SIATKA PODSTAWOWYCH OKRESÓW KULTURY AMERYKAŃSKIEJ
Podstawowe czynniki kształtujące kulturę amerykańską:
położenie geograficzne
Jeden kraj - jeden kontynent.
Kontynentalny charakter Stanów Zjednoczonych miał wpływ na tworzenie kultury amerykańskiej, tworzenie własnych norm i przejawów kultury, zagospodarowania kontynentu.
Plany włączenia militarnego Kanady istniały do I wojny światowej. Ostatecznie nie włączono Kanady do Stanów.
Wraz z poznawaniem kontynentu przyjmowano rozwiązania własne.
W połowie wieku XIX uznano, że obszar Yellowstone powinien być chroniony ze względu na walory przyrodnicze; powstał pierwszy park.
Zakup Alaski - handel terytorialny.
Wraz z przesuwaniem się Państwa przesuwały się style kulturowe: funkcjonował styl meksykański, hiszpański, kolonialny.
wielorasowość (multirasowość); wieloetniczność
XVII w. → 3 rasy: Indianie, biali, czarni
1607 r. → dwie rasy obecne :
biali przybysze zza oceanu / Europy
Indianie - najstarsi mieszkańcy
1619 r. → trzecia rasa:
pierwsi czarni niewolnicy z Afryki
XIX w. → czwarta rasa:
migracja orientalna z Azji - Chińczycy, Japończycy
rywalizacja i obrona własnej tożsamości kulturowej
separatyzm białych
separatyzm murzynów - niechęć do zawierania związków z innymi rasami
separatyzm azjatów - tworzenie w miastach amerykańskich `chinatown'
1888 r. ustawa Davis'a:
`Indianin może uzyskać prawa obywatelskie, jeśli zrzeknie się przynależności plemiennej'
Według tej ustawy Indianin mógł uzyskać miano obywatela amerykańskiego.
1998 kolejna ustawa uniezależniająca od przynależności
Współistnienie 4 ras czytelnie dających się wyodrębnić sprawiało, że kultura rozwijała się pod wpływem rywalizacji oraz obrony tożsamości.
Zwalczanie wzorców i norm kulturowych innych ras: Indian, czarnoskórych Amerykanów oraz Azjatów trwało aż do lat 1960-tych.
Skutki wieloetniczności:
70-75% mieszkańcy Wysp Brytyjskich, reszta Skandynawowie, Niderlandowie, niemieckojęzyczni, Polacy.
Zjawisko wieloetniczności pojawia się w XVII-XVIII w.
XIX w. pierwiastek anglosaski, brytyjski zaczyna maleć; zwiększa się odsetek pochodzenia irlandzkiego, włoskiego, polskiego, etc.
Model asymilacji kulturowej funkcjonował aż do I wojny światowej.
WASP → White Anglo-Saxon Protestant - biali Anglosasi wyznania protestanckiego, osiedlali się od XVII wieku na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, tworząc brytyjskie kolonie. Stanowią oni pierwotny trzon narodu amerykańskiego. WASP do dziś stanowi najliczniejszą grupę zamieszkującą Nową Anglię.
WASP często przeciwstawiano PIGS (Poles-Italians-Greeks-Slavs); była to jedna z głównych linii podziału amerykańskiego społeczeństwa na początku XX wieku.
Wiek XIX niepodległe Stany - asymilacja dobrowolna lub przymusowa.
Polityka Państwa amerykańskiego - dostosowanie się.
Przypisywanie imion - odcinanie od korzeni słowackich, polskich etc.
I wojna - poł. lat 1960-tych pojawia się model społeczny i kulturowy.
MELTING POT → koncept dowolnej asymilacji; mieszanie na terenie Stanów `nowego człowieka amerykańskiego' - przybysze z zewnątrz zaczynają stawać się nowym człowiekiem z własnej woli, nie przymusu.
