33. Księga Psalmów: psalmy 1-10, oprac. Justyna Szuszkiewicz

PSALM 1

SZCZĘŚCIE SPRAWIEDLIWYCH, ZGUBA BEZBOŻNYCH

¹Błogosławiony człowiek,
który nie idzie za radą bezbożnych,
nie wkracza na drogę grzeszników
i nie przebywa w towarzystwie szyderców,
²lecz raczej upodobał sobie bojaźń Jahwe,
a nad Jego Prawem rozmyśla dniem i nocą.
³Podobny jest do drzewa
zasadzonego nad strugami wód,
które przynosi owoc w swoim czasie
i którego liście nie więdną.
Szczęści mu się też we wszystkim,
czego się podejmie.

⁴Nie tak [się dzieje] z bezbożnymi:
podobni są do plew,
które wiatr rozwiewa.
⁵Tak więc bezbożni nie ostoją się w sądzie
ani grzesznicy w zgromadzeniu sprawiedliwych;
⁶Jahwe bowiem czuwa nad drogą sprawiedliwych;
droga bezbożnych natomiast prowadzi do zguby.

Jest to pieśń dydaktyczna, wyrażająca wiarę w sprawiedliwą odpłatę za postępowanie człowieka. Stanowi ona wstęp do całego Psałterza. Nie sposób jednak ustalić dokładnie czasu jej powstania ani określić, kiedy została umieszczona na czele całego zbioru. Nie zawsze uważano ją za odrębny Psalm, toteż w niektórych rękopisach Dz 13,33 Psalm 2 cytowany jest jako Psalm 1.

1. Bezbożnymi nazywani są Izraelici, którzy sprzeniewierzyli się Prawu Bożemu i obyczajom ojców. Wyraz „szyderczy” jest tu użyty w sensie religijnym; oznacza on ludzi, którzy wprawdzie wierzą w Boga, ale postępują tak, jak gdyby nie istniał. Słowo „szydercy” występuje w Psałterzu tylko w tym miejscu, natomiast często spotyka się je w Księdze Przypowieści.

2. Bezustanne studiowanie Prawa Mojżeszowego (Tory), spisanego z natchnienia Bożego, pozwala coraz lepiej poznać wolę Bożą i stosować Siudo niej. Późniejsi rabini, jak i członkowie qumrańskiej sekty sadokitów, przywiązywali wielką wagę do studiowania Tory.

3. W czasie długotrwałej suszy, jaka nieraz nawiedza Palestynę, drzewa owocowe marnieją. Te jednak, które rosną nad wodą, zachowują świeżość i wydają owoce. Podobnie człowiek, który żyje według Prawa Bożego, cieczy się powodzeniem w życiu. Obraz ten jest prawdopodobnie zapożyczony z Jr 17,5-8.

4. 
   Dla oczyszczenia ziarna z plew podrzucano je łopatą w górę, aby wiatr oddzielił plewy od ziarna. Jak plewa porwana przez wiatr ginie bezpowrotnie, tak też zginie grzesznik.

Jest rzeczą wątpliwą, czy Autor ma na myśli dzień sądu, który Prorocy nazywali „dniem Jahwe” i który ma nadejść w czasach ostatecznych. Chodzi tu może raczej o sąd, jaki Bóg nieustannie sprawuje nad światem. Z wyroku Bożego grzesznicy podlegają karze przedwczesnej śmierci, sprawiedliwi zaś cieszą się długim życiem.

Psalm2

TRYUMF MESJASZA NAD NARODAMI

¹Czemuż to narody wszczynają niepokój,
a ludy knują daremne zamysły?
²Królowie ziemscy jednoczą się,
a książęta wspólnie się zmawiają
przeciw Jahwe i Jego Pomazańcowi:
³„Zerwijmy ich więzy,
odrzućmy od siebie ich pęta!”

⁴Ten, który ma siedzibę w niebie, śmieje się,
Pan drwi sobie z nich.
⁵Potem [jednak] przemawia do nich w swym gniewie,
w swym uniesieniu przyprawia ich o przerażenie:
⁶„To ja ustanowiłem mego króla
na Syjonie, mojej świętej górze!”

⁷Chcę [wam] oznajmić dekret Jahwe.
Jahwe rzekł do mnie:
„tyś moim synem,
Ja dziś zrodziłem ciebie.
⁸Zażądaj ode mnie,
a dam ci w dziedzictwo narody
i krańce ziemi w twoje posiadanie!
⁹Zdruzgocesz je żelazną maczugą,
roztrzaskasz jak gliniane naczynie”.

¹⁰A przeto, królowie, bądźcie rozważni,
przyjmijcie przestrogę, sędziowie ziemi!
¹¹Służcie Jahwe w bojaźni
i całujcie z drżeniem Jego stopy!
¹²W przeciwnym razie może się unieść gniewem,
a wtedy droga wasza doprowadzi was do zguby.
Zaprawdę, łatwo może zapłonąć gniewem!
Błogosławieni wszyscy,
którzy u Niego szukają ucieczki.

Narody świata powstają przeciwko Jahwe i przeciwko królowi, którego ustanowił na Syjonie (w. 1-3). Jahwe przewyższa ich jednak swą potęgą (w. 4-6). Król na Syjonie jest synem Jahwe , toteż otrzyma od Niego władzę nad całym światem (w. 7-9). Psalmista wzywa przeto władców ziemskich, by się podporządkowali Jahwe, jeżeli chcą uchronić się od zguby (w. 10-12). Treść Psalmu może się odnosić w całej pełni tylko do mesjańskiego króla przyszłości.

