MUZYKA PIERWOTNA
Hipotezy na temat powstania muzyki:
Skąd pochodzi i kiedy powstała muzyka? W XIX wieku zaczęto, więc snuć różne przypuszczenia, a nawet budować naukowe hipotezy na temat powstania muzyki. Istniało ich wiele. Niektóre hipotezy mówiły, że muzyka wywodzi się ze śpiewu ptaków naśladowanego potem przez ludzi. Inne, że z naśladownictwa głosów zwierząt podczas polowań lub z dźwięków wydawanych przez człowieka w celach porozumiewawczych, ostrzegawczych, sygnalizacyjnych. Była też hipoteza mówiąca o tzw., prakrzyku, który człowiek wydawał w stanach pobudzenia emocjonalnego. Wiele hipotez wywodziło muzykę z procesów pracy i z zabiegów magicznych,
z rytmu ruchów ciała ludzkiego. Muzyka jest, bowiem związana zarówno z ruchem motorycznym ludzkiego ciała, który jest wymierny i sprawdzalny, tak jak odgłosy przyrody, z którymi muzyka ma zauważalną łączność -jak i z zupełnie niewymiernymi, jednostkowymi i niedookreślonymi zjawiskami, jakimi są uczucia
i wyobraźnia ludzka. Byli też tacy którzy uważali że muzyka pochodzi z rytmu ludzkiego ciała albo od bogów.
Rola i funkcje muzyki
Muzyka mogła służyć pobudzeniu człowieka lub uspokojeniu, przeniesieniu go
w stan biernej kontemplacji. Miała magiczną moc w rękach kapłanów czy czarowników. Mogła być formą oddziaływania na innych; używano jej do wzbudzenia określonych stanów emocjonalnych. Służyła różnym celom : obrzędom , zabawie, pracy zbiorowej, wojnie, kultom, magiom. Pełniła funkcję obrzędową , informacyjną i komunikacyjną . Wykorzystywano ją w celach porozumiewawczych, ostrzegawczych , sygnalizacyjnych.
Muzyka pierwotna
Pierwotna muzyka to - śpiew. Człowiekowi towarzyszyła przy pracy, pomagała odpocząć, wprowadzała w stan euforii, a nawet transu hipnotycznego. Dla wojowników był zachętą do walki, dla szamanów - magicznym zaklęciem,
a wszystkim pozostałym dodawał sił witalnych. Śpiewając człowiek klaskał, tupał nogami, klepał się po ciele, wywołując tym najprostsze efekty akustyczne podkreślające rytm. Później zaczął sięgać po przedmioty, które zaczęły wydawać rozmaite dźwięki, np. drewienka, puste tykwy wypełnione kamyczkami, zawieszał też bransolety wokół kostek, kolan czy szyi, żeby grzechotały podczas ruchu.
Pierwsze instrumenty to instr. perkusyjne. Powstał też pierwszy pierwotny instrument strunowy.
MUZYKA STAROŻYTNA - ok. 4000 lat przed Chrystusem - 476 r. Po Chr.
W świecie antycznym wysoki poziom kultury muzycznej reprezentowały duże
i znaczące wówczas cywilizacje: Chiny, Indie, Egipt, Mezopotamia, Grecja, Rzym.
Starożytne Chiny
Chińska muzyka i kultura są nie tylko najstarsze , ale i najbardziej osobliwe. Są silnie związane
z religią i filozofią . Wierzono w nadprzyrodzone siły i wychowawcze znaczenie muzyki , dlatego otaczano ją kultem. Zadaniem jej było wprowadzić w odpowiedni nastrój spokoju. Dlatego zakazywano grać i śpiewać melodie zagrzewające do walki. W śpiewie mowa miała większe znaczenie niż melodia. Podstawą systemu muzycznego jest pentatonika , czyli skala 5- stopniowa (c,d,e,g,a) wg, której Chińczycy tradycyjnie stroją instrumenty. W muzyce dużne znaczenie miała symbolika (np. dzwony były symbolem zachodu słońca). Szczególnym zainteresowaniem cieszyła się muzyka instrumentalna.
Indie
O wcześniejszej muzyce indyjskiej niewiele wiadomo i cała dzisiejsza wiedza o niej oparta jest na wnioskach wysnuwanych z jej obecnego stanu. W interesie dawnych kapłanów leżało, aby teoretyczne zasady muzyki pozostawały nieznane. Muzyka indyjska uważana jest za świętość , dlatego przez długie wieki kapłani jej strzegli przed profanacją. W muzyce indyjskiej istniały dwa style wykonawcze: rigvedy - przeznaczony na dzień i samavedy -przeznaczony na dni świąteczne. Taniec miał ścisły związek z obrzędami religijnymi. Mogły go wykonywać w świątyni tylko specjalnie do tego przygotowane kapłanki. Taniec miał za zadanie łączyć z boskością.
