

zainwestowania przemysłowego oraz naruszeń

równowagi ekologicznej.

równowagi ekologicznej.

background image

Stwierdzić należy także, iż obecne

Stwierdzić należy także, iż obecne

transformacje systemowe w Polsce

transformacje systemowe w Polsce

przebiegają w formach silnie

przebiegają w formach silnie

zróżnicowanych – na ogół łatwiej w

zróżnicowanych – na ogół łatwiej w

regionach o strukturach

regionach o strukturach

rozwiniętych harmonijnie (np. w

rozwiniętych harmonijnie (np. w

Wielkopolsce), znacznie gorzej w

Wielkopolsce), znacznie gorzej w

regionach słabiej

regionach słabiej

zagospodarowanych i

zagospodarowanych i

zdominowanych przez stare gałęzie

zdominowanych przez stare gałęzie

przemysłu, dotknięte recesją.

przemysłu, dotknięte recesją.

background image

Typologia regionów w Polsce ma w

Typologia regionów w Polsce ma w

związku z tym charakter złożony.

związku z tym charakter złożony.

Po pierwsze, stwierdzamy wyraźną

Po pierwsze, stwierdzamy wyraźną

koncentrację przestrzenną na obszarze

koncentrację przestrzenną na obszarze

kraju zjawisk depresji i bezrobocia.

kraju zjawisk depresji i bezrobocia.

Skupiają się one głównie na północnych

Skupiają się one głównie na północnych

obszarach kraju;

obszarach kraju;

Po drugie, potencjalne zagrożenia

Po drugie, potencjalne zagrożenia

depresją rysują się w województwach,

depresją rysują się w województwach,

w których gospodarce podstawową rolę

w których gospodarce podstawową rolę

odgrywa górnictwo, charakteryzujących

odgrywa górnictwo, charakteryzujących

się ponadto znacznymi naruszeniami

się ponadto znacznymi naruszeniami

równowagi ekologicznej;

równowagi ekologicznej;

background image

Po trzecie, na terytorium Polski występują

Po trzecie, na terytorium Polski występują

ciągle jeszcze regiony opóźnione w rozwoju,

ciągle jeszcze regiony opóźnione w rozwoju,

relatywnie słabo zagospodarowane. Obejmują

relatywnie słabo zagospodarowane. Obejmują

one niemal połowę całego kraju, głównie w

one niemal połowę całego kraju, głównie w

jego części wschodniej i środkowej,

jego części wschodniej i środkowej,

zamieszkuje je prawie 1/3 ludności polski.

zamieszkuje je prawie 1/3 ludności polski.

Opóźnienia rozwojowe wyrażają się w nich

Opóźnienia rozwojowe wyrażają się w nich

głównie niedostatkiem wyposażenia

głównie niedostatkiem wyposażenia

infrastrukturalnego, co czyni je mało

infrastrukturalnego, co czyni je mało

atrakcyjnymi dla przedsiębiorców;

atrakcyjnymi dla przedsiębiorców;

Po czwarte, do regionów o strukturach

Po czwarte, do regionów o strukturach

wykształconych względnie wszechstronnie,

wykształconych względnie wszechstronnie,

dość dobrze adaptujących się do nowych

dość dobrze adaptujących się do nowych

warunków systemowych, należą województwa:

warunków systemowych, należą województwa:

mazowieckie, wielkopolskie, pomorskie i część

mazowieckie, wielkopolskie, pomorskie i część

województwa zachodnio – pomorskiego, a na

województwa zachodnio – pomorskiego, a na

południu województwa: dolnośląskie, opolskie.

południu województwa: dolnośląskie, opolskie.

