Sprzedawca w branży mięsnej

(522302)

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez
pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych

Sprzedawca w branży mięsnej (522302)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane za podaniem źródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (całość)

ISBN 978-83-7951-157-0 (157)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]

e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - Państwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]

e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

Spis treści

1. Dane identyfikacyjne zawodu 4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach 4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy 4

2. Opis zawodu 6

2.1. Synteza zawodu 6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary występowania zawodu 6

2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy) 6

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu 7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie 7

2.6. Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzenia/wali-dacji kompetencji 8

2.7. Zadania zawodowe 8

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych 9

2.9. Relacje między kompetencjami zawodowymi a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK 9

3. Opis kompetencji zawodowych 10

3.1. Przygotowywanie mięsa i jego przetworów do sprzedaży Kz1 10

3.2. Sprzedawanie mięsa i jego przetworów Kz2 11

3.3. Kompetencje społeczne KzS 13

4. Profil kompetencji kluczowych 14

5. Słownik 15

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu
w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (KZiS 2010):

522302 Sprzedawca w branży mięsnej

Grupa wielka 5 - Pracownicy usług i sprzedawcy (w Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 - poziom 3).

Grupa elementarna 5223 - Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci)
(w Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 5223 Shop sales assistants).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

Sekcja G. Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle, Dział 47. Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi, Grupa 47.2. Sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz głównie wyników badań analitycznych na 18 stanowiskach pracy w 10 przedsiębiorstwach (duże - 1, średnie - 4, małe − 4, mikro − 1, w tym handlowe - 4, produkcyjno-handlowe - 6), przeprowadzonych w lutym i marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

• Elżbieta Wasiak - Sklep Spożywczy „Od A do Z” w Zgierzu,

• Paweł Bojanowski - Market Dino Polska S.A. w Kutnie,

• Renata Golak - Sklep Firmowy Zakładów Przetwórstwa Mięsnego „Grot” w Starowej Górze,

• Jadwiga Morawiec - Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego w Łodzi.

Ewaluatorzy:

• Lilla Zielkowska - ekspert niezależny, były pracownik PoloMarket w Krośniewicach,

• Elżbieta Przydatek - ekspert niezależny, były pracownik Organizacji i Techniki Handlu ZOAPiS w Radomiu.

Recenzenci:

• Artur Olesiński - PHU New Era Of Service w Raszynie,

• Joanna Chmielewska - Carrefour Polska Sp. z o. o. w Łodzi.

Komisja Branżowa (zatwierdzająca):

• Krzysztof Kuźnicki (przewodniczący) - przedstawiciel pracodawców, Sieć Handlowa Rosa Vita IDEA w Łodzi,

• Kazimierz Bryłka - Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska w Kuślinie,

• Justyna Chrapowicz - NSZZ „Solidarność” Ziemi Łódzkiej w Łodzi.

Data zatwierdzenia:

• 15.10.2013 r.

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Sprzedawca w branży mięsnej zajmuje się sprzedażą mięsa i jego przetworów w handlu detalicznym lub hurtowym.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,
obszary występowania zawodu

Sprzedawca w branży mięsnej jest pracownikiem branży handlowej. Celem pracy sprzedawcy jest obsługa klientów, w tym informowanie o sprzedawanych towarach mięsnych i jego przetworach. Sprzedaż może odbywać się w sposób bezpośredni, tzn. tradycyjnie, gdzie sprzedawca ma bezpośredni kontakt z nabywcą oraz w sposób pośredni, gdy nabywca kupuje towar w punkcie sprzedaży detalicznej w formie samoobsługowej. Poza obsługą klientów sprzedawca wykonuje takie zadania, jak: przyjęcie towaru, kontrolowanie jakości towaru, eksponowanie go na stoisku, dbanie o czystość i porządek na stanowisku pracy oraz w miejscu czasowego składowania towaru. Zajmuje się również sporządzaniem dokumentacji obrotu towarowego za pomocą urządzeń fiskalnych, wykonywaniem operacji gotówkowych, rozliczaniem i zabezpieczaniem utargów. Bierze udział w inwentaryzacji towarów i opakowań zwrotnych. Sprzedawca przyjmuje reklamacje i pośredniczy w ich załatwianiu.

