64. AKTUALNE PROBLEMY POLITYCZNE ROSJI I INNYCH BYŁYCH PAŃSTW ZWIĄZKOWYCH
ROSJA
republika federalna
prezydent: Dimitrij Miedwiediew (od marca 2008)
premier: Wladymir Putin
7.10.2006 zabójstwo Anny Politkowskiej
24.11.2006 zmarł Aleksander Litwinienko
prowadził dochodzenie w/s zabójstwa Politkowskiej
został otruty na początku listopada; o swoje otrucie oskarżał Władimira Putina
7.01.2007 Rosja wstrzymała dostawy ropy rurociągiem "Przyjaźń" na Białoruś, odcinając tym samym dostawy do Polski i Niemiec
Rosja sprzeciwia się budowie elementów tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach; 3.06.2007 Putin zagroził wycelowaniem rakiet w miasta i cele amerykańskie
2.12.2007 odbyły się wybory parlamentarne
najwięcej mandatów uzyskała proprezydencka partia Jedna Rosja, na drugim miejscu znaleźli się komuniści
opozycja oskarżała władze o nadużycia przedwyborcze; wśród szykan wobec opozycji można wymienić m.in. zatrzymanie lidera Innej Rosji- Garii Kasparowa
organizację wyborów skrytykowała m.in. Angela Merkel
przebieg kampanii wyborczej negatywnie ocenili również przedstawiciele Rady Europy i OBWE
7- 12.08.2008 konflikt rosyjsko- gruziński (-> Gruzja)
rosyjsko- ukraiński konflikt gazowy
jego początki sięgają początku lat 90. XX w.
dotyczy spłaty ukraińskiego zadłużenia
Rosja kilkakrotnie groziła wstrzymaniem, bądź redukcją dostaw gazu na Ukrainę
m.in. w marcu 2008 nastąpiła redukcja dostaw o 50%
ostatni konflikt miał miejsce na początku 2009r.
grudzień 2008- Rosja zagroziła cięciami w dostawach gazu jeśli Ukraina nie spłaci części swojego zadłużenia; Gazprom oskarżył również Naftohaz o szantaż i ujawnił informację o otrzymaniu pisma od Naftohazu, w którym grozi przejęciem gazu dostarczanego do UE przez Ukrainę
1.01.2009 Gazprom wstrzymał dostawy Gazu na Ukrainę
19.01. 2009 zostało zawarte porozumienie w/s tranzytu gazu między Gazpromem a Naftohozem
16.04.2009 zakończyła się II wojna czeczeńska
1.11.1991 powstała niepodległa Czeczenia
31.03.1992 Czeczenia odmówiła podpisania układu federacyjnego z Rosją
prowadzona przez Czeczenów polityka niepodległości sprowokowała rosyjskie interwencje militarne
1994- 1996 I wojna w Czeczenii
1999- 2009 II wojna w Czeczenii
BIAŁORUŚ
republika prezydencka
prezydent: Aleksandr Łukaszenko
premier: Siarhiej Sidorski
sytuacja mniejszości polskiej na Białorusi
w 2005 przewodniczącą Związku Polaków na Białorusi została Andżelika Borys
zjazd został unieważniony przez władze Białorusi
na powtórnym zjeździe przewodniczącym ZPB został Józef Łucznik (nie uznawany przez władze polskie, które nadal uznawały Borys)
15.03.2009 przewodniczącą ZPB ponownie została wybrana Borys
28.09.2008- wybory parlamentarne
UE obiecała zniesienie sankcji w zamian za uczciwe głosowanie
władze Białorusi umożliwiły głosowanie przedterminowe
opozycja nie uznała wyników
w/g OBWE wybory nie spełniły standardów demokratycznych
UZBEKISTAN
republika autorytarna
prezydent: Islom Karimov
premier: Shavkat Mirziyoyew
1.01.2008 zniesiono karę śmierci
KAZACHSTAN
republika
prezydent: Nursułtan Nazarbajew
premier: Karim Masimow
GRUZJA
republika prezydencka
prezydent: Micheil Saakaszwili
premier: Nika Gilauri
5.01.2008- przyspieszone wybory prezydenckie, połączone z referendum