background image

Obszary pozostałe wykazują problematykę

Obszary pozostałe wykazują problematykę

niejednorodną. Województwa położone

niejednorodną. Województwa położone

wzdłuż zachodniej granicy Polski są w

wzdłuż zachodniej granicy Polski są w

sytuacji szczególnej, tworzonej przez nowe

sytuacji szczególnej, tworzonej przez nowe

szanse i nowe zagrożenia wynikające z

szanse i nowe zagrożenia wynikające z

bezpośredniego sąsiedztwa z obszarem

bezpośredniego sąsiedztwa z obszarem

Unii Europejskiej, co daje im szczególnego

Unii Europejskiej, co daje im szczególnego

rodzaju rentę położenia, możliwą do

rodzaju rentę położenia, możliwą do

wykorzystania w rozwoju współpracy

wykorzystania w rozwoju współpracy

transgranicznej. Funkcjonują w nich także

transgranicznej. Funkcjonują w nich także

euroregiony, będące formą

euroregiony, będące formą

organizacyjnego koordynowania

organizacyjnego koordynowania

współpracy jednostek samorządu

współpracy jednostek samorządu

terytorialnego obszarów przygranicznych.

terytorialnego obszarów przygranicznych.

background image

Województwo kujawsko – pomorskie należy do

Województwo kujawsko – pomorskie należy do

dobrze zagospodarowanych, ale wykazuje

dobrze zagospodarowanych, ale wykazuje

obecnie stosunkowo wysoki poziom bezrobocia.

obecnie stosunkowo wysoki poziom bezrobocia.

Oprócz problemów o charakterze wewnętrznym

Oprócz problemów o charakterze wewnętrznym

na zadania polityki regionalnej w Polsce

na zadania polityki regionalnej w Polsce

wpływają także nowe uwarunkowania

wpływają także nowe uwarunkowania

zewnętrzne. Niezwykle istotne znaczenie ma

zewnętrzne. Niezwykle istotne znaczenie ma

zjednoczenie Niemiec. Konieczne są szybkie

zjednoczenie Niemiec. Konieczne są szybkie

działania w celu poprawy zagospodarowania

działania w celu poprawy zagospodarowania

zachodnich regionów Polski, aby jej zachodnia

zachodnich regionów Polski, aby jej zachodnia

granica nie stała się linią oddzielającą regiony

granica nie stała się linią oddzielającą regiony

należące do zasadniczo odmiennych systemów

należące do zasadniczo odmiennych systemów

cywilizacyjnych.

cywilizacyjnych.

background image

Zmienia się także sytuacja

Zmienia się także sytuacja

województw wschodnich. Wkrótce

województw wschodnich. Wkrótce

mogą się one stać obszarami wielkiego

mogą się one stać obszarami wielkiego

napływu i tranzytu obywateli republik

napływu i tranzytu obywateli republik

powstałych po rozpadzie ZSRR.

powstałych po rozpadzie ZSRR.

Konieczna jest tu pilna rozbudowa

Konieczna jest tu pilna rozbudowa

infrastruktury. Otwieranie granic w

infrastruktury. Otwieranie granic w

relacjach „wschód – zachód” stwarza

relacjach „wschód – zachód” stwarza

duże możliwości aktywizacji regionów

duże możliwości aktywizacji regionów

przygranicznych ( które już teraz stają

przygranicznych ( które już teraz stają

się terenami ożywionego, tyle że

się terenami ożywionego, tyle że

prymitywnego handlu ), ale stawia też

prymitywnego handlu ), ale stawia też

trudne problemy przed polityką

trudne problemy przed polityką

regionalną Polski.

regionalną Polski.

background image

Polityka

Polityka

regionalna w

regionalna w

Europie

Europie

background image

Wpływ czynników zewnętrznych na

Wpływ czynników zewnętrznych na

politykę

politykę

regionalną

regionalną

dotyczy oczywiście nie tylko

dotyczy oczywiście nie tylko

Polski.

Polski.

Polityka regionalna, która powstała i

Polityka regionalna, która powstała i

rozwinęła się w krajach europejskich jako

rozwinęła się w krajach europejskich jako

dziedzina ich wewnętrznej polityki ekonom.,

dziedzina ich wewnętrznej polityki ekonom.,

jest współcześnie wszędzie kształtowana w

jest współcześnie wszędzie kształtowana w

coraz wyższym stopniu pod wpływem

coraz wyższym stopniu pod wpływem

przesłanek

przesłanek

i uwarunkowań o charakterze

i uwarunkowań o charakterze

międzynarodowym.

międzynarodowym.