Nowy człowiek kulturowy, polityczny, nowej tradycji. Tworzono nową jakość i nowego człowieka. Zasada melting pot (stapianie ras i socjokulturowa asymilacja) z czasem przeniosła się do innych krajów (np. Brazylia, Izrael).
społeczeństwo wielokulturowe
Definiowanie swojej odrębności. Obowiązek tolerancji wobec odrębności.
brak kościoła panującego bądź dominującego
Brakowało i brakuje jednego kościoła panującego. Postawa wymuszająca wolność wyznania. Pod koniec wieku XX → judaizm, hinduizm, buddyzm.
Możliwym było powstanie sekt i kościołów niszowych:
kościół mormoński / terytorium Yuta
amisze
szejkerzy - nazwa wzięła się od ekstazy, stan, w który się wprowadzali
ustrój państwa
nowatorskie rozwiązania polityczne
zasada równowagi i hamulców `check & balance'
instytucja prezydenta ← wymyślona w Stanach
głęboka wiara w szczególną wartość prawa jako regulatora stosunków społecznych
sąd nie jest kadencyjny; można być sędzią sądy najwyższego dożywotnio
szczególne przywiązanie do praw obywatelskich
ostatnia poprawka do konstytucji - 1871 rok: obniżono wiek wyborczy z 21 do 18 lat
civic religion - głębokie, niemalże religijne przywiązanie do systemu politycznego
każdy obywatel ma prawo do wyrażania swoich opinii, do wolności słowa
powstanie państwa federalnego
utrzymanie jedności państwa przy jednoczesnym utrzymaniu odrębności regionalnych i lokalnych
narastająca centralizacja państwa doprowadziła do powstania Mecenatu Kultury
od lat 30-tych do dnia dzisiejszego
zwyczaj zapraszania do Białego Domu
system gospodarczy
od 1965 roku dwudzielny
Istnieją dwa typy spuścizny kulturowej:
południowa - plantatorska np. Charlestown
północna i środkowa - przemysłowcy i farmerzy
Wraz z końcem wojny secesyjnej i końcem niewolnictwa ludzie sukcesu stają się Mecenasami Sztuki:
Andrew Carnegie
Amerykanizacja kultury narodowej → produkt Hollywood
Pozycja międzynarodowa Stanów, zwłaszcza w wieku XIX (kultura kształtowana wewnątrz) -XX (kultura kosmopolityczna, przedmiot rywalizacji systemowej).
Malarstwo amerykańskie kształtowane według wzorów angielskich.
hard-power → wojsko, armia (Joseph Nye)
soft-power → cały zespół wartości, który jest w stanie przyciągnąć inne państwa
OKRES KOLONIALNY
1607 -1776 albo 1783 (koniec wojny o niepodległość)
Mayflower contract
1620 r. Pilgrim fathers na pokładzie statku
gwarantowali sobie poszanowanie wolności wyznania
Symbol dbałości Amerykanów o zachowanie wolności religijnej.
SALEM proces / kolonia Massachusetts
oskarżenie o czary 20 osób i współżycie z diabłem
proces Salem stworzył pewną jakość w kulturze, wartość w kulturze duchowej Stanów
symbol represji za przekonania
symbol zastraszania
symbol konformizmu społecznego
1776 Deklaracja Niepodległości
fundamenty amerykańskiej kultury politycznej
każdy człowiek został obdarowany przez stwórcę prawem do życia, wolności i ubiegania się o szczęście
nie wolno Amerykanom zamykać bram do własnego kraju
każdy człowiek ma prawo ubiegania się o szczęście - wjazdu do Stanów jeśli uzna, że tam jest szczęście
1787 Konstytucja Stanów Zjednoczonych
I POŁOWA WIEKU XX-EGO / Dwudziestolecie międzywojenne
Kształtowanie się tzw. nowej klasy średniej (odrębnej grupy w społeczeństwie amerykańskim)
Kwestia kobieca i kształtowanie się kultury masowej
Podstawowym czynnikiem były przemiany gospodarcze XIX i XX wieku; przyspieszony rozwój przemysłu.
