Kosmologia- nauka o strukturze wszechświata

Dzisiaj obowiązuje teoria wielkiego wybuchu

EGIPT

MATEMATYKA

W Egipcie dokonano wiele odkryć i ustaleń matematycznych, ale nigdy matematyka nie oderwała się od praktyki (działań codziennych). Do wielu odkryć przyczynił się coroczny wylew Nilu.

Matematyka przydała się przy budowie Piramid. Budowa Piramid wymagała znajomości matematyki: metody mierzenia działek-precyzyjne żeby sprawiedliwie podzielić pole dla hodowców; wyliczenie zaopatrzenia dla niewolników

zatrudniona do tego była armia ludzi (niewolników)))

Papirus Rhinda ok. 1650 p.n.e. !!!!

CECHY MATEMATYKI EGIPSKIEJ:

- liczenie dziesiątkowe!!!!!)) (system dziesiętny.... liczenie wielokrotnością dziesiątek)) (system pozycyjny.... stała pozycja w zapisie szeregu cyfr ostatnia kolumna jedności, druga dziesiątki, trzeci, setne, itd.) powstał ok. 4000 lat temu w Mezopotamii.

- odejmowanie przez doliczanie reszty

(Egipcjanie wszystkie działania matematyczne sprowadzali do dodawania albo je stosowali w sposób pomocniczy. tj. odejmowanie przez dodawanie, czyli doliczanie różnicy)(Do obliczania iloczynów i ilorazów stosowali specjalne tablice)

- Egipcjanie potrafili mnożyć i dzielić za pomocą podwajania i przepoławiania

Nie znali systemu pozycyjnego

- znali ułamki

- z geometrii potrafili wyznaczyć kąt prosty na podstawie twierdzenia Pitagorasa i inne oraz obliczać pola figur prostych

By móc rozwijać naukę ludzie musieli znać technikalia )))

Matematycy egipscy nie znali liczenia systemem pozycyjnym, Korzystali ze specjalnych tablic...)))

Egipcjanie znali ...., ułamki naturalne, potrafili obliczać pola figur prostych. Nauczali matematyki...

"Informacje o nauce egipskiej przekazywały Europie dzieła pisarzy greckich (np.: Herodota)"

"Ok. 1820 r. uczony francuski Jan Franciszek Champollion zdołał odczytać hieroglify. Dzięki temu faktowi powstała i rozwinęła się egiptologia, tj. nauka badająca dzieje, kulturę i piśmiennictwo egipskie na podstawie oryginalnych papirusów i innych zabytków starożytnego Egiptu."

"W starożytnym Egipcie astronomia, medycyna i alchemia wchodziły w zakres działalności kapłanów."

"Rozwój medycyny egipskiej był związany z wierzeniami religijnymi. Z wiary, że pośmiertne szczęście człowieka zależy od starannego zachowania jego ciała, wprowadzili Egipcjanie obowiązek balsamowania zwłok i ich mumifikacji. Praktyki te, niedozwolone w innych społeczeństwach starożytnych, były źródłem wiedzy Egipcjan o budowie i czynnościach organizmu ludzkiego, a nawet o licznych jego schorzeniach."

"Najważniejszymi dokumentami, które przekazują wiadomości o nauce Egiptu, są nieliczne papirusy. Jeden z nich, wydobyty z piasków Egiptu (...) (w r. 1858), wkrótce zakupiony przez Anglika A. H. Rhinda i stąd znany jako Papirus Rhind pochodzi z wieku XVII p.n.e. i jest odpisem dokonanym przez skrybę Ahmesa z papirusu jeszcze dawniejszego. (...) zawiera ówczesną wiedzę Egiptu z dziedziny matematyki"

"Wykonywanie mnożenia i dzielenia za pośrednictwem podwajania i przepoławiania jest osobliwą cechą arytmetyki egipskiej"

"uczeni egipscy ujmowali geometrię w sposób czysto praktyczny. W celu wyznaczenia kąta prostego (...)Papirus Rhind radzi posłużyć się żerdzią lub sznurem, na których wyznaczono kolejno 12 równych odcinków. Jeśli taką żerdź zegniemy w stosunku 3 : 4 : 5 i końce połączymy, otrzymamy trójkąt, w którym kąt leżący naprzeciw największego boku jest prosty. "

Egipcjanie używali kąta prostego do pomiaru gruntów, a także do budowy piramid czy spichlerzy. Potrafili też mierzyć inne kąty. Np.: piramida w Gizie, (ok. 2700 p.n.e.) nachylona pod kątem 51º50'.

Egipcjanie znali i potrafili zastosować w praktyce system dziesiętny. Był on wykorzystywany do zapisu liczb. Dziełem Egipcjan jest też opracowanie i upowszechnienie zegara wodnego. Dobę dzielili na 24 godziny (12 godzin dziennych i tyle samo nocnych).

INNE PAPIRUSY:

- PAPIRUS MOSKIEWSKI

- PAPIRUS EDWIN SMITH - przechowywany w Bibliotece Towarzystwa Historycznego w Nowym Jorku,
(z II tysiąclecia p.n.e.) - zawiera dane o medycynie egipskiej. Wskazówki dotyczące postępowania w wypadku chorób uleczalnych obejmują rany, złamania, zwichnięcia, a nawet przeprowadzenie trepanacji czaszki. Medycyna egipska stała na wysokim poziomie dzięki postulatowi, by właściwy specjalista leczył poszczególne organy (specjalizacja).

- PAPIRUS EBERS - przechowywany w Berlinie - zawiera wiadomości o lekach i sposobach i sporządzania

KALENDARZ

Egipcjanie mieli swój kalendarz

Egipski rok kalendarzowy składał się z 12 miesięcy po 30 dni i z 5 dni "świątecznych", łącznie 365 dni. Powodowało to błąd. Astronom egipski Sosigenes opracował i przeprowadził korektę kalendarza. Stało się to za jego czasów Juliusz Cezar stąd nazwa nowego kalendarza.

MEZOPOTAMIA

O matematyce Mezopotamii wiemy dzięki zachowanym tabliczkom glinianym zachowanym w pożarze biblioteki !!!!(króla asyryjsiego)

- używali do liczenia system sześćdziesiątkowy

- potrafili dodawać, odejmować, mnożyć, dzielić, potęgować, pierwiastkować

- opracowali wiele tablic matematycznych

- upowszechniali tabele przeliczeniowe dla celów praktycznych

- znali praktyczne zastosowanie twierdzenia Pitagorasa

- znali postęp arytmetyczny

- potrafili obliczać obwody i pola figur, brył

- nauczali matematyki

STAROŻYTNA GRECJA

- liczyli w systemie dziesiątkowym (nie znali układu pozycyjnego)(w układzie pozycyjnym ważne jest zero, bo bez zera nie ma układu pozycyjnego)

- nie znali zera

- znali abak - forma liczydła

- w Grecji następuje zainteresowanie fizyką i naukami matematycznymi!