background image

Narzędziem polityki regionalnej są

Narzędziem polityki regionalnej są

fundusze

fundusze

strukturalne

strukturalne

, które mają

, które mają

zapobiec powiększaniu się różnic i wspomóc

zapobiec powiększaniu się różnic i wspomóc

biedniejsze rejony Europy. Polityka

biedniejsze rejony Europy. Polityka

strukturalna wiąże się z celową działalnością

strukturalna wiąże się z celową działalnością

organów władzy publicznej zmierzającą do

organów władzy publicznej zmierzającą do

przebudowy struktury gospodarczej i

przebudowy struktury gospodarczej i

pobudzenia rozwoju gospodarczego danego

pobudzenia rozwoju gospodarczego danego

obszaru. Aktywność polityki regionalnej

obszaru. Aktywność polityki regionalnej

skupia się na jednym regionie, obszarze

skupia się na jednym regionie, obszarze

bądź państwie członkowskim, a każda z tych

bądź państwie członkowskim, a każda z tych

jednostek może wspieranie i interwencje

jednostek może wspieranie i interwencje

funduszy dowolnie rozszerzać bądź

funduszy dowolnie rozszerzać bądź

uszczuplać, a także zmieniać charakter

uszczuplać, a także zmieniać charakter

interwencji.

interwencji.

We wspieraniu regionalnym poszczególne

We wspieraniu regionalnym poszczególne

instrumenty powinny się zazębiać i

instrumenty powinny się zazębiać i

współpracować.

współpracować.

background image

Filarami europejskiej polityki

Filarami europejskiej polityki

regionalnej są:

regionalnej są:

* polityka przemysłowa

* polityka przemysłowa

(środki

(środki

przeznaczone są na określone sektory

przeznaczone są na określone sektory

gospodarki, branże a także zakłady

gospodarki, branże a także zakłady

przemysłowe, szczególny nacisk kładziony

przemysłowe, szczególny nacisk kładziony

jest na rozwój małych i średnich

jest na rozwój małych i średnich

przedsiębiorstw oraz na ochronę środowiska)

przedsiębiorstw oraz na ochronę środowiska)

*

*

wspieranie gospodarcze

wspieranie gospodarcze

(środki

(środki

przeznaczone są na poprawę infrastruktury,

przeznaczone są na poprawę infrastruktury,

nowe inwestycje, restrukturyzację

nowe inwestycje, restrukturyzację

przedsiębiorstw i otwieranie rynków zbytu),

przedsiębiorstw i otwieranie rynków zbytu),

background image

* polityka rynku pracy

* polityka rynku pracy

(środki

(środki

przeznaczone są na wspieranie zatrudnienia

przeznaczone są na wspieranie zatrudnienia

poprzez programy szkoleniowe i

poprzez programy szkoleniowe i

przekwalifikowania, podnoszenie zdolności

przekwalifikowania, podnoszenie zdolności

adaptacyjnych przedsiębiorstw i ich

adaptacyjnych przedsiębiorstw i ich

pracowników),

pracowników),

* wspieranie obszarów wiejskich

* wspieranie obszarów wiejskich

(środki

(środki

przeznaczone są na wsparcie obszarów

przeznaczone są na wsparcie obszarów

wiejskich, szczególnie tych które borykają

wiejskich, szczególnie tych które borykają

się z niską konkurencyjnością produkcji,

się z niską konkurencyjnością produkcji,

wysokim zatrudnieniem w rolnictwie, czy

wysokim zatrudnieniem w rolnictwie, czy

deficytami w infrastrukturze).

deficytami w infrastrukturze).

background image

Region

Region

w systemie organizacji terytorialnej

w systemie organizacji terytorialnej

państwa występuje jako pośrednie ogniwo

państwa występuje jako pośrednie ogniwo

zarządzania pomiędzy gminą lub okręgiem

zarządzania pomiędzy gminą lub okręgiem

(powiatem) a organami administracji centralnej.

(powiatem) a organami administracji centralnej.