2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny
i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy)

Miejscem pracy sprzedawcy w branży mięsnej są punkty sprzedaży detalicznej lub hurtowej, takie jak: targowisko, sklep osiedlowy, hurtownia, dyskont lub market. Obiekty te są różne pod względem powierzchni i rodzaju dostępnego asortymentu. Z uwagi na specyfikę branży, kontakt z mięsem i jego przetworami, istotne jest przestrzeganie przez sprzedawcę przepisów wymagań sanitarno-higienicznych, w tym Systemu Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP) oraz przepisów BHP, ochrony ppoż. i ochrony środowiska. Sprzedawca może pracować w systemie zmianowym, w zespole lub samodzielnie. Obsługuje urządzenia służące do rejestrowania obrotu towarowego: komputer, kasę fiskalną, terminal kart płatniczych. Obsługuje również wagi, urządzenia chłodnicze oraz używa narzędzi, m.in. noże, tasaki, termometry. Ze względu na kontakt z wymienionymi urządzeniami może być narażony na odmrożenia, skaleczenia, stłuczenia. Sprzedawca ze względu na pracę w  ruchu, w pozycji stojącej narażony jest na schorzenia kręgosłupa, układu krążenia, zwyrodnienia stawów, żylaki. Może pracować na zewnątrz lokalu sklepowego lub magazynu, gdzie występuje zmienna temperatura oraz przeciągi, stąd narażenie na przeziębienia i infekcje. Ze względu na kontakt z klientami narażony jest na infekcje przenoszone drogą kropelkową.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,
w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Osoba wykonująca zawód sprzedawcy w branży mięsnej powinna być odpowiedzialna i spostrzegawcza, posiadać zdolności manualne
i specyficzne predyspozycje do sprzedaży mięsa i jego przetworów takie, jak: dobry węch, zdolność odróżniania barw, wyostrzony smak
w celu dokonania oceny organoleptycznej sprzedawanych towarów mięsnych. Sprzedawca mięsa powinien być osobą otwartą w kontaktach z ludźmi, komunikatywną, obowiązkową, rzetelną, odporną na stres. Musi charakteryzować się dbałością o wygląd zewnętrzny, czystość i porządek w miejscu pracy. Przeciwwskazaniami do wykonywania zawodu są wady wzroku i słuchu niepodlegające korekcji, choroby skóry, choroby ośrodkowego układu nerwowego (padaczka, zaburzenia równowagi, zawroty głowy) oraz schorzenia układu kostno-stawowego oraz dysfunkcje układu ruchu uniemożliwiające obsługę klientów.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Osoby zainteresowane podjęciem zatrudnienia w zawodzie sprzedawcy w branży mięsnej powinny posiadać wykształcenie zasadnicze zawodowe o kierunkach związanych z handlem np. w zawodzie 522301 Sprzedawca lub z przetwórstwem mięsa np. 751105 Rzeźnik-wędliniarz. Możliwe jest również szkolenie praktyczne (przyuczenie do zawodu) na stanowisku pracy i zdobywanie doświadczenia zawodowego w trakcie pracy. Sprzedawca w branży mięsnej powinien posiadać ważne badania do celów sanitarno-epidemiologicznych, potwierdzone w książeczce zdrowia pracownika.

