POWIKŁANIA WYWOŁANE PREPARATAMI KRWIOPOCHODNYMI

• główną przyczyną śmiertelnych powikłań jest reakcja hemolityczna

• z powikłań późnych szczególne znaczenie mają zakażenia przeniesione przez transfuzję (HCV, HBV, HAV, HIV, krętek blady kiły, zarodziec malarii)

1. Poprzetoczeniowa reakcja hemolityczna

(natychmiastowa reakcja poprzetoczeniowa)

• najczęściej z powodu niezgodności w układzie AB0

• powstaje w wyniku:

• reakcji między p/ciałami obecnymi w surowicy biorcy a antygenami obecnymi na erytrocytach dawcy

• reakcji między p/ciałami występującymi w osoczu dawcy a antygenami obecnymi na erytrocytach biorcy

• podczas masowych przetoczeń w wyniku reakcji między p/ciałami obecnymi w osoczu dawców a erytrocytami innych dawców obecnymi w organizmie biorcy

• dochodzi wówczas do niszczenia erytrocytów śródnaczyniowo i pozanaczyniowo oraz pojawienia się w osoczu wolnej hemoglobiny

objawy u przytomnego chorego:

• występują natychmiast po przetoczeniu kilku mililitrów

• uczucie pieczenia wzdłuż żyły, do której podawana jest krew

• uczucie ucisku, niepokoju i mdłości

• dreszcze, gorączka, zimne poty

• bóle w obrębie klatki piersiowej, okolicy krzyżowej, bóle głowy

• tachypnoë, tachykardia, ↓RR, wstrząs

objawy u chorego nieprzytomnego:

• hemoliza (klinicznie nie widoczna)

• hemoglobinuria

• rozsiane krwawienie w polu operacyjnym

• ↓RR

Powikłaniami hemolitycznej reakcji poprzetoczeniowej są ostra niewydolność nerek i DIC.

Leczenie

• w przypadku podejrzenia natychmiast przerwać transfuzję

• hipotensję leczyć płynami i wazopresorami

• podać sterydy w dużych dawkach

• wywołać ↑ diurezy do 100 ml/ h ( płyny, furosemid, mannitol, alkalizacja moczu → 40-70 mEq wodorowęglanu sodu)

• 100% tlen

• rozważenie transfuzji wymiennej i / lub dializoterapii

Postępowanie diagnostyczne:

• zabezpieczyć wszystkie próbki krwi i preparatu konserwowanego od biorcy i dawcy

• ponownie wykonać badania: grupy krwi dawcy i biorcy, próba krzyżowa, test wykrywania p/ciał u dawcy i biorcy

• dodatkowo oznaczyć:

• hemoglobinę we krwi i w moczu

• haptoglobinę w surowicy

• bilirubinę i mocznik w surowicy

• bezpośredni test Coombsa

• stan układu krzepnięcia, PLT, produktów rozpadu fibrynogenezy

2. Opóźniona reakcja hemolityczna

• spowodowana przez p/ciała skierowane przeciwko antygenom wszystkich układów grup krwi

• objawy po 5-7 dniach lub później:

• gorączka

• ↓ Hb

• hemoglobinuria

• żółtaczka

• niewydolność nerek zdarza się rzadko

• należy o niej myśleć, gdy kilka dni po przetoczeniu występuje znaczny ↓ Ht

• zazwyczaj nie wymaga leczenia

3. Reakcje alergiczne

• są wynikiem reakcji p/ciał skierowanych przeciwko rozpuszczonym częściom składowym osocza

• gł. objaw - pokrzywka

• w ciężkich przypadkach:

• dreszcze, gorączka

• kurcz oskrzeli

• obrzęk głośni

• chorym z wywiadem alergicznym profilaktycznie podawane są blokery receptorów H1 i H2 oraz kortykosteroidy

4. Odczyny gorączkowe

• występują zazwyczaj między 30 a 120 min.; mogą pojawić się po 5 min.

• objawy:

• gorączka ( różnicowanie z reakcją hemolityczną, kontaminacją krwi bakteriami)

• dreszcze

• ból głowy

• zaczerwienienie na skórze

• tachykardia; czasami ↓RR

• wywoływane przez reakcje cytotoksyczne antygen -p/ciało; antygeny leukocytarne i płytkowe; pojawia się we krwi konserwowanej na skutek rozpadu leukocytów i trombocytów

• leczenie:

• natychmiast przerwać transfuzję

• podać leki p/gorączkowe (kwas acetylosalicylowy)

5. Reakcje na toksyny bakteryjne

• przyczyną jest zanieczyszczenie krwi konserwowanej bakteriami

• objawy mogą wystąpić po kliku mililitrach przetoczonej krwi:

• dreszcze, gorączka

• ból brzucha

• ↓RR

• wstrząs

• niewydolność nerek

• DIC

• Leczenie: często bezskuteczne (podtrzymywanie czynności układu krążenia, antybiotyki)

• Krew biorcy i z preparatu przebadać bakteriologicznie

6. Ostra niewydolność płuc związana z transfuzją

• na skutek immunologicznej reakcji rozwija się niekardiogenny obrzęk płuc i ostra niewydolność płuc

• objawy w okresie 6h po transfuzji:

• kaszel

• duszność

• tachypnoë

• gorączka

• rozpoznanie potwierdza wykrycie p/ciał skierowanych przeciwko granulocytom u dawcu lub biorcy

• leczenie:

• natychmiast przerwać transfuzję

• oddech kontrolowany

• stosować leki krążeniowe w razie potrzeby

7. Choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi indukowana transfuzją

• indukowana przez przetoczenie immunokompetentnych limfocytów od dawcy

• objawy:

• gorączka

• wysypka

• kurcze jelit

• biegunka

• zapalenie wątroby

• zgon

Napromienianie preparatów krwi zapobiega GvHO

8. Poprzetoczeniowe zapalenie wątroby (PTH)

• późne powikłanie transfuzji krwi i jej składników

• może wystąpić do 6 m-cy po przetoczeniu

• objawy: zapalenie wątroby, żółtaczka

9. Zakażenie HIV wywołane przez transfuzję

10. Cytomegalowirus (CMV)

11. Zakażenie kiłą (krew do 3. doby przechowywana)

12. zakażenie przez zarodziec malarii

13. Immunosupresja indukowana transfuzją

• wywołana przez składniki przetaczanej krwi lub osocza

• ↑ podatności na zakażenia

• możliwość nawrotu i ↑ nowotworów

1

---