Gr I
Ad. 1
Przedstaw wychowanie w starożytności
Grecja antyczna: System spartański:
#wychow, w instytucjach państwowych (<7 w domu, 7 - 18 instytucja typu koszarowego,18-20 przygotowywanie do służby wojsk , 20 - 30 służba wojskowa (efebia), powyżej 30 lat pełnoprawny obywatel); #surowe wych fizyczno - wojskowe #państwo decyduje które D nadaje się życia, a które ma zostać skazane na śmierć #wych, D Spartan - klasy panującej #wych, dla państwa, nie dopuszczające indywidualizmu #wpajano pogardę dla niewolników #wychow, umysłowe (ograniczano się do nauki czytania, pisania, elementarnych rachunków, opowiadań i pieśni wojennych i patriotycznych, uczono ich dawania krótkich, zręcznych odpowiedzi na pytania). Każdy Spartanin od urodz, był podporządkowany bezdusznym prawom państwowym. O życiu człowieka od ur, decydowali starsi i przywódcy państwa . Jedynie silne i zdrowe jednostki - chłopcy i dziewczynki - mogli przeżyć . D słabe po ur, pozostawiano w górach. Prawdziwy Spartanin to człowiek zahartowany , niewrażliwy na ból , chłód i niewygody.
System ateński: #obejmuje tylko D klasy wolnej; #harmonijne i wszechstronne wych.
Wych. Ateńskie dzielimy na 3 okresy: dzieciństwa(spędza w rodzinie <7r) szkolne(z dowolnym mistrzem np. gramatystą), efebi (wojsko, uczą się czegoś na rzecz państwa) W Atenach ideałem był człowiek wszechstronnie wykszt, łączący harmonijnie kształtowanie wyglądu fizycz, i siły z rozw, umysłowym, moralnym i estetycznym (kalokagatia). Nauki muzyczne pobierali chłopcy (7 - 14 lat) u prywatnych N (gramatyści lub kitaryści), w wieku 15 -16 lat przychodził czas na ćw, fizy, pod okiem pedotriby, w palestrze. Nauka była kontynuowana w gimnazjonach, które w okresie hellenistycznym stały się podst, typem szkoły śre. Naukę wieńczyło 2-letnie przeszkolenie wojskowe i obywatelskie w efebiach państwowych (po 338 p.n.e.). Dziewczęta wszystkich warstw nie były objęte naucz, państw, otrzymywały jedynie wykształcenie domowe. Ateńczykom zależało na wych, mądrego obywatela, sprawnego mężczyzny, człowieka wszechstronnego, który będzie zarazem piękny i dobry.
Rzym: do 7r. ż w domu z matką, po 7 r ż opiekę sprawował ojciec (uczy czytać, pisać, liczyć); 18-latkowie wchodzą w okres tzw. Efebji; 16-17 lat wdziewał togę, symbol dorosłości, opuszczał często dom; . Po roku do służby wojsk, trwająca 2 lata. 1 rok-służba w szeregach, 2r. nauce w sztabie taktyk wojskowych, tam może zostać oficerem kształcić się na urzędnika. #nie przejęli w pełni grec, kultu ciała i nagości oraz wych, muzycznego #poddali się natomiast całkowicie intelektualnej kulturze grec, #N - retorzy
Szczeble wykszt, ogólnego: #elementarny (nie zajmowało się nim państwo - czytać, pisać, rachować uczył niewolnik grecki lub prywatny N), #gramatykalny (szkoła śr, chłopcy między 12 - 15 r ż, j. grec, łac, gramatyka, literatura), # retoryczny (SW, literatura, prawo, historia, geografia, filozofia, oratorstwo polityczne i sądownicze)
Ad. 2
Zaprezentuj zmiany w satusie nauczyciela po 2000 roku
MEN wprowadził syst, awansu zawodowego N opierający się na zas. -- awans za osiągnięcia, dodatkowe zad. i jakości pracy. Zróżnicowanie płac wynikać ma nie tyko ze stażu pracy. Będzie wypadkową poz. wykształ., posiadanych kwalifikacji, dorobku zawodowego i jakości pracy. W szkołach pracować będą N stażyści (z pensją, której minimalna wysokość "W" będzie ustalona jako procent średniej krajowej), N kontraktowi (z pensją 1,5 x W), mianowani (z pensją 2 x W) i dyplomowani (z pensją 2,5 x W). Warunkiem awansu jest zdanie odpowiednich egzam, zawodowych. Poza awansem pionowym jest możliwy awans poziomy -- możliwość pełnienia dodatk, płatnych funkcji w szkole: opiekuna stażysty, opiekuna kontraktu, lidera zespołu przedmiotowego, wychowawczego, problemowego oraz lidera wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli.
Ad.3
Omów wychowanie stanowe w średniowiecznej Europie
Średniowieczny podz. stanowy (duchowieństwo , rycerstwo , mieszczaństwo , chłopi) doprowadził do wytworzenia się odrębnej , stanowej kultury , ideologii społecznej i odrębnych ideałów wych . Ideały wych wynikały z sytuacji społeczno-ekonomicznej oraz funkcji , jaką pełnił dany stan w społecz . Przejście z jednego stanu do drugiego było niemożliwe , jedynie stan duchowny pozostawał otwarty .
W rozwoju rycerstwa i kultury rycerskiej można wyróżnić 2 okresy:
#okres bohaterski - do XII w. - rycerz zobowiązany był do wiernej służby krajowi , posłuszeństwa królowi , wypełniania wszystkich poleceń feudalnych urzędników , był to okres pierwotny #okres rycerskiej kultury dworskiej - rycerze byli bogaci , zaznajomieni z życiem dworskim i tradycjami religijnymi
Wych. rycerskie ukształtowało się w okr.e wypraw krzyżowych. D żołnierzy wczesnośredniowiecznych uczyły się sztuki wojennej od swych ojców. Młody szlachcic musiał posiąść nie tylko umiejętności wojenne, ale poznać też etykietę dworską oraz przyswoić zas. potrzebne dobremu chrześcijaninowi.