Ojciec matematyki Tales z Miletu 627 - ok. 540 p.n.e.

Pierwszy przeszedł o konstatacji szczegółowych do uogólnień

Odkrył znaczenie abstraktów!!!

Zapoczątkował badania matematyczne...

Twórca nauki w dzisiejszym sensie. Twórca geometrii nazwanej później euklidesową. Od niego pochodzą takie pojęcia jak: punkt, prosta, płaszczyzna, twierdzenie, teoria. Głosił, że świat jest jednakowo zbudowany w mikro- i makroskali.

przewidział zaćmienie słońca na dzień 28.05.585 r. p.n.e., oraz pomierzył wysokość piramid za pomocą cienia, który one rzucały (na podstawie podobieństwa trójkątów).

Pitagoras z Samos (podobno uczeń Talesa...) Założyciel pierwszego zespołu uczonych, wynalazca dowodu dedukcyjnego. Udowodnił podstawowe twierdzenia geometryczne, głównie dotyczące podobieństwa figur. Zajmował się też arytmetyką, opisał drgania struny, stworzył europejską harmonię muzyczną.

Wędrował w poszukiwaniu wiedzy (Egipt, Fenicja, Mezopotamia)

Osiadł w Krotonie(530 p.n.e.) na Półwyspie Apenińskim. Tam założył tajny związek pitagorejski....)))

Poglądy pitagorejczyków:

Wiedza jest władzą

Wiedza przekazana osobie nie przygotowanej może szkodzić!

Do swojego związku dopuszczał kobiety...)))

Rozwiązano ten związek za mieszanie się w polityce....)))

Pitagorejczycy dokonali

- odkryli zależności matematyczne w oktawie muzycznej

- twierdzili, że świat fizyczny ma naturę matematyczną???

- byli zaabsorbowani liczbami i ich właściwościami

- odkryli liczby niewymierne

- wprowadzili koncepcję harmonii oraz teorię przeciwieństw

- stosowali twierdzenie przypisywane Pitagorasowi

zależności matematyczne w oktawie muzycznej....

koncepcja harmonii

(Dlaczego Maria Skłodowska studiowała w Paryżu - bo w Polsce żaden uniwersytety nie przyjmował kobiet!!!!!)

OKRES KLASYCZNY

CHARAKTERYSTYCZNE CECHY MATEMATYKI GRECKIEJ

Algebra charakteryzuje się myslenie geometrycznym,

- twierdzenia typowo algebraiczne są obrazowane w formie geometrycznej

myślenie algebraiczne ma charakter geometryczny...)))

(a+b)² = a ² + 2ab + b ²

Platon(IV w.p.n.e.) był zafascynowany matematyką, uważał ją za nad-naukę. Uważał matematykę za wspaniałą szkołę myślenia abstrakcyjnego. Przywiązywał dużą wagę do geometrii i wprowadził do historii geometrii pojęcie konstrukcji platońskich () ....)))???!!!!!

Platon przywiązywał dużą wagę do ścisłości definiowania

Każda dyskusja powinna zaczynać się od uzgodnienia pojęć - zdefiniowania tego co rozumiemy pod danym pojęciem

Kwadratura koła to zadanie matematyczne ale niewykonalne!!!.......))))!!!

Eudoksos z Knidos (IV w.p.n.e.)

Jeden z najwybitniejszych uczniów Platona oraz jednym z najwybitniejszych matematyków, a także astronomów

Autor podręcznika, który systematyzował dotychczasowe dokonania matematyki

Był odkrywcą złotego podziału odcinka (całość odcinka do jego większej części, ma się tak jak jego większa część do mniejszej)!!! (Odkrycie ważne z punktu widzenia estetycznego)

Wprowadził metodę sprowadzania do niedorzeczności jako sposób dowodzenia matematycznego (FALSYFIKOWANIE)

OKRES HELLENISTYCZNY III W.P.N.E.

Aleksandria - ważny ośrodek rozwoju matematyki (muzeum aleksandryjskie)

(IV w.p.n.e.)

WIELCY MATEMATYCY

- Euklides (ok. IV-III w.p.n.e.)

- Archimedes (III w.p.n.e.)

- Apolloniusz z Perge (III w.p.n.e.)

Euklides (ok. IV-III w.p.n.e.) - związany z muzeum Aleksandryjskim

autor licznych dzieł matematycznych, które w większości zaginęły. Zachowały się "Elementy geometrii tzw.Euklidesowej" - składa się z XIII ksiąg liczy ok. 400 stron druku. Przekład w BUWIE Obejmuje: planimetria (własności figur płaskich), stereometria (własności figur przestrzennych), algebra geometryczna, równanie kwadratowe, teoria liczb, niewymierność

Przełożone na łacinę przez Adelarda z Bath (ok.1120r.) Stał się fundamentalnym podręcznikiem w nauczaniu matematyki w Europie. Pierwsze wydanie drukowane w 1482r. Do XIX (czasami do początków XX w.) były w powszechnym użytku szkolnym.

Euklidesowa geometria, sformułowany w podstawach przez Euklidesa zbiór pojęć i twierdzeń geometrycznych dla płaskiej przestrzeni opartych na systemie pięciu aksjomatów.
Najważniejszym aksjomatem jest tzw. aksjomat piąty (postulat równoległości) " jeżeli dwie proste na płaszczyźnie a i b przecina trzecia c, tworząc po jednej stronie sumę kątów mniejszą od kąta półpełnego (180° lub π radianów), to proste a i b przetną się po tej samej stronie”

Geometria nieeuklidesowa - geometria, która nie spełnia co najmniej jednego z aksjomatów geometrii euklidesowej. Może ona spełniać tylko część z nich, przy czym mogą również obowiązywać w niej inne, sprzeczne z aksjomatami i twierdzeniami geometrii Euklidesa. Przykładami geometrii nieeuklidesowych są:geometria hiperboliczna (geometria Łobaczewskiego),I nieeuklidesowageometria eliptyczna (geometria sferyczna),geometria Riemanna będąca uogólnieniem powyższych

Systemy geometrii nieeuklidesowa opiera się na zakwestionowaniu piątego postulatu i wywiedzionych stąd konsekwencji.

ARCHIMEDES (ok. 287 - ok. 212 r. p.n.e.)

- żył w Syrakuzach

- studia w Aleksandrii

- matematyka

- hydrostatyka

- mechanika

Znany z łączenia teorii z praktyką. Był budowniczym maszyn. (system luster- podpalił okręty wroga i inne urządzenia...))))

Nie pisał dzieł podsumowujących. Cały czas badał nowe zagadnienia i publikował je w formie monografii.

