Kultura odrodzenia- renesans antyku

podręcznik, str. 151-156

1. Narodziny renesansu:

1. renasans ( odrodzenie) antyku we Włoszech w wieku XIV- motto odrodzenia : Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce”- Terencjusz i Carpe diem ( chwytaj dzień)- Horacy

- nawiązanie do antycznej filozofii ( Platon, Arystoteles, Horacy), nauki, architektury i sztuk plastycznych, harmonijność, piękno, proporcjonalność, tematyka świecka, wątki biblijne i mitologiczne, monumentalizm postaci, perspektywa, światłocień, sztuka portretowa

b. humanizm- humanus= ludzki: w centrum zainteresowania jest człowiek- antropocentryzm, , renesans to pochwała ludzkiego rozumu, doskonalenie duszy i ciała ludzkiego, pasja poznania

3. mecenat ( opieka nad wybitnymi artystami, finansowanie prac, zlecenie prac) papieży i rodów arystokratycznych oraz zamożnych rodzin kupieckich - Medyceusze ( Wawrzyniec Wspaniały) we Florencji, Sforzów w Mediolanie

4. wynalazek druku ( ruchome czcionki) przez Jana Gutenberga ok. 1445

- pierwsza drukowana książka to Biblia

5. rozwój nauk ścisłych:

- badania astronomiczne: teoria heliocentryczna Mikołaj Kopernik z Torunia, Giordano Bruno (teoria o nieskończoności wszechświata i mnogości światów, oskarżony o herezję zginął na stosie) , Galileusz

- matematyka- znaki plus u minus, liczba milion,

2. Ludzie renesansu:

1. człowiek renesansu to osoba o wielu uzdolnieniach, posiadająca staranne wykształcenie, umiejętności z wielu dziedzin nauki i sztuki, łącząca bogatą wiedzę z zakresu nauk ścisłych i humanistycznych

2. Leonardo da Vinci- malarz we Florencji, na dworze księcia Mediolanu Ludwika Sforzy- projektant, architekt, rzeźbiarz, badania nad anatomią człowieka i zwierząt, projektował urządzenia wojenne, próby skonstruowania machiny latającej, zegara ( łódź, podwodna, rower, kamizelka kuloodporna, wóz pancerny), autor Mona Lisy, „Ostatniej wieczerzy”, Dama z łasiczką”

3. Michał Anioł- rzeźbiarz i architekt, mecenat papieży i Medyceuszy, zakończenie budowy Bazyliki św. Piotra w Rzymie, autor fresków w Kaplicy Sykstyńskiej- np. Stworzenie Adama , Są Ostateczny, rzeźby Dawid i Mojżesz

4. Eraz z Rotterdamu- wybitny filozof, znawca języków, historii i kultury antycznej, teolog, tłumacz Biblii, jego stwierdzenie „Kościół jest dla ludzi, a nie luzie dla Kościoła”, autor traktatu filozoficznego „Pochwała głupoty”

5. Giotto- początki malarstwa renesansowego- „Opłakiwanie Chrystusa”, „Pocałunek Judasza”, freski we Florencji, Rzymie, Asyżu

6. Rafael Santi- Madonny, Matka Boska ze szczygłem, Madonna Sykstyńska, freski w salach watykańskich: Szkoła ateńska, Trzy Gracje

7. Tycjan- portrety, Wenus i Adonis

8. Albrecht Dürer- Madonna z Dzieciątkiem, Czterej Apostołowie, Odpoczywająca Wenus,

3. Architektura renesansu:

1. nawiązanie do architektury starożytnego Rzymu i Grecji

• wykorzystanie kopuł, przykrywających budowle,

• elementy dekoracyjne: kolumny, balustrady, attyki, duże okna, bogate portale, arkady, dziedzińce, krużganki, freski

• prostota, umiar, harmonia, spokój, proporcje, mało dekoracji

• budownictwo świeckie: pałace, wille, ratusze, kamienice

2. kościół Santa Maria della Consalzione- Donato Bramante, projekt bazyliki św. Piotra

3. Filip Brunelleschi- ojciec architektury renesansowej- kopuła katedry Santa Maria del Fiore we Florencji, bazylika San Lorenzo we Florencji

4. Rzeźba renesansowa:

1. cechy: tematyka biblijna, religijna, nawiązanie do antyku, fascynacja ciałem człowieka, realizm, dynamizm, rzeźby w kamieniu, marmurze, brązie, nowe formy: portret popiersiowy, posąg konny, akty, popularny wątek Madonny z dzieciątkiem, mitologia, rzeźba nagrobkowa

2. przedstawiciele:

- Donatello- awid, św. Ja Chrzciciel, św. Maria Magdalena, nagrobki, płaskorzeźby

-Michał Anioł- Dawid, Mojżesz, Pieta watykańska

5. Literatura: Dante Alighieri- Boska komedia, Franciszek Petrarka- liryki miłosne do Laury, Giovanni Boccaccio- Dekameron - nowele o życiu mieszkańców Florencji

---