METODA PETO
Twórcą metody był węgierski lekarz, filozof i pedagog. W 1947r. utworzył w Budapeszcie Instytut Osób Niepełnosprawnych Ruchowo.
Zdaniem twórcy systemu, usprawnianie ruchowe dzieci z porażeniem mózgowym należy zawsze łączyć z intensywnym oddziaływaniem psychopedagogicznym i opanowaniem wiadomości szkolnych. Peto za najważniejszy cel terapii uznał poprawę stanu funkcjonalnego i osiągniecie przez swoich pacjentów pełnej sprawności rozumianej jako zdolność do aktywnego udziału w życiu społecznym. Według autora cel ten może osiągnąć 90% usprawnianych jego metodą.
Do terapii kwalifikowano dzieci z wszystkimi postaciami zaburzeń ruchowych pochodzenia ośrodkowego. Jedynym warunkiem koniecznym do rozpoczęcia terapii była zdolność pacjenta do nawiązania kontaktu z otoczeniem.
W opracowaniu swojej metody Peto wykorzystał hipotezy sformułowane przez Hipokratesa, który uważał, że wszystkie funkcje organizmu są ze sobą zintegrowane (równowaga wewnętrzna), a w przypadku jakichkolwiek zaburzeń równowagi automatycznie są uruchamiane mechanizmy kompensacyjne. Ważna jest także aktywność własna ucznia, a praca w grupie daje zawsze lepsze efekty.
Do najważniejszych cech metody zaliczamy:
Połączenie w całość wszystkich elementów usprawniania (m.in.: kinezyterapia, terapia zajęciowa, zajęcia doskonalenia mowy, nauka szkolna)
Organizowanie zajęć zespołowych
Prowadzenie zajęć przez jedna osobę
Wykorzystanie specjalistycznego sprzętu
Badanie:
Zasadniczym wskazaniem do rozpoczęcia terapii metoda Peto jest nieprawidłowy lub opóźniony rozwój psychomotoryczny. Badanie, jakie były przeprowadzane to badanie:
Neurologiczne
Ortopedyczne
Dermatologiczne
Dentystyczne
Audiologiczne
Internistyczne
Autor metody uznała za bardzo ważne ocenę rozwoju psychoruchowego bazującą na tzw. podstawowym wzorcu postawy. Wzorzec tez cechuje skoordynowane napięcie antagonistycznych grup mięśniowych (głównie mm. zginaczy i prostowników).
Dodatkowo ocenia się poziom przystosowania dziecka do środowiska za pomocą testów. Bada się m.in.: możliwość samodzielnej pionizacji i lokomocji, czynność chwytną kończyn górnych, przyjmowanie pokarmów oraz zachowania społeczne.
Terapia:
W metodzie Peto wyniki usprawniania nie są uznawane za bezpośredni cel terapii. Traktowane są jako jeden ze środków mających umożliwić aktywne uczestnictwo w życiu społecznym.
W przypadku poważnych zaburzeń psychomotorycznych usprawnianie rozpocząć należy przed 3 rokiem życia (w takim przypadku zajęcia prowadzone są w miejscu zamieszkanie pacjenta i trwają 2 godz. dziennie).
W przypadku, gdy objawy są umiarkowane czy nieznaczne terapie w instytucie rozpoczyna się w późniejszym wieku przedszkolnym lub wczesnym szkolnym (3-6 roku życia). w ciągu dnia dziecko jest usprawniane 12-13 godzin. Średni czas pobytu dziecka w ośrodku to 2-3 lata. Proces leczenia koordynuje przewodnik.
Peto uważał, że leczenia przez jedna osobę wszechstronnie wykształcona w zakresie usprawniania zaburzeń ruchowych jest bardziej kompleksowym procesem terapeutycznym niż terapia prowadzona przez wielu terapeutów o wąskiej specjalizacji.
W procesie usprawniania duża uwagę zwraca się na:
Zakres samoobsługi (ubieranie się i rozbieranie, mycie, jedzenie, sprzątanie
Ćwiczenia osiągania coraz to nowych pw
Ćwiczenia równoważne
Ćwiczenia chodu
Mowy
Poprawę czynności kończyn górnych (pisanie i rysowanie)
W czasie ćwiczeń wykorzystywany jest specjalistyczny sprzęt:
Krzesła z oparciem w kształcie drabinki
Stoły o szczebelkowym blacie
Drążki terapeutyczne
Kółka gumowe
Podkładki pod stopy
Pomoce te maja za zadanie ułatwić pionizację, a jednocześnie umożliwić lokomocję.