Wszystkie wydania jego prac opierają się na manuskrypcie z XV w. Pierwsze drukowane wydanie tekstu greckiego wraz z przekładem na łacinę ukazało się w 1544 r. w Bazylei. To i następne wydania zawierały siedem prac Archimedesa:
1. O kuli i walcu
2. O pomiarze koła
3. O konoidach i sferoidach
4. O spiralach
5. O równowadze figur płaskich
6. O obliczeniu ziaren piasku w objętości świata
7. O kwadraturze paraboli

Osiągnięcia:

- obliczenie pola koła

- wprowadzenie jednostek wyższego rzędu np. 10¹⁶ umożliwiające obliczanie dużych obliczeń

- podstawy hydrostatyki (eureka)

- teoria dźwigni - mechanika

- Pismo o metodzie - opisał swój warsztat twórczy (tworzył w oparciu o intuicję...)

- pompa wodna Archimedesa

- Apolloniusz z Perge (III w.p.n.e.) 262 pne : 290 pne.

Spośród wielu jego dzieł zachowało się siedem z ośmiu ksiąg pracy "Konika", w której wyłożył teorię krzywych stożkowych jako przekrojów stożka. Było to dzieło oparte na dorobku poprzedników, zwłaszcza Euklidesa i Konona z Samos, ale stanowiło istotny postęp ze względu na dogłębne i systematyczne ujęcie całości problematyki. Pierwszy zdefiniował parabolę, hiperbolę i elipsę. Rozważał też ogólny problem znajdowania normalnych z danego punktu względem danej krzywej (tj. linii prostopadłych do stycznej względem tej krzywej punkcie przecięcia).
Apoloniusz wniósł do optyki - zajmował się zwłaszcza własnościami zwierciadeł o rozmaitych kształtach, ale nie zachowało się jego dzieło na ten temat.

PÓŹNIEJSI MATEMATYCY HELLENISTYCZNI

- Hipparch z Nikei (II w.p.n.e.)

- Heron (II/I w.p.n.e.)

- Klaudiusz Ptolomeusz w.n.e.)

- Pappus z Aleksandrii (III w.n.e.)

- Diofantos (III w.n.e.)

Nagrobek Diofantosa!!! Zył 84 lata

2011.03.04

WCZESNE POGLĄDY GREKÓW

JOŃSCY FILOZOFOWIE PRZYRODY:

- Tales z Miletu (VII-VI w.p.n.e.)

- Anaksymander z Miletu (VI w.p.n.e.)

- Anaksagoras (V w.p.n.e.)

Zainteresowanie i stworzenie astronomii i fizyki

Kosmologia - nauka o strukturze wszechświata

Dzisiaj obowiazuje teoria wielkiego wybuchu

Pierwsze teorie kosmologiczne były nienaukowe, a religijne i miały charakter mitologiczny???.....)))

Grecy "stworzyli" naukę, a nie stworzyli kalendarza.!!!!! Nie mieli jednolitego kalendarza co powodowało trudności w określaniu chronologii zdarzeń.

Uważano, że na początku był chaos. Przy czym nie oznacza to, że chaos był nicością.

Grecy byli przekonani, że świat był wieczny, a forma świata ulegała i ulega zmianom)))

Jońscy filozofowie przyrody poszukiwali zasady świata)))

Doksografowie - historycy nauki relacjonują poglądy różnych filozofów.

Diogenes Laertios "Żywoty dawnych mężów"!!!!!

Incipium-Zasada Świata - odnosi się do pierwotnej materii i sposobu jej funkcjonowania bo, poprzez przekształcanie się pierwotnej materii powstało wszystko inne co nas otacza.

Dzisiaj ; teoria wszechświata składa się z tych samych cząstek atomu, ale ich budowa nieco się różni

Tales z Miletu (VII-VI w.p.n.e.)

• zasługi w dziedzinie astronomii i fizyki.

• Twierdził, że księżyc świeci światłem odbitym oraz przewidział zaćmienie słońca w 585 r. p. n. e

Miał uczniów prawdopodobnie - Anaksymander z Miletu (VI w.p.n.e.) także był jego uczniem

Anaksymander z Miletu (VI w.p.n.e.)

- przedstawiciel jońskiej filozofii przyrody (nurt, który dał początek naukom ścisłym )

- uważał że z bezkresu wyłoniło się przeciwieństwo zimno - ciepło, pod wpływem tego przeciwieństwa zaczął się wyłaniać stan skupienia czyli materia, a potem żywioły. Cztery żywioły (ogień, woda, ziemia, powietrze) - z których miał być zbudowany wszechświat.

Sukcesywny rozwój wszechświata miał doprowadzić do rozwoju systemu koncentrycznych sfer (sfera obrazowo opisując to powierzchnia kuli. System koncentryczny sfery oznacza, że środek jest zawsze jeden i wspólny, ale wokół środka jest pierwsza sfera naokoło następna i jeszcze następna )...)))

Uważał, że ziemia to jest płaski walec położony w miednicy oblanym dookoła wodą, nad nią jest powietrze a jeszcze wyżej ogień)))

Mapa mundi - mapa przedstawiająca cały świat. Zastąpiona przez planiglobus???!!! (przedstawienie płaskie półkul) albo przez globus....)))!!!

Pitagorejczycy uważali liczby za genezę wszechrzeczy. Skonstruowali model wszechświata, który był inny niż u jońskich filozofów przyrody. Zakładał, że podstawą wszystkiego jest relacja między monadą a diadą, czyli czymś pojedynczym i podwójnym (z monad i diad powstają liczby) ...)))

Geneza wszechświat - podstawą wszystkiego jest coś między monadą i diadą!!! z monad i diad powstają liczby z liczb punkty z punktów linie, z linii płaszczyzny, z płaszczyzny figury, z figur bryły, z brył ciała poznawalne zmysłami, czyli cztery żywioły - nazywane elementami, esencjami (esencja po łacinie znaczy byt)))

Świat wg pitagorejczyków był zbiorem punktów. To co konstytuowało owe punkty były przeciwieństwa takie jak parzysty - nieparzysty, ograniczony - nieograniczony, prosty - krzywy, kwadratowy - wielokątny, mokry - suchy, itd.

Pitagorejczycy wypracowali swój model wszechświata oparty na systemie koncentrycznych sfer. W centrum znajdowała się Hestia (ogień centralny), a wokół niej obracało się dziesięć Ciał niebieskich: Ziemia, Anty-ziemia, Księżyc, Merkury, Wenus, Słońce, Mars, Jowisz, Saturn, a na zewnątrz była Sfera gwiazd stałych, która się nie obracała!!!! Co powodowało, że wszechświat się obracał? - muzyka sfer (muzyka doskonała, my jej nie słyszymy - odbieramy ją jako ciszę)

Pitagorejczycy uważali że istnieje relacja między odległościami planet, a proporcją dźwięków danych!!!!!!!!!

Zajmowali się też problemem wyjaśniania przyczyn zjawiska.......