W celu zdobycia tych umiej. chłopca wysyłano na dwór magnacki. Jego edukacja skł. się z 3 etapów: #od 7-8 r.ż. pełnił funkcję pazia , która polegała na usługiwaniu panu , a gł. pani dworu; uczono go śpiewania, ballad rycers , pieśni miłosnych , etykiety dworskiej , gry w szachy, zapoznawano go ze sztuką jazdy konnej, władania bronią, czasami uczono czytania i pisania #ok. 13-14 r.ż. edukacja pazia kończyła się nadaniem mu tyt. giermka, z czym wiązało się prawo noszenia miecza i wybrania damy serca; młodzieńca przydzielano pod opiekę wybranego rycerza, któremu towarzyszył na dworze w czasie turniejów i innych uroczys. oraz w wyprawach wojennych #po ok. 18 r. ż - Zak, wychow, było pasowanie na rycerza po sprawd. się w bitwie. Jedynie rycerz pasowany miał prawo do ziemi, herbu, pieczęci, żeniaczki. Musiał opanować 7 sztuk: szermierka, jazda konna, rzut dzidą i oszczepem, myślistwo, pływanie, gra w szachy lub warcaby , układanie wierszy. Ideałem życia rycerza było hasło: "Życie - królowi, serce - damom, duszę - Bogu, a sobie - sławę ziemską".
Ideały wychowawcze mieszczaństwa (patrycjat-bogaci handl, pospulstwo - przeciętni, plebstwo - ubodzy) kształt. się wraz z rozw. miast. Rozwój miast rozpoczął się w X w., a ich rozkwit nastąpił w XII-XIII w. Patrycjat miejski zaczął się organ. w specjalne związki: cechy-skupiające rzemieślników oraz gildie - skupiające kupców. Te organiz. Społ.-ekonom. zapobiegały konkurencji .Ideał kupca to człowiek sprytny , zaradny i solidny.
Dla rzemieślników ideałem wycho. był mistrz w swoim fachu, solidny, uczciwy, wierny cechowi, strzegący pilnie tajemnicy zawod. Naukę zawodu chłopcy rozpoczynali w 7 r.ż. w warsztacie mistrza jako terminatorzy . 1 lata spędzali na posługach , później dopuszczano ich do pracy w poznawanym rzemiośle. Chłopiec przyrzekał majstrowi pracować wiernie i dochować tajemnicy zawodowej. Czas nauki był ściśle określ. - trwał od 3 do 11 lat. Po opanowaniu umiej. zawod. terminator był wyzwalany na czeladnika (towarzysz), który pracował nadal u majstra, ale za odpowied. wynagrodzeniem, mógł też wynajmować się u innych majstrów jako pomocnik . Wpisywano go do rejestru. Czeladnik bez zgody cechu nie mógł przenosić się z miasta do miasta, aby nie mógł zdradzić tajemnicy zawod. danego cechu. Przez pilne strzeżenie tejże tajemnicy hamowano rozw. postępu. Gdy czeladnik po wielu latach, po nabyciu pełnej wprawy w zawodz., potrafił wykazać swe umiejęt. przed cechem, rada cechu nadawała mu godność mistrza (majstra). Ilość mistrzów w mieście była ograniczona. Wszystkich mieszczan , podobnie jak inne stany , obowiązywała pobożność .
Wychowanie rzemieślnicze; #uczeń (terminator) - wymag. posłuszeństwa, pilności, skromności, wytrwałości strzeżenia tajemnicy państw. U kończąc naukę stawał się #czeladnikiem (towarzysz). Czeladnik korzystał z przywilejów noszenia miecza jako wolny człow. i znak swego cechu .Był jeszcze 1 rok w roli czeladn. następ. wyruszał na wędrówkę po innych warsztatach, trwało to 5-6 l. #mistrz ( egzamin zostawał mistrzem miał tytuł wpłacał pieniądze i otrzymywał indygat.)
Ideał chłopa; charakteryz. się miłością do pracy oraz radością z plonów wytworzonych własnymi rękoma. Celem wych. było wzbudzenie u młodych ludzi szacunku do pracy na roli i w gospod. domo. oraz nauka prac potrzebnych na roli.W okresie średniow. nad wych. i kształc. nadzór sprawował Kościół.
Ad. 4
Pedagogika naturalistyczna J.J Rousseau
Koncepcja naturalist. zakł. to, iż zasadniczym celem wych. jest niezależny rozw. jedn. Chodzi, aby przede wszystkim stworzyć dla D swobodne pole, by mogło pójść swoją własną drogą. Na podłożu naturalistycznej koncepcji tworz. celów wych. leżą założenia, które nie podlegają krytyce: #rozw. osobow. D ukier. jest przez wrodzone predyspozycje, #predyspozycje wskazują na to co jest słuszne i odpowiednie. Głów. przedstawic. naturalistycznej koncepcji byli J. J. Rousseau i H. Spencer. Zakładali oni, iż każde D posiada już w chwili ur. zadatki przyszłych predyspozycji, w wyniku czego rolą wychowa. jest jedynie to aby wyciągnąć oraz pielęgnować te predyspozycje dane człow. przez naturę. Dlatego zdaniem Rousseau przedst. jakichkolwiek wychow. celów nie jest uzasadnione, a można nawet powiedzieć że szkodliwe, ponieważ byłoby to ingerowaniem w naturalne cechy człow. Wych. w tej koncepcji prowadzi do pielęgnowania tego, co dane zostało poprzez naturę. Koncepcja zakłada stałość ludzkiego istnienia, ale także odrzuca wpływy środow. na zachow. i rozw. człow. W koncepcji naturalist. podstaw. celem wychow. jest rozw. tego, co jest ukryte w naturze wychowanka, czyli natura wychow. stanowi dla tej koncepcji najwyższą wartość.