1-2. Wiersze te są w Dz 4,25n cytowane jako wypowiedź Dawida o Chrystusie. - Pomazańcem Jawhe był każdy król; w szczególniejszy sposób jednak ten tytuł odnosi się do Chrystusa-Mesjasza.
3. Są to słowa obcych królów pragnących się wyzwolić spod panowania Jahwe i ustanowionego przez Niego króla.
4-5. Jahwe rezyduje wprawdzie również na Syjonie (PS 132,13n) w swej Świątyni, przede wszystkim jednak w niebie. Już to samo dowodzi Jego wyższości nad królami ziemskimi, dlatego może ich sobie lekceważyć, gdy Mu się przeciwstawiają. Ponieważ jednak występują również przeciwko królowi na Syjonie, ostro ich karci.
6. Jahwe zapewnia buntowników, że król otrzymał swą władzę od Niego samego. Niektórzy, idąc za LXX, poprawiają tekst, uważając słowa wiersza za wypowiedź króla.
7. Teraz dopiero przemawia król. Władcy starożytnego Wschodu powoływali się często na swe rzekomo boskie pochodzenie. W Izraelu jednak król nie był uważany za syna Jahwe w dosłownym znaczeniu; sprzeciwiałoby się to pojęciu duchowości Boga. Użyta tu formuła, oparta niewątpliwie na wzorach obcych, oznacza więc przekazanie władzy królewskiej, przy czym słowo „dziś” odnosi się do dnia wstąpienia króla na tron. Władza jego ma się jednak rozciągnąć na cały świat, podobnie jak władza samego Jahwe, jak o tym wyraźnie świadczą wiersze następne. Takiej zaś władzy nie posiadał nawet wielki król Dawid. Dopiero w przyszłości miał ją posiąść Król-Mesjasz. Toteż Dz 13,33 i Hbr 1,5; 5,5 odnoszą słowa tego wiersza do Chrystusa. Podobnie tradycja żydowska, wyrażona w Talmudzie, odnosi je do Mesjasza.
8. Idea królestwa uniwersalnego jest w księgach biblijnych częściej wyrażona, zwłaszcza u Proroków.
9. Oporni zostaną zmuszeni siłą do posłuszeństwa. - Maczuga drewniana z żelazną głowicą była bronią pasterzy; posługiwano się nią także w bitwie (2 Sm 23,21). Jako ozdobnie wykonane berło stała się z czasem symbolem władzy.
10. Sędziami nazywano w Izraelu często przywódców ludu.
11-12. Uległość względem Jahwe jest także uznaniem Jego Pomazańca. Całowanie stóp jest wyrazem hołdu i bezwzględnego poddaństwa. Tłumaczenie drugiej części w. 11 opiera się jednak na tekście poprawionym.

Psalm3

UFNA MODLITWA W CZASIE PRZEŚLADOWANIA


¹Psalm Dawida - gdy uchodził przed swym synem Abszalomem.

²O Jahwe, jakże liczni są moi przeciwnicy,
jakże wielu powstało przeciwko mnie!
³Wielu mówi o mnie:
„Nie ma dla nikogo pomocy u Boga”.

⁴A jednak Ty, o Jahwe, jesteś mi puklerzem,
Tyś moją chwałą,
Ty mi podnosisz głowę!
⁵Donośnym głosem wołam do Jahwe,
a On mi odpowiada ze swojej świętej góry.

⁶Kładę się do snu i zasypiam,
i znów się budzę,
bo Jahwe jest mi podporą.
⁷Nie boję się tysięcy tego tłumu,
który mnie zewsząd osaczył.

⁸Powstań, o Jahwe,
bądź mi obroną, Boże mój!
Ty wymierzasz policzki wszystkim moim wrogom,
kruszysz zęby bezbożnych.
⁹U Jahwe jest wybawienie.
Błogosławieństwo Twoje [niech zstąpi] na Twój lud!

Zwracający się do Jahwe znajduje się w ciężkim położeniu, bo jest prześladowany przez wrogów. Nie rozpacza jednak, lecz pokłada całą swą nadzieję w Bogu. Według tytułu (w. 1) chodziłoby tu o bunt Abszaloma i jego zwolenników przeciwko Dawidowi (2 Sm 15-18). Niebezpieczeństwo grożące prześladowanemu jest jednak przedstawione tak ogólnie, że słowa Psalmu można odnieść do każdej innej, podobnej sytuacji. Ze względu na w. 6 nazywa się go czasem modlitwą poranną.

1. Nie można wykluczyć autorstwa Dawidowego tego Psalmu; treść jego nie jest bowiem sprzeczna z tym, co o buncie Abszaloma podaje 2 Sm 15-18. Brak w nim jednak wyraźniejszych wzmianek, które by potwierdziły uwagę zawartą w w. 1.
2-3. Prześladowany znajduje się w wielkim niebezpieczeństwie. W mniemaniu wrogów położenie jego jest wręcz beznadziejne.
4. Puklerz jest obrazem opieki Bożej, często stosowanym w Psalmach. Psalmista ufa niezachwianie, że Bóg przywróci mu chwilowo utraconą chwałę i pozwoli znowu - po zwycięstwie - stanąć z podniesioną głową przed swymi przeciwnikami.
5. Na świętej górze, tj. na Syjonie, znajdowała się za czasów Dawida Arka Przymierza (1 Krl 8,1); przeniesiono ją później do Świątyni zbudowanej na wzgórzu, które również objęto nazwą świętej góry Syjon. Wiersz ten nie rozstrzyga więc kwestii czasu powstania Psalmu.
6. Psalmista pokłada tak wielką ufność w Bogu, że zasypia spokojnie, chociaż w czasie snu jest bezbronny wobec swych wrogów.
7. W tekście hebrajskim podana jest liczba dziesięciu tysięcy, która jednak oznacza tu tylko ogólnie, z pewną przesadą, wielką liczbę nieprzyjaciół.
8. „wymierzasz policzki” - dosł.: uderzasz w szczękę; obraz jest może wzięty z walki z dzikim zwierzęciem.
9. Wiersz ten dodano prawdopodobnie w czasie późniejszym, gdy Psalm był śpiewany podczas nabożeństw publicznych