ATOMIZM

- Demokryt z Abdery (V w.p.n.e.) -był autorem teorii o atomistycznej strukturze wszechświata.

uważał, że wszechświat składa się z niezliczonych cząstek które nazwał atomami.

Odrzucona ta teoria przez uczonych... Wróciła w II poł. XIX w.

Atom od Atomos z greckiego- niepodzielny jednak nie jest on niepodzielny i nie jest najmniejszą cząstką elementarną!!

Atomizm odrzucony, termin Atom przywrócony...., a astronomia rozpoczęła swój byt

Astrologia odegrała poważną rolę w historii astronomii!!!!

Astronomie dzielimy na: Astronomię geocentryczną i Astronomię heliocentryczną

ROZWÓJ ASTRONOMII GEOCENTRYCZNEJ

IV-III wiek p.n.e. - model fizyczny

- Platon

- Eudoksos z Knidos

- Arystoteles

III w.p.n.e.- II w.n.e. - model matematyczny (przetrwał do czasu rewolucji kopernikańskiej)

- Apoloniusz z Pergi

- Hipparch Nikei

-Klaudiusz Ptolomeusz

MODEL FIZYCZNY

(RYSUNEK!!!)

Zespół poglądów, który omawia strukturę i funkcjonowania wszechświata

model przedstawiony przez - Platon

- Eudoksos

- Arystoteles

opiera się na modelu koncentrycznych sfer

świat podksiężycowy i świat zewnętrzny i świat nadksiężycowy ????

Cały wszechświat skonstruowany jest z pięciu żywiołów. Świat podksiężycowy jest to są cztery żywioły: ogień, woda, powietrze i ziemia, a świat nadksiężycowy składa się z piątego żywiołu - z eteru. Eter jest żywiołem doskonałym i niezmiennym. Natomiast cztery żywioły podksiężycowego świata cały czas ze sobą reagują tworząc świat.

Świat podksiężycowy jest domeną zmienności i niestałości. (jest zmienny i niestały) (zbudowany z czterech żywiołów: ogień, woda, powietrze i ziemia)

Świat nadksiężycowy jest doskonały, a wyraża się to w tym, że jest stały i niezmienny. (zbudowany z eteru)

Jedyny możliwy doskonały ruch w środowisku eteru to ruch jednostajny po torze kołowym!

Ruch idzie od wewnątrz na zewnątrz.Wg fizyki Arystotelesa każdy z żywiołów dąży do swojego naturalnego miejsca. Żywioły dzielą się na lekkie: powietrze i ogień (idą zawsze do góry) i ciężkie: ziemia i woda.(zmierzają ku środkowi wszechświata)

MODEL MATEMATYCZNY

Błędna hipoteza zastąpiona nową błędną hipotezą!)))

Model matematyczny powstaje ok. 150 lat po modelu fizycznym.)))

Grecy byli przekonani, że planeta zmienia swoją pozycję, a gwiazdy nie poruszają się.

Apoloniusz z Pergi zaproponował deferenty i epicykle!!!

EPICYKLE I DEFERENTY

Epicykle to ruch słońca

EPICYKL i poziomy ruch wsteczny planet

ORBITY MIMOŚRODOW

(Po upadku Cesarstw rzymskiego nastąpił katastrofalny krach!!!)

Model matematyczny został opisał Klaudiusz Ptolomeusz w: Megale syntaxis albo Almagest

i obowiązywał do czasów Kopernika!!!

-Klaudiusz Ptolomeusz (II w.n.e.)

Megale syntaxis albo Almagest

- zebranie całości osiągnięć astronomii starożytnej

- przekłady arabski i łaciński

- podręcznik używany do czasów Kopernika

ODRZUCONA KONCEPCJA HELIOCENTRYCZNA

- Arystach z Samos (III w.p.n.e.) (obliczył obwód kuli ziemskiej)

- zaproponował teorię heliocentryczną w starożytności

- dowiedzieliśmy się o tym z wiadomości Plutarcha i Archimedesa

Przykłady przyrządów (astronomiczne)

trójkąt paralaktyczny

astrolabium

sfera arminarna???!!!

gnomon - zegar słoneczny???

2011.03.18

Medycyna w starożytności

Historia medycyny to historia męczeństwa, cierpienia.

Medycyna w Starożytnym Egipcie

Medycyna zawdzięczała dużo poglądom religijnym Egipcjan - balsamowali zwłoki. Proces balsamowania zwłok został opisany w „Dziejach” Herodota. Aby zabalsamować zwłoki należało usunąć organy zewnętrzne, ponieważ słabo poddają się procesowi balsamowania. Dokonywali więc sekcji zwłok. Pozwalało to dokładnie poznać anatomię człowieka, ale również dokładnie ustalić przyczynę śmierci.

Podstawą poznania anatomii - zwłaszcza we wczesnych okresach rozwoju medycyny - były sekcje zwłok. Sekcje zwłok w niektórych okresach - szczególnie kultury europejskiej - były tematem tabu, były zabronione. Odbijało się negatywnie to na poziomie ówczesnej wiedzy medycznej.

• W Egipcie sekcja zwłok nie była tabu, gdyż tam nie rozmawiano o sekcji, a o balsamowaniu.

• Starożytni Egipcjanie mieli b. daleko posunięte specjalizacje medyczne - funkcjonowały terminy takie, jak: lekarz od ręki, lekarz od nogi, od brzucha itp.

• Mieli rozwiniętą chirurgię - np. potrafili zrobić trepanację czaszki (dowód - odnalezione czaszki po trepanacji, ale ze zrośniętymi kośćmi), mieli rozwinięte techniki dentystyczne oraz protetyczne (wstawianie mostków, protez itp.).

• Rozwinięta farmakologia - znali kilkaset substancji leczniczych.

• Eksperymentowano na ludziach (system niewolniczy)

Organizm ludzki bez wspomagania higienicznego, medycznego itp. zaprogramowany jest na ok. 50 lat. Jest to średnia historyczna (mediana - odrzuca się skrajne wyniki, a średnią wylicza ze środkowych zdarzeń).

Medycyna w Starożytnej Grecji

Rozpoczyna się proces powstawania medycyny naukowej. Odpowiedzialne za niego były bractwa lekarskie funkcjonujące przy świątyniach Asklepiosa (z gr. Eskulapa). Do dziś - Eskulap opiekuje się lekarzami.

• W Grecji eksperymentowano na zwierzętach

• Funkcjonowały szkoły lekarskie (zjawisko przekazywania zawodu lekarza z pokolenia na pokolenie - z jednej strony jest traktowane z pietyzmem, a z drugiej strony to element, który łatwo prowadzi do patologii, gdyż podstawowym warunkiem dopuszczenia do zawodu lekarza staje się nie wyuczona wiedza, a pochodzenie z rodu lekarskiego)

• Podstawy filozoficzne rządzące wczesną medycyną grecką są zbliżone do podstaw filozoficznych będących u fundamentów astronomii, fizyki itp.