Grupa II Ad. 1
Przedstaw oświatę i wychowanie w średniowieczu
W 800 r. K. Wielki przybrał tytuł cesarza i wznowił tradycje Cesarstwa Rzymsk. Powstanie C Rzym o charakterze religijnym pod berłem Karola W przyczyniło się do odrodzenia szkolnictwa. W 802 r. Wyszło zarządzenie nakazujące każdemu ojcu posyłanie syna do szkoły. Organizatorem nauki na dworze Karola W. był wybitny zwolennik kultury antycznej, teolog, filozof i pedagog, anglosaski mnich Alkwin. Do studiów w szk. pałacowej przygotowywała specjalnie zorganizowana szk. elementarna. Przy szk. pałacowej utworzono coś w rodz. towarzystwa naukowego nazywanego akademią, gdzie wygłaszano wykłady na różne tematy, czytano własne utwory itp.U „pałacowej” zostali członkowie R, władcy oraz synowie ważniejszych urzędników. Treść naucz. obejmowała 7 sztuk wyzw: gramatykę, dialektykę, retorykę, geometrie, arytmetykę, astronomie, muzykę oraz architekturę, medycynę, redagowanie zarządzeń i dekretów. Wbrew kościelnej tradycji uniwersalizmu j. łac. szkoły zakładane z inicjatywy Karola W. posługiwały się obok łac., j. narodowym. Podczas panowania Karola W. ukształtowały się i rozpowszechniły różne typy szkół:
-parafialne-katedralne-klasztorne-kolegiackie
Met. wych. w średn. były bardzo surowe. Były one wspólne dla wszystkich typów szkół:parafialnych, katedralnych, kolegiackich i zakonnych. Polegały na wyrabianiu chrześcijańskich skłonności u chłopca. Wpajano zwłaszcza cnotę pokory i posłuszeństwa. Temu służyły także bractwa, do których U należeli. W szk. średniowiecznej wszechwładnie panowała rózga, która stała się symbolem władzy N. W momencie przekazywania szkoły N uroczyście wręczano mu rózgę jak symb. jego urzędu N. Kary cielesne były bardzo rozpowszechnione. Panowało przekonanie, że każde przewinienie powinno być ukarane. Kary stosowano niezależnie od pochodzenia stanowego uczniów. Nie rozumiano, że młody umysł nie mógł pojąć zbyt zawiłych lekcji. Nie zapamiętywanie, czy niezrozumienie często zawile wyłożonej kwestii kładziono na karb przewrotności D. Nie zastanawiano się nad jego psychiką. Traktowano je, jako małego człow. dorosłego. Samo naucz. polegało na met. pamięciowej. Szeroko stos. met. mnemotechniczne. W szk. panowała ścisła dyscyplina. U mieszkali razem, zajmowali ciasne, ciemne i słabo ogrzewane cele. Wyżywienie było skąpe. Natomiast przyzwyczajono chłopców do długich godzin modlitwy i to zarówno w dzień, jak i w nocy. Strach przed karami doczesnymi i jeszcze większy lęk przed karami wiecznymi był istotnym czynnikiem wychowawczym. Była to pedagog. strachu, której elementy przetrwały aż do XX w. Takie met. wychow. wyczerpywały nieraz do ostateczności słaby organ. D. Szkoła, była torturą dla chłopców.
Uniwersytet Boloński- (włądza studentów) najstarszy uniwer. w Europie. Początkowo działała jako szk. prawnicza z wydziałami prawa kanonicznego i rzymskiego. Około 1200 dołączono wydziały medycyny i filozofii (sztuki wyzwolone). W 1360 roku dołączono wydział teologii. tzw. korporacją scholarów, uczyła się tam głównie młodzież z zamożnych rodzin, które płaciły za studia.
Uniwersytet Paryski- (wałdza profesorów). 1257 Robert de Sorbon założył kolegium z wydziałem teologii które, powiększone o inne wydziały, od ko. XIII w. pod nazwą Sorbona, stało się najsłynniejszym uniwers. średniow. Europy, głów. w dziedzinie filozofii i teologii i obok sztuk wyzw . Była tzw. korporacją mistrzów, tzn, że to raczej mistrzowie - nie scholarzy - wybierali władzę uczelni, tworzyli prawa, zarządzali majątkiem, opracowywali met. naucz. i decydowali o tym, czego uczono.
1364 - Kazimierz Wielki zakłada Uniwersytet Krakowski (tzw. Studium Generalne), który miał za zadanie kształcić głów. prawników, którzy by swą wiedzą służyli umacnianiu władzy państwowej. Początk. Akademia miała 3 wydziały: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Zamierzano utworzyć również wydz. teologiczny, ale na to papież nie wyraził zgody. AK otrzymała od króla zarówno zabezp. materialne jak i rozległy samorząd. Król żywo interesował się życiem prof. oraz studentów, zwanych żakami. AK była drugim, po praskim, uniwers. w Europie środk.
Omów ideę wychowania w starożytnych Atenach.
Drugim „staroż.” ideałem był Ateńczyk „intelektualista”. Celem wychow. w Atenach było opanowanie takich dziedzin nauki jak: arytmetyka, muzyka, literatura-poezja, historia, geografia, polityka i etyka, wpajanie zas. moralnych, rozbudzenie uczuć patriotycznych, oraz ogólny rozwój fiz. Jak więc widać ideałem wychowaw. w starożytnych Atenach był obywatel odznaczony najwyż. zaletami moralnymi i wszechstronną wiedzą. Bardzo duży nacisk kładziono na wychowanie umysłowe. Chłopcy nauczani byli pisania, czytania, gramatyki i podst. matem. przez gramatystę. Kitarysta nauczał sztuki gry na instrumentach - gitarze lub kitarze, a paidotryba był nauczyc. wychow. fiz..