Charakter i stopień autonomii decyzyjnej władz

Charakter i stopień autonomii decyzyjnej władz

regionalnych zależy od rozwiązań ustrojowych

regionalnych zależy od rozwiązań ustrojowych

danego państwa. W płaszczyźnie społecznej granice

danego państwa. W płaszczyźnie społecznej granice

regionu wiążą się z odmiennością etniczną,

regionu wiążą się z odmiennością etniczną,

językową, kulturową i historyczną mieszkańców jego

językową, kulturową i historyczną mieszkańców jego

terytorium.

terytorium.

W płaszczyźnie gospodarczej wyznaczone są one

W płaszczyźnie gospodarczej wyznaczone są one

stopniem i charakterem rozwoju gospodarczego,

stopniem i charakterem rozwoju gospodarczego,

zaawansowaniem procesów urbanizacji, miejscem

zaawansowaniem procesów urbanizacji, miejscem

zajmowanym w siatce powiązań komunikacyjnych z

zajmowanym w siatce powiązań komunikacyjnych z

innymi terytoriami kraju itp. Nakładają się one

innymi terytoriami kraju itp. Nakładają się one

często na granice fizyczno- geograficzne.

często na granice fizyczno- geograficzne.

background image

W krajach

W krajach

Unii Europejskiej

Unii Europejskiej

, dla celów

, dla celów

statystycznych obowiązuje jednolita

statystycznych obowiązuje jednolita

struktura jednostek terytorialnych określana

struktura jednostek terytorialnych określana

jako "nomenklatura jednostek terytorialnych

jako "nomenklatura jednostek terytorialnych

dla celów statystycznych" (

dla celów statystycznych" (

The

The

Nomenclature of Territorial Units for

Nomenclature of Territorial Units for

Statistics

Statistics

-

-

NUTS

NUTS

).

).

Wyróżnia się w niej trzy poziomy:

Wyróżnia się w niej trzy poziomy:

NUTS 1,

NUTS 1,

NUTS 2 oraz NUTS 3

NUTS 2 oraz NUTS 3

background image

Na poziomie pierwszym

Na poziomie pierwszym

(NUTS 1)

(NUTS 1)

istnieje

istnieje

71

71

regionów. Pod względem wielkości powierzchni oraz

regionów. Pod względem wielkości powierzchni oraz

liczby ludności kategoria ta odpowiada w

liczby ludności kategoria ta odpowiada w

przybliżeniu niemieckim krajom związkowym

przybliżeniu niemieckim krajom związkowym

Poziom drugi

Poziom drugi

NUTS 2

NUTS 2

odgrywa podstawową rolę w

odgrywa podstawową rolę w

polityce regionalnej Unii. Pod względem wielkości

polityce regionalnej Unii. Pod względem wielkości

powierzchni oraz liczby ludności kategoria ta

powierzchni oraz liczby ludności kategoria ta

odpowiada francuskim

odpowiada francuskim

Regions

Regions

lub hiszpańskim

lub hiszpańskim

Communidades autonomas

Communidades autonomas

. Ogółem istnieje

. Ogółem istnieje

183

183

regiony tego typu, pomiędzy którymi zachodzą duże

regiony tego typu, pomiędzy którymi zachodzą duże

różnice w zakresie powierzchni i liczby ludności

różnice w zakresie powierzchni i liczby ludności

Na poziomie

Na poziomie

NUTS 3

NUTS 3

istnieje

istnieje

1044

1044

regionów. Pod

regionów. Pod

względem wielkości powierzchni oraz liczby ludności

względem wielkości powierzchni oraz liczby ludności

odpowiadają one francuskim departamentom lub

odpowiadają one francuskim departamentom lub

niemieckim powiatom (

niemieckim powiatom (

Kreis

Kreis

).

).

background image

Pojęcie polityki regionalnej UE

Pojęcie polityki regionalnej UE

Pojęcie polityki regionalnej UE doczekało się wielu

Pojęcie polityki regionalnej UE doczekało się wielu

definicji.

definicji.