Psalm 4

MODLITWA W UTRAPIENIU

¹[Uwaga] dla kierownika chóru: przy wtórze lutni; Psalm Dawida.

²Gdy wołam, wysłuchaj mnie,
Boże, sprawiedliwości moja!
Oswobódź mnie z udręki,
bądź mi miłościw
i wysłuchaj mej modlitwy!

³Mężowie, dopókiż chwała moja ma być znieważana!
[Dopókiż] będziecie lgnąć do rzeczy marnych
i uciekać się do kłamstw?
⁴Wiedzcie, że Jahwe wyróżnia tego,
kto jest Mu oddany;
Jahwe mnie wysłucha,
gdy będę wołał do Niego.

⁵Zatrwóżcie się i nie grzeszcie!
Rozważcie to w swych sercach na waszych łożach
i zamilknijcie!
⁶Składajcie nakazane ofiary
i zaufajcie Jahwe!

⁷Wielu jest mówiących:
„Kto sprawi, że [znów] zaznamy szczęścia?”
Wznieść nad nami, Jahwe, światłość Twego oblicza!
⁸Ty wlewasz w me serce radość
większą nad tę, jaka panuje pośród tych,
co mają pod dostatkiem zboża i wina.
⁹Spokojnie kładę się do snu
i natychmiast zasypiam,
ponieważ Ty, o Jahwe,
pozwalasz mi bezpiecznie odpoczywać,
nawet gdy nie jestem sam.

Mimo trudnej sytuacji w kraju Psalmista nie traci nadziei w pomoc Bożą. Tych zaś, którzy naśmiewają się z jego pobożności, a sami źle postępują, napomina, by się nad sobą zastanowili, przestali grzeszyć i zaufali Bogu. Autor nawiązuje do współczesnych sobie wydarzeń, trudno jednak ustalić, o jakie wydarzenia tu chodzi. Psalm jest odmawiany jako modlitwa wieczorna w pacierzach kapłańskich.
2. „Boże, sprawiedliwości moja” - tj. który mnie chronisz przed niesprawiedliwością ludzką; podobne znaczenie ma wyrażenie „Bóg, mój Wybawiciel” (Ps 18,47; 25,5).
3. Chwałą Psalmisty jest Jahwe. Autor zwraca się prawdopodobnie do zamożnych rodaków, którzy ubiegają się jedynie o bogactwo, a nie dbają o Prawo Boże, o nim samym zaś szerzą kłamliwe wieści i naśmiewają się - być może - z jego pobożności. Sens wiersza nie jest jednak jasny, a tekst jest niepewny.
5. Spokojne zastanowienie się nad sobą doprowadzi grzeszników do uznania, że źle postępują i obudzi w nich bojaźń Bożą. - Milczenie jest wyrazem czci wobec Boga.
6. Chodzi tu albo o ofiary odpowiadające przepisom rytualnym, albo też raczej o ofiary w znaczeniu duchowym, tj. o ukorzenie się przed Bogiem i poprawę życia. Przenośne znaczenie pojęcia ofiary występuje w Psalmach dość często.
7. „światłość […] oblicza” Bożego oznacza pomoc Bożą.
8. Bogate żniwa są przysłowiowym źródłem radości, zwłaszcza po okresie niedostatku. Bez porównania większą radość odczuwa Psalmista, gdy sobie uświadamia, że Jahwe nie wypuszcza go ze swej opieki.
9. Przeświadczenie, że Bóg nad nim czuwa, jest tak głębokie, iż czuje się bezpiecznym w każdej okoliczności.

Psalm 5

MODLITWA W CZASIE OFIARY PORANNEJ

¹[Uwaga] dla kierownika chóru: przy wtórze fletów;
Psalm Dawida.

²Nakłoń ucha na me słowa, Jahwe,
zważ na moje westchnienia;
³słuchaj mego głośnego wołania,
Królu mój i Boże mój!
Do Ciebie przecież się modlę.
⁴Jahwe, Ty od rana słuchasz mego głosu;
[już od samego] rana zanoszę do Ciebie modły
i trwam w oczekiwaniu.

⁵Zaprawdę, nie jesteś Bogiem,
który by upodobał sobie nieprawość;
zły człowiek nie śmie z Tobą obcować,
⁶głupcy nie ostoją się przed Tobą.
Ty nienawidzisz wszystkich złoczyńców,
⁷gotujesz zgubę kłamcom.
Jahwe czuje odrazę
do człowieka żądnego krwi i do oszusta.

⁸Ja natomiast z wielkiej Twojej łaskawości
śmiem przyjść do Twego Domu
i oddać Ci pokłon przed Twoim świętym Przybytkiem,
zdjęty bojaźnią przed Tobą.
⁹Prowadź mnie, Jahwe, w Twej sprawiedliwości
ze względu na mych wrogów;
wyrównaj przede mną swą drogę!