Początek XX wieku - silny przyrost demograficzny spowodowany bardzo silną emigracją z krajów Europy.
Emigracja była dzielona na 2 obszary:
stara emigracja obejmująca ludność z Europy Zachodniej (Wielka Brytania, kraje Skandynawskie, Niemcy, Francja, Irlandia)
nowa emigracja obejmująca ludność z krajów Europy środkowej i wschodniej m.in. z Polski
Klasa średnia kształtowała się głównie z Amerykanów i emigrantów głównie z Wielkiej Brytanii.
Klasa wyższa obejmowała kilka procent.
Cechy klasy średniej:
- silna ekonomicznie
- styl życia
- model konsumpcyjny
- wykształcenie (najbardziej ceniona cecha)
Z problematyką klasy średniej wiązać można kształtowanie ruchu kobiecego.
Po 1910 roku do lat 1930-tych XX wieku ukształtował się ruch kobiecy gdzie liderkami były panie z klasy średniej.
Początki ruchu kobiecego dotyczącego krajów anglosaskich sięgają II połowy XVIII wieku (zbieżność z rewolucją przemysłową).
Ruch kobiecy w Europie (głównie w Wielkiej Brytanii) rozwinął się z XIX wieku.
Główne postulaty:
dostęp do oświaty
prawo kobiet do wykształcenia podnoszone zwłaszcza przez kobiety klasy średniej
równouprawnienie w zakresie ekonomicznym
prawo wyborcze dla kobiet
Stany Zjednoczone przez wiele lat były jedynym miejscem gdzie mogły studiować kobiety (lata 30-te XIX wieku). Szkoły wyższe w Europie - koniec XIX wieku, początek XX. Uniwersytety w Polsce - po odzyskaniu niepodległości.
Pod koniec wieku zaczęły powstawać organizacje kobiece tworzone przez kobiety i dla kobiet:
-Organizacje o charakterze religijnym, powstające przy kościele zwłaszcza emigrantki (panie z Irlandii; silna emigracja irlandzka zwłaszcza w Bostonie).
-Organizacje charytatywno-oświatowe
-Organizacje społeczno-kulturalne
-Działalność polityczna
Walka o prawa polityczne kobiet nasiliła się w początkach wieku XX.
1903 r. legalizuje się w Wielkiej Brytanii organizacja sufrażystek.
WSPU = Woman's Social and Political Union
Celem ruchu sufrażystek było przyznanie pełnych lub częściowych praw wyborczych. Określenie sufrażystka miało łączyć się z aktami nieposłuszeństwa obywatelskiego, protestu,, poświęcenia, a czasem przemocy. Typowe działania do jakich uciekały się sufrażystki to przykuwanie się łańcuchami do ogrodzeń, podpalenia skrzynek pocztowych czy wybijanie szyb w oknach wystawowych.
W 1918 brytyjski parlament przyznał prawo głosu kobietom w wieku od 30 lat, które prowadziły gospodarstwo domowe; żonom mężczyzn, którzy prowadzili gospodarstwo; właścicielkom dóbr, które przynosiły roczny dochód w wysokości co najmniej 5 funtów; absolwentkom brytyjskich wyższych uczelni.
W Stanach Zjednoczonych prawo głosu zagwarantowała kobietom dopiero 19 poprawka do Konstytucji wprowadzona w roku 1920. W Wielkiej Brytanii prawa kobiet do głosu zostały zrównane z prawami mężczyzn dopiero w roku 1928. Najwcześniej prawo wyborcze uzyskały kobiety w Finlandii - 1906 r. Francja dopiero 1945r.