Mezopotamia
Kultura ta była bardzo bogata i wywarła ogromny wpływ na kultury całego świata starożytnego.
Muzyka związana była z ceremoniałami religijnymi. Wierzono, że między mikro-,
a makrokosmosem istnieje harmonia Instrumentom przypisywano magiczny wpływ na człowieka. Wysoki poziom kultury technicznej , a zwłaszcza obróbki metali , umożliwił udoskonalenia w budowie instrumentów, np. wynalazek progów na gryfach instrumentów strunowych. Do strunowych instrum można zaliczyć: lirę, harfę; do dętych: piszczałki, trąbki i podwójne szałamaje. Warto zapamiętać, że już
w Mezopotamii kształcili się zawodowi muzycy, którzy dzięki muzyce zarabiali na życie.
Egipt
Kultura egipska jest jedną z najwcześniejszych. Na podstawie płaskorzeźb
i malowideł ściennych można przypuszczać , że istniał taniec. Na instrumentach grali mężczyźni lub damy z wyższego towarzystwa. Muzyka początkowo miała charakter spokojny . W późniejszym okresie stała się bardziej żywiołowa. W Egipcie istniał zawód muzyka. Zachowały się z dawnych czasów znaleziska przedstawiające instrumenty i muzyków , zachowały się także instrumenty: harfy, liry, lutnie, gitary, flety, piszczałki, trąby, oraz instrumenty perkusyjne.
Grecja
Na kulturę muzyczną Grecji złożyło się wiele różnych kultur: Egiptu, Małej Azji. Wiedza na temat muzyki gr. jest znikoma i fragmentaryczna. Zachowało się bowiem niewiele antycznych zabytków dokumentujących dokonania. Są to m.in.: zapisy starogreckich kompozycji (2 hymny ku czci Apollina wykryte na ścianie skarbca ateńskiego w Delfach ok.II w.p.n.e.), traktaty o muzyce, utwory literackie z opisami muzyki. To były podstawy do twego aby uznać ją za znaczącą dla późniejszej muzyki europejskiej.
Muzyka była nierozłącznie związana z poezją i tańcem - był to idealny środek przekazu. Takie połączenie sztuk to SYNKRETYZM.
Grecy wierzyli, że muzyka pochodzi od bogów. Sztuka grecka , a więc i muzyka wywarły ogromny wpływ na kulturę europejską. Nie tylko sam wyraz „muzyka” pochodzi z greckiego , ale również inne terminy, np. melodia, rytm, harmonia , gama, chór , kanon, homofonia itd. W antycznej Grecji rozwinęła się bogato teoria muzyki . Powstał system dźwiękowy - skale, którym Grecy przypisywali poszczególnym skalom określone cechy oddziaływania na ludzi. Uważano że posiada pewną siłę oczyszczającą zwaną katharsis.
Muzyka grecka nie była tylko śpiewana czy tańczona. Wykonywana była również
z towarzyszeniem instrumentów : lira, kitara - szarpane, aulos , syrinx, flety - dęte.
Już w Grecji starożytnej pojawiła się muzyka chóralna, a to za sprawą teatru (IV - I wpne), a także formy muzyczne takie jak: elegie, pieśni, ody, hymny, pieśni pochwalne na cześć Dnionizosa (zw.dytyramby). Cały dorobek starożytnej Grecji miał ogromny wpływ na dzieje muzyki w późniejszych epokach.
Rzym
Rzymianie przejęli od Grecji kulturę muzyczną i teorie, a także kilka instrumentów. Rozwinęła się muzyka wojskowa, a dzięki temu również instrumenty dęte blaszane. W przeciwieństwie do Grecji , gdzie muzyka miała znaczenie etyczno- wychowawcze, w Rzymie ma funkcję głównie rozrywkową oraz komiczną. Rzymianie odnosili się lekceważąco do tańca, uważając że jest to tania, niewyszukana rozrywka, taka sama jak cyrk czy walki gladiatorów. Jednak to właśnie oni mają swój wkład w rozwój tańca - jest nim pantomima - forma przedstawienia dramatycznego w którym słowo zastępuje gest i słowo.
W śpiewie stosowano rytmikę poetycką czyli głosek długo- i krótkobrzmiących (trochej, jamb, amfibrach, daktyl, spondej). Ich długość zależała od tempa.
2