• Świat zbudowany jest z 4 żywiołów

• ogień

• woda

• ziemia

• powietrze

• Początkiem wszystkich zjawisk w przyrodzie, a więc i życia jest przeciwstawianie sobie antagonistycznych zjawisk (ciepło - zimno, wilgotno - sucho itp.)

• Przekonanie, że każdy żywy organizm (bez względu czy chodzi o człowieka, zwierzę, czy roślinę) przechodzi 3 stadia w swoim życiu:

• Wzrost

• Stałość

• Zmniejszanie się

• zasada teleologiczna - celowość - wszystko na tym świecie podlega jakiemuś celowi - konsekwencje tej zasady:

• każda część organizmu ludzkiego pełni w całości swoją określoną funkcję i wszystko razem w sposób organiczny współpracuje

• człowiek jest mikrokosmosem odzwierciedlającym makrokosmos

• przekonanie o wszechwładnej mocy natury - lekarz jest tylko asystentem natury - wspomaga naturę, sam z siebie nie ma mocy uleczania

Główne ośrodki rozwoju medycyny w starożytnej Grecji

• Krotona (Kroton) - miasto w płd. Italii

• Knidos - wyspa na Morzu Egejskim

• Kos - wyspa na Morzu Egejskim

w każdej wiosce spec od wyrywania zębów (kowal)

Ojciec medycyny:

Alkmajon - V/VI w. p.n.e.

Pitagorejczyk - działał w Krotonie, przeprowadzał sekcje.

• Dowiódł centralną rolę mózgu w organizmie

• ogólna nauka o zdrowiu i roli stanu równowagi w organizmie - cztery “humory”:

• żółć

• krew

• śluz

• czarna żółć

• Przedstawił własne teorie:

• snu

• zdrowia i równowagi w organizmie:

• przeciwieństwa

• każdy z nas ma swoją specyficzną równowagę czterech płynów w organizmie:

• żółć

• krew

• śluz

• czarna żółć

jak się tę równowagę naruszy, to człowiek jest chory.

Niektórzy badacze tę teorię przypisują Hipokratesowi, ale on ją tylko rozwijał.

Na Knidos uważano, że trzeba iść w kierunku medycyny paliatywnej (dostarczającej komfortu dla organizmu człowieka). Upraszczając - medycyna paliatywna polega na likwidowaniu lub pomniejszaniu cierpienia, a natura sama będzie leczyła. To nie tylko kwestia likwidacji bólu, ale również ludzkiego współczucia.

Na Knidos działało dwóch wielkich medyków:

• Ktesias - V/IV w. p.n.e. - lekarz, przyrodnik i pisarz historyczny, przebywał na dworze króla perskiego i sporo swoich doświadczeń zapisał

• Eudoksos - IV w. p.n.e. - lekarz, przedstawiciel szkoły w Knidos

Na Kos:

Hipokrates - V/IV w. p.n.e. (ok. 460 - ok. 370 p.n.e.)

Pochodził z rodziny lekarskiej, sporo podróżował, praktykował w różnych krajach, sporo pisał, dokonał syntezy dotychczasowych osiągnięć lekarskich. Jemu przypisuje się wiele terminów medycznych, np.:

• mamia

• epidemia

• epilepsja

• melancholia

Hipokrates:

• jako pierwszy oddzielił medycynę od filozofii spekulatywnej. Przedtem było to powiązane w sp. teoretyczny.

• uważał, że lekarz przede wszystkim powinien zajmować się uzdrawianiem (asystować naturze)

• upowszechniał przekonanie: po pierwsze - nie szkodzić, „Primum non nocere”

• teoria kryzysu w chorobie - przesilenie się objawów choroby - po kryzysie albo człowiek zdrowieje, albo następuje zgon

• rozwinięcie teorii „humorów” - cztery podstawowe płyny w organizmie wraz z czterema stronami świata oraz przeciwieństwami w określonych proporcjach warunkują temperament człowieka

• choleryk (przewaga żółci, natura ciepła i sucha, północ)

• sangwinik (człowiek krewki, zdecydowany - krew, natura ciepła i wilgotna, wschód)

• flegmatyk (śluz, natura zimna i wilgotna, południe)

• melancholik (czarna żółć, natura zimna i sucha, zachód)

• teoria „pneumy” - ducha, którego rolą jest utrzymywanie życia i temperatury w organizmie

Wiemy to z „Corpus Hippocraticum”:

• zbiór 59 pism medycznych, przypisywanych Hipokratesowi, faktycznie spisanych między VI a III w. p.n.e. (większość IV w.)

• wydane w Aleksandrii ok. 100 lat po śmierci Hipokratesa

• sformułowanie zasad etyczno-moralnych zawodu lekarskiego - cechy zawodowe lekarza:

• wszechstronne przygotowanie

• odpowiednie predyspozycje fizyczne, psychiczne i etyczne

• sporządził tekst przysięgi lekarskiej - Przysięga Hipokratesa - występuje w niej:

• problem korporacjonizmu był aktualny w Starożytności

• problem eutanazji był aktualny (nazwa wywodzi się z jęz. greckiego) - skracanie cierpień ciężko rannym żołnierzom Aleksandra - wybicie młotkiem kręgu szyjnego, eutanazja starych i chorych niewolników (traktowani instrumentalnie)

• problem aborcji - w Starożytnej Grecji regularnie również mordowano niemowlęta, ale nie wszystkim się to podobało

• tajemnica lekarska

• wykorzystanie seksualne - lekarz ma wielką przewagę nad pacjentem

Pociągnięcie do odpowiedzialności prawnej lekarza w Starożytnej Grecji mogło skutkować wykluczeniem z bractwa lekarskiego.

W dzisiejszej przysiędze lekarskiej jest m.in. zakaz rozróżniania pacjenta pod względem: koloru skóry, narodowości, wyznania religijnego, poglądów politycznych

Okres hellenistyczny:

Wykształciły się w medycynie trzy wiodące kierunki:

• medycyna dogmatyczna - wiąże się z poglądami na temat leczenia, dążenie do poznania, opisania i zrozumienia zjawisk patologicznych w kontekście filozoficznym - doszukiwano się wyjaśnień o charakterze uogólniającym (np. teoria temperamentów) Herofilos Z Chalcedonu (III w p.n.e.) Erasistratos z Keos (III w p.n.e.)

• medycyna empiryczna - pozostawała pod wpływem filozofii sceptyków, którzy mówili, że wszelkie poznanie jest mało prawdopodobne, gdyż istnieje dużo czynników, które mogą zakwestionować wyciągane wnioski. Nie znaczy to jednak, że nie należy szukać wyjścia - należy się skupić na tym, co można robić, aby pomóc choremu. Spore osiągnięcia empiryków w dziedzinie farmakologii. Filonos z Kos (III w p.n.e.)