¹⁰Bo w ustach ich nie ma szczerości,
a serce ich jest pełne przewrotności.
Ich gardło to otwarty grób,
a język jest im narzędziem obłudy.
¹¹Nie daruj im ich winy, Boże,
niech ich własne knowania
będą im przyczyną upadku.
Odtrąć ich z powodu licznych ich zbrodni,
wszak zbuntowali się przeciwko Tobie!

¹²Wszyscy natomiast,
którzy u Ciebie szukają obrony,
niech się radują i niech się zawsze weselą;
niechaj ci znajdą radość w Tobie,
którzy miłują Imię Twoje.
¹³Bo Ty, o Jahwe, błogosławieństwem darzysz sprawiedliwego,
niby tarczą otaczasz go łaskawością swoją.

Modlący się kieruje prośbę do Boga prawdopodobnie na dziedzińcu Świątyni (w. 8), w czasie ofiary porannej (w. 4). Pomny świętości Jahwe, który nienawidzi zła (w. 5-7), prosi o wytrwanie w sprawiedliwości (w. 8-9), o ukaranie grzeszników, którzy są jego wrogami (w. 10-11), i o błogosławieństwo dla sprawiedliwych (w. 12-13).

1. Zamiast „flety” niektóre stare przekłady mają „dziedzictwa; wyraz ten był może początkowym słowem pieśni, na której melodię Psalm miał być śpiewany.
3. Modlący się powołuje się na to, że jest poddanym Jahwe-Króla; z tego tytułu ma więc pewne prawo spodziewać się Jego opieki.
4. O obowiązku modlitwy porannej wspomina po raz pierwszy Józef Flawiusz (Antiq. IV, 8,13); zwyczaj jej odmawiania jest jednak starszy. Godziny poranne uchodziły za szczególnie odpowiedni czas na modlitwę. W nadziei, że prośby jego będą wysłuchane, Psalmista czeka cierpliwie na pomoc Bożą. - Zamiast: „zanoszę do Ciebie modły” można by także tłumaczyć: „chcę złożyć Ci ofiarę”; użyty tu czasownik hebrajski „przygotować się” może oznaczać również czynności przygotowawcze przed złożeniem ofiary.
5-7. Ponieważ Jahwe z istoty swej jest święty, nie może mieć upodobania w grzesznikach. Tylko sprawiedliwi mogą z Nim obcować, tj. korzystać u Niego z prawa gościnności; jako goście cieszą się jego przyjaźnią i mają zapewnioną Jego opiekę. Grzesznicy wprawdzie również przychodzą do Świątyni, ale nie znajdują łaski u Boga. Pismo św. Nazywa ich często „głupcami”.
8. Psalmista uświadamia sobie, że przyjaźń swoją z Jahwe zawdzięcza jedynie Jego łaskawości; zbliża się też do Niego z bojaźnią. Postawa jego różni się więc od tej, jaka cechowała faryzeuszów. - Podczas modlitwy zwracano się zawsze w stronę Świątyni.
9. Przeciwnicy sprawiedliwego cieszyliby się, gdyby zboczył z drogi sprawiedliwości, narażając się przez to na nieszczęście. Dlatego Psalmista prosi Boga o pomoc w utrzymaniu się na właściwej drodze i o usunięcie z niej wszelkich przeszkód.
10. Podobnie jak wydobywa się zaduch z otwartego grobu, w którym znajdują się zwłoki, tak z gardła bezbożnych wrogów wychodzą słowa budzące wstręt i odrazę.
11. Wrogowie Psalmisty występują nie tylko przeciwko niemu, lecz także przeciwko samemu Bogu. Dlatego powinna ich spotkać zasłużona kara.
12. Imię Boże oznacza według biblijnego sposobu mówienia samą osobę Boga.

Psalm6

MODLITWA W CIERPIENIU

¹[Uwaga] dla kierownika chóru: na instrumenty strunowe; w oktawie; Pdalm Dawida.

²Nie karz mnie, Jahwe, w swym gniewie,
nie strofuj mnie w uniesieniu!
³Zlituj się nade mną, Jahwe,
bom zdjęty niemocą;
uzdrów mnie, o Jahwe,
bo osłabły członki moje!
⁴A nadto duszę moją ogarnął straszliwy niepokój!
Ty zaś, o Jahwe - dokądże jeszcze…?
⁵Zważ [na mnie], Jahwe, ratuj moje życie,
wspomóż mnie, pomny na swe miłosierdzie!
⁶Po śmierci nikt Cię przecież nie wspomina,
któż miałby Cię sławić w Szeolu?

⁷Omdlewam w moich jękach,
co noc zlewam łzami swoje łoże,
zraszam nimi posłanie.
⁸Oko moje zmętniało z utrapienia,
zestarzałem się pośród wszystkich moich wrogów.

⁹Precz ode mnie, wszyscy nikczemnicy,
bo Jahwe usłyszał głośny mój płacz!
¹⁰Jahwe usłyszał moje błaganie,
Jahwe przyjmie moją modlitwę!
¹¹Niech się zawstydzą i zatrwożą wielce
wszyscy moi przeciwnicy,
niech zawstydzeni oddalą się spiesznie!

Psalm ten jest skargą człowieka doświadczonego przez Boga, prawdopodobnie dotkniętego ciężką chorobą, zagrażającą życiu. Do cierpień cielesnych dołączają się duchowe, zadane mu przez przeciwników, którzy widocznie szydzą z niego, przedstawiając jego położenie jako karę Bożą. Prosi przeto Boga o zmiłowanie, w głębokim przekonaniu, że dostąpi łaski uzdrowienia i zatriumfuje nad swymi wrogami. Psalm ten jest pierwszym z tzn. siedmiu Psalmów pokutnych, choć brak w nim wyraźnego wyznania winy.

