„Scharakteryzuj relacje między
władzą wykonawczą a ustawodawczą w III RP”

W państwie demokratycznym występuje podział władzy na: władzę wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą. Podział ten został wprowadzony
w XVIII wieku przez Monteskiusza. Polska jest właśnie jednym z takich państw. Władzą wykonawczą jest Prezydent oraz Rada Ministrów, a ustawodawczą Sejm
i Senat. Państwa demokratyczne są zróżnicowane pod względem relacji występujących między władzą wykonawczą a ustawodawczą. możemy wyróżnić system rządów: parlamentarnych (parlamentarno - gabinetowe, gabinetowo
-parlamentarne, parlamentarno - komitetowe, czy kanclerskie), prezydenckich
i mieszanych.

W Polsce władza ustawodawcza i wykonawcza wpływają na siebie w kilku płaszczyznach. Przede wszystkim Prezydent posiada szereg kompetencji, które wskazują na zależności miedzy władzami. Posiada on inicjatywę ustawodawczą, zarządza wybory do Sejmu i Senatu. Zwraca się on również z orędziem do obu izb. Prezydent desygnuje również Prezesa Rady Ministrów. Następnie na jego wniosek powołuje Radę Ministrów, po czym Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi program działania oraz wniosek o udzielenie wotum zaufania, które Sejm uchwala bezwzględną większością głosów. Jeżeli jednak rząd nie uzyska wotum zaufania podczas procedury, to prezydent może rozwiązać Sejm i zarządzić nowe wybory. Pond to prezydent bierze udział w procesie legislacyjnym. Zatwierdzoną już przez Senat i Sejm ustawę Marszałek Sejmu daje do podpisania prezydentowi.
Ten z kolei może ją w ciągu 30 dni ją podpisać lub skierować do Trybunału Konstytucyjnego (aby sprawdzić jej zgodność z Konstytucja) bądź ponownie przekazać ją Sejmowi do ponownego rozpatrzenia, gdzie po przegłosowaniu ustawy prezydent ma 7 dni na jej podpisanie. Również w sprawie budżetu obie władze maja na siebie wpływ. Rada Ministrów jest zobowiązana do przedstawienia Sejmowi ustawy budżetowej. Sejm dokonuje oceny i popiera ustawę (absolutorium). W przypadku, kiedy Rada Ministrów absolutorium nie otrzyma, jest ona zmuszona podać się do dymisji. Ponad to Marszałek Sejmu, w przypadku choroby lub śmierci Prezydenta przejmuje jego stanowisko i zarządza nowe wybory.

Polsce występuje system rządów parlamentarno-gabinetowych. Bardzo różniącym się od niego jest system prezydencki. Występuje on w Stanach Zjednoczonych. Charakterystyczną cechą jest silna władza prezydenta. Prezydent oprócz pełnienia funkcji reprezentanta, pełni funkcje przewodniczącego rządu. Nie posiada on jednak jak w Polsce inicjatywy ustawodawczej, lecz może proponować projekt ustawy. Bardzo charakterystyczne dla kompetencji prezydenta jest posiadanie oprócz weta zawieszającego, tzw. „weto kieszonkowe”, którego polski prezydent nie posiada.

Inny system występuje w Wielkiej Brytanii - system rządów gabinetowo-parlamentarnych. Państwo to jest monarchią, w której występuje dwupartyjność. Głową państwa jest monarcha (a nie jak w Polsce prezydent) , sprawujący władze ustawodawczą i wykonawczą. Desygnuje on premiera, którym jest przywódca partii, która wygrała. Zgodnie z zasadą „król nie może działać sam”, wszystkie sprawy państwowe wykonywane są przez ministrów w imieniu monarchy lub przez monarchę „za zgodą i radą ministrów”. Oprócz monarchy władzą ustawodawczą sprawuje Izba Lordów i Izba Gmin.

System kanclerski występuje w Niemczech. Decydującą rolą w tym systemie pełni kanclerz (jako szef rządu). Prezydent jest jedynie symbolem państwa. Kanclerz samodzielnie powołuje ministrów, a prezydent jedynie formalnie dokonuje ich nominacji (bardzo małe kompetencje prezydenta). Decyzje kanclerza nie muszą być zatwierdzane przez parlament. Kanclerz jest niemalże nieusuwalny. Dlatego występuje tu „konserwatywne wotum nieufności” - we wniosku o odwołanie kanclerza parlament musi powołać następnego. Prezydent nie na prawa weta, ale tak jak w Polsce może w procesie legislacyjnym sprawdzać zgodności aktu
z Konstytucją.

W Polsce występuje typowy system rządów parlamentarno-gabinetowych. Na tle innych modeli spotykanych na świecie można zauważyć, że występujące systemy znacznie różnią się od siebie ze wzglądu na relacje między władzami: wykonawcza i ustawodawczą. W Wielkiej Brytanii i Niemczech panują inne powiązania władz ze sobą. Jedynie w systemie prezydenckim istnieją podobieństwa do systemu rządów obecnych w Polsce, ponieważ głową państwa jest również prezydent, jednak posiada on znacznie szersze niż w Polsce kompetencje..

3

---