2.6. Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzania/ /walidacji kompetencji

Sprzedawca w branży mięsnej powinien doskonalić swoją wiedzę i umiejętności w zakresie technik sprzedaży, sposobu prowadzenia rozmowy sprzedażowej z klientem, zastosowania technologii informatycznych w sprzedaży poprzez udział w szkoleniach organizowanych przez stowarzyszenia handlowe, organizacje branżowe oraz ośrodki szkoleniowe. Uzyskane w procesie pracy kompetencje zawodowe można potwierdzić egzaminem prowadzonym przez okręgowe komisje egzaminacyjne w zakresie kwalifikacji A.18. Prowadzenie sprzedaży, ujętej w podstawie programowej w zawodzie 522301 Sprzedawca. Osoba posiadająca kwalifikacje w tym zawodzie może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie 522305 Technik handlowiec po zdaniu egzaminu w zakresie kwalifikacji A.22. Prowadzenie działalności handlowej i uzupełnieniu wykształcenia do poziomu średniego. Dalsze kształcenie związane jest z ukończeniem studiów wyższych na kierunkach związanych z handlem, ekonomią lub zarządzaniem. W dużym, wielooddziałowym sklepie, magazynie czy supermarkecie można awansować na stanowisko kierownika stoiska, działu lub sklepu. Można również rozpocząć prowadzenie własnej działalności handlowej. Posiadając kompetencje w zawodzie sprzedawcy w branży mięsnej można po przeszkoleniu pracować na równorzędnych stanowiskach w zawodzie 522304 Sprzedawca w branży spożywczej.

2.7. Zadania zawodowe

Z1. Przyjmowanie dostaw mięsa i jego przetworów (niezbędne kompetencje: Kz1, KzS).

Z2. Przechowywanie mięsa i jego przetworów w punkcie sprzedaży (niezbędne kompetencje: Kz1, KzS).

Z3. Przygotowywanie mięsa i jego przetworów do sprzedaży oraz jego ekspozycja i oznaczenie (niezbędne kompetencje: Kz1, KzS).

Z4. Obsługiwanie klientów podczas sprzedaży mięsa i jego przetworów zgodnie ze standardami jakości (niezbędne kompetencje: Kz2, KzS).

Z5. Zawieranie transakcji sprzedaży oraz przyjmowanie i wydawanie dokumentów z nią związanych (niezbędne kompetencje: Kz2, KzS).

Z6. Kontrolowanie jakości sprzedawanego mięsa i jego przetworów (niezbędne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z7. Przyjmowanie i rozpatrywanie reklamacji lub pośredniczenie w ich załatwianiu (niezbędne kompetencje: Kz2, KzS).

Z8. Uczestniczenie w przeprowadzaniu kontroli wewnętrznej (inwentaryzacji) (niezbędne kompetencje: Kz2, KzS).

Z9. Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami i przepisami BHP, ochrony ppoż., ochrony środowiska i systemu HACCP (niezbędne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 - Przygotowywanie mięsa i jego przetworów do sprzedaży(potrzebne do wykonania zadań: Z1, Z2, Z3, Z6, Z9).

Kz2 - Sprzedawanie mięsa i jego przetworów (potrzebne do wykonania zadań: Z4, Z5, Z6, Z7, Z8, Z9).

KzS - Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonania zadań: Z1÷Z9).

2.9. Relacje między kompetencjami zawodowymi
a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zadań w zawodzie sugeruje się wykorzystać do opisu kwalifikacji na poziomie 3 właściwym dla wykształcenia zasadniczego zawodowego w Europejskiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalności (grupa wielka 5 i jej odpowiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonująca zawód sprzedawcy w branży mięsnej:

1. w zakresie wiedzy: zna podstawowe fakty, zasady, procesy i pojęcia ogólne; zna i rozumie podstawowe zależności w zawodzie oraz w szerszym zakresie elementarne uwarunkowania prowadzonej działalności w handlu z zakresu handlu mięsem i jego przetworami;

2. w zakresie umiejętności: ma umiejętności wymagane do realizacji niezbyt prostych zadań i rozwiązywania prostych, typowych problemów w zawodzie poprzez dobieranie podstawowych metod, technik, narzędzi, materiałów związanych ze sprzedażą mięsa i jego przetworów; potrafi wykonywać zadania według ogólnej instrukcji, w częściowo zmiennych warunkach; umie odbierać i formułować niezbyt złożone wypowiedzi, także bardzo proste wypowiedzi w języku obcym.