1888 r. na Kongresie w Waszyngtonie powstaje Międzynarodowa Rada Kobiet
Cele:
- zjednoczenie kobiet różnych ras, wyznania i sytuacji społecznej;
- koordynacja działalności organizacji kobiecych zmierzająca do osiągnięcia dobrobytu ludzkości, rodziny i jednostki;
- walka o równouprawnienie kobiet.
1889 r. Unia Powszechna Kobiet
1893 r. Amerykańskie działaczki ruchu kobiecego wzięły udział w Kongresie Kobiet w Chicago ; przyjechały również Europejki.
Ruch feministyczny narodził się jednocześnie w Stanach i Wielkiej Brytanii w latach 60-tych XIX wieku.
Udział kobiet w życiu publicznym był bardzo znaczący. Zaczął się wtedy kiedy kobiety poszły do pracy; kiedy mężczyźni nie wrócili z wojny.
Silna emigracja z Europy. Początek wieku XX-ego kobiety stanowiły 20% zatrudnionych.
Tzw. nowa emigracja była bardzo nisko opłacana.
Część organizacji kobiecych walczyło o pełne zrównanie prawne z mężczyznami.
1923 r. wniesiono do Kongresu projekt kolejnej poprawki do Konstytucji odnoszącej się do pełnouprawnienia. Projekt nie wszedł. Zmian w sferze obyczajowe nie udało się zmienić.
Zaczęto prezentować nowy wizerunek kobiety. Z klasy średniej, który wyznaczał kobiecie równe miejsce z mężczyzną w sferze ekonomicznej (zarabiały na równi z mężczyznami), obyczajowej (masowo panie paliły papierosy), politycznej (uzyskały prawa polityczne), ale nie prawnej.
Jak wyglądała nowoczesna kobieta lat 20-tych i 30-tych?
Wizerunek nowoczesnej kobiety:
1/ kobieta wyzwolona w sensie kobieta utrzymująca się pod każdym względem
2/ nowoczesna pani domu kształtująca wzorce konsumpcji
3/ kobieta podpora męża; kobieta równa mężczyźnie we wszystkich obszarach
1928 r. zanotowano pierwszy przelot kobiety przez Atlantyk
Pierwsze konkursy piękności miały miejsce w 1921 roku właśnie w Ameryce.
Kobiety z klasy średniej kształtowały wzorce konsumpcji.
Twórczynie takiego zjawiska jak konsumeryzm, czyli zaspokajanie potrzeb przez zakupy. Problem reakcji na stres zakupami.
Klasa średnia ukształtowała wzorzec życia na kredyt.
Szybki rozwój elektrowni. Pojawiła się nowa gałąź przemysłu → gospodarstwo domowe
Sprzęt AGD wszedł do masowej produkcji- lodówki, pralki, tostery.
Stało się to wyznacznikiem amerykańskiego stylu życia i bycia.
Rodzina zarabiająca rocznie ok. 1150 USD mogła nabyć samochód, radio, pralkę, fonograf, maszynę do szycia. Oczywiście były to towary na kredyt.
Nadwyżka kosztów i rosnąca fala produkcji nie mogłyby znaleźć nabywców gdyby nie stopniowe wprowadzenie kart kredytowych.
Klasa średnia → machina nakręcająca rozwój w ogólnym tego słowa znaczeniu.
7000 milionerów - 1914 r.
38 tys. milionerów - 1920 r.
Koniec lat 20-tychnabywano przez kredyt konsumpcyjny ok. 70%.
mobilność ludności czyli narastająca skala przemieszczania się
rozwój turystyki
produkcja autobusów wycieczkowych
płatne urlopy wypoczynkowe
początek turystyki masowej
W latach 20-tych wydatki na wczasy zwiększyły się trzykrotnie.
Bardzo dużo czasu spędzano w kinie. Zaczęto budować ogromne kina np. mieszczące 3 tysiące osób.
Powstały pierwsze korporacje filmowe m.in. Hollywood.
W latach 20-tych, 30-tych wylansowano nowe zjawisko kulturowe→ gwiazdorstwo.