Ad. 2
Zaprezentuj system szkolnictwa w Polsce w ujęciu zmian ustrojowych z 1999 r. Przedstaw założenia reformy ustroju szkolnego z 1999 r.
Rozpoczęcie obowiązkowej edukacji szkolnej poprzedzone jest rocznym przygotowaniem do szkoły - "zerówką". szkoła podstaw. trwa 6 lat, objęła D w wieku 7-12 lat. Skupia się na przekazaniu D podst. umiejętności oraz wych., przy bliskiej współpracy z R. Nie ma w tym okresie nauczania wg dyscyplin akademickich, zaś nieliczne przedmioty są zintegrowane w bloki edukacyjne. Szkoła podst. powinna być ulokowana możliwie blisko miejsca zamieszk. D, zaś R muszą mieć decydujący wpływ na jej pracę. Zkończ. cyklu jest badanie kompetencji, które nie decyduje o ukończ, szkoły, lecz dostarcza U, R i N. info, o osiągnięciach i brakach do usunięcia.
Gimnazjum jest obowiązkową, nie profilowaną szkołą ogólnokszt, trwającą 3 lata, dla młodz. 13- 16 lat. W tym okresie wprowadzona jest edukacja przedmiot., możliwie różnorodna, ale na poz. podst. Jednym z zad. tego cyklu jest rozpoznanie zdolności i zainter U tak, aby po jej ukoń. mógł dokonać racjonalnego wyboru dalszej drogi edukac. Temu też celowi służy egzamin końcowy kwalifikujący do liceum. Na tym etapie l6-l. młody człowiek, na podst. sprawdzianu predyspozycji, dokonuje pierwszego wyboru kier. dalszego kształ.
Liceum profilowane 3-letnie kończące się maturą lub 2-letnia szeroko profilowana szkoła zawod. jest ostatnim etapem edukacji szkolnej. LP oznaczają nie tylko Lic. klasyczne, humanist., matem. itp., ale również np. licea o profilu techn, ekonom, a więc orientujące U zawodowo. We wszystkich LP obowiązuje pewien kanon przedm. na poz. zaawansowanym, z których zdawana byłaby obowiązkowa dla wszystkich część egz. matur. Pozostała część progr. kształcenia - to różnorodne przedm, z których zdawałoby się obieralną część egzam. matur. Egzam. Matur. jest jednocześnie podst. rekrutacji na studia wyższe. Uczelnie nie mogą organizować egzam. będącego powtórzeniem egzam. matur, natomiast mogą organizować sprawdziany specjal. zdolności czy umiejętności, np. uzdolnień plastycznych, sprawności fizycznej itp. 2-letnia szerokoprofilowa szk. Zawod. przygotowuje do pracy zawodowej w taki sposób, żeby jej absolwent mógł zmieniać i dostosowywać się do zmiennego rynku pracy, poprzez specjalistyczne szkolenie w formie semestralnej.
Szkoły wyższe prowadzą rekrutację maturzystów do dwóch typów uczelni: wyższych szkół zawod. oraz wyższych szkół akademickich oferujących studia I stopnia lub jednolite studia mgr. Po WSZ, jak i po I stopniu studiów akademickich można kontynuować studia na poz. mgr. Zwieńczeniem syst. edukacji są studia doktoranckie, co oznacza, że doktoranci zyskaliby status studenta. Studia mogą być prowadzone jako dzienne, wieczorowe, zaoczne i eksternistyczne. O przyjęcie do SW mogą ubiegać się osoby, które uzyskały świadectwo dojrzałości. Zasady przyjęć na I rok studiów są określane przez SW. Niektóre uczelnie organizują egzam. wstępne, inne przyjmują na studia na podst. konkursu ocen na świadectwie dojrzałości, jeszcze inne - tylko na podst. zapisu. Realizacja obowiązkowych praktyk zawodowych w wym, 15 tyg, jest w PWSZ i niePWSZ.
Ad.3
Przedstaw reformy edukacji XVIII w
Reformy szkolne w XVIII w . w Rzeczpospolitej- Szkoła Rycerska
Reforma szkolnictwa mająca swój początek w inicjatywie pijarów (Collegium Nobilium), znalazła za panowania Stanisława Augusta szeroką kontynuację. W 1765 r. z inicjatywy króla powstała Szk. Rycerska zwana też Korpusem Kadetów. Dawała ona przygotowanie wojskowe, a także gruntowną wiedzę oraz wychow. patriotyczne i moralne. Komendantem Szkoły był książę Adam Czartoryski, a hymnem Szkoły wiersz Ignacego Krasickiego. Także z inicjatywy króla Sejm Delegacyjny w 1773 r. powołał Komisję Edukacji Narodowej, (pierwsze w Europie ministerstwo oświaty) powierzając jej wszystkie prace związane z organ. szkolnictwa. Finansowe zaplecze stanowiły majątki po skasowanym przez papieża zakonie jezuickim. Komisja zreformowała Akad. K i Wileńską, podporządkowała im szk. śred. - licea i gimnazja, a tym z kolei - szk. elementarne. W 1775 r. powołano Towarzystwo Ksiąg Elementarnych, którego celem było opracowanie podręczników, dostosowanie ich do zreformowanego progr. wyrastającego z oświeceniowego racjonalizmu i empiryzmu. Miały służyć wychow. „oświeconych patriotów”. Uwieńczeniem wszelkich działań stronnictwa reformatorskiego stała się Konstytucja 3 maja uchwalona przez Sejm Wielki w 1791 r. W zasadzie tylko do zorganiz. opieki nad szkolnictwem, Komisja zajęła się również szkołami parafialnymi. Objęła w ten sposób całą oświatę w PL. Wydając liczne przypisy i zarządzenia Komisja dokonywała modernizacji szkolnictwa. Podjęła długotrwałe i systematyczne wysiłki, zmierzające do unowocześnienia treści i met. naucz. W czasie działania Komisji działały dwie szk. wyższe (główne) były to uniwersytety w Wilnie i Krakowie. otrzymały nazwę Szkół Głównych - Koronnej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Na Uniwer. Krakowskim znacznie poprawił się poz. nauczania i poz. kwalifikacji profesorskiej. OSIĄGNIĘCIA KEN:
#zerwanie z dominacją Kościoła w dziedzinie oświaty; #reforma uniwersytetów i szk. średnich; #kształcenie i wychowanie młodzieży - obowiązkiem państwa; #kontrola szk. powiatowych i wojew.; #upowszechnienie nauczania elementarnego; #nowoczesne progr. i met. naucz.; #troska o rozwój j. polsk. i kultury narodowej; #nadanie szczególnego znaczenia roli N i stanu akademickiego. W wieku XVIII w szkolnictwie znaczenie tracą zakony nauczające i ich kolegia. Szkoła średnia - kolegium czy gimnazjum - pozostaje dominującą instytucją oświatową. Na przełomie XVIII i XIX w. będzie - począwszy od Prus - wprowadzony egzamin matur. jako świadectwo dojrzał. nie tylko do dalszych studiów uniwersyteckich, lecz i do zajmowania określonych stanowisk.
