FAS- alkoholowy zespół płodowy. Jest to zespół umysłowych i fizycznych zaburzeń, które mogą wyrażać się, jako opóźnienie umysłowe, dysfunkcja mózgu, anomalie rozwojowe, zaburzenia w uczeniu się, zaburzenia psychologiczne. FAS jest skutkiem działania alkoholu na mózg dziecka w efekcie prenatalnym. Efekty mogą być groźne i wyrażają się w obniżeniu ilorazu inteligencji, zaburzeniu uwagi i zdolności uczenia się, mogą prowadzić do wad serca, dysfunkcji mózgu a nawet śmierci. W żadnym okresie ciąży nie ma bezpiecznej dawki alkoholu. Alkohol powoduje więcej szkód w rozwijającym się organizmie niż narkotyki.

CHARAKTERYSTYCZNE DOŚWIADCZENIA ALKOHOLOWEGO DZIECIŃSTWA:

1. odrzucenie (poczucie odrzucenia)

2.atmosfera zagrożenia i napięcia w rodzinie

3. nadużycia seksualne

4. brak autorytetów, wartości

5. nieprzewidywalność zachowań rodziców.

RODZINA ZDROWA JEST SYSTEMEM FUNKCJONALNYM, KTÓRY CECHUJĄ:

1. pozytywna tożsamość i autonomia wszystkich członków

2. otwarta komunikacja

3. wzajemna otwartość

4. ustalona struktura.

Zdrowa rodzina ma ustaloną strukturę i jasno wyodrębnione role rodziców i dzieci, świat dorosłych jest oddzielony od świata dzieci, dorośli zaspokajają swoje potrzeby w relacji małżeńskiej, rodzice zaspokajają potrzeby dzieci i dają im wsparcie.

RODZINA PATOLOGICZNA JEST SYSTEMEM DYSFUNKCYJNYM, KTÓRY CECHUJE:

1. brak tożsamości i utrata autonomii poszczególnych członków

2. zablokowana komunikacja

3. brak zaufania

4. zamknięty system

5. zaburzona struktura.

W rodzinie dysfunkcyjnej każdy może paść ofiarą pretensji i oskarżeń, musi ograniczyć swój rozwój, podporządkować się sztywnym regułom panującym w rodzinie, odgrywa rolę tracąc tożsamość.

OSOBA WSPÓŁUZALEŻNIONA:

1. bierze na siebie odpowiedzialność za picie partnera

2. przyjmuje jego obowiązki

3. reprezentuje uzależnionego na zewnątrz

4. chroni uzależnionego, ukrywając chorobą

5. próbuje kontrolować picie partnera

6. zaniedbuje obowiązki domowe z powodu ich nadmiaru

7. nie radzi sobie z kontrolowaniem układu

8. jest przepojona brakiem wiary i nadziei, żyje w poczuciu bezsilności, popadając w większą apatię

9. zaniedbuje swoje potrzeby, rezygnuje z siebie

10. nie wierzy w możliwość zmiany.

3 ZASADY W DOMU ALKOHOLICZNYM:

1. „nie mów” - wstydzi się rodziny

2. „nie ufaj” - naruszone zachowanie do wszystkich, zamyka się w sobie

3 „nie czuj” - dziecko udaje, że nie czuje, ponieważ uczucia są zbyt silne.

ROLE PEŁNIONE PRZEZ DZIECI W RODZINIE ALKOHOLICZNEJ:

1. bohater rodzinny - najczęściej najstarsze dziecko, przyjmuje obowiązki domowe, rezygnuje ze swoich osobistych celów życiowych

2. wspomagacz - żyje życiem alkoholika, pomaga rodzicom, chroni ich. Z takiego dziecka wyrasta często człowiek, który będzie sięgał po alkohol. Żyje problemami rodziny, troszczy się o alkohol.

3. kozioł ofiarny - ofiara, osoba nieakceptowana, często odbiorca agresji alkoholowej, upokorzeń i wyrzutów. Dziecko przeważnie jest złym uczniem, wagaruje, ucieka z domu.

4. maskotka - ulubione, ukochane np. maskotka tatusia. Czuje się odpowiedzialne za rozładowanie napięć w domu np. chodź nam zaśpiewaj.

5. aniołek - zagubione dziecko, dziecko we mgle, żyje w swoim świecie, w świecie fantazji. Jest zwykle najmłodszym dzieckiem.

METODYKA PRACY OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZEJ zajmuje się analizowaniem procesów opiekuńczo wychowawczych i jego organizacją formułując metody i techniki niezbędne do realizacji założonych celów i zadań. Działania wychowawcze są wspólnym przedmiotem dla teorii wychowania i metodyki wychowania.

Metodyka nie jest samodzielna dyscyplina naukową, lecz szczegółowym działem teorii wychowania.

TEORIA WYCHOWANIA jest układem odniesienia dla metodyki ustalając, bowiem i formułując cele wychowania wykrywa sposoby i warunki ich realizacji i stanowi podstawę uzasadnień dla działalności praktycznej. Metodyka wychowania określa sposoby prawidłowego wykonywania czynności wychowawczych, które powinny być dostosowane do warunków, w jakich przebiega proces wychowania.

WYODRĘBNIA SIĘ 3 RODZAJE METODY:

1. ze względu na rodzaj instytucji np. metodyka wychowania w domu dziecka, internacie, szkole, świetlicy szkolnej

2. ze względu na pełnione przez wychowawcę funkcję np. metodyka pracy wychowawcy klasy, wychowawcy w domu dziecka, kierownika zajęć pozalekcyjnych

3. ze względu na cele, które chce się osiągnąć przez określone działania wychowawcze np. metodyka wychowania do czasu wolnego, metodyka pracy samorządowej.

CELE WARUNKUJA PRACE WYCHOWAWCZĄ:

- metodyka pracy opiekuńczo wychowawczej zajmuje się ustaleniem celów i zadań opieki i wychowania w odniesieniu do konkretnych instytucji opiekuńczo - wychowawczych oraz wykrywaniem i opisywaniem zasad, sposobów i warunków realizacji procesu opiekuńczo - wychowawczego, w tych instytucjach i środowiskach wychowawczych.

- praca opiekuńczo - wychowawcza polega na organizowaniu warunków dla prawidłowego rozwoju osobowości wychowanków, zaspokajaniu potrzeb indywidualnych, wyrównywaniu opóźnień i braków.

- celem pracy opiekuńczo - wychowawczej jest osiągnięcie przez wychowanka możliwości i umiejętności kierowania własnym rozwojem, samodoskonalenia i samoakceptacji, umiejętności podejmowania własnych wyborów i decyzji. Wyrabianie poczucia odpowiedzialności oraz oceny własnych osiągnięć i błędów.

ZADANIA METODYKI PRACY OPIEKUŃCZO - WYCHOWAWCZEJ:

1. poznawanie wychowanków i ich środowiska rodzinnego, a także kontaktu wychowanka z tym środowiskiem.

2. pobudzenie aktywności wychowanków w przygotowaniu do samodzielnego życia.

3. wykazywanie zasad, form, metod i technik wychowania opiekuńczego, aby w pracy uzyskać jak największe efekty.

4. modernizowanie działalności opiekuńczo - wychowawczej z uwzględnieniem specyfiki zadań konkretnej formy opieki.

5. akceptowanie konieczności kształcenia doskonalenia pracy wychowawców.

6. opisywanie doświadczeń i osiągnięć konkretnych placówek w celu wymiany i wzbogacenia doświadczeń.

OPIEKA pojecie opieka jest jednoznaczne definiowane, wg Heleny Radlińskiej - potrzeba opieki ma miejsce wówczas, gdy występują zjawiska niekorzystne dla rozwoju człowieka. Opieka dostarcza brakujących środków, a jej istota jest odpowiedzialność za losy podopiecznego. Radlińska dostrzega też związki między opieką a wychowaniem, uważa, bowiem, że na wszystkich czynnościach opiekuńczych odbywa się akt wychowawczy.

Współcześnie w polskiej pedagogice opiekuńczej istnieją 3 kierunki w teoretycznym ujmowaniu opieki, ich przedstawicielami są:

- wg Dąbrowskiego - opieka międzyludzka jest zaspokajaniem ponad podmiotowych potrzeb podopiecznego wynikających z przejęcia za niego odpowiedzialności przez opiekuna. Zaspokajaniem w sposób ciągły, bezinteresowny w nawiązywanym stosunku opiekuńczym. Wyróżnił takie kategorie opieki jak:

1. opiekę rodzinną

2. opiekę moralna

3. opiekę prawna

4. opiekę społeczną

5. opiekę wychowawczą

Twierdzi on, że opieka jest działalnością jak najbardziej pierwotną w stosunku do wychowania. W znacznym zakresie opieka i wychowanie nie tylko ze sobą nie współdziałają, ale nierzadko pozostają wobec siebie w wyraźnej sprzeczności, np. w systemach totalitarnych, gdzie potrzeby wielu ludzi są ograniczone w imię narzuconych im wymagań ze strony państwa. Dla pedagogiki opiekuńczej ważne są jednak relacje i wzajemne związki opieki i wychowania. Należy do nich zaspokojenie potrzeb fizjologicznych i psychospołecznych, jako warunek konieczny wszelkiej działalności wychowawczej.

- wg Macioszkowej- opiekę definiuje, jako ogół działań, podejmowanych przez osoby i instytucje w celu stworzenia warunków dla zaspokojenia potrzeb dzieci i młodzieży, cecha tych działań jest ich intencjonalny charakter. Są one podejmowane świadomie, wyrażają je zadania i czynności człowieka. Działania opiekuńcze mogą przybierać dwojaka postać:

1. są to świadczenia materialne, rzeczowe, zabiegi organizacyjne stwarzające warunki prawidłowego rozwoju.

2. jest to pomoc mająca charakter psychologiczno- emocjonalny, czyli nastawienia na rozumienie potrzeb drugiego człowieka.

- wg A. Kelma - przez opiekę nad dzieckiem rozumieć będziemy działania podejmowane przez osoby lub instytucje wobec dzieci w związku z faktyczna lub potencjalna sytuacja zagrożenia przy braku lub ograniczonych możliwościach przezwyciężania tej sytuacji przez samo dziecko w celu zapewnienia prawidłowych warunków rozwoju i wychowania.

RODZAJE OPIEKI

* ze względu na cel opieki wyróżnia się:

1. opieka profilaktyczna- ukierunkowana na zapobieganie sytuacjom zagrożenia, aby nie dopuścić do ich zadziałania.

2. opieka interwencyjna- mająca często postać ratownika, ukierunkowana na usuniecie dziecka z pod wpływu działających już czynników zagrożenia.

3. opieka kompensacyjna- ukierunkowana na usuwanie bądź neutralizowanie następstw zagrożenia.

Z sytuacja zagrożenia wiążą się następujące określenia szczegółowe:

- opieka nad sierotami naturalnymi, społecznymi, półsierotami, dziećmi osamotnionymi, opuszczonymi, zaniedbanymi społecznie, niedostosowanymi, biednymi, upośledzonymi, chorymi, zagubionymi.