Kolejny ważny obszar - radio.
Wojna światów - 8 tysięcy Amerykanów uciekło przed Marsjanami.
Sport stał się wzorem pewnych zachowań. Zaczęły powstawać masowe kluby tenisowe klasy średniej.
Początek współczesnego rynku prasowego `Time', `Newsweek'.
Harlemowe odrodzenie - dotyczyło Afro- Amerykanów.
Oswajanie społeczności murzyńskiej, że czarne jest piękne.
W latach 20-tych w całej Ameryce wyłaniał się dynamiczny wzorzec kulturowy - cywilizacyjny szok. Wiktoriański model życia odszedł do przeszłości. Narodziło się nowe społeczeństwo tzw. cywilizowany świat.
I POŁOWA WIEKU XX-EGO / LATA 60-TE
Z wybuchem II wojny światowej zaczyna się epoka telewizji. Prezydent Roosevelt wygłosił przemówienie i od tego momentu rozpoczyna się era telewizji.
Działało w tym czasie 6 stacji badawczych. W 1948 roku notowano 28 stacji, które przekazywały obraz do 320 tysięcy odbiorców.
Nowy Jork był miastem znacznie odstającym; przodującym.
1950 r. nadawało już ok. 100 stacji telewizyjnych. Wprowadzono produkcję telewizorów na 3 zmiany.
Komputeryzacja.
W czasie trwania II wojny światowej zaczęto wprowadzać komputery.
Pierwszy komputer miał 30 m długości, 3 m wysokości i ważył 30 ton.
Pierwsze komputery opracowano na potrzeby wojska.
Firma IBM zapoczątkowała produkcję na masową skalę.
Ok. 1960 r. około 800 komputerów pracowało w różnych instytucjach rządu federalnego.
Rewolucji komputerowej i telewizyjnej towarzyszyły inne zjawiska jak np.
rozwój chemii
rozwój leków
przełom lat 40-tych i 50-tych wprowadzenie penicyliny (stosowano już jako lek wobec żołnierzy podczas II wojny światowej)
również pierwsze leki antykoncepcyjne
tekstylia
1869 r. zbudowano pierwszą tekstylną kulę bilardową.
Badania wpływu nauki na przemysł.
Wzrost demograficzny.
Wzrost konsumpcji.
W latach 50-tych pojawia się nowe zjawisko `zjawisko kreowania potrzeb'.
1958 r. Uniwersytet w Harwardzie → opracowano teorię tzw. sztucznego popytu `społeczeństwo dobrobytu'. Potwierdzono w niej tezę, że producenci po zaspokojeniu potrzeb chcą wciąż zaspokajać klientów i tworzą wizję nowych, sztucznych potrzeb.
Zmiany w życiu społecznym:
program społecznej etyki → społeczna etyka był to system wartości silnie spajający rodzinę, współpracę w obrębie wspólnoty, rodziny, okazywanie wzajemnej pomocy i szacunku. Miał za zadanie wewnętrzne spajanie amerykańskich rodzin.
Odniósł sukces w małym odsetku rozwodów.
Początek lat 40-tych odsetek rozwodów był 4 na 1000 zawartych związków. W 46 obniżył się do dwóch.
Dominującym modelem rodziny amerykańskiej w tym czasie (lata 50-te) był mężczyzna zarabiający na utrzymanie rodziny oraz kobieta odpowiedzialna za wychowanie dzieci i funkcjonowanie domu.
25% zatrudnionych to kobiety
1960 r. kobiety stanowiły ok. 40% zatrudnionych.
Pracę zarobkową w coraz większym stopniu podejmowały mężatki.
W latach 50-tych, 60-tych porażką był wzrost związków pozamałżeńskich w Stanach.
Pojawia się również zjawisko występujące w podręcznikach jako rewolucja wychowawcza.
Zaczyna się opracowywać programy wychowania tzw. bezstresowego (przez miłość).