Ad. 4 Tajna oświata, nauka i kultura będąc w okresie lat wojny i okupacji jednym z wykładników funkcjonowania podziemnego państwa polskiego, charakteryzowały się wielością form ruchu oporu. Konspiracyjna działalność oświatowa, naukowa oraz kulturalna patriotycznych polskich nauczycieli i pracowników naukowych stanowiła istotny element ruchu oporu. Po zakończeniu działań wojennych w 1939r. , nauczyciele i naukowcy posta n owili już pod koniec października podjąć mimo okupacji swą działalność dydaktyczno - wychowawczą nielegalnie. Następnie powstała Tajna Organizacja Nauczycielska (TON).
Powstanie TON i ogromny zakres organizacyjnego tajnego nauczania na ziemiach polskich, stanowiło w tym czasie fakt niepowtarzalny i wysoce specyficzny na terenie okupowanej Europy. W ujęciu ogólnych liczb szacunkowych ok. pięć milionów młodzieży szkół powszechnych (tajne douczanie w zakresie historii, geografii i literatury polskiej), w tajnych gimnazjach i liceach (także komplety), w tajnym studiowaniu akademickim oraz w różnych innych formach edukacji brało zorganizowany udział. Tajna Organizacja Nauczycielska stała się więc
podczas okupacji najbardziej znaczącą po blisko milionowej zbrojnej Armii Krajowej organizacją podziemną, zwłaszcza przyjmując - że jej szeregowym członkiem był każdy uczeń lub student udający się z zachowaniem wszelkich reguł konspiracji do podziemnego lokalu, by w nim kształcić się pod okiem nauczycieli i pracowników nauki. A trzeba pamiętać, że w razie odkrycia punktu tajnego nauczania, za nieletnią młodzież okupanci pociągali ich rodziców do odpowiedzialności. Jedynym ewenementem w okupowanej Europie było nie tylko prowadzenie tajnego studiowania akademickiego w ramach prawie wszystkich znaczniejszych przedwojennych uczelni (najtrudniej było na okupowanych terenach kresów wschodnich, gdzie jednak odtworzono również w podziemiu Uniwersytet Lwowski Jana Kazimierza i Uniwersytet Wileński Stefana Batorego) ale utworzenie i funkcjonowanie całkiem nowego w czasie okupacji Uniwersytetu Ziem Zachodnich w Warszawie, który objął studiami 600 studentów!.
Tajne nauczanie tworzyło także zaplecze dla zbrojnego ruchu oporu. Uczniowie i studenci tajnego nauczania, byli jednocześnie w większości żołnierzami polskich podziemnych sił zbrojnych (najwięcej AK np. słynne bataliony harcerskie "Zośka" i "Parasol" czy oddziały partyzanckie. Już rozkaz organizacyjny nr 3 z 6 września 1940 r. Komendanta Głównego ZWZ-AK gen. Roweckiego ps. "Grabica", a następnie wydane Wytyczne Nr 1 do szkolenia i kształcenia wojskowego z 15 listopada też 1940 r. polecały rozpoczęcie edukacji wojskowej w trybie konspiracyjnym. W następstwie powstały Kursy Szkoły Podchorążych, które organizowano w ramach siatki obszarów i okręgów wojskowych (w latach 1941-1944 szkoły te ukończyło szacunkowo ok. kilku tysięcy podchorążych i wojskowych służb medycznych). Nawet najmłodsi żołnierze w "Szarych Szeregach Męskich" mieli już w październiku 1940r. zorganizowaną tajną Szkołę Podchorążych kryptonim "Agrykola", której komendantem był kpt. Alfons Jabłoński ps. "Inżynier" (późniejszy oficer Sztabu Komendy Okręgu AK Lwów).
