Władza wykonawcza

Zgodnie z art. 126 konstytucji RP, Prezydent jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem

ciągłości władzy państwowej, czuwa nad przestrzeganiem konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa

oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. Prezydent pełni zatem najwyższy urząd w państwie, stanowiąc - obok

Rady Ministrów - organ władzy wykonawczej.

Ze względu na szczególną pozycję, jaką wśród organów państwowych zajmuje Prezydent, Konstytucja określiła sposób wyboru

Prezydenta, zasady sprawowania tego urzędu, oraz wynikające z niego prawa i obowiązki.

Wybory prezydenckie

Wybory prezydenckie odbywają się co 5 lat, zarządza je Marszałek Sejmu na dzień przypadający nie wcześniej niż na 100 dni i

nie później, niż na 75 dni przed upływem kadencji urzędującego prezydenta. Wybory prezydenckie są:

1. powszechne (uczestniczą w nich wszyscy uprawnieni obywatele),

2. równe,

3. bezpośrednie (głosuje każdy osobiście);

4. głosowanie jest tajne.

Kandydatem na prezydenta może być tylko obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 35 lat i który korzysta z

pełni praw wyborczych do Sejmu. Kandydat musi przy tym uzyskać poparcie 100.000 obywateli mających prawo wybierania do

Sejmu.

Prezydentem zostaje ten spośród kandydatów, który otrzyma więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeśli żaden z

kandydatów tej większości nie uzyska, to w 14 - tym dniu po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne wybory, ale już

tylko pomiędzy dwoma kandydatami, którzy otrzymali największą liczbę głosów. Na Prezydenta zostaje wówczas wybrany ten

kandydat, który otrzyma więcej głosów. Urząd prezydencki ta sama osoba może sprawować najwyżej przez dwie kadencje;

ponowny wybór jest niedopuszczalny.

Jeżeli w trakcie pełnienia urzędu Prezydent nie może go przejściowo sprawować, jego obowiązki tymczasowo przejmuje

Marszałek Sejmu, a jeśli i on nie mógłby ich przejąć - Marszałek Senatu.

Kompetencje Prezydenta RP

Prezydent jest reprezentantem państwa w stosunkach zewnętrznych i w związku z tym do jego kompetencji należy:

5. ratyfikowanie i wypowiadanie umów międzynarodowych,

6. mianowanie i odwoływanie pełnomocnych przedstawicieli Polski w innych państwach i organizacjach międzynarodowych (np.
   ambasadorów),

7. przyjmowanie tzw. listów uwierzytelniających i odwołujących akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych
   państw i organizacji międzynarodowych,

8. współdziałanie w zakresie polityki zagranicznej z Prezesem rady Ministrów i właściwym ministrem (min. spraw zagranicznych).
   Prezydent pełni również funkcje najwyższego zwierzchnika sił zbrojnych. W czasie pokoju Prezydent sprawuje to
   zwierzchnictwo za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej, natomiast na czas wojny mianuje Naczelnego Dowódcę Sił
   Zbrojnych - na wniosek Prezesa Rady Ministrów. Prezydent także m.in. mianuje Szefa Sztabu Generalnego, dowódców
   rodzajów Sił Zbrojnych, nadaje - na wniosek Ministra Obrony Narodowej - stopnie wojskowe.

Organem doradczym Prezydenta w zakresie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.

W wypełnianiu obowiązków Prezydentowi pomaga Kancelaria Prezydenta RP, która działa według nadanego przez niego

statutu i pod przewodnictwem powołanego przez niego Szefa Kancelarii.

Prezydent pełni również rolę w zakresie postępowania legislacyjnego. Może on wydawać rozporządzenia i zarządzenia, zgodnie

z ustalonymi w konstytucji zasadami. Rozporządzenia może wydawać tylko na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie i

w celu jej wykonania. Zarządzenia, które w odróżnieniu od rozporządzeń, nie mogą stanowić podstawy do wydawania decyzji

wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów, Prezydent może wydawać tylko na podstawie ustawy. Realizacja

powyższych uprawnień Prezydenta jest stosunkowo słaba, gdyż zależy od woli Sejmu, który formułuje odpowiednie

upoważnienie w uchwalanej ustawie. Z kolei zarządzenia Prezydenta, tak jak zarządzenia każdego innego organu

upoważnionego do ich wydawania, nie mogą stanowić podstawy regulacji praw i obowiązków obywateli.

Prezydent ma również uprawnienia w zakresie procedury legislacyjnej, w postaci prawa podpisywania oraz prawa odmowy

podpisywania uchwalonych przez parlament ustaw. Przed podpisaniem Prezydent może się także zwrócić do Trybunału

Konstytucyjnego w sprawie zgodności danej ustawy z konstytucją.

Akty urzędowe wydawane przez Prezydenta dla swej ważności wymagają podpisu (kontrasygnaty) Prezesa Rady Ministrów.

Nie dotyczy to jednak takich aktów jak m.in.:

-zarządzania wyborów do Sejmu i Senatu, referendum ogólnokrajowego,

9. podpisywania albo odmowy podpisania ustawy,

10. występowania z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego (np. o stwierdzenie zgodności ustawy z konstytucją),

11. powoływania sędziów, członków Rady Polityki Pieniężnej, Rady Bezpieczeństwa Narodowego, Krajowej Rady Radiofonii i
    Telewizji.

W zakresie obsadzania stanowisk Prezydent ma stosunkowo szerokie uprawnienia, nie może jednak występować np. z wnioskiem o odwołanie Rady Ministrów czy innych organów naczelnych. W określonych przypadkach może jednak powoływać Radę Ministrów.

W zakresie uprawnień o charakterze organizacyjnym Prezydent może m.in. zwoływać i przewodniczyć Radzie Ministrów (jest to wówczas Rada Gabinetowa), wydawać decyzje co do nadania i zwolnienia z obywatelstwa, nadawania orderów i odznaczeń, stosowania prawa łaski.