- kryterium różnicującym dziecko, jako przedmiot opieki jest głównie wiek dziecka i jego sytuacja społeczna. Mówimy, więc o opiece nad dzieckiem w okresie prenatalnym, o opiece nad noworodkiem, niemowlęciem, o opiece nad dzieckiem w wieku przedszkolnym, o opiece nad młodzieżą.

*ze względu na treść opieki głównymi elementami zróżnicowania są:

1. rodzaj zastosowanych środków i czynności, wyróżniamy, więc: opiekę materialną, zdrowotną, moralną, prawną, pedagogiczną, psychologiczną, wychowawczą.

2. rodzaj środowiska, w którym działanie jest podejmowane, wyróżniamy opiekę nad dzieckiem w rodzinie, szkole, placówce opiekuńczo wychowawczej, w miejscu zamieszkania.

3. zakres i formę działania wyróżniamy opiekę całkowitą i częściową. W formach opieki całkowitej występuje pełny zakres zadań opiekuńczo - wychowawczych i odpowiedzialność za organizację życia dziecka w ciągu całej doby, w formach opieki częściowej występują niektóre zadania opiekuńczo - wychowawcze i odpowiedzialność za organizację życia dziecka w określonych godzinach dnia.

4. czas trwania: wyróżniamy opiekę:

- doraźną- polega na jednorazowym lub krótkotrwałym działaniu i dotyczy najczęściej sytuacji zagrożenia wymagającej szybkiej interwencji.

- okresowa- obliczana głównie na wspomaganie rodziny wychowanka.

- stała - podejmowana jest w sytuacji, gdy dziecko całkowicie pozbawione jest opieki ze strony własnej rodziny z powodu sieroctwa naturalnego lub społecznego.

SIEROCTWO SPOŁECZNE

POJECIE SIEROCTWA przez długi czas pojecie to było jednoznaczne i odnosiło się do sieroctwa naturalnego, inaczej biologicznego, czyli utraty przez dziecko jednego lub obojga rodziców z powodu ich śmierci. W polskiej literaturze pedagogicznej po raz pierwszy tego terminu użył W. Żelazko w 1958 r.

Trudno jest jednoznacznie zdefiniować pojecie sieroctwa społecznego, ponieważ obejmuje ono bardzo różne sytuacje losowe dzieci. Problematyka sieroctwa zajmowali się: Szymborska, Kelm, Tyrolski, Kozak, Raczkowska, Maciaszkowa, Badora, Sierankowicz.

Sierotami społecznymi są dzieci posiadające oboje lub jedno z rodziców, ale cierpiące na faktyczny brak opieki rodzicielskiej. W literaturze wyróżnia się szerokie i wąskie ujmowanie pojęcia sieroctwa:

- w ujęciu szerokim - wyodrębniają się dwa stanowiska. Wg pierwszego z nich za sieroty społeczne uważa się wszystkie dzieci, które maja subiektywne poczucie osierocenia, a więc także mieszkające z rodzicami i przebywające pod ich opieka.

Wg drugiego stanowiska zaś sieroty społeczne uznaje się wszystkich nieletnich pozostających pod stała lub okresową opieka całkowita poza rodzina własną, również tych, którzy utrzymują z nią ścisły kontakt.

- w ujęciu wąskim - sieroctwo społeczne występuje wówczas, gdy rodzice opuszczą dziecko, zerwą wzajemne kontakty, lub doprowadza do takiego ich osłabienia, że przytaja mieć jakiekolwiek znaczenie w życiu nieletnich.

A. Strzembosz za sieroty społeczne uznaje - wszystkie dzieci umieszczone w placówkach opiekuńczo wychowawczych, ze względu na niewypełnione przez rodziców obowiązków rodzicielskich.

S. Kozak uważa, że sieroctwo społeczne to zjawisko baraku opieki rodzicielskiej wynikającej z zaburzeń rodziny, barku troski o dziecko, przestępczości, demoralizacji rodziców, alkoholizmu i poważnych błędów wychowawczych.

Sieroctwo społeczne ściśle wiąże się z faktem, że rodzina nie spełnia we właściwy sposób swoich funkcji opiekuńczo - wychowawczych. Dysfunkcje rodziny określa się, jako patologie jej funkcjonowania, a do jej przejawów należą: alkoholizm, prostytucja, karalność sądowa oraz agresje i przemoc stosowana wobec dzieci i innych członków rodziny.

KLASYFIKACJE SIEROCTWA SPOŁECZNEGO dal uściślenia terminu sieroctwo społeczne konieczne jest uściślenie stopnia pozbawienia dziecka opieki rodzicielskiej na podstawie kryterium intensywności kontaktu dziecka z rodzicami. Im kontakty z rodzicami są rzadsze, mniej intensywne i systematyczne tym, głębszy stopień osamotnienia.

A. SZYMBORSKA WYRÓŻNIŁA 3 STOPNIE SIEROCTWA SPOŁECZNEGO:

1. najwyższy stopień sieroctwa społecznego - wskazuje na całkowite opuszczenie, czyli zupełny bark kontaktu z rodzicami. Dziecko nie zna rodziców, nie widuje ich. przebywa w placówce opiekuńczo wychowawczej. rodzice nie odwiedzają go, nie utrzymują z nim żadnego kontaktu

2. średni stopień sieroctwa społecznego - charakteryzuje się kontaktem niepewnym i niestabilnym. Dziecko widuje swoich rodziców rzadko i niesystematycznie.

3. najniższy stopień sieroctwa społecznego - powstaje wówczas, gdy rodzice kontaktują się z dzieckiem stosunkowo często, ale niesystematycznie. na co dzień rodzice nie ingerują w jego wychowanie, ale okresowo pojawiają się w jego życiu przejawiając pewne zainteresowanie jego życiem i losem.

WG TYNELSKIEGO SIEROCTWO SPOŁECZNE TO sytuacja w której dziecko zostało porzucone przez rodziców, pozbawiono ich opieki rodzicielskiej albo sytuacja w której nastąpiło zerwanie więzi emocjonalnej miedzy rodzicami a dziećmi, mimo ze nadal mieszka z rodzicami.

WG TYNELSKIEGO WYSTĘPUJA NASTEPUJACE RODZJE SIEROCTWA:

1. sieroctwo społeczne prawne - spowodowane orzeczeniem sądu, który ograniczył, zawiesił lub pozbawił rodziców praw rodzicielskich.

2. sieroctwo społeczne losowe - związane jest z sytuacja przejściową, z czasowym pozbawieniem rodziców opieki rodzicielskiej (nie zrywają się więzi emocjonalne)

3. sieroctwo wynikające z dezorientacji rodziny - gdy przyczyna osierocenia jest złe funkcjonowanie rodziny lub jej rozpad.
4. sieroctwo społeczne emocjonalne - wynikające z odrzucenia dziecka, ale nie musi być związanie z porzuceniem dziecka. Dziecko może mieszkać z rodzicami, którzy zaspokajają jego potrzeby materialne ale nie zaspokajają jego potrzeb emocjonalnych.

5. sieroctwo społeczne psychologiczne - które nie jest wyznacznikiem braku opieki nad dzieckiem ale jest przeżywaniem, odczuwaniem przez dziecko faktu emocjonalnego odrzucenia.

6. sieroctwo społeczne emigracyjne- związane z zarobkowymi wyjazdami rodziców i pozostawieniem dziecka pod opieka jednego rodzica lub bliskich krewnych - Tynelski tego nie wymienia.

FAZY CHOROBY SIEROCEJ:

a) faza protestu- dziecko płacze, nie je, nie śpi;

b) faza rozpaczy- dziecko zachowuje się szaleńczo: krzyczy, odmawia przyjmowania pokarmów, ma negatywny stosunek do tego co go otacza i co się wokół niego dzieje;

c) faza zobojętnienia- najcięższa faza choroby sierocej, najbardziej wprowadzająca opiekunów w błąd. Dziecko po ostrym proteście i buncie pozornie uspokaja się, staje się bierne, apatyczne, podporządkowane, zamknięte w sobie, a w stanie uczuć występuje pustka.

OBJAWY CHOROBY SIEROCEJ u dzieci do 3-ego roku życia:

- niepokój

- płaczliwość

- krzykliwość

- nadpobudliwość lub bierność

- zaburzenia mimiki

- stereotypie ruchowe, tj. kiwanie się, ssanie poduszki, kołdry, palca, anormalne ruchy rąk lub nóg, przywieranie do podłogi, ściany lub zabawek, wpatrywanie się pustym wzrokiem w sufit lub ściany.

- dość częstym objawem jest wyrywanie sobie włosów.

- u dzieci tych zaburzona jest cała motoryka- późno zaczynają siadać, raczkować i chodzić.

- dzieci w wieku przedszkolnym charakteryzuje ogólna niedojrzałość- nie potrafią swobodnie chodzić, biegać, samodzielnie jeść, często nie potrafią mówić, a swoje niezadowolenie wyrażają krzykiem;

- mają ubogi zakres pojęć i wiadomości;

- trudno skupiają uwagę

- niektóre z nich cechuje tzw. „lepkość uczuciowa”(lgną do każdego dorosłego).

- inne nie nawiązują kontaktu, są zamknięte w sobie i obojętne na innych ludzi;

- osierocone dzieci wyrastają na ludzi niezdolnych do kochania, a obojętność wobec innych ludzi może niekiedy przerodzić się w okrucieństwo i bezwzględność.

PRZYCZYNY SIEROCTWA SPOŁECZNEGO

- makrospołeczne:

1. przemiany społeczno polityczne

2. różne formy ruchliwości społecznej

3. zmiany w obyczajowości

4. wzrastające tempo życia rodziców

5. bezrobocie

- mikrospołeczne mające bezpośredni wpływ na powstawanie sieroctwa społecznego:

1. zawężenie opiekuńczej funkcji rodziny dzieci zaniedbane

2. rozbicie więzi uczuciowo rodzinnej dzieci odrzucone

3. demoralizacja środowiska rodzinnego rodzice pozbawieni lub ograniczeni w prawach rodzicielskich, dzieci umieszczone w placówkach.

4. dezintegracja stosunkowa rodziny dzieci opuszczone

5. śmierć jednego z rodziców dziecko półsierota

6. śmierć obojga rodziców dziecko sierota.

A. KELM JAKO GŁÓWNE PRZYCZYNY SIEROCTWA SPOŁECZNEGO PODAJE:

1. alkoholizm rodziców

2. trudne warunki materialne

3. rozbicie rodziny i brak opieki

4. prostytucja i demoralizacja w rodzinie

5. trudności wychowawcze z dzieckiem

6. choroba rodziców

7. rodzice odbywający karę pozbawienia wolności

8. porzucenie dziecka i znęcanie się nad nim

9. dzieci matek niepełnoletnich

10. faktyczny brak opieki ze strony rodziców.