Gr.3
Ad.1
Przedstaw reformy edukacji XVIII w
Ref. szkolnictwa mająca swój początek w inicjatywie pijarów (Collegium Nobilium), znalazła za panowania Stanisława Augusta szeroką kontynuację. W 1765 r. z inicjatywy króla powstała Szkoła Rycerska zwana też Korpusem Kadetów. Dawała ona przygotowanie wojskowe, a także gruntowną wiedzę oraz wych. patriotyczne i moralne. Komendantem Szkoły był książę Adam Czartoryski, a hymnem Szkoły wiersz Ignacego Krasickiego. Także z inicjatywy króla Sejm Delegacyjny w 1773 r. powołał Komisję Edukacji Narodowej, (pierwsze w Europie ministerstwo oświaty) powierzając jej wszystkie prace związane z organizacją szkolnictwa. Finansowe zaplecze stanowiły majątki po skasowanym przez papieża zak. jezuickim. Komisja zreformowała A. Krakowską i Wileńską, podporządkowała im szkoły śred. - licea i gimnazja, a tym z kolei - szkoły elementarne. W 1775 r. powołano Towarzystwo Ksiąg Elementarnych, którego celem było opracowanie podręczn., dostosowanie ich do zreformowanego progr. wyrastającego z oświeceniowego racjonalizmu i empiryzmu. Miały służyć wychowaniu „oświeconych patriotów”. Uwieńczeniem wszelkich działań stronnictwa reformatorskiego stała się Konstytucja 3 maja uchwalona przez Sejm Wielki w 1791 r. W zasadzie tylko do zorganizowania opieki nad szkolnictwem, Komisja zajęła się również szk. parafialnymi. Objęła w ten sposób całą oświatę w Polsce. Wydając liczne przypisy i zarządzenia Komisja dokonywała modernizacji szkoln. Podjęła długotrwałe i systematyczne wysiłki, zmierzające do unowocześnienia treści i metod naucz. W czasie działania Komisji działały 2 szkoły wyższe (główne) były to uniwersytety w Wilnie i Krakowie. otrzymały nazwę Szkół Głównych - Koronnej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Na Uniwer. Krakow. znacznie poprawił się poz. naucz. i poz. kwalifikacji profesorskiej. OSIĄGNIĘCIA KEN:
#zerwanie z dominacją Kościoła w dziedzinie oświaty; #reforma uniwers. i szkół średnich; #kształc. i wych. młodzieży - obowiązkiem państwa; #kontrola szkół powiatowych i wojew.; upowszechnienie naucz. elementarnego; #nowoczesne progr. i met. nauczania; #troska o rozwój j. pol. i kultury narodowej; nadanie szczególnego znaczenia roli N i stanu akademickiego. W wieku XVIII w szkolnictwie znaczenie tracą zakony nauczające i ich kolegia. Szkoła średnia - kolegium czy gimnazjum - pozostaje dominującą instytucją oświatową, lecz władzę nad nią coraz częściej zaczyna sprawować państwo. Na przełomie XVIII i XIX wieku będzie - począwszy od Prus - wprowadzony egzamin maturalny jako świad. dojrzałości nie tylko do dalszych studiów uniwers., lecz i do zajmowania określonych stanowisk. Pierwszą maturę datuje się w okolicach 1788 roku.
Ad.2
Dokonaj oceny reformy programowej i podręczników z 1999 r.
Nowe progr. wymagały przygotowania nowych podręczn. szkolnych. Wykaz podręczn. dopuszczonych do użytku szkolnego został opublikowany w sierpniu 1999 r. We IX, w niektórych szk. wystąpiły przejściowe trudności z zakupem podręczn, wywołane zarówno późną info. o wykazie, niewystarczającym nakładem niektórych tytułów, jak też opóźnieniami w druku. Problemem dla wielu R jest wysoki koszt nowych podręczn. MEN przeznaczyło ponad 20 mln zł na pomoc D z R najuboższych. Ogromne znacz. w reformie syst, edukacji ma zmiana progr. nauczania. W SP w klasach I-III wprowadzone zostało nauczanie zintegrowane, a w klasach IV-VI - naucz. blokowe. MEN przygotowało podst. programową, na bazie której tworzone są nowe progr. nauczania. Należy podkreślić, że rady pedag szkół mają pełną swobodę w tworzeniu własnych progr, w wyborze z puli progr centralnych i w dostosowaniu progr nauczania do potrzeb U, w zależności od ich uzdolnień, środowiska, zainteresowań. Szkolny zestaw progr, musi współgrać z progr, wychowawczym i systemem oceniania wewnątrz- szkolnego
Ad.3
Omów ideę wychowania w starożytnych Atenach.
Drugim „staroż.” ideałem był Ateńczyk „intelektualista”. Celem wychow. w Atenach było opanowanie takich dziedzin nauki jak: arytmetyka, muzyka, literatura-poezja, historia, geografia, polityka i etyka, wpajanie zas. moralnych, rozbudzenie uczuć patriotycznych, oraz ogólny rozwój fiz. Jak więc widać ideałem wychowaw. w starożytnych Atenach był obywatel odznaczony najwyż. zaletami moralnymi i wszechstronną wiedzą. Bardzo duży nacisk kładziono na wychowanie umysłowe. Chłopcy nauczani byli pisania, czytania, gramatyki i podst. matem. przez gramatystę. Kitarysta nauczał sztuki gry na instrumentach - gitarze lub kitarze, a paidotryba był nauczyc. wychow. fiz..
Ad.4
Rola szkoły przyzakładowej w średniowiecznej Europie.
Szk. klasztorne zakładana przez opatów klasztoru. Był to ustrój demokratyczny. 529r.-założ. klasztoru Benedyktynów na M. Cassino, I szkoła klasztorna: #wewnętrzna- kształc. przyszłych zakonników tzw. oblatów, poświęconych Bogu #zewnętrzna- kszt. chłopców, którzy chcieli zrobić karierę pozakościelną (przyklasztorne). Mają wielkie znacz. dla rozw. oświaty: w klasztornych bibliot. gromadzi się księgi, w tzw. skryptoriach przepisywane są one na zamówienie władców, popularyzacja książek, zakonnicy podejmują także pracę naukową polegającą na czyt. ksiąg i pisaniu na ich marginesie koment, w ten sposób tworzą się podst. wielu nauk. Tworzyli je zakonnicy w swoich domach, aby wykszt. swoich przyszłych braci. Rozw. szk. klaszt. przypada na IXw a już w X w. zaczeły podupadać ponieważ zwracały się przeciwko naukom świeckim (nie akceptowano 7sztuk wyzwolonych: gram, dialektyka, retoryka, astronomia, arytmetyka, geometr, muzyka). Szk. te przygotowywały przyszłych zakonni., a prowadzone były najczęściej przez zakon Benedyktów i cystersów.