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefiniowanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z6, Z9 wymaga posiadania kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Przygotowywanie mięsa i jego przetworów
do sprzedaży Kz1

Wiedza - zna i rozumie podstawowe fakty, zasady, procesy, pojęcia ogólne i zależności związane z przygotowaniem mięsa i jego przetworów do sprzedaży, w szczególności zna: zasady i przepisy BHP, ochrony ppoż., ergonomii, ochrony środowiska w zakresie przygotowywania mięsa i jego przetworów do sprzedaży; wymagania sanitarno-higie-niczne, w tym HACCP oraz procedury GHP/GMP (Dobra Praktyka Higieniczna i Produkcyjna); zasady przygotowania i dostosowania ofert sprzedaży do potrzeb i oczekiwań klienta; podstawy towaroznawstwa mięsa i podrobów zwierząt rzeźnych, drobiu, dziczyzny oraz ich przetworów; zasady odbioru jakościowego i ilościowego dostaw mięsa i jego przetworów od dostawców; zasady przygotowania mięsa i jego przetworów do sprzedaży; zasady magazynowania i przechowywania mięsa i jego przetworów; zasady eksploatacji urządzeń sklepowych; zasady bieżącej kontroli jakości towarów metodą organoleptyczną.

Umiejętności - wykonuje niezbyt proste zadania związane z przygotowaniem mięsa i jego przetworów do sprzedaży, według określonej instrukcji, w częściowo zmiennych warunkach, w szczególności potrafi: stosować zasady i przepisy BHP, ochrony ppoż., ergonomii, ochrony środowiska w zakresie przygotowywania mięsa i jego przetworów do sprzedaży; przestrzegać zasad przygotowywania do sprzedaży i przechowywania mięsa i jego przetworów zgodnie z wymaganiami systemu HCCAP, sanitarno-higienicznymi procedura-mi GHP/GMP; przygotowywać i dostosowywać ofertę sprzedaży do potrzeb i oczekiwań klientów; rozróżniać rodzaje mięs i podrobów zwierząt rzeźnych oraz ich przetwory; rozróżniać rodzaje mięs z drobiu, dziczyzny oraz ich przetwory; dokonywać odbioru ilościowego mięsa i jego przetworów od dostawcy zgodnie z obowiązującymi procedurami; dokonywać odbioru  jakościowego mięsa i jego przetworów od dostawcy zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami jakościowymi; przygotowywać mięso i jego przetwory do sprzedaży zgodnie z zasadami i normami jakościowymi; magazynować i przechowywać towar zgodnie z procedurami i normami jakościowymi; monitorować proces przechowywania mięsa i jego przetworów; obsługiwać i nadzorować urządzenia sklepowe i magazynowe (waga, metkownica, krajalnica, urządzenia chłodnicze); dokonywać bieżącej kontroli jakości mięsa i jego przetworów metodą organoleptyczną.

Wykonanie zadań zawodowych Z4, Z5, Z6, Z7, Z8, Z9 wymaga posiadania kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Sprzedawanie mięsa i jego przetworów Kz2

Wiedza - zna i rozumie podstawowe fakty, zasady, procesy, pojęcia ogólne i zależności związane ze sprzedażą mięsa i jego przetworów, w szczególności zna: zasady i przepisy BHP, ochrony ppoż., ergonomii, ochrony środowiska i systemu HACCP w zakresie dokonywania sprze-daży mięsa i jego przetworów zgodnie z obowiązującymi stan-dardami jakości; zasady i procedury GHP/GMP (Dobre Praktyki Produkcyjne i Higieniczne); podstawowe prawa klienta; zasady prowadzenia rozmowy sprzedażowej zgodnie z etyką zawodową; zasady obsługi klientów według różnych metod i technik, zgodnie z etyką zawodową; zasady realizowania zamówienia klienta; inkaso należności oraz zasady rozliczeń finansowych; obsługę podstawowego sprzętu i urządzeń sklepowych; zasady rozliczania i zabezpieczania utargu; zasady zabezpieczania punktu sprzedaży przed włamaniem i kradzieżą; podstawy rozpoznawania autentyczności banknotów i monet; zasady bieżącej kontroli jakości mięsa i przetworów.