Następuje również w tym czasie rewolucja edukacyjna przejawiająca się masowym zainteresowaniem wyższym wykształceniem. Było to tzw. szybkie przyspieszenie edukacyjne.
Okres powojenny mimo dużych zmian w obyczaju to także okres zmian religijnych. Zjawisko zainteresowania religią nie tylko katolicką czy szerzej chrześcijaństwem, ale także innych religii. Pojawiają się pierwsze sekty.
1950 r. 57% ludności deklarowało swoją przynależność do różnych kościołów
Na popularność religii wpływ miała ogólna atmosfera tzw. niepewność.
Zaczyna się okres rywalizowania pomiędzy Stanami a Związkiem Radzieckim.
Tworzą się osiedla podmiejskie. Wzór wymyślony czy zaczerpnięty przez Brytyjczyków. Pierwsze osiedla - bogate mieszczaństwo.
W centrach w dużych miastach zaczęły powstawać przedsiębiorstwa obsługujące mieszkańców.
Wzorzec osiedli podmiejskich dla mas - połowa wieku XX.
Osiedla podmiejskie sprzyjają tworzeniu specyficznych kontaktów międzyludzkich. Sieć wzajemnych sąsiedzkich kontaktów. Bardzo często życie społeczne w tych osiedlach skupia się wokół kościoła.
Kościół jako centrum skupiające ludność.
Konformizm ►zmiana zachowania na skutek rzeczywistego lub wyobrażonego wpływu innych ludzi; podporządkowanie się wartościom i normom zachowania obowiązującym w danej grupie; zachowanie sztuczne
Nie indywidualizm tylko dobro grupy jest istotne. Postawę taką uznano za wartość pozytywną. W pracy zaczęto preferować pracę zbiorową. Stawiano na pomysłowość grupy aniżeli indywidualny wysiłek. Postawy dorosłych przenosiły się na najmłodszych.
Integracja poza pracą.
50-60te lata przełom - rysuje się wyraźna granica pomiędzy kulturą masową i elitarną.
Po II wojnie światowej telewizja w dużym stopniu wkracza do polityki.
Koniec lat 60-tych pojawia się zjawisko fascynacji religiami i kulturami krajów dalekiego wschodu (buddyzm, Hare Krishna).
Katolicy w Stanach stanowili ok. 40% ludzi wierzących. Byli to głównie imigranci.
Nowe zjawisko kulturowe - narcyzm; koncentracja jednostki na samym sobie.
Zdrowy styl życia. Negatywne skutki siedzącego trybu życia. Kult wiecznej młodości - związany nieodłącznie z lalką Barbie (1958 r.)
Sport staje się sposobem na spędzanie wolnego czasu. Tenis staje się sportem masowym. Drugim konkurującym sportem - jogging. Fascynacja dalekim wschodem przyniosła zainteresowanie judo, karate, kung fu.
W latach 60-tych dużo środków (17 mln rocznie) wydawano na odchudzanie).
Bum popularności przeżywała psychoanaliza.
Ruch ludzkich możliwości:
- joga
- pierwsze szkoły przetrwania
Elementem tzw. kultury narcyzmu było poszukiwanie niezwykłych doznań przyjemnych (pierwsze parki tematyczne).
Zainteresowaniem mas cieszył się również hazard → Las Vegas, Atlantic City i inne.
Przełom lat 60-tych i 70-tych pojawia się nowe zjawisko kulturowe i jednocześnie problem społeczny - narkotyki. Po raz pierwszy pojawia się w wojsku. Walkę z narkomanią podjęła administracja prezydenta Nixona. Zaczęto pracować nad programami zwalczania narkomanii.
Alkoholizm, hazard, narkomania, telewizja.
1977 r. Detroit 500$ nagrody za odrzucenie oglądania TV przez miesiąc.
