Biernat z Lublina, Ezop, 6 - 10 pierwszych bajek, oprac. Izabela Burek
6. „Zwyczaj łatwe rzeczy czyni” - Postacie: liszka, lew
Forma:
Bajka, 8-zgłoskowiec, 4 zwrotki 4-wersowe, o rymach kolejno: aaaa, abaa, abcc (niedokładne), ccdd.
Treść:
Liszka, gdy po raz pierwszy zobaczyła lwa, zemdlała ze strachu tak, że ledwo udało jej się przeżyć. Gdy zobaczyła go po raz kolejny, też się przestraszyła, choć już mniej. Przy trzecim spotkaniu z lwem przestała się go obawiać
i rozmawiała z nim, jakby się od zawsze znali.
Morał:
Wszystkie rzeczy, których się obawiamy, oswajane przestają być nam straszne. Niestety tak to już mamy, że boimy się rzeczy nadzwyczajnych,
a tymi pospolitymi wcale się nie przejmujemy.
7. „Złemu się nie wymówisz” - Postacie: kot, kur
Forma:
Bajka, 8-zgłoskowiec, 7 zwrotek 4-wersowych, o rymach kolejno: aabb, ccdd, eeff, gghh, xxoo, llmm, nnpp.
Treść:
Kot upolował kura na śniadanie i chciał znaleźć powód, by przekonać kura,
że złapał go za jakieś przewinienie. Przypisywał mu swawolność: „Przecz tak w nocy wołasz/ A dobrym ludziom spać nie dasz?”. Zwierzę zaczęło się usprawiedliwiać tym, że piejąc, oddziela noc od dnia i budzi ludzi do pracy. Kot wypomniał mu więc, że działając w ten sposób budzi także matki i siostry, które mogłyby spokojnie jeszcze pospać. Kogut szuka swojego pożytku
w zapładnianiu kur i tym stara się przekonać kota. Ten puszcza mimo uszu jego słowa i mówi, że jeść coś musi.
Morał:
Żadne mądre słowa nie przekonają źle nastawionej do ciebie osoby.
8. „Radnicy k swemu pożytku” - Postacie: liszka, gromada liszek
Forma:
Bajka, 8-zgłoskowiec, 8 zwrotek 4-wersowych, o rymach kolejno: aabb, aacc, aa (niedokładne)dd, gghh, llmm, xxoo, ttpp, jjii.
Treść:
Liszka, gdy trafiła w pułapkę, tak się szarpała, że urwała sobie przez przypadek ogon. Gdy chodziła pośród swoich, wstyd jej było hańby, a życie jej mało już było warte. Zebrała więc naradę, coby być podobna do innych, taką dała pozostałym liszkom radę: „Siostry miłe posłuchajcie!/ Po ogonach nic nie macie;/ Dobrze byście udziałały,/ Iżbyście je porzezały:/ I byłybyście cudniejsze,/ I ku biegu pośpieszniejsze;/ Bowiem ogon prozne brzemię,/ Rozwlecze się jako ślemię.
Na co jedna z gromady odpowiedziała jej w mieniu pozostałych liszek,
że: dziękują za dobre rady, ale pomysł ten im się nie podoba. Bycie bez ogona szkodzi, więc ta liszka nie daje rady pozostałym z dobroci lecz z nienawiści (źle im życzy). Zauważa także, że pogryzłyby się pewnie, gdyby zdecydowały się pozbyć swoich ogonów.
Morał:
Zdarza się czasem rada, która płynie prosto z miłości, a w rzeczywistości przepełniona jest chytrością. Strzec się mamy osób, które dają rady, bo mogą się w tym upatrywać pożytku dla samych siebie.
9. „Pewnego dla niepewnego nie opuszczaj” - Postacie: rybak, ryba
Forma:
Bajka, 8-zgłoskowiec, 5 zwrotek 4-wersowych, o rymach kolejno: aabb, ccdd, eeff(niedokładne), xxoo, gghh.
Treść:
Rybak rozrzucił sieci na jeziorze, w nadziei, że coś złowi, skoro zawsze w tym miejscu mu się udawało. I tym razem także udało mu się złowić, ale tylko jedną młodą sztukę. Ona do niego przemówiła, czy nie mógłby jej wypuścić, skoro jest taka mała i zaczekać, aż urośnie, bo gdy ją potem złapie, będzie miał z niej większy pożytek. Odpowiedział jej: „(…) Rozumu bych nie miał,/ Bych w niepewne rzeczy dufał./ Wolę cię małą, trzymając,/ Niż dziesięć wielkich pływając.”.
Morał:
Gdy masz coś pewnego, trzymaj się tego. Tylko szaleni odpuszczają.
10. „Od złego dobrodziejstwa nie czekaj” - Postacie: liszka, tarń (cierń)
Forma:
Bajka, 8-zgłoskowiec, 5 zwrotek 4-wersowych, o rymach kolejno: aabb, ccdd, eeff, xxoo, gghh.
Treść:
Liszka zbliżyła się do płotu, bo chciała go przeskoczyć. Wspięła się na cierń
i strasznie poraniła sobie nogi. Skarżyła się więc: „Jam się ku tobie skłoniła,/ Bych prześpieczna zdrowia była,/ A otoś mię tako zdradził,/ Iżeś mi nogi poranił.”. Cierń odpowiedział jej, że gdziekolwiek by go nie dotknęła, się by zraniła. Myślał, że ona o tym wiedziała, nim się na niego wspięła.
Morał:
Nie oczekuj dobra od rzeczy, która z przyrodzenia jest zła. Nie uczyni ona nic dobrego, bo nie może. Nie jest do tego stworzona.
1