Zasada państwa prawa

Pojawienie się tej koncepcji już w czasach starożytnych.

W XX wieku w konstytucji niemieckiej z 1949 roku została wpisana idea państwa prawa.

Elementy składające się na zasadę demokratycznego państwa prawa:

• Wymóg uporządkowanego i zamkniętego systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego

• Zasada prymatu ustawy nad innymi aktami normatywnymi

• Zasada prymatu konstytucji nad wszystkimi aktami prawnymi

• Zasada rozwiniętego katalogu praw i wolności człowieka wraz z odpowiednimi gwarancjami

• Konstytucyjny mechanizm kontroli konstytucyjności i legalności aktów prawnych

• Podział władzy

• Respektowanie reguł wewnętrznej moralności prawa - jawności, niesprzeczności, zakazu działania wstecz

• Zupełność systemu prawa

• Zasada jasnych reguł określających zasady obowiązywania

Zasada praworządności

Uznajemy najczęściej, że państwo prawa powinno być państwem praworządnym.

Praworządność formalna - przestrzeganie prawa przez aparat państwowy; w czasach socjalizmu w Polsce pisano również, że przez obywateli

Praworządność materialna - to nie przestrzeganie prawa w ogóle, ale tylko przestrzeganie prawa określonej treści; jest to taki stan faktyczny w państwie, w którym prawo równe dla wszystkich, społecznie przestrzegane, respektujące powszechne uznane standardy ochrony praw, wolności jednostki jest przestrzegane przez aparat państwowy i istnieją realne gwarancje zachowania owego stanu faktycznego

Zasada społeczeństwa obywatelskiego i pluralizmu politycznego

Społeczeństwo obywatelskie to społeczeństwo, w którym istnieją różnego rodzaju organizacje będące podstawą, wolnego od ingerencji władz, rozwoju mieszkańców.

Zasada pluralizmu politycznego oznacza wolność tworzenia partii politycznych, uznanie ich wielości, uznanie ich różnorodności; uznaje się ich ważność

Rodzaje partii i systemów partyjnych.

Partia - organizacja o charakterze politycznym zrzeszająca członków, co do zasady dobrowolnie, posiadająca swój program i dążąca do zdobycia lub utrzymania władzy

Lobby - grupa nacisku, generalnie od partii różni ją brak chęci zdobycia władzy, ma zamiar wywierać wpływ na władzę; działalność zgodna z prawem

Powstanie partii politycznej:

• Tryb administracyjny - partia musi uzyskać zgodę, decyzję administracyjną, na istnienie

• Tryb koncesyjny - partia musi zrealizować odpowiednie warunki i otrzymać koncesję

• Tryb rejestracyjny - zgłoszenie, notyfikacja o istnieniu

Podział partii:

I

• Rządzące

• Opozycyjne

II

Ze względu na sposób kierowania:

• Charakter partii scentralizowanej

• Partie demokratyczne

III

• Legalne

• Nielegalne

IV

• Masowe

• Kadrowe

V

Ze względu na to, co łączy członków partii:

• Partie interesu - istnieje by chronić interesy danych osób, np. robotników

• Partie patronatu - partie zgrupowane wokół silnej jednostki

• Partie światopoglądowe - grupują ludzi o określonych poglądach

VI

Ze względu na to, co partia chce zrobić z zastaną rzeczywistością:

• Rewolucyjne - zastana rzeczywistość jest tak zła, że można ją zmienić nawet metodami poza prawem

• Reformistyczne - chcą zmieniać zastaną rzeczywistość, ale formami prawnymi, pokojowymi

• Zachowawcze:

- Konserwatywne - chcą utrzymać to co jest

- Reakcyjne - chcą przywrócić stan rzeczy z przeszłości

System partyjny to ogól partii istniejących w państwie, a także relacje między tymi partiami; o systemie partyjnym możemy mówić w dwóch elementach:

- element realny - partie istniejące

- element normatywny - określony prawem zbiór zasad istnienia partii

Rodzaje systemów partyjnych:

1. Wielopartyjne

2. Dwupartyjne

3. Jednopartyjny

4. Systemy w krajach socjalistycznych

Ad.1

Dalszy podział na:

1. Tradycyjny

2. Zorganizowany

a) Jest to system, w którym istnieje wiele partii, które mają realne szanse w walce o władzę

System wykształcił się poprzez naturalną ewolucję historyczną oraz proporcjonalny system wyborczy (Francja - okres III i IV Republiki).

Powoduje, że obywatele są dobrze reprezentowani.

---