Niektórzy twierdza że istnieje cały splot czynników wiążących się z sobą, jako przykłady można podać:

1 niewydolność wychowawcza rodziny

Trudności sprawiane przez dziecko

Trudne warunki materialne

2. patologie społeczne rodziny:

- alkoholizm

- prostytucja

- sutenerstwo

- naruszanie porządku publicznego

- zaniedbywanie

- przemoc

3. niewłaściwe przygotowanie rodziców do pełnienia ról rodzicielskich:

- stosowanie niewłaściwych metod wychowania

- trudności sprawiane przez dziecko

4. istotna przyczyna występowania zjawiska sieroctwa rodzinnego jest bezrobocie. Bezpośrednia konsekwencja bezrobocia jest obniżenie poziomu życia oraz powtarzające się trudności materialne, które nie pozwalają na zaspokojenie potrze całej rodziny.

Trudna sytuacja materialna jest przyczyna wielu konfliktów, zaburzenia rodziny oraz całkowitego zaniedbania dziecka (niemożność rozwoju dziecka, kształtowanie jego systemu wartości wzorów i norm postępowania jest całkowicie naruszone)

5. wśród przyczyn sieroctwa społecznego występuje również zespół zjawisk patologicznych wynikający z funkcjonowania rodziny zwanej ZESPOŁEM DZIECKA MALTRETOWANEGO, który obejmuje 4 kategorie złego traktowania dziecka:

1. przemoc fizyczna

2. przemoc emocjonalna

3. przemoc seksualna

4. zaniedbywanie dziecka.

Podsumowując można stwierdzić, że główna przyczyna sieroctwa społecznego jest zaburzenie prawidłowego funkcjonowania środowiska rodzinnego.

SKUTKI SIEROCTWA SPOŁECZNEGO

1. dziecko pozbawione opieki rodziców jest prawie zawsze opóźnione w rozwoju fizycznym, umysłowym i społecznym.

2. odrzucenie przez rodziców sprzyja kształtowaniu się u dziecka takich cech jak: agresywność, nieposłuszeństwo, kłótliwość, kłamliwość.

3. dziecko niekochane czuje się osamotnione i niepotrzebne. Może występować u niego: załamanie psychiczne, nerwice, pozorny niedorozwój, trudności wychowawcze, a także niedojrzałość uczuciowa, obniżona samoocena, zaniżone aspiracje, brak wiary we własne siły, niechęć do podejmowania wysiłku, obniżona aktywność, niechęć do podejmowania wysiłku, słabe zdolności intelektualne, wchodzenie w konflikty z rówieśnikami.

4. dziecko osierocone to dziecko zranione, doświadczone licznymi doświadczeniami traumatycznymi niesionymi z domu rodzinnego. Sieroty społeczne często nie znają lub prawie nie znają historii swojego życia, rodziców, dalszej rodziny, nie maja nikogo, kto byłby dla nich oparciem moralnym i emocjonalnym.

5. konsekwencje sieroctwa społecznego zależą przede wszystkim od:

- wieku dziecka, w którym staje się ono sierotą

- przeżytych przez dziecko traum psychicznych

- przebiegu procesu odłączenia dziecka od rodziny

- jakości utrzymania kontaktów z rodzina dziecka

- wartości wychowawczej nowego środowiska w jakim znajduje się dziecko po odłączeniu od rodziny.

6. skutkiem sieroctwa społecznego jest też choroba sieroca - jest to występujący u dziecka zespół zaburzeń oraz opóźnień w rozwoju fizycznym, ruchowym i psychicznym, spowodowany długotrwałą rozłąką z rodzicami a pobytem dziecka w placówce opiekuńczo - wychowawczej.

Do największych skutków choroby sierocej tkwiących w środowisku zakładowym należą:

1. brak indywidualnej opieki nad dzieckiem

2. przewaga kontaktów bezosobowych

3. uboga i mało zróżnicowana liczba bodźców stymulujących rozwój dziecka

4. głód uczuć społecznych.

RODZINY ZASTĘPCZE:

RODZINY ZASTĘPCZE DZIELA SIĘ NA

1. spokrewnione z dzieckiem

2. niespokrewnione z dzieckiem

3. zawodowe niespokrewnione z dzieckiem:

a) wielodzietne

b) specjalistyczne

c) o charakterze pogotowia rodzinnego

W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem wielodzietnej- umieszcza się nie mniej niż troje a nie więcej niż sześcioro dzieci. Otrzymuje wynagrodzenie z tytułu świadczenia opieki i wychowania.

W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem specjalistycznej rodzinie zastępczej- umieszcza się dzieci niedostosowane społecznie, albo dzieci z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki. Jest ich niewiele, dla dzieci niepełnosprawnych 76, dla niedostosowanych 42, terapeutyczne 33.

W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem o charakterze pogotowia rodzinnego - umieszcza się nie więcej niż 3 dzieci na pobyt określony do czasu unormowania sytuacji życiowej dziecka, nie dłużej niż na 12 miesięcy. Pełnienie funkcji zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego wymaga uzyskania pozytywnej opinii ośrodka pomocy społecznej, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania, wydanej na podstawie rodzinnego wywiadu środowiskowego, odbycia szkolenia oraz uzyskania zaświadczenia kwalifikacyjnego (w Polsce jest 232 pogotowia rodzinne). Otrzymuje wynagrodzenie z tytułu pozostawania w gotowości i wychowania, 80% podstawy wynagrodzenia lub z tytułu świadczonej opieki i wychowania 120% podstawy wynagrodzenia.

WYMAGANIA WOBEC RODZICÓW ZASTĘPCZYCH:

1.odpowiednie warunki mieszkaniowe

2.nie mogą być karani, chorzy, pozbawieni praw rodzicielskich

3. zaświadczenie o stałych źródłach utrzymania

4. wywiad rodzinny

5. muszą przejść odpowiednie szkolenie.

FUNKCJONOWANIE RODZIN ZASTEPCZYCH:

RODZINA ZASTĘPCZA-rodzina, która na pewien przejściowy okres bierze na wychowanie dziecko pozbawione rodziców lub dziecko znajdujące się w warunkach domowych zagrażających jego zdrowiu bądź rozwojowi moralno-społecznemu.

Utworzenie rodziny zastępczej nie powoduje powstania więzi rodzinno prawnej między rodzicami zastępczymi a dzieckiem. Dziecko w rodzinie zastępczej nie uzyskuje statusu dziecka rodziców zastępczych. Rodzice zastępczy nie maja obowiązków i uprawnień alimentacyjnych w stosunku do dziecka, nie dochodzi tez pomiędzy nimi do dziedziczenia z mocy ustawy. Wraz z przyjęciem dziecka do rodziny zastępczej nie ulega zmianie jego stan cywilny, dziecko nie przejmuje nazwiska po rodzicach. Rodzice nie przejmują też pełnej władzy rodzicielskiej a w wypełnianiu swoich obowiązków podlegają nadzorowi. Rodzina zastępcza powinna zagwarantować dziecku bezpieczeństwo, zapewnić opiekę lekarska, racjonalne żywienie, odpowiednia odzież i kulturalne warunki bytu. W polskim systemie opiekuńczym podstawa umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej jest zasadniczo orzeczenie sadowe ze względu na usytuowanie sadu w strukturze organów opiekuńczych jako jedynej instytucji uprawnionej do ingerencji w sferę praw rodzicielskich oraz ustanowienia opieki prawnej. Za sprawowanie opieki rodzina zastępcza otrzymuje pomoc finansowa na pokrycie kosztów częściowego utrzymania dziecka. Pomoc ta zależy od wieku i stanu zdrowia dziecka. Rodzina zastępcza ma prawo do korzystania bezpłatnego ze żłóbków, przedszkoli na zasadzie pierwszeństwa w różnych formach wypoczynku MINISTRA ze służby zdrowia.

ADOPCJA:

ADOPCJA (PRZYSPOSOBIENIE, USYNOWIENIE) - jest instytucją prawa mająca na celu zapewnienie dziecku osieroconemu warunków do życia i wychowania w rodzinie.

Dziecko musi mieć uregulowaną sytuacje prawną(rodzice biologiczni zrzekli się lub pozbawiono ich praw rodzicielskich). Sąd daje możliwość do zmiany tożsamości dziecka-zmiana imienia i nazwiska dziecka. Rodzice adopcyjni mogą również wpisać własne imiona w miejsce rodziców biologicznych. Po 18rż osoba adoptowana może prosić o wgląd w akta urodzenia, gdzie widnieją imiona rodziców biologicznych.

RODZAJE PRZYSPOSOBIENIA:

a)niepełne-przyjęcie dziecka przez nowych opiekunów bez zrywania więzi prawnych z rodziną biologiczną. Przysposabiający stają się rodzicami, ale dalszych krewnych - babcie, dziadków, ciocie, wujków - dziecko ma nadal w swojej rodzinie biologicznej. Przysposobienie niepełne stosuje się w praktyce bardzo rzadko i w przypadkach, gdy wymaga tego dobro dziecka.

b)pełne-całkowite zerwaniu więzi dziecka z jego biologiczną rodziną na rzecz zupełnego włączenia go do rodziny adopcyjnej. Ustają wszelkie prawa i obowiązki w stosunku do rodziców i krewnych, a powstają relacje rodzinne z nowymi rodzicami i krewnymi. Taka forma adopcji jest regułą w naszym systemie prawnym.

c)całkowite-rodzina biologiczna wyraża zgodę (tak zwaną blankietową) przed sądem rodzinnym sześć tygodni po narodzinach dziecka na jego powierzenie nowej rodzinie. Po wyrażeniu takiej zgody rodzice biologiczni tracą prawa do dziecka na zawsze, przysposobienie całkowite jest nierozwiązywalne.

WYMAGANIA JAKIE STAWIA RODZICOM OŚRODEK ADOPCYJNY:

-rodzice przeciętnie czekają na dziecko 9m-cy

-uwarunkowana sytuacja materialna

- nie mogą być karani-przedstawić świadectwo o niekaralności

-kierowanie się dobrem dziecka

-szkolenia dla rodziców

-staż małżeński- min 5lat

-wiek rodziców-różnica między dzieckiem a rodzicem ok. 20lat

-rodzice adopcyjni nie otrzymują pieniędzy na dziecko-muszą przedstawić zaświadczenie o dochodach

-muszą być zdrowi-zaświadczenie zdrowotne

-przeprowadza się wywiad środowiskowy w domu potencjalnych rodziców adopcyjnych

ADOPCJE ZAGRANICZNE - wykorzystane możliwości krajowe, przez 6m-cy nikt nie zainteresował się adopcją dziecka, mogą być one wtedy adoptowane zagranicą(Krajowy, Publiczny, Katolicki Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy). Tylko w 2 przypadkach zagraniczne osoby mają pierwszeństwo w adopcji nad krajową:

1.adoptowali jedno dziecko i chcą adoptować drugie z rodzeństwa

2.jeżeli są krewnymi dziecka

ROZWIĄZYWANIE ADOPCJI:

Aby rozwiązać adopcje, muszą wystąpić ważne powody(decyduje u nich sąd), np. poważne trudności wychowawcze- pasożytniczy tryb życia adoptowanego, popełnienie przestępstwa na szkodę rodziców adoptowanych, wykorzystywanie seksualne, przemoc.