1. W oktawie - dosł.: według ósmej. Nie wiadomo, czy znaczy to „według ósmej melodii”, czy „według ósmej tonacji”, czy też „ w niższej oktawie”.
2. Modlący się dostrzega w swym cierpieniu karzącą ręką Bożą; wydaje się więc, że nie uważa się za niewinnego. Prosi jednak Boga, by nie kierował się sprawiedliwością, lecz miłosierdziem.
3. Przedstawiając swój żałosny stan, cierpiący chce niejako wzbudzić litość u Boga.
4. Cierpienia duchowe mają prawdopodobnie swe źródło w złośliwych przymówkach przeciwników, którzy cieszą się z nieszczęścia chorego. - Po słowach: dokądże jeszcze należy się domyślić: „Będziesz zagniewany?”
6. w Szeolu, tj. w podziemiu, przebywają zmarli, według pojęć ST. Nie mają oni żadnej łączności z Bogiem. Jahwe powinien by więc ze względu na siebie samego zachować nieszczęśliwego przy życiu, by nie utracić wielbiciela swej chwały. Argument ten spotyka się także w innych Psalmach (Ps 30,10; 88,11-14; 115,17n). Ale i Psalmiście zależy na życiu dlatego, że pragnie wysławiać Boga.
7-8. Choroba i zgryzota z powodu wrogiego zachowania się otoczenia, jak i często ronione łzy, przyniosły z sobą przedwczesne oznaki starości.
9 -11. W serce skarżącego się na swą niedolę, pokrzepione modlitwą, wstępuje otucha, wyrosła z przeświadczenia, że Bóg wysłucha jego modlitwy. Pozwala mu to zająć zdecydowaną postawę wobec wrogów, których się teraz już nie obawia. To raczej oni przejmą się lękiem, gdy się przekonają, że Bóg nie patrzy obojętnie na postepowanie człowieka.

Psalm7

SKARGA NIESŁUSZNIE OBWINIONEGO

¹Lamentacja Dawida, którą śpiewał wobec Jahwe z powodu Beniaminity
Kusza.

²Jahwe, Boże mój, u Ciebie szukam obrony.
Bądź mi pomocą przeciwko wszystkim moim prześladowcom
i ratuj mnie,
³by [nieprzyjaciel] nie porwał mnie jak lew
i nie rozszarpał, gdy nie będzie nikogo,
kto by [mnie] ratował.

⁴Jahwe, Boże mój, jeślim się takich spraw dopuścił:
jeżeli niegodziwość przylgnęła do moich rąk,
⁵jeślim przyjacielowi memu odpłacił złem
i ograbił tego, kto bez powodu mnie dręczył -
⁶niech mnie przeciwnik ściga i niech mnie dosięgnie,
niech wdepcze moje życie w ziemię,
a honor mój niech zmiesza z błotem!

⁷Podnieś się, Jahwe, w swoim gniewie,
powstań przeciwko złości moich ciemięzców,
wystąp w mojej obronie!
Wszak postanowiłeś odbyć sąd.
⁸Niech Cię otoczy zgromadzenie narodów;
zasiądź nad nimi na wysokości!
⁹(Jahwe jest sędzią narodów).
Osądź mnie, Jahwe, według mej sprawiedliwości
i według mojej niewinności.
¹⁰Niech wreszcie ustanie przewrotność grzeszników
i niech się okaże moja sprawiedliwość.

Ten, co doświadcza serca i nerki
jest Bogiem sprawiedliwym.
¹¹Puklerzem jest mi Bóg,
Wybawca tych, co prawego są serca.
¹²Bóg poprowadzi rzecz sprawiedliwego
przeciwko temu, który się stale sroży.

¹³Zaprawdę, on znów ostrzy swój miecz,
naciąga swój łuk i mierzy.
¹⁴To przeciw sobie samemu jednak gotuje narzędzia śmierci
i sporządza ogniste strzały.
¹⁵Oto począł nieprawość
i jest brzemienny złem,
a zrodzi podstęp.
¹⁶Wykopał dół i pogłębia go,
ale wpadnie w pułapkę, którą sam zastawił.
¹⁷Na jego własną głowę spadnie nieszczęście, [jakie gotował],
a gwałt, [jaki stosuje], przytłoczy jego własne ciemię.

¹⁸Będę wysławiał Jahwe, bo jest sprawiedliwy,
będę opiewał Imię Jahwe, [Boga] najwyższego.

Obwiniony bezpodstawnie o akty gwałtu, zwraca się Psalmista do Boga z prośbą o obronę przed przeciwnikiem, który nastaje na jego życie (w. 2-3). Zaklinając się, że nie jest winny zarzucanych mu przestępstw (w. 4-6), wzywa Boga, Sędziego świata, by wykazał jego niewinność (w. 7-10a). Wierząc niezachwianie w sprawiedliwość Bożą (w. 10-12), jest przekonany, że nieprzyjaciel jego stanie się w końcu ofiarą własnych knowań (w. 13-17). Lamentacja ta pochodzi prawdopodobnie - przynajmniej w obecnej swej formie - z okresu po niewoli babilońskiej.