św. Benedykt: „lenistwo jest grzechem duszy”, praca w skryptorium wpisana w regułę zakonną, co ozn. że każdy zakonnik miał taki obowiązek. Do Xw. Szk. klasztorne były jedynymi ośrodk. życia umysłowego, przeżywały swój rozkwit, rozprzestrzeniały się.
Szk. katedralne (zakładane. przez biskupów, obowiązkowe) rozkwitnęły w XI i w XII w. Skła. się z 2 stopni:
1) TRIVIUM - tzw. 3 drogi, najniższy stopień, uczono gramatyki łac., łac. zniekształc., uczenie było pamięciowe, książkę miał N, U po nim powtarzali, uczono też dialektyki w bardzo ograniczonym zakr., lekceważono ją, uczono retoryki - odnoszono się głó. do formułow. wypowiedzi uzasadniających podst. prawdy wiary, uczono pisania listów, podań
2) QUADRIVIUM - tzw. 4 drogi, najwyższy stopień, arytmetyka była poł. z astronomią, służyły do ustalania ruchomych świat kościelnych, geometria uczyła geografii (pobieżny opis ziemi), muzyka to śpiew kościelny, chóralny, II stopień istniał w nielicznych szkołach. Szk. przykatedralne przygotow. do kapłaństwa, nauczały 7 sztuk wyzwolonych: gramatyki, retoryki, dialektyki, arytmetyki, geometrii, muzyki i astronomii. Poza tymi 7 przedm, w Gnieźnie, Poznaniu, Wrocł, Płocku, Sandomierzu i Krak nauczano teologii i prawa kanonicznego.
Met. scholastyczna jako głó. metoda naucz: #uczenie pamięc. bez zrozumienia # met. wychowawcza kara cielesna głównie #chłopcy mieszkali w ciasnych, wilgotnych, nieogrzewanych celach, często chodzili głodni, tłumaczono to tym, że cierpienie da lepsze życie wieczne.
Szkoły parafialne;
I powstała w Mezopotamii w II wieku. Zakładało je duchowieństwo świeckie i zakonne.
Głów. celem szk. było wych. i naucz. religii. Naucz. pisania, czyt. i rachowania, elem. psałterzu Dawidowego. Celem wych. było kszt. osobowości Chrześcijańskiej. Jęz. wykładowym była łac. śpiewu kościelnego, muzyka i ministrantura ( organy pierwsze).W szk. nauczali proboszczowie bądź klerykowie ( bakałarz, mgr) Szk. były przy parafiach, 1-2 stół i długie ławy). Naucz. indywidualnie w izbie szk., posługiwano się met. werbalną i mnemotechniką która polegała poddawaniu pewnych twierdzeń w formie wiersza. Zakony były pewnym sposobem na życie, jest to forma nabożna, która prowadzi intensywny tryb życia- przepisywanie ksiąg, podstawy budownictwa, medycyny. Przełożonym zakonu jest opat. #benedyktyni- „módl się i pracuj” #franciszkanie- ubóstwo
Gr.4
Ad.1
Przedstaw założenia reformy ustroju szkolnego z 1999 r.
Rozpoczęcie obowiązkowej edukacji szkolnej poprzedzone jest rocznym przygotowaniem do szkoły - "zerówką". szkoła podstaw. trwa 6 lat, objęła D w wieku 7-12 lat. Skupia się na przekazaniu D podst. umiejętności oraz wych., przy bliskiej współpracy z R. Nie ma w tym okresie nauczania wg dyscyplin akademickich, zaś nieliczne przedmioty są zintegrowane w bloki edukacyjne. Szkoła podst. powinna być ulokowana możliwie blisko miejsca zamieszk. D, zaś R muszą mieć decydujący wpływ na jej pracę. Zkończ. cyklu jest badanie kompetencji, które nie decyduje o ukończ, szkoły, lecz dostarcza U, R i N. info, o osiągnięciach i brakach do usunięcia.
Gimnazjum jest obowiązkową, nie profilowaną szkołą ogólnokszt, trwającą 3 lata, dla młodz. 13- 16 lat. W tym okresie wprowadzona jest edukacja przedmiot., możliwie różnorodna, ale na poz. podst. Jednym z zad. tego cyklu jest rozpoznanie zdolności i zainter U tak, aby po jej ukoń. mógł dokonać racjonalnego wyboru dalszej drogi edukac. Temu też celowi służy egzamin końcowy kwalifikujący do liceum. Na tym etapie l6-l. młody człowiek, na podst. sprawdzianu predyspozycji, dokonuje pierwszego wyboru kier. dalszego kształ.
Liceum profilowane 3-letnie kończące się maturą lub 2-letnia szeroko profilowana szkoła zawod. jest ostatnim etapem edukacji szkolnej. LP oznaczają nie tylko Lic. klasyczne, humanist., matem. itp., ale również np. licea o profilu techn, ekonom, a więc orientujące U zawodowo. We wszystkich LP obowiązuje pewien kanon przedm. na poz. zaawansowanym, z których zdawana byłaby obowiązkowa dla wszystkich część egz. matur. Pozostała część progr. kształcenia - to różnorodne przedm, z których zdawałoby się obieralną część egzam. matur. Egzam. Matur. jest jednocześnie podst. rekrutacji na studia wyższe. Uczelnie nie mogą organizować egzam. będącego powtórzeniem egzam. matur, natomiast mogą organizować sprawdziany specjal. zdolności czy umiejętności, np. uzdolnień plastycznych, sprawności fizycznej itp. 2-letnia szerokoprofilowa szk. Zawod. przygotowuje do pracy zawodowej w taki sposób, żeby jej absolwent mógł zmieniać i dostosowywać się do zmiennego rynku pracy, poprzez specjalistyczne szkolenie w formie semestralnej.