TAJEMNICA ADOPCJI:

Adopcja jest w zasadzie procesem tajnym. Nikt z osób uczestniczących w jej przygotowaniu (pracowników ośrodka adopcyjnego, prawników, kuratorów i in.) nie może ujawniać szczegółów dotyczących danych osobowych dziecka i jego rodziców naturalnych, jak i danych rodziców adopcyjnych. Jedynie rodzice adopcyjni mogą dobrowolnie uchylić tajemnicę przysposobienia. Natomiast sam przysposobiony może ubiegać się o ujawnienie tych informacji dopiero po uzyskaniu pełnoletniości. Może wówczas zażądać udostępnienia mu aktu urodzenia.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA POLITYKI SPOŁ. z dn.18.10.04r. w sprawie rodzin zastępczych

Ustawa o pomocy społecznej z dn. 12 marca 2004r., która weszła w życie z dn. 1 maja 2004,

Rodzina powinna otrzymać daleko idącą pomoc w formie poradnictwa, terapii, pracy socjalnej, wsparcia w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego. Ta pomoc musi być silnie skorelowana z pomocą materialna adresowaną do rodzin o najniższych dochodach tak, aby zahamować proces umieszczania dzieci w placówkach opiekuńczo wychow. czy rodzinach zastępczych z powodów ekonomicznych.

HIERARCHIA WARTOŚCI I KOLEJNOŚĆ DZIAŁAŃ:

1.wsparcie rodziny biologicznej

2. pomoc dziecku, które nie może przebywać we własnej rodzinie, w postaci umieszczenia go na czas określony w rodzinie zastępczej, a w wyjątkowych sytuacjach umieszczenie w placówce opiekuńczo-wych. typu rodzinnego, a w ostateczności w placówce socjalizacyjnej.

Niespokrewnione z dzieckiem zawodowe rodziny zastępcze, nazwane w ustawie wielodzietnymi i specjalistycznymi-obok pogotowia rodzinnego mogą funkcjonować rodziny wielodzietne dla licznych rodzeństwa.

Rodziny specjalistyczne-opiekę i wychowanie powinny znaleźć dzieci, które z powodów zdrowotnych wymagają stałej opieki i pielęgnacji oraz dzieci niedostosowane społecznie.

Rodziny wielodzietne i specjalistyczne mogą za pełnienie tej funkcji dostawać wynagrodzenie, podobnie jak dzisiaj pogotowie rodzinne.

Rodziny zawodowe- tak jak inne rodziny zastępcze, muszą być przeszkolone, przy czym program szkolenia zawodowych rodzin zastępczych będzie poszerzony o pewne komponenty, które uwzględniają specyfikę opieki i wychowania w tych rodzinach.

Wysokość pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej.

Placówki opiekuńczo-wychowawcze- nie zmienia się ich typologia; jedynie wyłączono placówki resocjalizacyjne, które wróciły do systemu oświaty. Koszty utrzymania dzieci w rodzinach zastępczych po 1 stycznia 2004r. ponosi powiat właściwy dla miejsca zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej.

Ośrodki adopcyjno-opiekuńcze- mają bardzo ważne zadania-przede wszystkim: szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość pełnienia funkcji rodzin zastępczych i prowadzenie placówek rodzinnych; szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka i co ważne pracę z rodzinami naturalnymi dzieci, które pozostają poza rodziną.

Podstawowe szkolenia dla kandydatów na rodziców zastępczych powinno trwać co najmniej 40h

-informacje o dziecku i jego rodzinie

-potrzebach dziecka

1. wybrane zagadnienia z zakresu wczesnej diagnostyki, interwencji i wspomagania jako kompleksowej, wielospecjalistycznej pomocy dziecku niepełnosprawnemu.

2. zagadnienia dotyczące procesu rozwojowego oraz metod rewalidacji i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego.

3. informacje o organizacjach i instytucjach wspierających oraz udzielających specjalistycznej pomocy rodzinom wychowującym dzieci z różnego rodzaju dysfunkcjami.

Dla pogotowia rodzinnego dodatkowo:

-zagadnienia dotyczące adaptacji do nowej sytuacji, a także sposobu przygotowania dziecka i rodziny zastępczej do krótkiego pobytu dziecka w tej rodzinie.

ORGANIZACJA OPIEKI NAD DZIECKIEM I RODZINĄ

Opieka nad dzieckiem i rodziną jest częścią systemu pomocy społecznej a głównym organizatorem tych działań są SAMORZĄDY GMINNE I SAMORZĄDY POWIATOWE. Podstawowe znaczenie w organizowaniu i świadczeniu pomocy społecznej w Gminie mają Ośrodki pomocy społ.- wchodzą one w skład lokalnej administracji samorządowej. Ośrodki te zajmują się głownie ustalaniem praw do świadczeń i ich przyznawaniem.

Do GMINY należy zabezpieczenie podstawowych potrzeb rodzin i dzieci mieszkających na jej terenie.

Pomoc społ. udzielana jest ze wzg. na trudne sytuacje życiowe.

W ustawie o Pomocy Społ. z 12 marca 2004r. (Dz.U.2004, nr 97 poz. 1001) wymienia się osoby i rodziny, którym udziela się pomocy z powodu:

1. ubóstwa

2. sieroctwa

3.bezrobocia

4. bezdomności

5.niepełnosprawności

6. choroby

7. przemocy

8. ochrony macierzyństwa lub wielodzietność

9. bezradność w sprawach opiekuńczo-wych. zwłaszcza w rodzinach

niepełnych lub wielodzietnych

10. braku umiejętności w przystosowania do życia młodzieży opuszczającej placówki opiek-wych.

11. trudności w przystosowaniu uchodźców

12. alkoholizmu lub narkomanii

13. zdarzeń losowych

GMINY PRZYZNAJĄ I WYPŁACAJĄ M.IN.:

-zasiłki stałe

-zasiłki okresowe i celowe

-prowadzą też pracę socjalną na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym

-środki na realizację tych zadań zapewnia budżet państwa.

Zadania z zakresu pomocy społecznej, które przekraczają możliwości finansowe i organizacyjne gminy zostały powierzone Powiatom. POWIAT organizuje różne formy wsparcia związane z opieką nad rodziną i dzieckiem. Podstawowym ogniwem samorządu terytorialnego powołanym do rozwiązywania problemów socjalnych są Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie (PCPR).

DO ZADAŃ POWIATÓW NALEŻY:

1)opracowywanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych

2)prowadzenie specjalistycznego poradnictwa

3)organizowanie opieki w rodzinach zastępczych

4)zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców przez organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, placówek opiekuńczo-wych., a także tworzenie i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie

5)pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu umieszczonych w placówkach opiek.-wych. i w rodzinach zastępczych również na terenie innego powiatu

6)przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym placówki opiek.-wych., domy pomocy społ., rodziny zastępcze, schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki opiek.-wych.

7)pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia np. młodzieży opuszczającej placówki opiek.-wych.

8)prowadzenie mieszkań chronionych i ośrodków interwencji kryzysowej.

Zadania, których nie są w stanie realizować powiaty przekazano Województwu.

ROLĄ SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA JEST:

- działalność promocyjna i inspiratorska,

- a także organizowanie i prowadzenie Regionalnych Jednostek Organizacyjnych Pomocy Społecznej

- prowadzenie banku danych o wolnych miejscach w placówkach opiek.-wych.

Organy administracji publicznej współpracują z organizacjami społecznymi i pozarządowymi: Kościołem Katolickim i innymi kościołami oraz związkami wyznaniowymi.

Oprócz organów władzy pomocą społeczną zajmują się:

- fundacje,

- stowarzyszenia oraz

- instytucje charytatywne.

Do Placówek Pomocy Społecznej zalicza się:

-Domy Pomocy Społecznej

-Ośrodki Wsparcia

-Ośrodki Interwencji Kryzysowej

-Placówki Specjalistycznego Poradnictwa

-Ośrodki Adopcyjno-Opiekuńcze

-Placówki opiek.-wychowawcze

PLACÓWKI OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZE:

W rozporządzeniu Ministra Polityki Społ. w sprawie placówek op.-wych. z dn. 19.10.2007r. (Dz. Ustaw 2007r. nr 201, poz.1455) wyróżnia się następujące typy placówek op.-wych.:

1) INTERWENCYJNE:

Zapewnia dziecku:

-doraźną opiekę na czas trwania sytuacji kryzysowej

-dostęp do kształcenia dostosowanego do wieku i możliwości rozwojowych

-opiekę i wychowanie do czasu powrotu rodziny naturalnej lub umieszczenia w rodzinie adopcyjnej, rodzinie zastępczej lub placówce op.-wych.

-dostęp do pomocy psychologiczno-pedagog.

Do placówki interwencyjnej przyjmowane są dzieci od 11 r.ż., w wyjątkowych przypadkach dzieci młodsze. Dzieci przyjmowane są na podstawie decyzji sądu.

PLACÓWKI INTERWENCYJNE TO:

a) POGOTOWIE OPIEKUŃCZE - w pogotowiu op. poza całodobową opieką i wychow. dziecka sporządza się diagnozę psychologiczno-pedagog. oraz diagnozę sytuacji rodzinnej dziecka, a także ustala się wskazania do dalszej pracy z dzieckiem. Pobyt dziecka w pogotowiu opiekuńczym nie może trwać dłużej niż 3 miesiące, a w przypadku, gdy postępowanie sądowe w sprawie uregulowania sytuacji prawnej dziecka jest w toku - pobyt dziecka w placówce może być przedłużony, jednak nie dłużej niż o następne 3 miesiące. Dyrektor pogotowia opiekuńczego informuje PCPR o przebywających w nim dzieciach.

b) POLICYJNA IZBA DZIECKA - jest przeznaczona dla nieletnich, którzy weszli w konflikt z prawem (są zagrożeni demoralizacją albo objęci środkami wychowawczymi lub poprawczymi). Są to osoby, które nie ukończyły 18r.ż., a w przypadku wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych nie przekroczyły 21 r.ż. Policyjna izba dziecka stanowi szczególny rodzaj komórki organizacyjnej policji przeznaczonej dla zapewnienia opieki nieletnim. Nieletni może być zatrzymany w policyjnej izbie dziecka w przypadku popełnienia przez niego czynu zabronionego, gdy zachodzi obawa, że będzie on próbował ukryć się przed organami wymiaru sprawiedliwości lub będzie próbował zacierać ślady czynu, którego się dopuścił albo nie można ustalić jego tożsamość. W wielu przypadkach nieletni od 13 r.ż. musi zostać zatrzymany dla prawidłowego przebiegu postępowania przez sąd lub policję.

2) RODZINNE:

Placówka rodzinna tworzy jedną wielodzietną rodzinę dla dzieci, którym nie znaleziono rodziny zastępczej lub adopcyjnej.