• medycyna metodyczna - opierała się na Demokrycie, metodycy uważali, że choroba zależy od ilości, ruchu i kształtu atomów w organizmie. Asklepiades z Prusy(ok. 128-56 p.n.e.)

Dogmatycy:

Wszystko rozwija się w Aleksandrii - mieście odgrywającym wiodącą rolę w okresie hellenistycznym

Herofilos Z Chalcedonu (III w p.n.e.) - w trakcie publicznych wykładów dokonywał sekcji zwłok, robił wiwisekcję (sekcja na żywym organizmie) - do tego celu przeznaczeni byli skazańcy.

Herofilos opisał:

• mózg, jego komory, zatoki i opony, rozpoznał mózg, jako centrum układu nerwowego

• Przebieg nerwów, , rozróżniał impulsy nerwowe (poznał ich znaczenie w ruchach mięśni i czuciu)

• Przepływ krwi przez arterie (zauważył, że tętnice nie zawierają powietrza, tylko krew), rozróżniał żyły od tętnic

• Budowę oka

• budowę układu pokarmowego

• wątrobę

• trzustkę

• część jelita cienkiego nazwał dwunastnicą (ponieważ jej długość określił na 12 poprzecznych szerokości palca)

• układ rozrodczy

• układ wydzielania śliny

Erasistratos z Keos (III w p.n.e.) - jako pierwszy rozróżnił:

• Nerwy czuciowe od nerwów ruchowych

• Dał anatomiczny opis serca

• Był wyznawcą teorii, że b. dużą rolę w terapii odgrywa dieta

Terapia - słowo greckie - trzy etapy postępowania lekarskiego:

• diagnoza - rozpoznanie

• terapia - leczenie

• prognoza - rokowania

W Aleksandrii były dozwolone sekcje zwłok - przyspieszało to rozwój medycyny. Niska jednak była dotąd znajomość anatomii ludzkiej (do czasu wynalezienia mikroskopu). Spekulacje powodowały, że często teorie zastępowały fakty.

Empirycy

Aleksandria. Medycyna empiryczna kładła nacisk na szukanie lekarstwa w doświadczeniu, obserwacji, ale także metodą prób i błędów.

Filonos z Kos (III w p.n.e.) - był przekonany o tym, że nic nie zastąpi oka lekarza, miał naturalny dar b. bystrej obserwacji i kojarzenia faktów, mówili o nim, że potrafi wskrzeszać ludzi (byli to pacjenci w stanie śmierci klinicznej). Zaobserwował on, że niesiony przez miasto trup nie ma wszystkich cech zmarłego. Zatrzymał ludzi i zaczął go cucić - poszła więc plotka, że wskrzesza zmarłych.

Metodycy:

Aleksandria, potem rozwinęła się szkoła metodyków w Rzymie

Odrzucili teorię patologii humoralnej Hipokratesa. Uważali, że tylko szybka ingerencja lekarza daje efekty, a nie, że to natura leczy.

Asklepiades z Prusy (ok. 128-56 p.n.e.)

Kładł nacisk na powiązanie konkretnego schorzenia z konkretnym organem.

• wykonał pierwszą tracheotomię (nacięcie tchawicy)

Czasy cesarstwa Rzymskiego:

Aulus Cornelius Celsus (I w. n.e.) - napisał wielką encyklopedię - część medyczna De re medica - zachowała się i była obowiązującym podręcznikiem do czasów renesansu.

Klaudiusz Galenos (Galen) (II w. n.e.) - pracował na wstępie kariery jako lekarz gladiatorów, gdzie miał możliwość oglądania wnętrzności ludzkich. Czasy, w których coraz większą rolę zaczynało odgrywać chrześcijaństwo.

• Studiował w Rzymie, stał się sławny, został lekarzem nadwornym Cesarza - ułatwiło to jego dalszą karierę.

• zasłynął jako twórca wielu pojęć związanych z anatomią, fizjologią czy patologią. Stwierdził, że działanie leku uzależnione jest od postaci w jakiej jest podawany. To właśnie Galen wprowadził leki w formie nalewek, mazideł, wyciągów czy proszków (stąd nazwa preparatów galenowych

• napisał przeszło sto pism medycznych - stały się autorytetem aż po Renesans.

• Dobudowywał spekulatywne teorie do rzeczywistości medycznej - najczęściej błędne

• Zastosował w praktyce opisowej badania przez analogię - ponieważ nie można było kroić ludzi, robić sekcji zwłok, to robił badania na świniach, ale w anatomii pomiędzy człowiekiem i świnią zachodzą różnice. Galen wprowadził więc wiele błędnych teorii - obalił je dopiero Dezaliusz w XVI w.

Od czasu Galena nastąpiło rozłączenie zawodu chirurga od zawodu medyka

Valetubinaria - rzymskie szpitale (od valeo - bądź zdrów) - skrzyżowanie szpitala z hospicjum i domem opieki. Trafiali tam legioniści i w dobrych warunkach albo zdrowieli albo godnie dochowywali swoich dni.

• Wynalezienie antyseptyki - w połowie XIX w. szpitalu położniczym w Wiedniu.

• Wynalezienie narkozy - W latach 40-tych XX w. - przedtem - im szybszy chirurg, tym pacjent mniej cierpiał.

01.04.2011

KONSEKWENCJE UPADKU CESARSTWA RZYMSKIEGO!!!!

- Zastój w rozwoju nauki na przeszło pięć stuleci

- Utrata wielu osiągnięć okresów wcześniejszych

- Zanik szkół

- Wegetacja wiedzy za murami klasztornymi (ukierunkowane na potrzeby kościelne)

od VI do XII zahamowanie........

od w w. XII odbudowa nauki i rozkwit w wieku XIII

WIEDZA OCALONA(V-VII W)

(Podręczniki nauki quadrivium:)

- Makrobiusz (IV/V w.)

- Augustyn

- O muzyce (podręcznik metryki łacińskiej......)

-Marcjan Capella (1 poł. V w.)

- O zaślubinach Filologii i Merkurego

- Boecjusz (480? - 524?) o pocieszeniu, które daje filozofia

- Izydor z Sewilli (ok. 560 - 636) Dematematika- wykła 4 sztuk wyzwolonych

dematematicis - czarownicy

Państwo ostrogotów (podporządkowali sobie całą Italię)

- Boecjusz (480? - 524?) B. za dzieło swojego życia uważał.... oraz postanowił napisać.... nie udało mu się to - został skazany i stracony. Jego podręcznik matematyki...., geometrii... astronomii.....

- Izydor z Sewilli (ok. 560 - 636)

Trzecia księga De matematyka - wykład czterech sztuk wyzwolonych

KOMPUTYSTYKA!!!!!

(Dział matematyki i astronomii który musiał trwać...)

- obliczanie świąt ruchomych

- Dionizy Mały (ok. 470 - ok. 544)

- tablice paschalne (w słupkach zestawione najważniejsze święta w roku, opracował je Dionizy Mały....)