Szkoły wyższe prowadzą rekrutację maturzystów do dwóch typów uczelni: wyższych szkół zawod. oraz wyższych szkół akademickich oferujących studia I stopnia lub jednolite studia mgr. Po WSZ, jak i po I stopniu studiów akademickich można kontynuować studia na poz. mgr. Zwieńczeniem syst. edukacji są studia doktoranckie, co oznacza, że doktoranci zyskaliby status studenta. Studia mogą być prowadzone jako dzienne, wieczorowe, zaoczne i eksternistyczne. O przyjęcie do SW mogą ubiegać się osoby, które uzyskały świadectwo dojrzałości. Zasady przyjęć na I rok studiów są określane przez SW. Niektóre uczelnie organizują egzam. wstępne, inne przyjmują na studia na podst. konkursu ocen na świadectwie dojrzałości, jeszcze inne - tylko na podst. zapisu. Realizacja obowiązkowych praktyk zawodowych w wym, 15 tyg, jest w PWSZ i niePWSZ.
Ad.2
Omów rolę Collegium Nobilium S. Konarskiego
Collegium Nobilium ks. Stanisława Konarskiego było szkołą dla elit arystokratycznych, przyszłych rządców Polski. Wynika z istotnych elem. posłannictwa Zakonu Szkół Pobożnych (Pijarów), który jest organem prowadzącym Założenie w 1740 r. pijarskiego Collegium Nobilium dla młodzieży szlacheckiej. Rozpoczęło ono proces refor. szkolnictwa. Podstawowe cele Collegium Nobilium Novum: #integralne wychow. człow. - kształt. jego sfery duchowej, intelektualnej i fizy, #wyrabianie w D i młodzieży postaw opartych na chrześcij. wizji człow. i świata, #zapewnienie bezpiecz. i solidnego wychow. w jedności z R #zagwarantowanie wysokiego poz. kszt, #kształt. postawy otwartości na osoby z niepełnosprawnościami, #przygotowanie do zaangażowania w sprawy społ. oraz w życiu publicznym kraju. Reforma szkolnictwa polegała przede wszystkim na przywiązywaniu większej wagi do rozumowego przyswajania przez U wiedzy na drodze analitycznej. W miejsce przestarzałej scholastyki pojawiła się filozofia, a także nauki przyrodnicze i matem. Młodych ludzi uczono historii oraz zaznajamiano ich z prawem, a wszystko to celem wykszt. świadomych OBYWATELI państwa. Równocześnie z troską o rozwój intelektualny w Collegium Nobilium zwracano uwagę na rozwój fizycz. Niezwykle ważnym elem kształc było pojawienie się j polskiego, choć jeszcze nie jako osobnego przedm. Nadal j. podst. była łac, po polsku czytywano jednak dzieła Kochanowskiego, Górnickiego, Skargi. Młodzież miała możliwość U się j. obcych - niem. i franc.
Ad.3
Jaka była idea wychowania obywatelskiego w starożytnej Sparcie
System spartański:
#wychow. dzieci Spartan - klasy panującej #surowe wychow. fizycz. - wojskowe
#państwo decyduje które D nadaje się życia, a które ma zostać skazane na śmierć
#wychow. w instytucjach państwowych (do lat 7 w domu, 7 - 18 instytucja typu koszarowego,18 - 20 przygotowywanie do służby wojskowej (efebi), 20 - 30 służba wojskowa, powyżej 30 lat pełnoprawny obywatel)
#wych. dla państwa, nie dopuszczające indywidualizmu
#wpajano pogardę dla niewolników
#wych. umysłowe (ograniczano się do nauki czytania, pisania, elementarnych rachunków, opowiadań i pieśni wojennych i patriotycznych) Każdy Spartanin od urodz. był podporządkowany bezdusznym prawom państwowym . O życiu człow. od ur. decydowali starsi i przywódcy państwa . Jedynie silne i zdrowe jednostki - chłopcy i dziewczynki - mogli przeżyć . D słabe po ur. pozostawiano w górach. Prawdziwy Spartanin to człowiek zahartowany , niewrażliwy na ból , chłód i niewygody
Ad.4
Powstanie i organizacje Akademii Krakowskiej
1364 - Kazimierz Wielki zakłada U. Krakowski (tzw. Studium Generalne), który miał za zadanie kształcić głównie prawników, którzy by swą wiedzą służyli umacnianiu władzy państwowej. Początkowo AK miała 3 wydziały: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Zamierzano utworzyć również wydział teologiczny, ale na to papież nie wyraził zgody. Akademia otrzymała od króla zarówno zabezpieczenie materialne jak i rozległy samorząd. Król żywo interesował się życiem profesorów oraz studentów, zwanych żakami. środkowej. Właściwe losy Uniwer. Jagiell. rozpoczynają się z chwilą odnowienia uczelni w roku 1400. Wielki w tym udział miała królowa Jadwiga oraz Władysław Jagiełło. Uniwer. powołany w 1400 różnił się od tego z 1364. Po pierwsze była to uczelnia "pełna" - z 4 wydz, w tym z teologią, która wówczas była uważana za królową nauk. Odnowiona AK oparta była na wzorcach paryskich (inaczej niż powołana w 1364) a więc to mistrzowie kształtowali życie uczelni. Wydział teologii i paryski charakter uniwersytetu bardzo pasowały do celów, jakie stawiano przed Akademią Krakowską. AK była drugim, po praskim, uniwersytetem w Europie.