Forma zewnętrzna książki starożytnej

EGIPT:

Pismo hieroglificzne:

• 34 wiek przed naszą erą - tabliczki z U w Abydos

• Ryto w kamieniu

• Teksty religijne: wyobrażenia przedmiotów i wytworów przyrody

• Najstarsze pismo świata - pismo święte, pismo bogów

• Najdłużej funkcjonująca forma pisma egipskiego

• W 1822 odczytał je Jean Champollion

• Początkowo charakter obrazowy - ideograficzny: 1 znak odpowiadał 1 wyrazowi

• Upraszczano je dla ułatwienia szybszego zapisu w życiu codziennym - tak ukształtowało się pismo hieratyczne i pismo demotyczne zwane ludowym

• Od 3 wieku przed naszą erą język egipski zapisywano alfabetem greckim dodając 7 nowych znaków - pismo koptyjskie

• Najstarszy zwój papirusowy z hieroglifami - 2400 r. p.n.e.

• Tekst ze zwoju odczytywano rozwijając jedną stronę, a zwijając drugą

MEZOPOTAMIA:

• Pismo klinowe przejęli Babilończycy po podbiciu Mezopotamii w 2 wieku przed naszą erą

• Ryto rylcem z trzciny lub kości w tabliczkach glinianych

• Przed zapisaniem tabliczki najpierw ją liniowano za pomocą napiętego sznurka

• Błędy zamazywano spłaszczonym końcem rylca

• 3 rodzaje rylców do różnych znaków

• Po zapisaniu tabliczki wypalano

• Kustosze - powtarzanie ostatnigo wiersza gdy cały tekst nie mieścił się na jednej tabliczce

• 1-e słowa wiersza - Incipit

CHINY:

• 1-e książki chińskie powstawały na kościach jeleni, skorupach żółwi, laskach bambusowych oraz tabliczkach drewnianych

• Znaki żłobiono i zalewazno atramentem za pomocą rurki bambusowej

• Zaczęto tworzyć na jedwabiu rurką bambusową i pędzlem z wielbłądziej sierści. Atrament robiono z cieczy z drzew, później z sadzy sosnowej z klejem

• 2 wiek przed naszą erą - wytwarzano papier (książka w formie zwoju)

GRECJA I RZYM:

Pismo alfabetyczne:

• Znaki graficzne oznaczają poszczególne głoski

• 1-e zabytki z 8 wieku przed naszą erą

• Twórcami pisma alfabetycznego byli Fenicjanie

• Podwaliny pisma łacińskiego

• Zapisywano na liściach palmowych, korach drzew, płótnach, skórach, papirusie i tabliczkach metalowych lub drewnianych

• Do zapisywania rachunków, korespondencji, zaklęć i modlitw

• Wiązka tabliczek była prototypem postaci książki - kodeksu

Pergamin: skórę moczono w wodzie wapiennej, zeskrobywano z niej włosie, moczono ponownie, naciągano na ramy, suszono, gładzono pumeksem. Pisano trzcinkami i piórami ptasimi.

Papirus: skośnie ścięta trzcinka, zwój papirusu od 6 wieku przed naszą erą do 4 wieku naszej ery

Tabliczki woskowe: metalowy rylec

Książkę stworzyli Grecy w 5 wieku przed naszą erą:

• Nierówna długość wierszy

• Niska i szeroka kolumna pisma

• Brak odstępów między wyrazami

• Później kopiści z Biblioteki Aleksandryjskiej ustalili normy, które miały ujednolicić format oraz objętość zwoju

• Rękopis otrzymywał tytuł, który zamieszczano na początku lub końcu dzieła

• Zwój biblioteczny zaopatrywano w tytuł wypisany na skrawku pergaminu doczepionego do rękopisu, przy wytworniejszych zwojach miał kolor czerwony lub szafirowy

• Futerały rękopisów - capsa

• Drążki drewniane lub kościane do których mocowano zwój - nadawały sztywność

Książka w postaci zwoju została zastąpiona kodeksem.

---