(DM obliczył datę narodzin Chrystusa... i zaproponował liczenie od narodzin Chrystusa - nazwano to erą dionizyjską...)

(problem matematyczny z erą dionizyjską - brak zera i liczenie tylko w przód!!!!!...)

- Beda Czcigodny (ok. 672 - 735) (mnich anglosaski - przebywał ..... - zdobył wiedzę i napisał poważny traktat komputystyczny - umiejętność liczenia kalendarza i znanie kalendarza kościelnego)

KOMPUTYSTYKA- nauka o kalendarzu kościelnym, zdolność obliczania świąt wg zasad astronomicznych!!!!!!

- De temporum ratione

(Różnica między poezją antyczną, a współczesną:

Poezja antyczna nie była rymowana!!!!!)

Poezja starożytna posługiwała się konfiguracją samogłosek krótkich i długich....

MATEMATYKA ARABSKA

- Al Khwarizmi (IX w.)

- Alhazen (965? - 1039?)

- Omar Khayyan (1038-1120)

Wynalazek ognia greckiego - "bomba") - wyrzucano substancję łatwopalną i przylepną

Gdyby nie ogień grecki to Konstantynopol nie zostałby zdobyty.....

Arabowie podbili olbrzymie obszary.....

W VIII państwo kalifów jest olbrzymie ... Jedna religia, a wpływy kulturowe wyższych cywilizacji......

Spowodowało , że na terenie państwa arab. dochodzi do ogromnego rozwoju cywilizacji.

...... - dom mądrości - biblioteka z dziełami tłumaczonymi na arabski

Najwybitniejsi matematycy arabscy:

- Al Khwarizmi (napisał dzieło upowszechnia cyfry arabskie i pozycyjny system liczenia)

- Alhazen (965? - 1039?)

był też fizykiem napisał dzieło poświęcone optyce

- Omar Khayyan (1038-1120)

ASTRONOMIA ARABSKA W HISZPANII

(duży postęp......1) znajomość liczenia metodą pozycyjną, 2) wielkie zainteres. a. gwiazdami...)

- X w. - Kordoba, później Sewilla,Walencja, Saragossa i Toledo

- X w. - Tablice toledańskie

- początki działal. przekładowej i wpływu na Europę łacińską

- kon. XIII w. - Tablice alfonsyńskie (używane w Europie do XVI w.) - były podstawą aż do kopernikańskich.....

...... Zestaw matematycznego opisu ruchu ciał niebieskich....

Tablice rudolfińskie....

RECEPCJA DOKONAŃ ARABSKICH I UPOWSZECHNIANIA NOWEGO LICZENIA

- Gerbert z Aurillac (Sylwester II) (ok. 940-1003)

- abak

- cyfry arabskie

- Leonard z Pizy zw. Fibonaccio (1175-1250)

- XIII w.

- Jordanus Nemorarius (Teutonicus)

- Elementy Euklidesa podstawowym podręcznikiem akademickim

- abak

pojawia się w ..... także w Europie i służy kupcom

- nie zna pojęcia zera

pojawiają się liczby tzw. arabskie

Świat nauki dzieli się na abaczystów i algorytmistów.....

Leonard z - Leonard z Pizy zw. Fibonaccio (1175-1250)

.... - księga abakusa ......(jak posługiwać się liczbami arabskimi)

NOWE PRĄDY (XIV-XV W.)

- Mikołaj z Oresme (1323-1382)

- Mikołaj Chuquet (XV w)

- Jerzy Peurbach i Jan Müller (Regimontanus) (XV-/XVI w.)

- Łukasz Pacciuolo

- ok. 1470 r. pojawiają się pierwsze drukowane książki matematyczne

ASTRONOMIA NA WYDZIAŁACH SZTUK WYZWOLONYCH UNIWERSYTETÓW

- Ptolomeusz, Almagest

- Jan Sacrobosco albo Jan z Holywood (1195-1256), De sphera

- Theoria planetarum (dr. poł XIII w.)

- Arystoteles, O niebie (w XIII w.)

GŁÓWNE OŚRODKI STUDIÓW ASTRONOMICZNYCH

- W XIII w. ważnym ośrodkiem rozwoju astronomii jest Paryż...

Dokonania tam - przyswojenie dorobku astronomii starożytnej i arabskiej

- stworzono nowe podręczniki

- instrumentarium astronomiczne (rekonstrukcja starożytnych przyrządów

- W XIV - Oxford - franciszkańska szkoła kalkulatorów - tych co liczą

- Ryszard z Wallingfordu (ok. 1292-1336)

- XIV/XV Wiedeń

- Georg Peurbach (1423-1461)

- Johannes Müller zw. Regiomontanus (1436-1476)

dr. poł. XV w. Kraków

- Marcin Bylica z Olkusza (1433-1493)

- Wojciech z Brudzewa (ok. 1445 - ok. 1495)

.....

Tablice alfonsyńskie

.....

......

Tablice rudolfińskie

Instrumenty astronomiczne

- torqetum???

TEORIA IMPETU (POŁ. XIV W., PARYŻ)

(ważny przełom nominalistyczny!!!)

Otworzył możliwość rozwoju nauk przyrodniczych

- Jan Buridan (ok. 1300-1358)

- Mikołaj z Oresme (ok. 1323-1382)

Teoria impetu pozwala zrezygnować z teorii muzyki sfer!!!.....

Zasady dynamiki Newtona!!!!

W XV w druga faza tłumaczeń . Pierwsza w XII w

W XV Bizancjum upada..... Wielu wybitnych... przeniosło się do Europy. Zainteresowanie językiem Grecki. Grecki księgozbiór w obrocie renesansowym. Nowe tłumaczenie dzieł starożytnych...

od poł XV Europa dysponuje drukiem (aledyny - przekłady lit. greckirj???)

Przyczyniło się i było przygotowaniem dla kopernika....

Wyprawy t przyniosły przełom w myśleniu o świecie

PRZEŁOMY:

Nominalistyczny przełom

-przełom w dziedzinie medycyny

-przełom kopernikański

MEDYCYNA ARABSKA

- Ośrodki: Bagdad i Kordoba

- najwybitniejsi przedstawiciele:

- Ramzes {IX-X w.} - Liber continens 20 tomowa encyklopedia

- Avicenna z Buchary {X-XI} - Kanon medycyny przełożony na łacinę stosowany w medycynie do późnego średniowiecza

- Awerroes {XII w.}ok. 20 prac medycznych-rozważania abstrakcyjne nie opisy przypadków

- odziedziczenie dużej ilości pism...

- ..

Medycyna arabska napotykała kłopoty

religijne przekonania o świętości ludzkiego ciała

......

Arabowie mieli specjalne szkoły medyczne gdzie łączono praktykę z teorią

....