Wg M. Rudnickiego

Wg M. Rudnickiego

: „Polityka regionalna

: „Polityka regionalna

UE jest tematycznie uporządkowanym, wytyczanym

UE jest tematycznie uporządkowanym, wytyczanym

przez ośrodek decyzji, działaniem mającym na celu,

przez ośrodek decyzji, działaniem mającym na celu,

przy pomocy zespołu instrumentów prawnych i

przy pomocy zespołu instrumentów prawnych i

finansowych, usunięcie dysproporcji w rozwoju

finansowych, usunięcie dysproporcji w rozwoju

gospodarczym i społecznym regionów w UE oraz

gospodarczym i społecznym regionów w UE oraz

zapewnienie zrównoważonego wzrostu wszystkich

zapewnienie zrównoważonego wzrostu wszystkich

jej obszarów z zachowaniem jej wewnętrznej

jej obszarów z zachowaniem jej wewnętrznej

spójności ekonomicznej i społecznej.”

spójności ekonomicznej i społecznej.”

background image

Cele polityki UE

Cele polityki UE

Celem polityki regionalnej w Unii Europejskiej

Celem polityki regionalnej w Unii Europejskiej

jest zmniejszenie różnic w poziomie życia i

jest zmniejszenie różnic w poziomie życia i

rozwoju gospodarczego pomiędzy

rozwoju gospodarczego pomiędzy

najbiedniejszymi, a najbogatszymi regionami

najbiedniejszymi, a najbogatszymi regionami

państw członkowskich. Nadmierne różnice

państw członkowskich. Nadmierne różnice

stanowią bowiem barierę dla procesów

stanowią bowiem barierę dla procesów

integracyjnych w ramach Unii.

integracyjnych w ramach Unii.

Polityka regionalna opiera się na zasadach

Polityka regionalna opiera się na zasadach

partnerstwa i współfinansowania pomiędzy

partnerstwa i współfinansowania pomiędzy

Unią a władzami centralnymi i regionalnymi

Unią a władzami centralnymi i regionalnymi

danego państwa. O znaczeniu polityki

danego państwa. O znaczeniu polityki

regionalnej świadczy fakt, że obecne wydatki

regionalnej świadczy fakt, że obecne wydatki

na politykę regionalną stanowią ok. jednej

na politykę regionalną stanowią ok. jednej

trzeciej wydatków budżetowych Unii,

trzeciej wydatków budżetowych Unii,

ustępując jedynie wydatkom na Wspólną

ustępując jedynie wydatkom na Wspólną

Politykę Rolną.

Politykę Rolną.

background image

Pierwszym kluczowym zadaniem w każdym nowym okresie

Pierwszym kluczowym zadaniem w każdym nowym okresie

programowania funduszy strukturalnych jest wybranie

programowania funduszy strukturalnych jest wybranie

regionów lub obszarów, które otrzymają pomoc z tych

regionów lub obszarów, które otrzymają pomoc z tych

funduszy.

funduszy.

Charakterystyka tych regionów ujęta jest w celach polityki

Charakterystyka tych regionów ujęta jest w celach polityki

strukturalnej.

strukturalnej.

Zgodnie z uzgodnieniami szczytu berlińskiego (marzec 1999) i

Zgodnie z uzgodnieniami szczytu berlińskiego (marzec 1999) i

treścią Rozporządzenia 1260/99 skomasowano większość

treścią Rozporządzenia 1260/99 skomasowano większość

dotychczasowych priorytetów polityki strukturalnej w trzech

dotychczasowych priorytetów polityki strukturalnej w trzech

celach :

celach :

• CEL 1-

• CEL 1-

wspieranie rozwoju regionów zapóźnionych w

wspieranie rozwoju regionów zapóźnionych w

rozwoju oraz słabo zaludnionych regionów północnej Europy

rozwoju oraz słabo zaludnionych regionów północnej Europy

• CEL 2-

• CEL 2-

wspieranie gospodarczej i społecznej konwersji

wspieranie gospodarczej i społecznej konwersji

obszarów stojących w obliczu problemów strukturalnych

obszarów stojących w obliczu problemów strukturalnych

W ramach tego celu występują obszary:

W ramach tego celu występują obszary:

- Strefy przemysłowe

- Strefy przemysłowe

- Strefy wiejskie

- Strefy wiejskie

- Strefy miejskie

- Strefy miejskie

- Strefy zależne od rybołóstwa

- Strefy zależne od rybołóstwa

- Inne strefy

- Inne strefy

background image

CEL 3

CEL 3

- wspieranie adaptacji i modernizacji polityk oraz

- wspieranie adaptacji i modernizacji polityk oraz

systemów kształcenia, szkolenia i zatrudnienia

systemów kształcenia, szkolenia i zatrudnienia

Tab. 1 Podział środków z funduszy strukturalnych pomiędzy

Tab. 1 Podział środków z funduszy strukturalnych pomiędzy

poszczególne cele.

poszczególne cele.