1. Tytuł nawiązuje do nieznanego nam wydarzenia z życia Dawida; nie wiadomo, kim był wymieniony tu Kusz. Jest rzeczą wątpliwą, czy chodzi o zdarzenie opisane w 2 Sm 18,21-32.
3. Porównanie napastnika do dzikiego zwierza spotykamy także w Ps 10,9; 17,12; 22,14.22.
4-5. Zaklęcia te są równoznaczne z uroczystą przysięgą; podobna forma przysięgi, bardziej rozbudowana, występuje w Jb 31,5-40. Nie wiadomo, jakie były konkretne zarzuty stawiane obwinionemu przez jego przeciwnika; widocznie były one dobrze znane jego otoczeniu. Odpierając je broni nie tylko swego życia, ale i swego honoru, który jest mu drogi.
7-10a. Uroczysty sąd Boży, którego świadkami były wszystkie narody, ma wykazać niewinność Psalmisty i przynieść mu triumf nad jego wrogami. Niezwykła sceneria tego sądu tłumaczy się nie tylko pewną przesadą poetycką (tym bardziej zrozumiałą, jeżeli spotwarzanym jest sam król Dawid), lecz także przekonaniem, że niecne postępowanie oszczerców uwłacza również samemu Bogu i dlatego powinno być napiętnowane przed całym światem. W w. 9 nie chodzi o absolutną niewinność, lecz tylko w odniesieniu do szerzonych przez wroga oszczerstw.
10b-12. Ufność prześladowanego w pomoc Bożą opiera się na głębokim przeświadczeniu, że Bóg, dla którego nie są tajne nawet najskrytsze myśli i zamiary człowieka, zna niegodziwe zamysły wrogów Psalmisty; jako Bóg sprawiedliwy nie dopuści Jahwe do tego, by ich poczynania uszły im bezkarnie. - Serce i nerki były uważane za siedzibę uczyć i woli.
13-17. Wiersze te w kilku obrazach wyrażają prawdę, że zamierzone i popełnione zło zwraca się ostatecznie przeciwko samemu sprawcy.
13. Podmiotem jest tutaj - i w wierszach następnych - nieprzyjaciel.
14. Strzały owijano niekiedy łatwopalnym materiałem i zapalano przed ich wypuszczeniem, by wzniecić pożar w fortyfikacjach nieprzyjaciela.
15. Nikczemne plany wroga, zmierzające do sprowadzenia nieszczęścia na niewinną ofiarę, spełzną na niczym lub raczej okażą się zgubne dla niego samego.
16. Obraz przysłowiowy, wzięty ze sposobu polowania na grubego zwierza.

Psalm8

STWÓRCA I STWORZENIE

¹[Uwaga] dla kierownika chóru: na melodię „Tłocznie”; Psalm Dawida.

²O Jahwe, Panie nasz,
jakże wspaniałe jest Twoje Imię na całej ziemi!
Chwałę Twoją wysławia się na niebiosach.
³Z ust dzieci i niemowląt uczyniłeś twierdzę
przeciwko swoim wrogom,
by zamknąć usta przeciwnikowi i buntownikowi.

⁴Gdy spoglądam na Twoje niebo,
dzieło Twoich rąk,
na księżyc i gwiazdy,
któreś [na nim] umocował -
⁵czymże jest człowiek, że o nim pamiętasz,
czym syn człowieczy, że o niego się troszczysz?

⁶A uczyniłeś go niewiele mniejszym od Boga,
uwieńczyłeś go chwałą i godnością.
⁷Ustanowiłeś go panem nad dziełami Twoich rąk,
wszystko złożyłeś w jego stóp:
⁸trzody owiec jak i wszelkie bydło,
a nawet dzikie zwierzęta,
⁹ptactwo powietrzne i ryby morskie,
i [wszystko], co sunie po wodnych szlakach.

¹⁰O Jahwe, Panie nasz,
jakże wspaniałe jest Twoje Imię na całej ziemi!

Psalm ten, jeden z piękniejszych pod względem treści i formy, jest hymnem na cześć Stwórcy. Ziemia i niebo, a więc cała natura, głoszą chwałę Bożą (w.2). Nie mogą tego nie dostrzec przeciwnicy Boga (w.3). Człowiek, choć tak mały wobec ogromu dzieł Bożych (w.4n), przewyższa je jednak wszystkie swą godnością, jaką Bóg go obdarzył. Panując nad stworzeniami zajmuje wśród nich stanowisko nieomal boskie (w.6-9). Autor kończy swą pieśń tymi samymi słowami uwielbienia, jakimi ją rozpoczął (w.2.10).

2. Imię Jahwe oznacza samą istotę Boga, w szczególności też Jego potęgę i chwałę. - Drugie zdanie tego wiersza jest różnie tłumaczone. Autor ma zapewne na myśli hołd, jaki składają Bogu istoty niebieskie.
3. Natura ludzka sama w sobie już oddaje Bogu cześć. Przejawia się to najbardziej w sposobie, w jakim dziecko reaguje na otaczającą je rzeczywistość, w jego zachwytach nad intuicyjnie poznanym pięknem, w jego szczerym podziwie dla większości Boga i w jego pierwszych odruchach niekłamanej pobożności. Przeciwnicy Boga i bezbożni bluźniercy muszą zamilknąć wobec tych wyrazów chwały, jakiej On doznaje. W Mt 21,16 wiersz ten odniesiony jest do radosnych okrzyków dzieci w czasie triumfalnego wjazdy Chrystusa do Jerozolimy.
4. Gwieździste niebo przedstawia w Palestynie szczególnie piękny widok.
5. Pytanie to jest wyrazem głębokiej pokory. Wobec bezmiaru nieba człowiek czuje się zaledwie drobnym pyłkiem, a jednak Stwórca opiekuje się nim.
6-9 . Zamiast: od Boga (w.6) tekst hebrajski pozwala też tłumaczyć: „od aniołów” jak czytamy w LXX i Vg. Wiersze te są niewątpliwie nawiązaniem od Rdz 1,26-28, gdzie jest mowa o stworzeniu człowieka „na wyobrażenie Boga”. W NT w 5-7 stosowane są do Chrystusa (Hbr 2,6-8; ).