Lata 60-te, 70-te masowe zjawisko - telewizja kablowa. Pojawia się również nowy gatunek muzyki oprócz rock'n'rolla muzyka typu disco. Pojawiają się pierwsze dyskoteki. Zastępują one kluby i dancingi.
Lata 70-te walkman i muzyka wizualna - MTV.
Widowiska sportowe, zainteresowanie piłką nożną Sport ulega wpływom politycznym; strona pomocnicza miękkiej dyplomacji. Sport służy konfliktom i pojednaniom. Sport wkracza do języka polityki. Sport staje się jednym z ogniw dyplomacji politycznej.
Igrzyska w Moskwie zbojkotowane przez Stany:
`bojkot igrzysk olimpijskich w Moskwie'
Zabiegi w kwestii nawiązania kontaktów pomiędzy Stanami a Chinami:
dyplomacja pingpongowa 1971 r.
KULTURA LAT 80-TYCH I 90-TYCH
W latach 80-tych bardziej niż we wcześniejszym okresie rozwarstwiła się Ameryka pod względem dochodów. Symbolem skrajnego ubóstwa stała się bezdomność. W latach 80-tych notowano ok. 3mln bezdomnych. Nowym zjawiskiem, którego nie obserwowano wcześniej była bezdomność rodzin. Pojawienie się zjawiska bezdomności stanowiło efekt znacznych cięć dokonanych pod koniec lat 80-tych w finansowaniu programów oferujących subsydia mieszkaniowe.
Na drugim biegunie byli najbogatsi Amerykanie, czyli miliarderzy. Stanowili oni ok. 1% społeczeństwa. Amerykańskiego. Stosunek dochodów szefów korporacji do przeciętnych dochodów robotników przemysłowych wynosił mniej więcej 100:1. Na 1 miejsce w latach 80-tych grup najbardziej wpływowych i bogatych wysuwają się prawnicy. W latach 80-tych wytwarza się grupa osób o najwyższych dochodach: prawników (szefów korporacji najczęściej) w wieku ok. lat 40-tu.
W latach 80-tych nastąpiły także zmiany w sferze życia religijnego Amerykanów. Nastąpił wzrost liczby członków różnorodnych wyznań. Powiększał się również odsetek ateistów (ok. 13mln przełom lat 80-tych i 90-tych).
Na 1 miejscu plasowali się protestanci, którzy stanowili 60% w tej mozaice wyznaniowej, katolicy 26%, judaizm 2%, islam niecały 1%. Statystyka opracowana została zgodnie z danymi podawanymi przez Kościół. W 90-tym roku zanotowano wzrost katolików.
Niezwykłym zjawiskiem w obronie protestantyzmu był fundamentalizm protestancki. Polegało to na organizowaniu pewnego rodzaju spektakli telewizyjno-radiowych, w których przekazywano te wartości protestanckie. Techniki protestantów wykorzystywane były w reklamach. Mówi się nawet, że w latach 80-tych protestanci organizowali tzw. transmisje/audycje u szczytu popularności, które transmitowano aż do 130 krajów.
Wpływy protestantów nie ograniczały się tylko do życia religijnego.
Ewangeliści czy protestanci zaczęli wkraczać również do świata polityki wywierając wpływ na administrację Reagan'a. Doprowadzono do czynnego włączania się prezydenta na rzecz wprowadzania modlitwy do szkół publicznych. Lobbing protestantów doprowadził do wprowadzenia ulg dla rodzin posyłających dzieci do szkół wyznaniowych.
Zmiana pozycji czy położenia katolików zaczęła się w latach 80-tych w związku z pojawieniem się papieża Polaka (wizyta papieża w Stanach 1987).
Mimo dużego zaangażowania społeczeństwa amerykańskiego w religię nadal wzrasta w Stanach przestępczość.
Co 4 sekundy notowano drobną kradzież, co 10 sekund włamanie, co 5 minut gwałt, co 21 minut morderstwo.