Nakłady finansowe= 100%

Cel 1

69,7%

Cel 2

11,5%

Cel 3

12,3%

Inne

6,5%

background image

Instrumenty polityki regionalnej

Instrumenty polityki regionalnej

(strukturalnej) Wspólnot (fundusze

(strukturalnej) Wspólnot (fundusze

strukturalne i kredyty inwestycyjne)

strukturalne i kredyty inwestycyjne)

Działania zmierzające do osiągnięcia poszczególnych

Działania zmierzające do osiągnięcia poszczególnych

kategorii celów w ramach polityki regionalnej

kategorii celów w ramach polityki regionalnej

(strukturalnej) w Unii są finansowane w formie dotacji,

(strukturalnej) w Unii są finansowane w formie dotacji,

bądź kredytów inwestycyjnych

bądź kredytów inwestycyjnych

.

.

Fundusze strukturalne i dotacje:

Fundusze strukturalne i dotacje:

Najważniejszym źródłem udzielania dotacji są następujące

Najważniejszym źródłem udzielania dotacji są następujące

rodzaje funduszy strukturalnych:

rodzaje funduszy strukturalnych:

- Europejski Fundusz Poradnictwa i Gwarancji Rolnych

- Europejski Fundusz Poradnictwa i Gwarancji Rolnych

(

(

European Agriculture Guidance and Guarantee Fund

European Agriculture Guidance and Guarantee Fund

,

,

EAGGF),

EAGGF),

utworzony w 1964 r., skupiający się na zmianach

utworzony w 1964 r., skupiający się na zmianach

struktury rolnictwa i rozwoju regionów wiejskich;

struktury rolnictwa i rozwoju regionów wiejskich;

background image

-

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

(

(

European

European

Regional Development Fund

Regional Development Fund

, ERDF), skupiający się na pomocy

, ERDF), skupiający się na pomocy

słabiej rozwiniętym regionom poprzez inwestycje produkcyjne,

słabiej rozwiniętym regionom poprzez inwestycje produkcyjne,

rozwój infrastruktury oraz popieranie małych i średnich

rozwój infrastruktury oraz popieranie małych i średnich

przedsiębiorstw;

przedsiębiorstw;

-

-

Europejski Fundusz Socjalny

Europejski Fundusz Socjalny

(

(

European Social Fund

European Social Fund

, ESF),

, ESF),

utworzony w 1970 r., skupiający się na szkoleniu zawodowym i

utworzony w 1970 r., skupiający się na szkoleniu zawodowym i

rozwoju zatrudnienia;

rozwoju zatrudnienia;

-

-

Instrument Finansowy Wspierania Rybołówstwa

Instrument Finansowy Wspierania Rybołówstwa

(

(

Financial Instrument for Fisheries Guidance

Financial Instrument for Fisheries Guidance

, FIFG), powstały

, FIFG), powstały

w 1993 r., jest to fundusz utworzony dla potrzeb rybołówstwa.

w 1993 r., jest to fundusz utworzony dla potrzeb rybołówstwa.

Te cztery fundusze stanowią podstawę prowadzenia polityki

Te cztery fundusze stanowią podstawę prowadzenia polityki

regionalnej (strukturalnej) w Unii. Dodatkowo w jej ramach są

regionalnej (strukturalnej) w Unii. Dodatkowo w jej ramach są

realizowane programy w sektorach rybołówstwa, transportu,

realizowane programy w sektorach rybołówstwa, transportu,

energetyki, ochrony środowiska, badań i telekomunikacji.

energetyki, ochrony środowiska, badań i telekomunikacji.

background image

Realizacja niektórych celów polityki regionalnej jest

Realizacja niektórych celów polityki regionalnej jest

finansowana również w ramach tzw.

finansowana również w ramach tzw.

