Naczynia krwionośne kończyny dolnej:
- tętnice kończyny dolnej,
- żyły kończyny dolnej.
Tętnice kończyny dolnej
Tętnica biodrowa wspólna
t. biodrowa zewnętrzna
t. nadbrzusza dolna t. udowa
t. okalająca biodro głęboka t. podkolanowa
t. piszczelowa przednia t. piszczelowa tylna
t. grzbietowa stopy
t. podeszwowa t. podeszwowa
przyśrodkowa boczna
Tętnica biodrowa zewnętrzna - a. iliaca externa - bierze swój początek do przodu i przyśrodkowo od stawu krzyżowo - biodrowego.
Ma długość 10 - 12 cm. Wchodzi pod więzadło pachwinowe, przechodzi na udo i przedłuża się w tętnicę udową.
Tętnica biodrowa zewnętrzna oddaje dwie gałęzie:
- t. nadbrzuszną dolną,
- t. okalającą biodro głęboką.
Tętnica okalająca biodro głęboka biegnie w kierunku kolca biodrowego przedniego górnego i zaopatruje mięśnie przedniej ściany brzucha.
Tętnica udowa - a. femoralis rozpoczyna się poniżej więzadła pachwinowego, stanowi przedłużenie tętnicy biodrowej zewnętrznej. Początkowy odcinek położony jest w trójkącie udowym w przedniej części uda, pokryty jest przez powięź szeroką uda.
Środkowy odcinek tętnicy przechodzi na stronę przyśrodkową i wnika między mięśnie uda - do kanału przywodzicieli.
Schodzi następnie w dół i na stronę tylną uda i ok. 4 cm powyżej kłykcia przyśrodkowego kości udowej przedłuża się w tętnice podkolanową.
Gałęzie tętnicy udowej zaopatrują:
- narządy płciowe zewnętrzne,
- staw biodrowy,
- kość udową,
- mięśnie i skórę uda.
Tętnica podkolanowa - a. poplitea jest przedłużeniem tętnicy udowej.
Po wyjściu z kanału przywodzicieli biegnie w dole podkolanowym z góry ku dołowi i na wysokości początkowego przyczepu mięśnia płaszczkowatego
dzieli się na tętnicę piszczelową przednią i tylną.
W dole podkolanowym biegnie razem żyłą podkolanową i nerwem piszczelowym. Tętnica podkolanowa oddaje gałęzie zaopatrujące okoliczne mięśnie i staw kolanowy.
Tętnica piszczelowa przednia - a. tibialis anterior interior dołu podkolanowego przechodzi na powierzchnie przednią goleni. Początkowy odcinek leży głęboko, natomiast dolny, końcowy odcinek przebiega powierzchownie pomiędzy mięśniem piszczelowym przednim a mięśniem prostownikiem długim palucha.
Przechodzi następnie na grzbiet stopy i przedłuża się w tętnicę grzbietową stopy.
Tętnica piszczelowa przednia oddaje gałęzie, które zaopatrują: staw kolanowy, mięśnie i skórę goleni.
Tętnica grzbietowa stopy - a. dorsalis pedis biegnie na grzbiecie stopy przy brzegu bocznym ścięgna mięśnia prostownika długiego palucha do pierwszej przestrzeni międzykostnej stopy.
Tętnica grzbietowa stopy dzieli się na tętnice międzykostną pierwsza i gałąź podeszwową głęboką, która przechodzi na podeszwę stopy. Od tętnicy grzbietowej odchodzi również tętnica łukowata, która biegnie łukiem wypukłym ku palcom po podstawach kości śródstopia. Tętnica grzbietowa stopy i jej gałęzie zaopatrują kości, mięśnie i skórę stopy.
Tętnica piszczelowa tylna - a. tibialis posterior stanowi przedłużenie tętnicy podkolanowej.
Od jej początkowego odcinka odchodzi tętnica strzałkowa, biegnąca ku dołowi poza strzałką. Właściwy pień tętnicy biegnie w dół pod mięśniem trójgłowym łydki, przechodzi poza kostką przyśrodkową na powierzchnię podeszwową stopy, dzieli się na: tętnicę podeszwową boczną i pośrodkową.
- Tętnica piszczelowa tylna naczynia mięśnie i skórę goleni oraz okolicę
piętową.
- Tętnica podeszwowa przyśrodkowa zaopatrują mięśnie palucha.
- Tętnica podeszwowa boczna tworzy łuk podeszwowy, który naczynia kości,
stawy, mięśnie i skórę stopy.