Placówka rodzinna:

-wychowuje dzieci w różnym wieku

-umożliwia wspólne wychowanie i opiekę licznemu rodzeństwu

-zapewnia dzieciom kształcenie i wyrównywanie opóźnień rozwojowych i szkolnych

-ustala zasady kontaktów dziecka z rodzicami w porozumieniu z sądem, PCPR, ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym.

PLACÓWKI RODZINNE TO:

a) RODZINNE DOMY DZIECKA - (zawodowa niespokrewniona z dzieckiem wielodzietna rodzina zastępcza). Jest to rodzina składająca się z rodziców, którzy mogą mieć własne dzieci i przyjmują na wychowanie 3-6 lub więcej obcych dzieci. Panuje zasada nie rozłączania rodzeństwa (dzieci z rodzin wielodzietnych). Mogą to być rodzice, którzy mają odpowiednie przygotowanie opiekuńczo-wychowawcze (odbywają szkolenie i otrzymują uprawnienie). Rodzice są pracownikami. Sprawują nad dziećmi stałą opiekę. Rodzice otrzymują odpowiednie wynagrodzenie za swoją pracę oraz pieniądze na utrzymanie każdego dziecka.

ZALETY:

-stałą opieka wychowawcza

-rodzice opiekują się dziećmi i troszczą na stałe

-po opuszczeniu domu dziecka podopieczni nadal utrzymują kontakt, więź z „rodzicami”

b) WIOSKI DZIECIĘCE - (bardziej zinstytucjonalizowana forma placówki). W 1949r. w Imst (Austria) H.Gmeiner utworzył pierwszą wioskę dziecięcą. Wg Gmeinera tylko samotna kobieta może w pełni poświęcić się wychowywaniu dzieci.. opracował on obowiązujące zasady funkcjonowania wioski. Na świecie istnieje ok. 300 wiosek (z tego 4 wioski dziecięce SOS w Polsce tzn. w Biłgoraju, Kraśniku, Siedlcach i w Karlino). Zarówno wioski jak i domy młodzieżowe zakładane są przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Wiosek Dziecięcych SOS w Wiedniu (Austria) tj. INTERNATIONAL KINDERDORF.

Każda wioska składa się z kilku domków jednorodzinnych (mama+dzieci). Mamie w pracy pomaga ciocia (pracuje w dwóch domach na zmianę).

MAMA-wychowawca (stała opieka, opiekują się dziećmi 24 godz. na dobę).

CIOCIA-pomocnik wychowawcy (mieszka w specjalnym pawilonie).

Mamą może zostać kobieta samotna, panna, wdowa, rozwódka, bezdzietna w wieku 25-45lat (pracuje do emerytury). Mamy zajmują się indywidualnie każdym dzieckiem (chodzą z nimi do kościoła, na wywiadówki). Mamie i cioci przysługują urlopy i jeden dzień w tygodniu wolny. Mamy w wieku emerytalnym tworzą rodzinę wygasającą. Wynajmuje się dla nich mieszkanie w mieście. Po osiągnięciu przez dzieci 16 r.ż. mama nie dostaje pod opiekę nowych dzieci (mama idzie na emeryturę). Mamy zarabiają ponad 3.00zł. + otrzymują wszystkiego tego rodzaju placówki (środki z budżetu państwa).

PERSONEL WIOSKI DZIECIĘCEJ:

-dyrektor (mężczyzna) - mieszka razem ze swoją rodziną

-pedagodzy

-psychologowie

-personel pomocniczy (np. ogrodnik, konserwator)

-pracownik socjalny.

ROLE MATKI:

-szykuje śniadania, wyprawia do szkoły

-robi zakupy

-gotuje obiad

-sprząta, pierze itp.

-pomaga (z ciocią) w odrabianiu lekcji

-zasada nierozdzielania rodzeństwa (może ich być 6,7,8,9 itp.)

Wioski są otwarte (nieogrodzone). Dzieci mogę odwiedzać i zapraszać kolegów. Uczą się w pobliskich szkołach, przedszkolach. Przed domkiem znajduje się ogródek, place zabaw, boiska. Dzieci mogą hodować zwierzęta. Wioski zakładane są na obrzeżach miasta. Przyjmowane są do niej dzieci do 8 r.ż. i mieszkają w wiosce do 16 r.ż. Potem (po ukończeniu gimnazjum), jeżeli dziecko kontynuuje naukę to może zamieszkać we wspólnocie mieszkaniowej (Kraśnik) lub domu młodzieży SOS młodzież otrzymuje pieniądze w wspólnocie (5-6 osób), którymi w grupie gospodaruję, np. kupują żywność (Lublin).

-Nie ma w nich wspólnej kuchni - młodzież kupuje sobie żywność, odzież, środki czystości (sami gotują).

-Pracują tam wychowawcy, którzy doradzają młodzież w różnych sytuacjach życiowych.

-Od 18 r.ż. młodzież może się usamodzielniać (odejść z placówki).

-Jeżeli kontynuuje naukę to może otrzymywać pieniądze na dalszą naukę.

WYNAGRODZENIE:

Za pobyt dziecka w placówce opłatę powinni ponosić rodzice biologiczni dziecka, opiekunowie itp. (ok. 2.500zł.). Starosta może jednak odmówić pobierania pieniędzy (np. ze względu na trudną sytuację materialną, zdrowotną rodziców). Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie sponsoruje wszystkie tego rodzaju placówki (środki pieniężne pochodzą z budżetu państwa).

3) SOCJALIZACYJNE (domu dziecka):

Placówki:

-zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie oraz zaspokajają jego niezbędne potrzeby (fiz. i biol.)

-zapewniają zajęcia wychowawcze, korekcyjne, kompensacyjne, logopedyczne, terapeutyczne, rekompensujące braki wychowania w rodzinie i przygotowujące do życia społ., a dzieciom niepełnosprawnym - rehabilitację i zajęcia specjalistyczne

-zapewnia dzieciom kształcenie wyrównywanie opóźnień rozwojowych i szkolnych

- pracują z rodziną biologiczną dziecka

-organizują dla wychowanków odpowiednie formy opieki w środow., grupy usamodzielniające oraz kontakt z rodzinami zaprzyjaźnionymi

-dzieci podzielone są na grupy wychowawcze (każdą grupą zajmuje Si ę wychowawca).

DOMY DZIECKA w LUBLINIE: ul.Sieroca, ul.Pogodna („Pogodny dom”), ul.Narutowicza.

4) WIELOFUNKCYJNE:

-zapewniają dzieciom całodobową opiekę i wychowanie realizując zadania placówek op.-wych. typu: interwencyjnego, socjalizacyjnego, wsparcia dziennego

-łączy dzienne i całodobowe działania terapeutyczne, interwencyjne, socjalizacyjne skierowane na dziecko i rodzinę

-pracuje z rodziną dziecka w celu usprawnienia jej umiejętności op.-wych.

Placówki Interwencyjne, socjalizacyjne, wielofunkcyjne mogą prowadzić HOSTEL (część placówki dysponująca bazą noclegową i zapewniająca opiekę wych.). Hostel czynny jest całą dobę.. Wykorzystywany jest w sytuacjach kryzysowych, kiedy dziecko ze względów rodzinnych musi czasowo zamieszkać poza swoją rodziną.

5) WSPARCIA DZIENNEGO:

PLACÓWKI WSPARCIA DZIENNEGO ZAPEWNIAJĄ DZIECKU:

-pomoc w nauce

-organizację czasu wolnego i rozwój zainteresowań

-stałą pracę z rodziną dziecka

-przynajmniej jeden posiłek

-wyposażenie w przedmioty potrzebne do zajęć, a także w miarę możliwości w odzież i inne przedmioty osobistego użytku.

PLACÓWKI WSPARCIA DZIENNEGO TO:

a) świetlice op.-wych.

b) świetlice środowiskowe

c) świetlice terapeutyczne

d) świetlice socjoterapeutyczne

e) świetlice profilaktyczne

PLACÓWKI TEGO TYPU PROWADZĄ JEDNĄ Z NASTĘPUJĄCYCH FORM PRACY:

-zajęcia socjoterapeutyczne, terapeutyczne, korekcyjne, kompensacyjne, logopedyczne

-indywidualne programy korekcyjne

-udzielają pomocy w sytuacjach kryzysowych, rodzinnych, szkolnych, rówieśniczych i osobistych w oparciu o diagnozę sytuacji dziecka i rodziny.

Przyjmowanie dzieci do tych placówek odbywa się bez skierowania. placówka funkcjonuje przez cały rok, we wszystkie dni robocze, co najmniej 4 godz. dziennie.

Świetlice te pracują w godzinach popołudniowych od 15:00-16:00 do 19:00-20:00. Również w ferie - wtedy cały dzień (i w wakacje). Najczęściej do świetlic przychodzą dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, ale mogę również przychodzić dzieci z rodzin „normalnych”.

Placówki wsparcia dziennego zapewniają przynajmniej jeden posiłek, wyposażenie w przedmioty potrzebne do zajęć a także odzież, obuwie i inne przedmioty osobistego użytku.

PLACÓWKI TE MOGĄ BYĆ UTWORZONE PRZEZ:

-jednostki samorządowe

-fundacje

-stowarzyszenia

-parafie

-związki wyznaniowe.

PLACÓWKI OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZE:

KIEROWANIE DZIECI DO PLACÓWEK OP.-WYCH.

Podstawą skierowania do placówki opiekuńczo wychowawczej jest orzeczenie sądu o umieszczeniu dziecka w placówce, albo wniosek rodziców lub opiekunów prawnych. Placówki przyjmują bez skierowania i orzeczenia sądu każde dziecko poniżej 13 roku życia i zapewniają mu opieką do czasu wyjaśnienia sytuacji dziecka, w przypadkach natychmiastowego zapewnienia dziecku opieki. Przyjmowanie dzieci do placówek odbywa się całą dobą. Przy kierowaniu do placówek nie powinno się rozdzielać rodzeństwa.

STANDARDY OPIEKI WYCHOWANIA W PLACÓWKACK OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZYCH

W placówce nie powinno jednocześnie przebywać więcej niż 30 dzieci. W placówce rodzinnej może przebywać od 4 do 6 dzieci. Liczba dzieci przebywających pod opieką jednej wychowawcy musi być odpowiednia do potrzeb dzieci, oraz rodzaju prowadzonych zajęć. Podczas odbywających się zajęć pod opieka jednego wychowawcy może przebywać od 10 do 14 dzieci. W czasie zajęć specjalistycznych pod opieka jednego specjalisty może przebywać od 1 do 6 dzieci. W czasie zajęć odbywających się poza terenem placówki pod opieką jednego wychowawcy nie może przebywać więcej niż 14 dzieci, a w przypadku dzieci do lat 3, lub dzieci niepełnosprawnych nie więcej niż 3 dzieci. W godzinach nocnych w palcówce w której przebywa do 14 dzieci, opiekę sprawuje jeden wychowawca, a gdy powyżej 14 to dwóch, w tym jeden wychowawca.