Umiejętności - wykonuje niezbyt proste zadania związane ze sprzedażą mięsa i jego przetworów według określonej instrukcji, w częściowo zmiennych warunkach, w szczególności potrafi: stosować zasady i przepisy BHP, ochrony ppoż., ergonomii, ochrony środowiska i systemu HACCP w zakresie dokonywania sprzedaży mięsa i jego przetworów zgodnie z obowiązującymi standardami jakości; przestrzegać zasad sprzedaży i przechowywania mięsa i jego przetworów, zgodnie z procedurami GHP/GMP (Dobre Praktyki Produkcyjne i Higieniczne); przestrzegać praw klienta; dostosowywać przebieg rozmowy sprzedażowej do typu konsumenta zgodnie z etyką zawodową; stosować nowoczesne i specjalne formy sprzedaży zgodnie z etyką zawodową; realizować zamówienie klienta m.in. demonstrowanie, ważenie, rozdrabnianie, mierzenie, pakowanie; zawierać transakcje sprzedaży i wydawać dowody sprzedaży; obsługiwać urządzenia sklepowe: kasę, tester banknotów, krajalnice, urządzenia chłodnicze; rozliczać i zabezpieczać utarg; zabezpieczać punkt sprzedaży przed włamaniem i kradzieżą; rozpoznawać autentyczność banknotów i monet; kontrolować na bieżąco jakość towarów, prawidłowość cen, termin przydatności do spożycia, parametry krytyczne przechowywania mięsa i przetworów.

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zadań zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

• ponosi odpowiedzialność za organizowanie sprzedaży i sprzedaż mięsa i jego przetworów zgodnie z obowiązującymi standardami jakości,

• dostosowuje zachowanie do zmian w środowisku pracy punktu sprzedaży,

• pracuje częściowo samodzielnie i podejmuje współpracę w zorganizowanych warunkach pracy punktu sprzedaży,

• ocenia wpływ swoich działań realizowanych w ramach współpracy zespołowej w punkcie sprzedaży i  ponosi odpowiedzialność za ich skutki.

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocenę ważności kompetencji kluczowych dla zawodu sprzedawcy
w branży mięsnej przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 522302 Sprzedawca
w branży mięsnej

5. Słownik

Zawód	zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji i kompetencji (wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych) zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów.
Specjalność	jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera część czynności o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy) wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki.
Zadanie zawodowe	logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyraźnie określonym początku i końcu, wyodrębniony ze względu na rodzaj lub sposób wykonywania czynności zawodowych powiązanych jednym celem, kończący się produktem, usługą lub decyzją.
Kompetencje zawodowe	wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykonać, odpowiednio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane są trzema zbiorami: wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych.
Wiedza	zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie uczenia się, odnoszących się do dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej.
Umiejętności	zdolność wykonywania zadań i rozwiązywania problemów właściwych dla dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej.
Kompetencje społeczne	zdolność autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w życiu zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju, z uwzględnieniem kontekstu etycznego.
Kompetencje kluczowe	wiedza, umiejętności i postawy odpowiednie do sytuacji, niezbędne do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia.
Standard kompetencji zawodowych	norma opisująca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania zadań zawodowych wchodzących w skład zawodu, akceptowana przez przedstawicieli organizacji zawodowych i branżowych, pracodawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.
Kwalifikacja	zestaw efektów uczenia się (zasób wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych), których osiągnięcie zostało formalnie potwierdzone przez uprawnioną instytucję.
Europejska Rama Kwalifikacji	przyjęta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji, umożliwiający porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w różnych krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyróżniono 8 poziomów kwalifikacji opisywanych za pomocą efektów uczenia się; stanowią one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.
Polska Rama Kwalifikacji	opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowanego rejestru kwalifikacji w Polsce.
Krajowy System Kwalifikacji	ogół rozwiązań służących ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji (potwierdzaniu efektów uczenia się) oraz zapewnianiu ich jakości.

5

Pracownicy usług i sprzedawcy

---