- najwybitniejsi przedstawiciele:

- Ramzes {IX-X w.} - Liber continens

- Avicenna z Buchary {X-XI} - Kanon medycyny

- Awerroes {XII w.}

zasłużeni dla medycyny

- Ramzes {IX-X w.} - Liber continens {księga zawierająca}- incipit - tytułem

......

- Avicenna z Buchary {X-XI} - Kanon medycyny

...

kanon medycyny - jeden z najważniejszych podręczniku medycyny średniowiecza

- Awerroes {XII w.}

autor ok. 20 ???prac z medycyny

rekonkvista odzyskanie ziem zabranych....

Naturalna transmisja wiedzy...

Osiągnięcia medycyny arabskiej:

- wzbogacenie symptomatologii

- wysoki poziom oftalmologii

- szpitalnictwo {domy uzdrowienia}

- początki pielęgniarstwa {zatrudniano kobiety}

- rozróżnienie medycyny zachowawczej od chirurgicznej

- zastój w dziedzinie anatomii

Ze względu na zakaz sekcji stosowana była medycyna Porównawcza {świnie}

MEDYCYNA ZAKONNA

- opracowania encyklopedyczne:

- Izydor z Sewilli {VI-VII w.}

- Beda Czcigodny {VII-VIII w.}

- Hraban Maur {IX}

- ziołolecznictwo benedyktyńskie

- XII w. - Synod w Clermond - zakaz uprawiania medycyny w klasztorach

negatywy

w XII synod zakazał uprawiania medycyny w klasztorach

- zakaz wykonywania sekcji ciała ludzkiego

Odcięcie medycyny chirurgicznej od teoretycznej i spowolnienie rozwoju

MEDYCYNA X-XV W.

• zakaz sekcji zwłok - synod w Tours XII w.)

• słynne szkoły medyczne

- Salerno {IX w.}

- Montpellier {od XII w.}

- wydział wyższy na uniwersytetach {od XIII w. na każdym uniwersytecie}

• słynni medycy

- Witellon(XIII)Perspectiwa optyka obow. podręcznik aż do Newtona -napisał list o pierwszej przyczynie pokuty człowieka i o naturze demonów {zjawisko złudzenia optycznego.

- Arnoldus de Villa Nova {XIII-XIV w.} pierwsze nieśmiałe krytyki sztuki Gallena

jego podręcznik w bib. Kopernika

- Tomasz z Wrocławia {XIV w.}Practica de vicinalis

medycyna na uniwersytetach była nauką teoretyczną ......

były to studia długie i uciążliwe.....

kłopoty psychiczne były dużym problemem, .... wiara w demony....

leczenie mało skuteczne ... egzorcyzmy....

Odcięcie medycyny chirurgicznej od teoretycznej. Cyrulicy zbierali się w cechy

lekarze -... wydziały medyczne uniwersytetów

Medycynę praktyczną uprawiali cyrulicy balwierze

Odrębną dziedziną była swoiście epidemiologia

leprozoria kolonie dla trędowatych

DOROBEK MEDYCYNY ŚREDNIOWIECZNEJ

- pozytywy

- stworzenie ram organizacyjnych dla rozwoju nauk medycznych - uniwersytety

- wyostrzenie aparatu logicznego

- negatywy

- zdominowanie przez autorytety {Hipokrates, Galen}

- odział na medycynę naukową i chirurgię

.... potajemnie dokonywali sekcji zwłok

przełom XViXVI w. pod wpływem

• humanizmu

• zainteresowań renesansowych(sztuki plastyczne) obserwacja: da Vinci, Michał Anioł studiowali anatomię potajemnie sekcje zwłok. W efekcie sztuka przestaje być nieprawdziwa i lekarze coraz głośniej domagają się prawa do przeprowadzania zwłok

PARACELSUS {TEOHRASTUS BOMBASTUS VON HOHENHEIM, 1493-1541}

- odrzucenie autorytetów - lekarz powinien czytać w otwartej księdze przyrody

- nowatorstwo w zakresie farmakologii

był przekonany, że w życiu lekarza ważna jest cnota...

OSIĄGNIĘCIA

pozwolił sobie zakwestionować naukę o humorach {Galena}

- był zwolennikiem stosowania prostych substancji zamiast mikstur dzięki temu pojawiło się sporo substancji mineralnych.

VESALIUSZ { ANDREAS VESAL, 1514-1564}

Wykładowca anatomii - Padwa pozwolenie na prowadzenie sekcji zwłok

- O budowie ciała ludzkiego ..... - ważne dzieło - 1543 r. Bazylea

poprawia ok. 200 błędów Galena....

FRANCASTORIUS {GIROLAMO FRANCASTORO, 1478-1553}

- 156 teoria rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych

Opisał syfilis

......

pojawienie się broni palnej powoduje powstanie nowych ran

technika odwiązywania naczyń krwionośnych

rozwija się instrumentarium medyczne

pojawiają się protezy {mechaniczne}

w trakcie epidemii dżumy .... dochodzi do zastosowania badań statystycznych...

coraz więcej lekarzy

MEDYCYNA XVI W.

DOKONANIA W. xvi - pRZEŁOM

TYCHO DE BRAHE - 1546 - 1601 I wyrwa w teorii Ptolemeusza

W 1572 roku zaobserwował gwiazdę supernową w gwiazdozbiorze Kasjopei. W założonym przez siebie w 1576 roku obserwatorium astronomicznym Uraniborg, w pobliżu Kopenhagi, wykonał wiele bardzo dokładnych obserwacji planet, co umożliwiło Keplerowi potwierdzenie teorii heliocentrycznej. Podał teorię budowy Układu Planetarnego, według której Ziemia miała być ciałem centralnym, okrążanym przez Księżyc i Słońce, zaś wokół Słońca miał krążyć Merkury, Wenus, Mars, Jowisz i Saturn. Opublikował i spowodował bulwersację

William Gilbert(1540-1603)

już w dzieciństwie zainteresowany dziwną siłą magnetyczną, kontynuował swoje doświadczenia. W wyniku obserwacji igły kompasu, Gilbert doszedł do wniosku, że Ziemia musi być olbrzymim magnesem, a jej bieguny są biegunami magnesu.

Jan Kepler (1571-1630)

Niemiecko-austriacki matematyk, optyk i astronom. Jego głównym osiągnięciem jest sformułowanie trzech praw ruchu planet, zwanych prawami Keplera, które wyprowadził dzięki długim i złożonym obliczeniom na podstawie najdokładniejszych w owych czasach obserwacji położeń planet (zwłaszcza Marsa) przeprowadzonych przez duńskiego astronoma Tycho de Brahe (którego Kepler był przez pewien czas asystentem). Prawa te, i obliczone na ich podstawie tablice przewidujące przyszłe położenia planet z duża dokładnością, stały się ostatecznymi argumentami za teorią heliocentryczną Kopernika.

---