Wzrasta też nowe zjawisko tzw. biała przestępczość związana bardzo często z grupami elit i korelująca z niedoskonałością prawa.
W latach 80-tych rosła proporcjonalnie w związku z rozwojem giełdy. Sprzyjały temu zjawisku spekulacje giełdowe i rozwój komputeryzacji.
Ok. 70% przypadków kradzieży czy przestępstw dokonali sami pracownicy firm.
Inny typ białej przestępczości to nielegalne operacje giełdowe stanowiące efekt wykorzystywania tzw. wewnętrznych źródeł informacji.
Lata 80-te w Ameryce zaznaczyły się również jako okres prawdziwej ekspansji zarówno legalnego jak i nielegalnego hazardu.
Duży wpływ na rozwój hazardu miały media elektroniczne. W dalszym ciągu mimo prób zahamowania zjawiska rosła popularność telewizji (mierzona spędzanym czasem).
7 godzin dziennie spędzano w latach 80-tych
Najchętniej oglądano komedie sensacyjne i opery mydlane.
Zdecydowanie mniej czasu przeznaczano na tzw. wyższą kulturę np. audycje publicystyczne.
Popularne były audycje parainformacyjne - tak jak u nas teleexpress - najlepiej żeby informacje były szokujące.
Istotnym elementem kultury elektronicznej były gry komputerowe, od zwykłych po trójwymiarowe.
Nie można było zatrzymać zjawiska związanego z wzrostem centrów handlowych
W 1996 r. w stanie Minnesota zbudowano centrum skupiające 100tys. gości dziennie. W kompleksie umieszczono 4 domy towarowe, 360 sklepów, ponad 20 restauracji, 2 teatry, centrum kinowe dla 4 tysięcy widzów, park rozrywki, który zawierał 23 kolejki górskie. Część handlową zamykano ok. 22:00, rozrywkową 1 w nocy. Centra handlowe budowano w pobliżu węzłów komunikacyjnych, w pobliżu lotnisk. Wymierzono czas przebywania ok. 3-4 godzin najmniej. W latach 90-tych najważniejszym celem podróży Amerykanów - centra handlowe.
W 2000 roku przeciętny Amerykanin był zadłużony na 8 tys. dolarów.
Zjawiskiem bliżej masowym stały się operacje plastyczne.
W latach 90-tych bardzo modne stały się siłownie. Sprawność fizyczna, młodość - niespełnione marzenie Amerykanów. Rosła liczba osób z nadwagą. Problem dotyczył wszystkich grup wiekowych łącznie z dziećmi.
Duży wymiar pracy, mała aktywność, stołowanie się w barach szybkiej obsługi.
Istotne zmiany zaszły w odniesieniu do politycznych grup mniejszościowych. Zmienia się to wyraźnie w gabinecie Clintona - odzwierciedlenie mozaiki narodowościowej.
Proces koalicji tęczy → program propagowania czynnego mniejszości rasowych w życiu publicznym.
W administracji Clintona znalazło się 8 tysięcy stanowisk zajmowanych przez czarnoskórych Amerykanów.
Obserwuje się w latach 90-tych wzrost elit politycznych hiszpańskojęzycznych. Najsilniejsze elity hiszpańskojęzyczne były w Kaliforni. Szło to w parze z zaznaczeniem większej aktywności politycznej kobiet pochodzących również z mniejszości.
Zniesiono zakaz pilotażu samolotów wojskowych przez kobiety.
Skuteczność działań grup mniejszościowych zachęcała inne grupy.
Większość społeczeństwa zaakceptowało model grup mniejszościowych w ogólnokrajowej scenie politycznej.
Nastąpiła ewaluacja systemu politycznego Stanów Zjednoczonych. Tradycyjne potoczne pojęcie demokracji pozwoliło większości Amerykanów realizować swoje idee i koncepcje. Efektem tego procesu budowy demokracji wielokulturowej stał się wybór czarnoskórego Amerykanina na prezydenta.