DZIECIOM W PLACÓWCE OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZEJ ZAPEWNIA SIĘ

1. wyżywienie dostosowane do ich potrzeb rozwojowych

2. dostęp do zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych, rewalidacyjnych.

3. wyposażenie w:

- odzież obuwie, bieliznę, i inne przedmioty osobistego użytku

-zabawki odpowiednie do wieku

- środki higieny osobistej

- leki

- podręczniki i przybory szkolne.

4. kwotę pieniężną do własnego dysponowania dzieci od 5 roku życia

5. dostęp przez całą dobę do podstawowych produktów żywnościowych oraz napojów

6. dostęp do nauki, która może odbywać się w szkołach poza placówką, na terenie placówki i w systemie nauczania indywidualnego.

7. pomoc w nauce

8. uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych i rekreacyjno sportowych.

9. opłatę za pobyt w bursie bądź internacie jeżeli dziecko uczy się poza miejscowością w której znajduje się placówka opiekuńczo wychowawcza.

10 pokrycie kosztów przejazdów do i z miejsca czasowego pobytu poza placówką

11 dostęp do opieki zdrowotnej.

PLACÓWKA OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZA STWARZA WARUNKI DO:

1. fizycznego,psychicznego i poznawczego rozwoju dziecka.

2. poszanowania podmiotowości dziecka, wysłuchiwania jego zdania oraz informowania dziecka o podejmowanych wobec niego działaniach.

3. zapewnienie poczucia bezpieczeństwa.

4. dbałość o poszanowanie i podtrzymywanie związków emocjonalnych dziecka z rodzicami, rodzeństwem i innymi osobami.

5. uczenie nawiązywania więzi uczuciowych oraz związków interpersonalnych

6. poszanowanie potrzeb religijnych dziecka.

7. uczenie poszanowania tradycji i ciągłości kulturowej

8. uczenie organizowania czasu wolnego

9. uczenie planowania i organizowania codziennych zajęć, stosownie do wieku dziecka.

10 przygotowanie do ponoszenia odpowiedzialności za własne postępowanie oraz uczenie samodzielności

11. wyrównywanie deficytów rozwojowych

12. uzgodnienie istotnych decyzji dotyczących dziecka z jego rodzicami lub opiekunami prawnymi.

13 kształtowanie nawyków i uczenie zachowań prozdrowotnych.

W PLACÓWCE SOCJALIZACYJNEJ I INTERWENCYJNEJ DLA KAŻDEGO DZIECKA PROWADZI SI Ę

1. indywidualny plan pracy

2. kartę pobytu, która zawiera ocenę relacji dziecka z rodzicami, funkcjonowanie społeczne dziecka, naukę szkolną, samodzielność, stan zdrowia, stan emocjonalny, oraz informacje o szczegółowych potrzebach dziecka i znaczących dla niego wydarzeniach.

3 kartę udziału w zajęciach specjalistycznych

4. arkusze badań i obserwacji psychologicznych i pedagogicznych.

W PLACÓWCE RODZINNEJ DLA KAŻDEGO DZIECKA PROWADZI SIĘ:

1 indywidualny plan pracy

2. kartę pobytu.

PLACÓWKA OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZA MOŻE ZNAJDOWAĆ SIĘ

w budynku który ma 1-5 pokoi mieszkalnych, właściwie oświetlone. Na wyposażenie z którego korzysta wychowanek składają się: łóżko, szafka, lampka nocna, szafa lub miejsce w szafie, zabawki. W budynku powinny znajdować się: łazienki z miejscem do prania i suszenia, toalety, pomieszczenie do wypoczynku, miejsce do cichej nauki, kuchnia, jadalnia, aneksy kuchenne, pomieszczenia do zajęć terapeutycznych terapeutycznych sportowych, pokój gościnny, gabinet pielęgniarki, pokój dla dzieci chorych.

KWALIFIKACJE PRACOWNIKÓW PLACÓWKACH OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZYCH

Dyrektorem placówki interwencyjnej i socjalizacyjnej może być osoba która ukończyła jednolite studia magisterskie, lub studia II stopnia na kierunku pedagogika, resocjalizacja, pedagogika specjalna, praca socjalna, pedagogika opiekuńczo wychowawcza, bądź na innym kierunku uzupełnionym studiami podyplomowymi w zakresie psychologii i pedagogiki, nauk o rodzinie lub resocjalizacji, po drugie specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej po trzecie co najmniej 3 letni staż w placówce, lub w placówce wsparcia dziennego.

Dyrektorem w wiosce dziecięcej (placówce rodzinnej) może być osoba, która posiada wykształcenie średnie lub wyższe, przebyła szkolenie i otrzymała opinię ośrodka adopcyjno - opiekuńczego o posiadaniu odpowiedniego wykształcenia.

Kierownikiem placówki wsparcia dziennego może być osoba która ukończyła studia wyższe na kierunku pedagogika, pedagogika specjalna.

Wychowawca ukończone studia wyższe na kierunku pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia, praca socjalna, nauka o rodzinie, resocjalizacja, pedagogika opiekuńczo wychowawcza, lub na innym kierunku uzupełnione studiami podyplomowymi.

Pedagog ukończone studia wyższe Na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna.

Psycholog ukończone studia wyższe magisterskie na kierunku psychologia.

Terapeuta - udokumentowane przygotowanie do prowadzenia terapii o profilu potrzebnym w pracy placówki.

Pracownik socjalny wykształcenie średnie lub wyższe uprawniające do wykonywania zawodu pracownika socjalnego.

Opiekunki dziecięce ukończona szkoła medyczna o profesji opiekunki dziecięcej lub pielęgniarki, albo studia wyższe pedagogiczne o specjalności opiekuńczo wychowawczej.

Lekarz, pielęgniarka odpowiednie wykształcenie medyczne.

DOM DZIECKA:

DZIECI SĄ PODZIELONE NA GRUPY WYCHOWAWCZE:

-jednorodne-jednej płci, w zbliżonym wieku (np. młodsze dziewczęta, starsze dziewczęta)

-rozwojowe-ta sama płeć, różny wiek

-rodzinkowe-nie rozdziela się rodzeństwa

-mieszane-kieruje się dzieci do grup, w których jest miejsce.

Na jedną grupę przypada co najmniej dwóch wychowawców:

-26h/tyg. - starsi wychowawcy (zatrudnieni przez 2000r.)

-40h/tyg. - młodsi wychowawcy (zatrudnieni po 2000r. Jako pracownicy socjalni).

Po 2000r. weszły nowe rozporządzenia odnośnie Domu Dziecka.

ROZKŁAD DNIA:

6:00-6:30-pobudka

6:30-7:00-poranna toaleta, sprzątanie pokoi, śniadanie i wyście ze szkoły

8:00-13:00-szkoła (w domu pozostają dzieci, które mają na późniejsze godziny bądź nie chodzą do szkoły)

13:00-16:00-obiad, czas wolny

15:30-18:00-odrabianie lekcji („odrabianki”)-trwają ok. 2godz.

18:00-18:30-kolacja

18:30-21:00-(po kolacji)-indywidualny tok nauczania, zajęcia i zabawy w grupach

21:00-22:00-sprzątanie pokoi i pomieszczeń, toaleta wieczorna

22:00-6:00-cisza nocna

Włącza się wychowanków do przygotowywania posiłków (dyżurni z każdej grupy przynoszą posiłki, sami sobie nalewają, nakładają odgrzewają). Wychowankowie dostają na weekend pieniądze na zakupy (ok.8zł dziennie)). Sami gospodarują środkami, kupują żywność i przygotowują posiłki. Każda grupa robi coś innego i o różnej porze, je wspólnie. Na kolację otrzymują produkty i sami organizują sobie posiłek.

WADY DOMU DZIECKA:

-koszarowość-rygor, narzucony plan dnia

-brak współpracy z rodzicami dzieci i innymi instytucjami

-wychowanie werbalne

-brak stałej opieki

-brak intymności, prywatności

-formy pracy narzucone przez wychowawcę (monotonność)

-wychowankowie oczekują (uważają, że coś im się należy)

-kompleks sierocińca

-brak więzi emocjonalnej

-drogie koszty utrzymania placówki

-brak osobowego wzorca

-brak poczucia bezpieczeństwa

-brak odczucia realnego życia

-lęk przed samodzielnością

-brak poczucia miłości

-zmienność wychowawców

-trudności w nawiązywaniu kontaktów

-obawy związane ze zdobyciem pracy

-odseparowanie od rodziny

ZALETY DOMU DZIECKA:

-poczucie bezpieczeństwa

-zaspokajanie potrzeb biologicznych

-opieka lekarska

-możliwość powrotu do rodziny biologicznej

-wysokie standardy materialne

-uczucie samodzielności (pomoc w usamodzielnianiu się wychowanka)

-zapewniona edukacja do 25 r.ż.

-pomoc w nauce, w odrabianiu lekcji

-zajęcia w grupie i indywidualne

-socjalizacja wychowanków (uczy współpracy w grupie)

-całodobowa fachowa opieka

-rozwijanie zainteresowań dziecka

ROLA WYCHOWAWCY DOMU DZIECKA:

-zaspokojenie wychowankom podstawowych potrzeb biologicznych-miejsce do spania, pracy i wypoczynki, zaopatrzenie w odzież

-stworzenie wychowankom warunków do realizacji obowiązku szkolnego

-zaspokojenie potrzeb emocjonalnych wychowanków(stworzenie rodzinnej i serdecznej atmosfery)

-stwarzanie warunków sprzyjających rozwijaniu zainteresowań i uzdolnień wychowanków

-organizuje pracę wych.

-doprowadzenie do tego, aby wychowanek zdobył wykształcenie, ukończył szkołę

-współdziała z rodziną wychowanków

-zapewnia stałą opiekę

-prowadzenie dokumentacji grupy

-pomoc w usamodzielnieniu się dziecka

ZADANIA DOMU DZIECKA:

1.w zakresie rozwoju osobowości:

- zaspokajanie potrzeb emocjonalno - uczuciowych, głównie potrzeby bezpieczeństwa, miłości i przynależności

- kształtowanie należytego stosunku do obowiązków

- kształtowanie poczucia własnej wartości, godności, szacunku, poszanowania godności innych osób, prawdomówności

2. w zakresie rozwoju społeczeństwa:

- przygotowanie do udziału w życiu społecznym, pełnienie ról społecznych, do przestrzegania norm społecznych

- kształtowanie społecznej odpowiedzialności, poszanowania własności społecznej i osobistej, godności i dyscypliny

- zdobycie umiejętności współżycia w zespole, wytwarzanie potrzeby niesienia wzajemnej pomocy, sprawiedliwości, uczciwości w postępowaniu międzyludzkim.