decyzja prezydenta Saakaszwilego o wcześniejszych wyborach była to reakcją na demonstracje opozycji domagającej się wcześniejszych wyborów
25.11. Saakaszwili zrezygnował z urzędu prezydenta aby mógł ubiegać się o reelekcję
OBWE uznała że spełniły standardy demokratyczne
w referendum 72,5% Gruzinów opowiedziało się za przystąpieniem ich kraju do NATO
21.05.2008 przyspieszone wybory parlamentarne
wygrał Zjednoczony Ruch Narodowy prezydenta Saakaszwilego
7-12.08.2008 konflikt rosyjsko- gruziński
2007- Gruzja zaaprobowała utworzenie Autonomicznej Republiki Osetii Południowej
ogłoszenie niepodległości przez Kosowo w 2008 zachęciło władze Osetii do oderwania się od Gruzji; prezydent Osetii Południowej zapowiedział, że będzie domagał się o to aby Rosja uznała Osetię za część Federacji Rosyjskiej
sierpień 2008- zerwanie rozmów gruzińsko- osetyjskich; Gruzja przystąpiła do zbrojnego zajmowania terytorium Osetii; w odpowiedzi na działania gruzińskie Rosja dokonała inwazji na Gruzję
16.08.- rozejm
26.08. Rosja uznała niepodległość Abchazji i Osetii Południowej
AZERBEJDŻAN
republika
prezydent: Ilham Əliyev
wybory odbyły się 15.10.2008
w/g OBWE nie spełniły wymogów pluralizmu i demokracji
premier: Artur Rasizade
MOŁDAWIA
republika
prezydent: Vladimir Voronin
premier: Zinaida Greceanii
5.04.2009 wybory parlamentarne
zwyciężyła Partia Komunistów
komuniści prawdopodobnie będą mogli sformułować rząd oraz wybrać prezydenta
ŁOTWA
republika parlamentarna
prezydent: Valdis Zatlers
premier: Valdis Dombrovskis
członek UE od 1.05.2004
2.08.2008 odbyło się referendum w/s zmiany konstytucji, tak aby umożliwić obywatelom rozwiązanie parlamentu
KIRGISTAN
republika
prezydent: Kurmanbek Bakijew
premier: Igor Chudinow
16.12.2007 odbyły się wybory parlamentarne w wyniku których do parlamentu wszedł tylko blok prezydencki
TADŻYKISTAN
republika
prezydent: Emonali Rahmon
premier: Akił Akiłow
ARMENIA
republika
prezydent: Serż Sarkisjan
wybory odbyły się 19.02.2008
Serż Sarkisjan wygrał w I turze
kolejny wynik uzyskał Lewon Ter- Petrosjan
opozycja nie uznała wyników
w/g OBWE wybory spełniły standardy demokratyczne
Ter- Petrosjan został uwięziony przez władze w areszcie domowym
1.03.2008 demonstracja podczas której opozycja domagała się uwolnienia Ter- Petrosjana (doszło do zamieszek i starć z policją; zginęło 8 osób)
do 20.03. obowiązywał stan wyjątkowy
premier: Tigran Sarkisjan
TURKMENISTAN
republika
prezydent: Gurbanguly Berdimuhamedow
system jednopartyjny
14, 28.12.2008 wybory parlamentarne (niemal wszyscy kandydaci reprezentowali Demokratyczną Partię Turkmenistanu)
ESTONIA
republika parlamentarna
prezydent: Toomas Hendrik Ilves
premier: Andrus Ansip
członek UE od 1.05.2004
4.03.2007 wybory parlamentarne
Estończycy mieli możliwość głosowania przez Internet
najwięcej mandatów uzyskała Estońska Partia Reform
26.04.2007 zamieszki w Tallinie związane z usunięciem "Brązowego Żołnierza"
został odsłonięty w 1947, w rocznicę wkroczenia wojsk radzieckich do Tallina
zlokalizowany przy mogile zawierającej szczątki radzieckich żołnierzy
w 2007 władze estońskie zdecydowały o jego przeniesieniu
doszło do protestów rosyjskiej mniejszości narodowej, prawdopodobnie inspirowanych z Rosji