Zespół Hoigné
Zespół Hoigné (czyt. huanie) - rzadko występujący zespół objawów neurologicznych, powstający podczas leczenia penicyliną prokainową (w postaci zawiesiny wstrzykiwanej domięśniowo) w przypadku przedostania się do krążenia dużych kryształów penicyliny prokainowej.
Zaburzenia mózgowe uważano za następstwo powstania mikrozatorów z kryształów prokainy w krążeniu mózgowym, obecnie sądzi się, że objawy te zależą w większym stopniu od działania samej prokainy na ośrodkowy układ nerwowy. Zespół objawia się panicznym lękiem, halucynacjami, urojeniami zmysłowymi (smakowymi, słuchowymi, dotykowymi) - słyszalny jest charakterystyczny zgrzyt, wstrząsami ciała, parestezjami.
Napad następuje w kilkanaście sekund do 3 minut po iniekcji i może trwać 15 - 60 minut. Nie towarzyszą mu objawy zapaści naczyniowej, co jest istotne w diagnostyce różnicowej wstrząsu anafilaktycznego. Objawy samoczynnie ustępują, a rokowanie jest na ogół dobre. Nie jest przeciwwskazaniem do leczenia penicyliną, jednakże pacjenci zazwyczaj nie decydują się na dalsze leczenie penicyliną po wystąpieniu u nich tego zespołu. Zespół występuje z częstością 1-3:1,000 wstrzyknięć, jest więc znacznie częstszym powikłaniem niż wstrząs anafilaktyczny (1:1,000,000).
Reakcja Jarischa-Herxheimera
Reakcja Jarischa-Herxheimera, znana także jako reakcja Herxheimera lub reakcja Łukasiewicza-Jarischa-Herxheimera - zachodzi, kiedy z zabitych antybiotykiem bakterii (najczęściej z krętków) zostaje wydzielona toksyna.
Toksyna jest stopniowo wydalana przez wątrobę lub nerki, a objawy reakcji Herxheimera pojawiają się, gdy te narządy nie nadążają z wydalaniem toksyny. Objawami reakcji Herxheimera może być gorączka, bóle głowy, dreszcze, bóle mięśniowe i kostne, świąd, nudności i wymioty oraz wysypki skórne.
W reakcji Herxheimera wykazano wzrost:
C Reactive Proteine (białka CRP),
Tumor Necrosis Factor (TNF - czynnik martwicy nowotworów),
Interleukiny-6 (IL-6)
Interleukiny-8 (IL-8)
Reakcja Jarischa-Herxheimera pojawia się w leczeniu kiły (następuje szybko w ciągu 60-90 minut po podaniu antybiotyku), duru powrotnego, leptospirozy, brucelozy, boreliozy (rozwija się zwykle po kilku dniach leczenia i jest bardzo rozciągnięta w czasie), tyfusu brzusznego, wąglika, choroby Whipple'a, gorączki Q, włośnicy, trądu i gruźlicy. Wydaje się, że może także występować w leczeniu chlamydii i lejszmaniozy, choć tu dowody na jej istnienie są słabsze.
Reakcja Jarischa-Herxheimera szczególnie szybko i dramatycznie przebiega u chorych na kiłę i charakteryzuje się najczęściej:
gorączką do 40° Celsjusza
dreszczami
przejściowym nasileniem się zmian kiłowych
obfitymi potami
spadkiem ciśnienia tętniczego krwi
sinicą
Reakcja ta w przypadku kiły nie trwa zazwyczaj dłużej niż 24 godziny i jest na ogół niegroźna. Do rzadkich powikłań należą:
drgawki i porażenia u chorych z kiłą układu nerwowego
skurcze a czasem przedwczesny poród u ciężarnych
Wystąpienie reakcji Jarischa-Herxheimera u pacjentów z nierozpoznaną kiłą lub inną chorobą powodującą reakcje Herxheimera, a leczonych antybiotykiem z innego powodu częstokroć prowadzi do błędnego rozpoznania objawów ubocznych antybiotyku lub uczulenia - tak więc wystąpienie wymienionych wyżej objawów jest wskazaniem do diagnostyki w kierunku wyżej wymienionych chorób.
1/1
gregow@wp.pl