3. w zakresie ochrony zdrowia:

- zapewnienie odpowiednich warunków mieszkalnych i całodziennego wyżywienia, zaopatrzenia w odzież i inne przedmioty osobistego użytku

- zapewnienie warunków prawidłowego rozwoju fizycznego i utrzymania dobrego stanu zdrowia

-zapewnienie ogólnej opieki lekarskiej

4. w zakresie przygotowania do samodzielnego życia:

- zapewnienie realizacji obowiązku szkolnego oraz warunków do dalszego kształcenia

- zdobycie umiejętności pożytecznego zagospodarowania czasu wolnego, rozwijanie zainteresowań

- zdobycie niezbędnej wiedzy w zakresie przygotowania do życia w rodzinie, prawa rodzinnego i opiekuńczego oraz poznawanie pozytywnych warunków życia i umiejętności niezbędnych do samodzielnej organizacji gospodarstwa domowego

- pomoc w uzyskaniu pracy oraz mieszkania warunkującego rozpoczęcie samodzielnego życia.

POGOTOWIE OPIEKUŃCZE:

W pogotowiu powinny przebywać dzieci powyżej 13 r.ż. (nie dłużej niż pół roku, góra rok)

ZADANIA POGOTOWIA OPIEKUŃCZEGO:

Podobne jak w domu dziecka.

PRZYCZYNY POBYTU WYCHOWANKÓW W POGOTOWIU OP.:

-dzieci z interwencji

-dz. porzucone

-dz. zaniedbane

-dz. z rodzin patologicznych

-kryzys w rodzinie

-niedostateczne lub brak środków do życia

RODZAJE PRZEPROWADZANYCH DIAGNOZ W POGOTOWIU OP.:

a)DIAGNOZA MEDYCZNA-w momencie przyjmowania dziecka do pogotowia ogląda je pielęgniarka. Jeżeli dziecko jest zaniedbane to pielęgniarka je myje. Dzieci bardzo zaniedbane, agresywne („chore”) trafiają na 2-3 dni do oddziału izolacyjnego, gdzie są leczone.

b)DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA-odpowiedzialny za nią jest psycholog, który bada każde dziecko testami psychologicznymi (test na 40mdzieci). Bada nimi przywiązanie dzieci, ich stan emocjonalny.

c)DIAGNOZA PEDAGOGICZNA-odpowiedzialny za nią jest pedagog. Diagnoza przebiega dwutorowo:

Pierwsza część dotyczy sytuacji dziecka w placówce (wypytuje nauczycieli o zachowanie, wyniki w nauce, relacje interpersonalne jak dziecko się uczy, jaki ma stosunek do nich).

Druga część dotyczy sytuacji rodzinnej dziecka. Ustala kto dziecko wychował, czy może wrócić do tego środowiska i kto może dla niego stworzyć ewentualną rodzinę zastępczą. Rodzinę zastępczą początkowo szuka się wśród najbliższych dziecku osób, potem wśród obcych). Jeżeli nie znajdzie się potencjalny opiekun dziecka to szuka sie dla niego odpowiedniej placówki.

Po przeprowadzeniu wszystkich diagnoz zbiera się zespół orzekający (dyrektor placówki, psycholog, pedagog i wychowawca). Tenże zespół przygotowuje ustalenia (wskazówki) co do dalszej pracy z dzieckiem. Zespół nie podejmuje żadnej decyzji co do dalszego losu dziecka-robi to sąd.

ROLA WYCHOWAWCY:

-musi dawać pomoc i stawiać wysokie wymagania dziecku

-wychowawca nie wie z kim będzie pracować dzieci szybko przychodzą i odchodzą z pogotowia - stałe zmiany w strukturze grupy)

-duża cierpliwość do dzieci (często dzieci „trudnych”)

-musi znać przyczyny pobytu dziecka w pogotowiu

-indywidualne podejście do każdego dziecka

-mysi wychowywać, a nie przyzwyczajać (nie może stwarzać bliskich relacji z dzieckiem)

-stwarzanie planu pracy

-musi przygotowywać wychowanka do odejścia od rodziny na jakiś czas

-musi być ciepłym i serdecznym

KTO MOŻE PRZYPROWADZIĆ DZIECKO NA POGOTOWIE OP.:

-policja

-pedagog, psycholog szkolny, wychowawca

-opiekunowie (np. dziadkowie)

-organizacja

-sąsiedzi

-rodzic (podczas kryzysu rodzinnego).

USAMODZIELNIENIE I SAMOOCENA:

USAMODZIELNIENIE jest procesem wprowadzającym wychowanka do samodzielnego życia. Proces usamodzielnienia rozpoczyna się co najmniej na 3mies przed osiągnięciem pełnoletniości. Proces ten może trwać do 8lat.

CELE PROCESU USAMODZIELNIENIA:

1)Zmotywowanie i w rezultacie podjęcie przez wychowanka samodzielnego życia.

2)Uniezależnienie go od wpływów problemowej rodziny i środowiska.

3)Wyposażenie w umiejętności radzenia sobie z trudnościami i niepowodzeniami.

4)Wdrożenie do planowania własnego życia.

Usamodzielniony wychowanek jest w wieku 17-25lat, pochodzi z rodziny problemowej, która nie potrafi zapewnić mu wsparcia. Osiągnął pełnoletniość przebywając w placówce lub rodzinie zastępczej, tzn. w placówce opiekuńczo-wychowawczej, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, zakład poprawczy oraz wszystkie typy rodzin zastępczych.

ETAPY PROCESU USAMODZIELNIENIA:

1)Na 3mies przed osiągnięciem pełnoletniości dyrektor, kierownik placówki albo rodzina zastępcza informuje powiatowe centrum pomocy rodzinie właściwe na miejsce zamieszkania wychowanka o zamiarze jego usamodzielnienia, wychowanek ma prawo wyboru: - może zdecydować się na dalszy pobyt w opiece zastępczej do czasu ukończenia szkoły wówczas rodzina otrzymuje pomoc na częściowe pokrycie kosztów dziecka, a w przypadku przebywania wychowanka w placówce wychowawczej może nadal pozostać w placówce na zasadach zawartych w umowie cywilno-prawnej - może opuścić opiekę zastępczą.

Niezależnie od decyzji rozpoczyna się proces usamodzielnienia.

2)Na 2mies przed osiągnięciem pełnoletniości wychowanek jest zobowiązany wskazać osobę, które podejmuje się funkcji opiekuna usamodzielnienia. Opiekunem usamodzielnienia może być jedno z rodziców zastępczych, dyrektor placówki rodzinnej, pracownik socjalny PCPR, wychowawca, psycholog, pracownik socjalny.

ZADANIA OPIEKUNA:

1.Zaznajamianie się z dokumentacją i drogą życiową osoby usamodzielnionej.2.Opracowanie wspólnie z osobą usamodzielnianą programu usamodzielnienia. 3.Ocena realizacji programu usamodzielnienia oraz jego modyfikowanie.4. Współpraca z rodziną wychowanka oraz ze środowiskiem lokalnym, zwłaszcza ze szkołą.5.Opiniowanie wniosków o pomoc pieniężną na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki i zagospodarowanie.

Opiekun usamodzielnienia wspiera osobę usamodzielnianą w realizacji problemu. Pełni obowiązki do momentu pełnego wykonania przez osobę usamodzielnianą indywidualnego programu usamodzielnienia. Indywidualny program usamodzielnienia powinien być opracowany wspólnie przez opiekuna i wychowanka na miesiąc przed osiągnięciem pełnoletniości. Program ten staje się podstawą przyznania świadczeń na usamodzielnienie. Brak realizacji podjętych postanowień przez osobę usamodzielnianą może stanowić podstawę do zatrzymania lub przyznania pomocy.

FORMY PRACY W RAMACH USAMODZIELNIENIA:

1.Praca socjalna-cel: pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie.

2.Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki-przyznaje się po przedłożeniu przez wychowanka na początku każdego semestru aktualnego zaświadczenia potwierdzającego kontynuowanie nauki w Gim, szkole ponad gimnazjalnej, szkole wyższej. Pomoc pieniężną przyznaje się na czas nauki do czasu jej ukończenia, nie dłużej niż do 25rż. Pomoc ta przysługuje osobie, która przebywała w opiece zastępczej co najmniej rok. Wysokość pomocy wynosi 30% podstawy tj. 494,10zł/mies. Pomocy udziela PCPR.

3.Pomoc pieniężna na usamodzielnienie-przyznawana po zakończeniu nauki szkolnej, a jej wysokość zależy od okresu pobytu w opiece zastępczej(co najmniej rok). Oscyluje ona w granicach 100-400% podstawy tj. 1674-6588zł.Pomoc ta może być przyznana na: polepszenie warunków mieszkalnych, stworzenie warunków do działalności zarobkowej w tym podnoszenie kwalifikacji zawodowych, pokrycie kosztów związanych z nauką. Pomocy udziela PCPR.

4. Pomoc pieniężna na zagospodarowanie-zakup materiałów niezbędnych do urządzenia mieszkania, remont, pomoce naukowe, sprzęt. Wysokość pomocy wynosi nie więcej niż 300% podstawy tj. 4941zł.

Z pomocy tej wychowanek ma obowiązek rozliczyć się imiennymi rachunkami, które potwierdzą zakup rzeczy zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami w okresie 3miesiecy od dn. otrzymania środków finansowych. Pomocy udziela PCPR.

5.Pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych-pomocy udziela PCPR, polega ona na zaopiniowaniu wniosku os usamodzielnianej o przyznanie mieszkania z zasobów socjalnych lub mieszkania chronionego.

6. Pomoc w uzyskaniu zatrudnienia- udzielona przez PCPR, polega na udzieleniu wskazówek dotyczących efektywnego poszukiwania pracy

POMOC PIENIĘŻNĄ MOŻNA ZAWIESIĆ GDY:

-nastąpiła przerwa w nauce

-gdy stwierdzi się marnotrawienie otrzymanej pomocy

-gdy os usamodzielniana nie realizuje programu usamodzielniającego

POMOCY PIENIĘŻNEJ NA USAMODZIELNIENIE I KONTYNUOWANIE NAUKI MOŻNA ODMÓWIĆ GDY:

1.Istnieje przypuszczenie, że pomoc zostanie wykorzystana niezgodnie z celem jakim zostanie przyznana.2.Os przed ukończenie 18rż opuściła samowolnie rodzinę zastępczą lub placówkę.3.Osoba porzuci naukę i nie podejmie pracy zarobkowej. 4.Oosba została skazana prawomocnym wyrokiem o popełnieniu przestępstwa.

SAMOOCENA W PROCESIE WYCHOWANIA: W życiu codziennym często obserwuje się negatywny stosunek jednostek wobec innych ludzi. Spotykamy takie formy zachowania jak odrzucenie, złośliwość, negatywna ocena. Reakcje takie wywierają ujemny wpływ zarówno na osobowość danej osoby jak i jej kontakty z innymi ludźmi. Wśród wielu czynników zakłócających stosowanie stosunków międzyludzkich znaczną rolę odgrywa nieakceptujący stosunek ludzi do siebie samych.

