Władza wykonawcza. Sprawuje ją prezydent i rząd; ich pozycja jest w sposób wyraźny oddzielona stosownie do zasad systemu parlamentarnego. Prezydent jest głową państwa; wyłania go naród w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję (ponowny wybór jest dopuszczalny tylko raz). Nie ponosi odpowiedzialności politycznej przed sejmem (nie może być odwołany wskutek negatywnej oceny jego polityki). W razie naruszenia konstytucji, ustawy lub popełnienia przestępstwa Zgromadzenie Narodowe może go postawić w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu, a Trybunał może orzec o utracie urzędu (tzw. odpowiedzialność konstytucyjna). W razie konieczności zastępstwo prezydenta sprawuje Marszałek Sejmu, a gdy jest to niemożliwe — Marszałek Senatu. Prezydent jest najwyższym przedstawicielem państwa, czuwa nad przestrzeganiem konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

W stosunku do parlamentu ma wiele uprawnień, m.in. zarządza wybory, zwołuje pierwsze posiedzenie parlamentu, ma inicjatywę ustawodawczą, weto ustawodawcze, może rozwiązać sejm, ale tylko w sytuacjach, gdy konstytucja na to pozwala, podpisuje ustawy, zarządza referendum (za zgodą senatu). Powołuje premiera i ministrów oraz na wniosek premiera dokonuje zmian w składzie rządu. W sprawach „szczególnej wagi” prezydent może zwołać posiedzenie rządu pod swoim przewodnictwem (Rada Gabinetowa). W odniesieniu do władzy sądowniczej prezydent powołuje sędziów (na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa) oraz prezesów Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Nacz. Sądu Adm. (na wniosek tych sądów). W sprawach polityki zagranicznej ratyfikuje umowy międzynarodowe (ważniejsze umowy wymagają najpierw uchwalenia ustawy przyzwalającej na ratyfikację), mianuje i odwołuje ambasadorów i innych przedstawicieli dyplomatycznych RP (musi współdziałać z premierem i właściwym ministrem). W sprawach obronności jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych (zwierzchnictwo sprawuje za pośrednictwem Ministerstwa Obrony Narodowej), obsadza najwyższe stanowiska wojskowe, może (na wniosek rządu) wprowadzić stan wojenny lub stan wyjątkowy oraz zarządzić mobilizację. Przysługują mu tradycyjne kompetencje głowy państwa (prawo łaski, sprawy obywatelstwa, nadawanie orderów i odznaczeń). Do ważności aktów prawnych prezydenta konieczne jest uzyskanie kontrasygnaty (podpisu) premiera, który w ten sposób przejmuje za nie odpowiedzialność wobec sejmu. Rada Ministrów (rząd) składa się z prezesa (premiera), wicepremierów i ministrów.

Rząd jest powoływany w wieloetapowym trybie, opartym na jednej procedurze podstawowej i 4 procedurach rezerwowych. W razie podania się rządu do dymisji (co następuje na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego sejmu, a także w razie rezygnacji premiera, wyrażenia rządowi wotum nieufności lub odmowy udzielenia wotum zaufania przez sejm) w pierwszym etapie prezydent desygnuje premiera i — na jego wniosek — cały skład rządu; tak powołana Rada Ministrów musi uzyskać wotum zaufania od sejmu; jeżeli etap ten nie przyniesie skutku, to sejm może samodzielnie dokonać wyboru premiera i — na jego wniosek — całego składu rządu; tak wybrany rząd musi zostać powołany przez prezydenta; jeżeli i ten etap nie przyniesie skutku, to prezydent powołuje rząd, a jeżeli rząd ten nie uzyska od sejmu wotum zaufania, sejm zostaje rozwiązany i są przeprowadzane nowe wybory parlamentarne. Rząd ponosi odpowiedzialność polityczną przed sejmem, który może mu wyrazić wotum nieufności, ale tylko w tzw. konstruktywnej formie, tzn. że sejm jednocześnie dokona wyboru nowego premiera. Sejm może wyrazić wotum nieufności poszczególnym ministrom, co zobowiązuje ich do złożenia dymisji, lub pociągnąć ich do odpowiedzialności (konstytucyjnej) przed Trybunałem Stanu. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP; do jej kompetencji należą wszystkie sprawy polityki państwa niezastrzeżone dla innych organów państw. i samorządu terytorialnego. Rząd, premier i ministrowie mogą wydawać rozporządzenia, ale tylko na podstawie ustaw i w celu ich wykonania.