Szaniawski Marek I MA
TEMAT: Przedstawiciele odrodzenia i ich dzieła
Łukasz Górnicki urodził się w 1527 roku, zmarł w 1606. Ukończył Akademię Krakowską, następnie studiował w Padwie i Wenecji. Był dworzaninem wielu świeckich i duchownych magnatów, a także sekretarzem i bibliotekarzem Zygmunta Augusta.
Największym dziełem Górnickiego jest przeróbka włoskiego utworu autorstwa Baltassare Castiglione "Il Cortegiano" ("Dworzanin"), w wersji naszego pisarza zatytułowana "Dworzanin polski". Łukasz Górnicki nie trzymał się kurczowo oryginału, lecz przystosował swą książkę do polskich warunków, m.in. osadzając akcję w polskich realiach, a także umiejętnie wplatając w tok narracji wiele anegdot, dykteryjek i humoresek rodem z rodzimej rzeczywistości. "Dworzanin polski" jest dziełem ukazującym idealny wzorzec nowożytnego człowieka, tak, jak go chciałby widzieć autor. A więc ideał winien być mężny, silny, wykształcony, dworny wobec płci pięknej, w życiu kierować się przede wszystkim szlachetnością i mądrością. Powinien rozwijać w sobie przymiot cnoty, być dowcipnym i wytwornym, wrażliwym na piękno i dobro, a nade wszystko nigdy nie splamić swego honoru.
Mikołaj Rej to bardzo ciekawa postać wśród twórców literatury epoki renesansu
W dziele tym ukazany jest szlachecko - ziemiański ideał życia ludzkiego. Rej, jako gorliwy zwolennik reformacji, angażował się bowiem bardzo aktywnie w działania na rzecz szerzenia swojej wiary, która to działalność przysporzyła mu wielu wrogów, szczególnie w kręgach katolickich. U źródeł humanistycznej refleksji Reja leży silne przekonanie o głębokim związku człowieka z naturą, z przyrodą. życie ludzkie w utworze renesansowego poety zostaje przedstawione adekwatnie do cyklu roku przyrodniczego: od wiosny - dzieciństwa po jesień - starość. Rejowy "człowiek poczciwy" to szlachcic, ziemianin, gospodarz, mąż i ojciec, troszczący się o rodzinę i majątek. Zna się na rolnictwie i ogrodnictwie, prowadzi umiarkowany tryb życia, zgodny z porami roku, umie cieszyć się przyrodą i widzi korzyści z obcowania z nią . Rejowa humanistyczna wizja osoby ludzkiej żyjącej w zgodzie z naturą jej uniwersalnymi prawami, przyrodą, jej biologicznym cyklem będzie wielokrotnie w polskiej literaturze powracała. Uważa, że młodych szlachciców nie wolno zbytnio przemęczać.
Sebastian Petrycy z Pilzna 1554-1626 Uczony doby odrodzenia - filozof, lekarz i poeta. Dokonał parafrazy "Pieśni" Horacego "u Moskiewskiego" t j. w więzieniu moskiewskim, do którego dostał się 1606-1607 w czasie wyprawy Dymitra Samozwańca.
Andrzej Frycz Modrzewski należał do najwybitniejszych postaci polskiego renesansu. Był człowiekiem wykształconym, znającym osobiście M. Lutra i sympatyzującym z poglądami Erazma z Rotterdamu, poza tym pełnił funkcję sekretarza królewskiego i służbę dyplomatyczną na dworze Zygmunta Augusta. Modrzewski był postacią powszechnie znaną i szanowaną ze względu na swe doświadczenie i wszechstronne wykształcenie, jednak jego postać budziła też gwałtowne spory i niechęć środowiska katolickiego w Polsce, w utworze "O poprawie Rzeczpospolitej" ukazał zasady życia społecznego, politycznego, religijnego i obyczajowego. Za podstawę państwa przyjął praworządność oraz prawo kierujące się w pełni dobrem powszechnym. Modrzewski i inni przemawiali do szlachty w imię rozsądku, w imię sprawiedliwości.
Franciszek Bacon - urodzony 22 stycznia 1561 roku w Londynie; myśliciel angielski, mąż stanu, prawnik, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli filozofii epoki odrodzenia był przedstawicielem epoki odrodzenia i wzywał do rozwijania wiedzy i dociekania prawdy z tą różnicą, że nie dla niej samej , lecz dla korzyści człowieka, który poznając, przekształcając i organizując na swoją modłę świat przyrody, pokazuje swoją naturę i tym samym potwierdza własne człowieczeństwo. W opowieści Nowa Atlantyda (wyd.1627), pisanej u schyłku życia, Franciszek nie wywodził się wprawdzie na temat wizji jakichś reform socjalnych, bowiem tak a propos był w polityce tradycjonalistą i zwolennikiem status quo , lecz za to stworzył zarys utrzymywanej przez państwo instytucji naukowej , nazwanej tam Domem Salomona. Instytucja stworzona na zasadzie stałej, przynoszącej wzajemne korzyści współpracy, a nie kapryśnego mecenatu monarszego, miała być prawzorem akademii nauk i instytutów badawczych, które zaczęły powstawać w Europie dopiero dwa wieki później.