Psalm9

MODLITWA DZIĘKCZYNNA PO ZWYCIĘSTWIE NAD WROGIEM

¹[Uwaga] dla kierownika chóru: na melodię „Śmierć synowi”; Psalm Dawida.

²Chwalić Cię będę, o Jahwe, z całego serca,
będę opowiadał o przedziwnych dziełach Twoich!
³Weselić się będę i radować Tobą,
i śpiewać ku chwale Imienia Twego, Najwyższy!
⁴Bo nieprzyjaciele moi pierzchnęli,
potknęli się i zniknęli sprzed Twego oblicza.

⁵Ty pokierowałeś mają sprawą i wyrokiem,
zasiadłeś na tronie jako sędzia sprawiedliwy.
⁶Pobiłeś narody, pogromiłeś bezbożnego,
wymazałeś ich imię na wieczne czasy.
⁷Zamilkły miasta [ zamienione] w wieczyste ruiny,
zgnębiłeś wroga i pamięć po nim wygasła.
Oni […]
⁸Jahwe natomiast panuje na wieki;
ustawił swój tron, by sprawować sąd.
⁹On sądzi świat sprawiedliwie,
wydaje słuszne wyroki na narody.

¹⁰Tak więc Jahwe jest twierdzą dla uciśnionych,
ucieczką w czasach utrapienia.
¹¹Wyznawcy Twego Imienia mają ufność w Tobie,
bo nie opuszczasz tych, co Cię szukają, Jahwe.
¹²Śpiewajcie na cześć Jahwe, którego siedzibą jest Syjon,
głoście wśród narodów wielkie dzieła Jego!
¹³Bo On, mściciel krwi, pamiętał o nich,
nie zapomniał krzyku udręczonych.
¹⁴Jahwe okazał mi łaskę;
wejrzał na mą niedolę [zgotowaną mi] przez wrogów,
On, który mnie wybawił od bram śmierci.
¹⁵Dlatego opowiadać będę wszystkie Twoje sławne czyny
w bramach córy Synoju i będę się radował z Twojej pomocy.

¹⁶Narody stoczyły się w dół, który same wykopały,
w sidłach, które zastawiły, uwięziła ich noga.
¹⁷Jahwe objawił się i dokonał sądu:
bezbożny zaplątał się w dzieło własnych rąk.

¹⁸Niechaj bezbożni będą strąceni do Podziemia,
wszystkie narody, które zapomniały o Bogu.
¹⁹Biedny bowiem nie będzie na zawsze zapomniany,
nadzieja uciśnionych nie zginie na wieki.
²⁰Powstań, Jahwe, by człowiek nie zdobył przewagi,
niechaj narody będą oddane pod Twój sąd!
²¹Rzuć na nie postrach , o Jahwe,
niech poznają narody, że są tylko ludźmi!

Po słowach dziękczynienia za zwycięstwo nad wrogami (w.2-4). Autor wychwala Boga jako Sędziego narodów (w.5-9); wszystkich, którzy podobnie jak on sam doczekali się wybawienia z udręki, wzywa do wysławienia dobroci Jahwe, Obrońcy uciśnionych (w.10-15). Po ponownej wzmiance o klęsce nieprzyjaciół prosi Boga, by ich pogromił raz na zawsze (w.16-21).

1. Znaczenie tytułu nie jest jasne; może są tu podane pierwsze słowa nieznanej nam pieśni, na której melodię należało Psalm śpiewać.
   5-8. Mowa tu o sądzie, jaki Bóg bezustannie sprawuje nad światem. Temu sądowi zostali poddani wrogowie; klęska ich jest spełnieniem się wyroku Bożego.
   7. Tekst tego wiersza jest niewątpliwie zniekształcony. Po wyrazie Oni prawdopodobnie następował tekst, który się nie zachował.
   11. „Szukać Jahwe” znaczy prowadzić życie zgodne z Jego wolą.
   12. Zwycięstwo nad wrogiem Izraela jest dziełem Jahwe. Narody obce mają się o nim dowiedzieć, by poznały wielkość i potęgę Jahwe.
   14-15. Przeciwstawienie bram śmierci (tj. Szeolu, smutnej krainy zmarłych)”bramom Syjonu”, jako miejscu radości, nie jest tu chyba przypadkowe. „Córa Synoju” to Jerozolima.
   16-17. Zło nosi samo w sobie zarodek zguby. W urzeczywistnieniu się tej prawdy przejawia się sąd Boży nad światem. - Rozważanie: przypuszczalne znaczenie słowa higgajon, umieszczonego na marginesie tekstu; inni przyjmują sens: brzęk (cytry).
   18-19. Dopiero gdy bezbożni wrogowie będą w Szeolu, skąd już nie ma powrotu, sprawiedliwi będą przed nimi bezpieczni.
   20-21. Pycha pcha do podbojów. Opanowany nią nieprzyjaciel nie cofnął się nawet przed próbą ujarzmienia ludu Bożego. Toteż Jahwe powinien ja poskromić.