W nauce poszczególnych czynności przydatne jest rytmiczne wyliczanie. Dzieci wykonując ćwiczenia jednocześnie głośno i rytmicznie opisują poszczególne fazy czy etapy zadania ruchowego. Rytm wypowiedzi zmienia poziom napięcia mięśniowego, poprawia koordynację, a sam opis ćwiczenia uświadamia dziecku, ze to ono samodzielnie wykonuje dana czynność. Dodatkowo rytmiczne wyliczanie stymuluje rozwój mowy.
W metodzie Peto ułatwienie terapii odbywa się dzięki:
Pracy przewodnika
Współpracy dzieci w grupie
Odpowiednio przygotowanemu programowi
Wyposażeniu sali
Stymulacji słownej
Ćwiczenia ruchowe w metodzie Peto noszą nazwę rytmicznej stabilizacji. Wykonując każdy ruch, dzieci mówią chórem, opisują słowami jego wykonanie i liczą powoli do pięciu, utrzymując uzyskaną pozycję, np.: unoszę nogę 1, 2, 3, 4, 5 lub wstaję 1, 2, 3, 4, 5. Powolne tępo pozwala nadążyć za grupą dzieciom mającym większe trudności, mówienie chórem pozwala dostosować mowę do innych, którym to trudniej przychodzi i sprawdzić na ich tle jej brzmienie. Pozwala to również lepiej koncentrować się na wybranych czynnościach i uświadamiać je sobie. Chwyt i podpór przewijają się przez wszystkie ćwiczenia od początku, aby umożliwić w końcu chodzenie za krzesełkiem, wstawanie przy ławkach i krzesłach, samoobsługę, pisanie.
Rodzaje stosowanych ćwiczeń:
gimnastyka oddechowa;
ćwiczenia utrzymywania coraz to wyższych pozycji;
ćwiczenia stania i chodzenia;
ćwiczenia rąk i pisania;
ćwiczenia mowy;
ćwiczenia równoważne i obronne;
dużą uwagę zwraca się na ćwiczenia z zakresu samoobsługi
Zasady stosowania terapii:
ćwiczenia stopniuje się od łatwiejszych do trudniejszych;
jeśli jakieś dziecko ma trudności, korzysta z pomocy kolegów a nie osób prowadzących ;
każde ćwiczenie czy też jego pojedynczy element ma zawsze swoje odbicie w czynnościach dnia codziennego;
na każde zajęcia przewodnik musi mieć dokładnie przygotowany plan zajęć, który jednak w zależności od potrzeb pojedynczego dziecka - musi być cały czas modyfikowany.
każda grupa żyje razem w pomieszczeniu, które służy jako sypialnia, pokój mieszkalny oraz sala do ćwiczeń, nauki i zabawy.
Każde dziecko ma swoją pryczę, która jest równocześnie łóżkiem, stołem i „matą” do ćwiczeń.
Krzesło natomiast służy jako drabinka do ćwiczeń oraz pomoc przy chodzeniu, podczas którego krzesło jest przesuwane, dzięki wyposażeniu podstawy krzesła w „powierzchnie ślizgowe”.
Przykładem przemyślenia programu w szczegółach jest np. posiadanie przez każde z dzieci, przy oparciu własnego krzesełka, woreczka z przyborami do mycia się i mycia zębów. Mycie odbywa się w miednicach stojących na ławie przed siedzącymi na krzesłach dziećmi. Każde dziecko samodzielnie wydobywa i chowa przybory. Miednicę transportuje się na krześle, które dziecko popycha przed sobą. Każde dziecko zna i umie określić słowami schemat postawy, do osiągnięcia której dąży.
We wszystkich zajęciach należy ten schemat utrzymać. Siedząc na zajęciach szkolnych dzieci korygują same postawę, mówiąc np. chórem: kolana szeroko, całe stopy na podłodze. Lekcje są łączone z ćwiczeniami np. wstawania, ćwiczenia ruchowe z przyswajaniem informacji potrzebnych do lekcji. W ten sposób występuje integracja oddziaływań. Dąży się tez do tego, aby każde nowe osiągnięcie w jakiejś dziedzinie było natychmiast wykorzystywane w pozostałych.
Metoda ta jest niezwykle ciekawa, rozwija wole i umiejętność samokontroli. Dzieci znają indywidualne cele, które są jednakowe dla całej grupy i bardzo silnie dążą do ich osiągania.
Zastosowanie metody wymaga jednak innej organizacji pracy niż istniejąca w naszych ośrodkach, a przede wszystkim posiadania wszechstronnych specjalistów w jednej osobie, jak przewodniczki z ośrodka Peto.