Żyły kończyny dolnej
Wyróżniamy żyły powierzchowne i żyły głębokie.
- Żyły powierzchowne kończyny dolnej rozpoczynają się na grzbiecie stopy.
Maja układ podobny jak w kończynie górnej. Biorą początek sieci żylnej stopy, z którą łączy się poprzecznie przebiegający łuk żylny grzbietowy stopy. Po stronie przyśrodkowej od łuku odchodzi żyła odpiszczelowa, a po stronie bocznej - żyła odstrzałkowa.
Żyła odpiszczelowa - vena saphena magna rozpoczyna się do przodu od kostki przyśrodkowej jako przedłużenie żyły brzeżnej przyśrodkowej stopy.
Żyła odpiszczelowa biegnie ku górze na powierzchni przyśrodkowej goleni, otacza od tyłu nadkłykieć przyśrodkowy kości udowej, biegnie ku górze i układa się na stronie przyśrodkowej uda.
Poniżej więzadła pachwinowego wnika przez rozwór odpiszczelowy do żyły udowej.
Żyła odstrzałkowa - vena saphena parva odchodzi od strony bocznej łuku żylnego jako przedłużenie żyły brzeżnej bocznej stopy.
Przechodzi ku tyłowi od kostki bocznej na tylną powierzchnię goleni. Biegnie pośrodku między obiema głowami mięśnia brzuchatego łydki i po przejściu przez powięź goleni wnika do dołu podkolanowego uchodząc do żyły podkolanowej.
Żyła odpiszczelowa dodatkowa zbiera krew z żył powierzchownych uda po stronie przyśrodkowej i tylnej, uchodzi do żyły odpiszczelowej.
Żyły powierzchowne kończyny dolnej tworzą z żyłami głębokimi liczne zespolenia, np. za pośrednictwem żył przeszywających.
- Żyły głębokie kończyny dolnej położone są podpowięziowo, towarzyszą tętnicom. Na stopie i goleni na jedną tętnicę przypadają dwie żyły.
Z żył stopy powstają żyły goleni: piszczelowe przednie i tylne.
Żyły piszczelowe przednie i tylne w dole podkolanowym łączą się
w pojedyńczy pień naczyniowy - żyłę podkolanową.
Żyła podkolanowa biegnie od dołu do góry, przechodzi przez kanał przywodzicieli i przedłuża się w żyłę udową.
Żyła udowa jest dużym naczyniem, towarzyszy tętnicy udowej, przez rozstęp naczyń przechodzi do jamy brzusznej, a tam przedłuża się w żyłę biodrową zewnętrzną. Dożyły udowej uchodzą żyły skórne brzucha i żyła odpiszczelowa.
Żyła biodrowa zewnętrzna biegnie w kierunku stawu krzyżowo - biodrowego, tam łączy się z żyłą biodrową wewnętrzną w żyłę biodrową wspólną.
Żyła biodrowa wewnętrzna powstaje z naczyń ściany i narządów miednicy mniejszej. Noszą nazwy takie jak tętnice. W ścianach narządów miednicy mniejszej tworzą sploty żylne.
Dopływami żyły biodrowej wewnętrznej są:
żyły pośladkowe górne,
żyły pośladkowe dolne,
żyły zasłonowe,
żyła sromowa wewnętrzna,
splot odbytniczy,
splot pęcherzowy,
splot sterczowy u mężczyzn,
splot maciczny i pochwowy u kobiet.
Żyła biodrowa wspólna powstaje na wysokości stawu krzyżowo - biodrowego połączenia żyły biodrowej wewnętrznej z żyłą biodrowa zewnętrzną.
Żyły biodrowe wspólne biegną ku górze i łączą się w żyłę główną dolną.
Żyłą biodrową wewnętrzna płynie krew do żyły biodrowej wspólnej z miednicy mniejszej i krocza.
Żyła biodrowa zewnętrzna doprowadza do żyły biodrowej wspólnej krew
z kończyny dolnej i ściany brzucha.
Żyła główna dolna - vena cava inferior odprowadza krew do prawego przedsionka z kończyn dolnych, miednicy i brzucha.
Powstaje z połączenia żyły biodrowej wspólnej prawej i lewej.
Jej początek leży na wysokości krążka międzykręgowego położonego między
L4 a L5.
Żyła główna dolna otrzymuje szereg dopływów:
żyły lędźwiowe,
żyły przeponowe,
żyła jądrowa prawa / żyła jajnikowa prawa,
żyły nerkowe,
żyła nadnerczowa prawa,
żyły wątrobowe.