Inicjatyw Unii

Inicjatyw Unii

(Inicjatyw

(Inicjatyw

Wspólnotowych), które obejmują programy o

Wspólnotowych), które obejmują programy o

ponadnarodowym charakterze. Pierwsze programy przyjęła

ponadnarodowym charakterze. Pierwsze programy przyjęła

Komisja w 1989 i 1990 r. działania podejmowane w ramach

Komisja w 1989 i 1990 r. działania podejmowane w ramach

programu LEADER II maja pobudzać rozwój wsi

programu LEADER II maja pobudzać rozwój wsi

Kredyty inwestycyjne

Kredyty inwestycyjne

- Europejski Bank Inwestycyjny

- Europejski Bank Inwestycyjny

(

(

European Investment

European Investment

Bank

Bank

, EIB). Udziela on pożyczek podmiotom prywatnym i

, EIB). Udziela on pożyczek podmiotom prywatnym i

publicznym na inwestycje wspierające rozwój regionalny i

publicznym na inwestycje wspierające rozwój regionalny i

przemysłowy

przemysłowy

background image

Rysunek 1. Rozdysponowanie funduszy Unii Europejskiej w 1996 r. (w mld ECU)

background image

Zasady obowiązujące przy realizacji

Zasady obowiązujące przy realizacji

programów w ramach Funduszy

programów w ramach Funduszy

Strukturalnych:

Strukturalnych:

Zasady finansowania w ramach Funduszy

Zasady finansowania w ramach Funduszy

Strukturalnych opierają się na pięciu podstawowych

Strukturalnych opierają się na pięciu podstawowych

zasadach:

zasadach:

• zasada koncentracji

• zasada koncentracji

– określa, że interwencja funduszy,

– określa, że interwencja funduszy,

aby przyniosła efekt, nie powinna być rozproszona, lecz

aby przyniosła efekt, nie powinna być rozproszona, lecz

skoncentrowana na niewielu precyzyjnie określonych celach

skoncentrowana na niewielu precyzyjnie określonych celach

(na celu 1 koncentruje się ok. 70% funduszy)

(na celu 1 koncentruje się ok. 70% funduszy)

• zasada dodatkowości

• zasada dodatkowości

– środki przekazywane przez

– środki przekazywane przez

Komisję Europejską z funduszy strukturalnych są jedynie

Komisję Europejską z funduszy strukturalnych są jedynie

uzupełnieniem środków zgromadzonych na dany program

uzupełnieniem środków zgromadzonych na dany program

(projekt) przez władze krajowe (regionalne, lokalne). W

(projekt) przez władze krajowe (regionalne, lokalne). W

praktyce oznacza to weryfikację – czy poziom krajowych

praktyce oznacza to weryfikację – czy poziom krajowych

wydatków publicznych na poszczególne cele po otrzymaniu

wydatków publicznych na poszczególne cele po otrzymaniu

wsparcia z UE utrzymywany jest przynajmniej na takim

wsparcia z UE utrzymywany jest przynajmniej na takim

samym poziomie jak w okresie poprzedzającym otrzymywanie

samym poziomie jak w okresie poprzedzającym otrzymywanie

pomocy

pomocy

background image

zasada subsydiarności

zasada subsydiarności

– wszystkie działania powinny być

– wszystkie działania powinny być

podejmowane na możliwie najniższym szczeblu, który jest w

podejmowane na możliwie najniższym szczeblu, który jest w

stanie je realizować. Unia będzie podejmować działania tylko

stanie je realizować. Unia będzie podejmować działania tylko

wtedy, jeśli zamierzone cele nie mogą być zrealizowane w

wtedy, jeśli zamierzone cele nie mogą być zrealizowane w

wystarczającym stopniu na szczeblu państw członkowskich i

wystarczającym stopniu na szczeblu państw członkowskich i

dlatego ze względu na ich zakres lub skutki zostaną lepiej

dlatego ze względu na ich zakres lub skutki zostaną lepiej

osiągnięte na szczeblu Unii

osiągnięte na szczeblu Unii

zasada programowania

zasada programowania

– podstawą otrzymania wsparcia

– podstawą otrzymania wsparcia

jest planowanie (plany i programy rozwojowe) w pewnym

jest planowanie (plany i programy rozwojowe) w pewnym

przyjętym przez Wspólnotę horyzoncie (okresie

przyjętym przez Wspólnotę horyzoncie (okresie

programowania)