Psalm 10

SKARGA PRZEŚLADOWANEGO

¹Dlaczego, o Jahwe, trzymasz się z dala,
usuwasz się w czasach utrapienia?
²Zły człowiek w swej pyszne prześladuje biednego
i chwyta go podstępem, jaki obmyślił.

³Niegodziwiec chełpi się swą zachłannością,
zdzierca pochlebia sam sobie.
⁴Bezbożny w swej zuchwałości okazuje Jahwe wzgardę:
„Nie będzie karał! Nie ma Boga!” -
to całe jego rozumowanie.
⁵Przedsięwzięciom jego zawsze towarzyszy powodzenie;
nakazy Twoje nic go nie obchodzą,
a wszystkich wrogów swoich lekceważy.
⁶Mówi sobie: „Ja się nie zachwieję,
bez niepowodzeń kroczę śmiało naprzód w przyszłe czasy”.
⁷Usta jego pełne są przekleństw , podstępów i gwałtu,
a pod językiem jego [gnieździ się] złość i przewrotność.
⁸Siedzi zaczajony w opłotkach,
by w ukryciu zabić niewinnego;
oczy jego wypatrują nieszczęśnika;
⁹czai się w ukryciu jak lew w gęstwinie,
czatuje, by schwytać biednego,
i porywa biednego, wciągając go w swe sidła;
¹⁰[gotując się do skoku] pochyla się, przyczaja,
i całą siłą rzuca się na biedaka.
¹¹Myśli sobie: „Bóg [o tym] nie pamięta, zakrył swe oblicze i niczego nie dostrzeże”.

¹²Powstań, Jahwe! Boże, podnieś swą prawicę,
nie zapominaj o nieszczęśliwych!
¹³Czemu bezbożny śmie bluźnić Bogu
i myśleć sobie: „Nie będzie karał” ?
¹⁴Ty przecież to widzisz, Ty patrzysz na nędzę i cierpienie,
by za nie odpłacić swą prawicą.
W Tobie nadzieja biednego i sieroty,
Ty [im] śpieszysz z pomocą.
¹⁵Złam ramię bezbożnika i skrusz je,
ukarz jego zbrodnię, by się już nigdy nie powtórzyła!

¹⁶Jahwe jest królem po wieczne czasy,
obce narody zniknęły z Jego kraju!
¹⁷Wysłuchałeś życzenia ubogich, o Jahwe,
nakłoniłeś ucha na pragnienie ich serce,
¹⁸aby przywrócić prawo sierocie i uciśnionemu
i aby nikt już nie siał postrachu w kraju.

Tu skarga nie dotyczy już wrogów zewnętrznych, lecz bezbożnych i pozbawionych sumienia Izraelitów, którzy bezlitośnie uciskają ubogich, ale wiernych wyznawców Jahwe; do nich Psalmista zalicza także siebie samego. Żali się, że Bóg nie przychodzi z pomocą udręczonym (w. 1n), mimo iż rozzuchwaleni bezkarnością ciemięzcy, nie bojąc się ani Boga, ani ludzi (w.3-6), mnożą krzywdy i gwałty (w.7-11). Zwróciwszy się do Boga z prośbą o ukaranie złoczyńców (w.12-15) wyraża Autor przekonanie, że Bóg wysłucha tej prośby i że weźmie nieszczęśliwych w obronę (w.16-18). Tekst tego Psalmu uległ, niestety, licznym skażeniom.

4. Nie chodzi tu o zaprzeczenie samego istnienia Boga, lecz o praktyczną postawę bezbożnego, który, zaślepiony powodzeniem, lekceważy sobie Boga i wątpi, czy będzie On kiedyś karał człowieka za jego złe czyny.
8-10. Jest to obrazowe przedstawienie haniebnych poczynań ciemiężycieli.
11. Bezbożnik tłumi odzywający się głos sumienia niedorzecznym rozumowaniem.
16-18. Wiersze te wiążą się pod względem treści raczej z Ps 9.

Psalm 9 i 10 :

Psalmy te prawdopodobnie stanowiły niegdyś jedną całość. Stare przekłady, a także niektóre rękopisy hebrajskie, liczą je jako jeden Psalm. Na jedność ich wskazują ślady pewnego systemu akrostychicznego, obejmującego oba te Psalmy (tzn. pierwsze wyrazy poszczególnych wierszy lub strof dobrane są w ten sposób, że początkowe ich litery tworzą kolejność alfabetyczną). Pewne właściwości językowe są im wspólne. Także pod względem treści są one do siebie podobne. Na uwagę zasługuje również brak tytuły przy Ps 10, choć mają go prawie wszystkie Psalmy księgi pierwszej. Niektóre cechy przemawiają jednak przeciwko jedności tych Psalmów. Pierwszy z nich jest pieśnią dziękczynną po zwycięstwie nad wrogiem zewnętrznym, drugi natomiast lamentacją indywidualną nad nieludzkim postępowaniem bezbożnych rodaków; nie spotyka się zresztą w Psalmach takiego układu, by skarga następowała po dziękczynieniu. W układzie alfabetycznym są pewne braki, zwłaszcza w pierwszej części Ps 10; nie ma zatem pewności, czy ten układ był, przynajmniej w tej właśnie części, zamierzony przez Psalmistę. Choć więc podobieństwa wskazują na jedność Autora obu utworów, pozostaje wątpliwość, czy Pisarz sam połączył je w jedną całość. W tym razie pierwotna ich forma nie zachowała się bez zmian. Czasu powstania Ps 9 i 10 nie można bliżej określić. Być może pochodzą one z okresu po niewoli babilońskiej.

5-6.

---