A. Adler wskazywał, że tendencja do poniżania innych ma swoje źródła w poczuciu niższości jednostki. E.Fromm podkreślał, że prawdziwy szacunek dla własnej osoby jest podstawą autentycznej miłość i szacunku dla innych ludzi.Istnienie zależności między samooceną, a stosunkiem do innych ludzi jest istotne w wychowawczego punktu widzenia. Powiązania te wyjaśniają mechanizm powstawania konfliktów i wrogich nastawień, np. nieprzychylny stosunek ucznia do nauczyciela, krytykowanie postaw rodziców mogą mieć źródło w niewłaściwej samoocenie tego ucznia.

SAMOOCENA jest ważnym czynnikiem modyfikującym rezultaty wychowawczych działań. Wpływają na zmianę samooceny można zmienić układ stosunków interpersonalnych w grupie jak i samych uczniów. Samoocena wywiera wpływ na równowagę emocjonalną jednostki, jej aktywność i wyniki podejmowanych przez nią działań. Pojęcie samooceny-zespół sądów i opinii, które jednostka odnosi do własnej osoby. Są to sądy i opinie dotyczące cech fizycznych, psychicznych i umiejętności oraz jej pozycji społecznej. Sądy o poszczególnych cechach mogą być zróżnicowane.

WYRÓŻNIA SIĘ:

1.Sądy publiczne-takie które człowiek gotów jestem powiedzieć innym

2.S prywatne- takie, które człowiek ma tylko dla siebie, jedynie w chwili zwierzeń może je powiedzieć innym

3. S idealne- charakteryzują człowieka z punktu widzenia tego jaki on być powinien.

Człowiek może różnie oceniać swoje cechy w zależności od sytuacji i innych ludzi. Miarą poziomu samooceny globalnej jest poziom oceny tej cechy którą jednostka uważa za dominującą wśród innych, która przedstawia dla niej wysoką wartość. Ta dominująca cecha nie jest stała ale zmienia się w zależności od wartości uznawanych przez jednostkę, jej wieku oraz aktualnej sytuacji życiowej.

RODZAJE SAMOOCENY: Ludzie oceniają siebie z pkt. widzenia możliwości zaspokajania własnych potrzeb i spełniania oczekiwań otoczenia. Nie wszyscy jednak oceniają się trafnie, a ponadto oceny ulegają różnym wahaniom pod wpływem doświadczeń jednostki. Analizując samoocenę z pkt. widzenia poziomu oraz stałości sądów i ocen wyróżnia się samoocenę:

-stabilna i niestabilna

-adekwatna i nieadekwatna

-zawyżona i zaniżona

ŚWIETLICA:

ŚWIETLICA - placówka opiek-wych prowadząca zorganizowana działalność w celu racjonalnego wykorzystania czasu wolnego dzieci i młodzieży

RODZAJE ŚWIETLIC:

- szkolna - jest to placówka opiek-wych prowadzona przez szkole umożliwiająca uczniom uczestniczenie w interesujących ich zajęciach oraz wykonywanie prac domowych. Korzysta z niej stała liczba uczniów głownie klas młodszych

- kluby działające w szkołach ponadpodstawowych lub internatach oprócz realizowanych dla świetlicy typowych żądań opiek-wych i dydaktycznych prowadza także wychowanie przez tworzenie i współdziałanie w kulturze. Działają tam rożne koła zainteresowań

- specjalne - tworzone z myślą o wszystkich uczniach w oddziale szkolnym odpowiedniego typu szkoły. Celem jest zorganizowanie opieki wych, pomocy w nauce oraz odpowiednich warunków do nauki własnej wypoczynku i zabawy. Zajmują się także organizowaniem zajęć specjalistycznych (korekcyjne terapeutyczne i logopedyczne) oraz prowadzeniem działań rewalidacyjnych oraz resocjalizujących

-socjoterapeutyczna - Nastawiona na prace z młodzieżą bądź na oddziaływanie na jej środowisko, tj. rodziców i nauczycieli. Główne zadanie to rożne formy poradnictwa konsultacji i wsparcia psychologicznego w przezywanym kryzysie emocjonalnym, podejmowanie działań terapeutycznych, poradnictwo dla rodziców i nauczycieli.

-profilaktyczno-terapeutyczna - Jest miejscem, w którym młodzież może uzyskać specjalistyczna pomoc psychologiczno pedagogiczna odnośnie rozwoju osobowości, przezwyciężania trudności w kontaktach z dorosłymi, zasady kultury życia w grupie

-środowiskowa przeznaczone dla uczniów pochodzących z rodzin ubogich, niepełnych rozbitych, zaniedbanych moralnie i wychowawczo albo patologicznych.

PLANOWANIE I ORGANIZACJA PRACY W ŚWIETLICY:

Podstawę planowania wychowawczego stanowią ogólne prawidłowości decydujące o kształtowaniu się postaw u dzieci. W praktyce świetlicowej stosuje się najczęściej plany pracy roczne, okresowe i tygodniowe oraz korzysta się z ramowego planu dnia. Ważnym dokumentem jest dziennik zajęć, który powinien zawierać podstawowe dane o wychowankach.

ZASADY ORGANIZOWANIA ZAJĘĆ ŚWIETLICOWYCH

Zwykle wymienia się zasady dobrowolności, bezpieczeństwa higieny - w sensie psychicznym jak i fizycznym, różnorodności i przemienności zajęć, odmienności oraz przestępności treści form i metod pracy

FORMY I METODY PRACY W ŚWIETLICY

Do podstawowych form pracy wychowawczej można zaliczyć: zabawy i prace dowolne dzieci, czynności samoobsługowe i prace użyteczne, zajęcia zaplanowane przez nauczyciela oraz okolicznościowe kontakty nawiązywane przez dzieci z przedstawicielami szerszego środowiska społecznego w przypadku form wypoczynku stosowanych w świetlicy na pierwszy plan wysuwa się wypoczynek czynny rozumiany, jako zabawy i gry ruchowe rożnego typu, zabawy muzyczne, dramatyczne, zajęcia plastyczne oraz zajęcia związane z czytelnictwem, radiem i telewizja

INTERNAT I BURSA SZKOLNA:

BURSA jest placówka międzyszkolna, która zarządza dyrektor, podległa jest Kuratorium Oświaty a INTERNAT grupuje młodzież z jednej szkoły i jest z nią organizacyjnie związany(kierownik internatu podlega dyrekcji szkoły).

FUNKCJE I ZADANIA INTERNATU I BURSY SZKOLNEJ

1.Funkcja społeczna - polega na stworzeniu młodzieży warunków do nauki w wybranej szkole, umożliwienie jej dalszego kształcenia poza miejscem stałego zamieszkania.

2.Funkcja kompensacyjno-wyrownawcza polega na wyrównywaniu braków i luk rozwojowych dzieci i młodzieży, udzielaniu pomocy psychologicznej i materialnej potrzebującym wychowankom. Prawidłowo realizowana polega na działaniach profilaktycznych i resocjalizacyjnych

3.Funkcja opiekuńczo-wychowawcza polega na stwarzaniu warunków do wielostronnego rozwoju podopiecznych i zapewnieniu im fachowej opieki podczas pobytu poza domem rodzinnym

ZADANIA BURSY, INTERNATU:

-rozpoznanie rzeczywistych potrzeb i oczekiwań wychowanków

-stwarzanie warunków do rozwoju zainteresowań i uzdolnię

-umożliwianie uczestnictwa w kulturze spocie i nauce

-organizowanie zajęć na terenie placówki

Współpraca ze szkołą i innymi placówkami w środowisku w celu rozszerzenia ofert dla młodzieży

-pomoc w dokonywaniu właściwych wyborów

-stworzenie wychowankom warunków do nauki własnej

- pomoc w trudnościach z nauka

-kształtowanie kultury osobistej wychowanków

-uczenie współżycia i współdziałania

-przygotowanie do samodzielnego życia społecznego i rodzinnego

-kształtowanie właściwych postaw wobec drugiego człowieka i rzeczywistości społecznej

-kształtowanie systemu wartości.

WYCHOWAWCA W INTERNACIE:

Dobry wychowawca jest odpowiedzialny za pełny rozwój swoich podopiecznych. Powinien być opiekunem, partnerem i dobrym organizatorem-animatorem. Taki właśnie wychowawca tworzy klimat bezpieczeństwa akceptacji i zrozumienia. Wychowawca powinien być opanowany, cierpliwy, mieć poczucie humoru, kulturę osobista i sprawiedliwe wymagania. Najlepiej, jeśli wychowawca prowadzi grupę od momentu jej powstania Az do opuszczenia internatu.

Do żądań wychowawcy należy:

-diagnozowanie-poznawanie wychowanków, dynamiki grupy, badanie efektów pracy własnej i placówki

-projektowanie pracy opiek-wych, określanie żądań tworzenie programu i planu pracy

-organizowanie procesu wychowawczego-realizacja żądań programów i planów

-prace administracyjno wychowawcze- udział w zebraniach, naradach, dokumentacja protokóły dzienniki

-samokształcenie, uczestniczenie w szkoleniach, kursach.

PEDAGOG ULICY (ANIMATOR SPOŁECZNY):

Działają oni przeważnie z ramienia fundacji, stowarzyszenia, grupy wyznaniowej czy placówek o profilu wychowawczym, edukacyjnym i terapeutycznym. Miejscem ich pracy SA ulice i podwórka. Szacuje się ze w Polsce ok. 100 tys. dzieci wychowuje się na ulicy.

Animacja to metoda polegająca na wyzwalaniu potencjalnych sil tkwiących w jednostkach i grupach- to: pobudzanie, ożywianie, motywowanie, stymulowanie, dodawanie bodźca, zapału i wiary we własne siły. Animatorzy chcą pokazać dzieciom inny świat, którego wcześniej nie znały, inny sposób na Zycie bez alkoholu, kradzieży, przemocy. Najważniejszym zadaniem do zrealizowania przez ulicznych pedagogów jest dotarcie do dzieci pozostawionych samym sobie bez opieki i wsparcia ze strony rodziny a także poprawa stanu zdrowia, higieny i żywienia oraz poprawa obrazu samego siebie i wizerunku społecznego dzieci. Animatorzy współpracują z rodzicami starając się włączyć ich do aktywności na rzecz dzieci oraz ze szkoła, do której dzieci uczęszczają.

Brak lokalu, w którym można by było organizować zajęcia, jest jednym z założeń programowych. Chodzi tu przede wszystkim o integracje z otoczeniem i „oswojenie” ulicy.

Podstawowa forma aktywności animatorów SA tzw. Projekty działań, wymyślane i realizowane przez dzieci( przy pomocy wychowawców) zarówno od strony organizacyjnej jak i ekonomicznej. Projekty te są wyłaniane w trakcie dyskusji i wybierane demokratycznie, zaś ich celem jest zazwyczaj poznanie jakiejś sfery świata społecznego, budzącej zainteresowanie uczestników. Zasady, jakie przyświecają pracy z dziećmi ulicy to przede wszystkim akceptowanie ich takimi, jakimi są oraz wzajemność zaufania. Wychowankowie musza mieć świadomość, ze mogą powierzyć opiekunkom swoje problemy i oczekiwać od nich pomocy, a oni zachowają dyskrecje.

---