programowania)

zasada partnerstwa

zasada partnerstwa

– współpraca Komisji z władzami

– współpraca Komisji z władzami

krajowymi, lokalnymi i regionalnymi oraz innymi

krajowymi, lokalnymi i regionalnymi oraz innymi

kompetentnymi ciałami (partnerzy społeczni i gospodarczy)

kompetentnymi ciałami (partnerzy społeczni i gospodarczy)

Z punktu widzenia roli samorządów lokalnych i regionalnych

Z punktu widzenia roli samorządów lokalnych i regionalnych

najważniejsze są: subsydiarność, partnerstwo i

najważniejsze są: subsydiarność, partnerstwo i

programowanie.

programowanie.

background image

W praktyce stosowane są jeszcze dodatkowe

W praktyce stosowane są jeszcze dodatkowe

zasady:

zasady:

• zasada spójności

• zasada spójności

– zapewnienie wewnętrznej spójności

– zapewnienie wewnętrznej spójności

projektów oraz ich spójności z innymi działaniami

projektów oraz ich spójności z innymi działaniami

realizowanymi na szczeblu regionu, kraju i UE

realizowanymi na szczeblu regionu, kraju i UE

• zasada elastyczności

• zasada elastyczności

– respektowanie w polityce Komisji

– respektowanie w polityce Komisji

zróżnicowania rzeczywistości regionalnej (tzn. różnych

zróżnicowania rzeczywistości regionalnej (tzn. różnych

ustrojów administracyjno-terytorialnych krajów członkowskich)

ustrojów administracyjno-terytorialnych krajów członkowskich)

• zasada koordynacji instytucjonalnej

• zasada koordynacji instytucjonalnej

– wypracowanie

– wypracowanie

formalnych procedur uzgodnień między siłami regionalnymi

formalnych procedur uzgodnień między siłami regionalnymi

celem zdefiniowania i wcielania regionalnych strategii rozwoju

celem zdefiniowania i wcielania regionalnych strategii rozwoju

• zasada koordynacji pionowej i poziomej

• zasada koordynacji pionowej i poziomej

– utrzymywanie

– utrzymywanie

współpracy wewnątrz regionu i na linii Komisja-kraj-region,

współpracy wewnątrz regionu i na linii Komisja-kraj-region,

zasada oceny i monitoringu

zasada oceny i monitoringu

• zasada PPP

• zasada PPP

– dążenie do zapewnienia partnerstwa

– dążenie do zapewnienia partnerstwa

prywatno-publicznego

prywatno-publicznego


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
kryteria regionalizacji, Greta Poszwa - prezentacje, polityka regionaln
instrumenty polityki lokalnej, Greta Poszwa - prezentacje, polityka regionaln
podmioty polityki regionalnej, Greta Poszwa - prezentacje, polityka regionaln
Polityka społeczna prezentacja
zasady i problemy koordynacji polityki regionalnej 6
Zasady polityki regionalnej UE
Polityka Regionalna Unii Europejskiej
Polityka regionalna Unii Europejskiej
Polityka regionalna wykład
Polityka regionalna UE po 07 roku
POLITYKA REGIONALNA-ŚCIĄGI, Wykłady rachunkowość bankowość
Polityka regionalna i FS - opracowanie, Polityka regionalna i fundusze strukturalne Unii Europejskie
odp. 2, Gospodarka przestrzenna - notatki, Polityka regionalna
polityka regionalna pytania
POLITYKA REGIONALNA
Temat 4 Polityka Regionalna 4 (DONE!)
Polityka regionalna wykład
Polityka regionalna wykład 5

więcej podobnych podstron