Pedagogika hermeneutyczna
Hermeneutyka- interpretowanie lub stosowanie klucza interpretacyjnego, przy pomocy którego można wyjaśnić różne zjawiska.
Wyprowadzone z działu hermeneutyki biblijnej.
W XX w. pojawił się nurt filozoficzny (filozofia hermeneutyczna) Z której zaczerpnęła pedagogika hermeneutyczna .
Przedstawiciele: Paul Ricour, Hans Georg Gadauner
Twierdzenia filozofii hermeneutycznej:
zakłada, ze zrozumienie jest sposobem bycia człowieka w świecie.
Rozumieć coś tzn. być w określony sposób
Zrozumienie przekłada się na jakość naszego życia
Zrozumienie wyznacza miejsce człowiekowi w swiecie
Zrozumienie otwiera pewne perspektywy, niektóre zamyka
Rozumienie jest sposobem wyłaniania się człowieka w historii
Zrozumienie jest procesem dziejowym i historycznym (zrozumienie danego człowieka jest pochodna pewnych procesów dziejowych, czasów w których żyjemy)
Dziejowość rozumienia ma charakter linearny (można dostrzec różne etapy świadomości ludzkiej)
Zrozumienie jest połączone z językiem, który formuje mentalność. Język posiada struktury z których wychodzi nasze zrozumienie. Z językiem nabywamy złożoność rozumienia(np. eskimosi maja kilkanaście słów na określenie śniegu)
Zrozumienie jest współzależne z doświadczeniem, nie można czegoś w pełni zrozumieć nie posiadając doświadczenia tego co próbujemy zrozumieć
Wszelkim sądom ludzkim zawsze towarzyszą przesądy (przedrozumienie, przedzałożeniowość) tzn. że nie uświadamiamy sobie w pełni rzeczy, które warunkują nasze sądy, rozumienie, odbieranie świata
Pedagogika hermeneutyczna:
Reprezentantka w Polsce - prof. Andrea Folkierska „Pytanie o pedagogikę”.
Pytanie w hermeneutyce pełni bardzo ważną funkcję, wyraża postawę pytajności (poddajemy rzeczywistość w wątpliwość).
Mocno podkreślana jest rola historyczności, jako kontekstu rozumienia, które jest kształtowane w procesie edukacji. (nie można rozumieć co się dzieje dziś, jeżeli nie zrozumiemy co się działo kiedyś)
Koło hermeneutyczne - wskazuje na zamknięty obieg w którym przechodzimy od przedrozumienia do rozumienia, od przesądów do sądów i w konsekwencji do działania.
Problematyzowanie pojęć (uczenie krytycznego myślenia, uczenie zadawania pytań, pytania o sens, uczenie elastycznego myślenia) W podejściu hermeneutycznym trudniejsze jest stawianie pytań, niż formułowanie odpowiedzi. Proces edukacji powinien uczyć umiejętności stawiania pytań.
Poszukiwanie znaczeń (hermeneutycy początkowo próbowali wynaleźć jak największą ilość znaczeń tekstów) Tekst posiada swój kontekst. Życie ludzkie również posiada swój kontekst. Kultura, środowisko, rodzina, wpływy zewnętrzne i wewnętrzne. Wychowanek jest jak tekst do zinterpretowania przez wychowawcę. Wychowanie może być nieadekwatne, czyli nie osadzone w rzeczywistości. Wychowanie nie jest wyodrębnione z kontekstów społecznych. Wychowanie jest pochodną tendencji kulturowych, społecznych.
Zrozumienie związane jest z wysiłkiem bycia człowieka w swiecie. Nie przychodzi samoistnie, aby zrozumieć, trzeba wykonać wysiłek, uczyć się . Zrozumienie związane jest z przełamywaniem własnych schematów myślenia, przekraczaniem siebie.
Podstawową funkcją wychowania od strony hermeneutycznej jest inicjowanie i przysposabianie do podejmowania owego wysiłku bycia przez wychowanka.
„ To jak rozumiesz, określa sposób twojego życia”
J. Kozielecki:
heurystyki rozumowania:
konwergencyjne - istnieje jedno poprawne rozwiązanie problemu i jeden sposób.
dywergencyjne - istnieje wiele poprawnych rozwiązań danego problemu i wiele sposobów.
Samopoznanie jest procesem nieskończonym. Wychowanie jakoednąze swych podstawowych funkcji stawia samopoznanie. Ma wytwarzać realistyczną percepcję rzeczywistości. Stykanie się z tym co obce, odmienne jest nieodzownym elementem rozpoznawania własnej tożsamości.
Globalizacja i cywilizacja naukowo-techniczna
W dobie globalizmu i cywilizacji technicznej mamy do czynienia z radykalna redefinicją podstawowych funkcji wychowania. Zmieniają się presje, wyzwania . Świat współczesny jest swiatem bardzo dynamicznym, stawia przed człowiekiem wieksze wymagania, by znalexć się w głównym nurcie świata społecznego.
Dynamika wymaga, by nabywać wiele kompetencji i w krótkim czasie.
Wyznaczniki globalizmu:
dominacja kultury masowej i poprozrywki
uniwersalny styl mody i wzorców funkcjonowania
styl konsumpcyjny
rewolucja informatyczna
wcześniej era Gutenberga (era druku)
współczesność (ponowoczesność) era Markoniego (sieć internetowa po dnie oceanu)
Pojawiają się zjawiska tzw. Luka ludzka
Zjawisko w ramach którego, człowiek nie nadąża za zmianami rozwijającego się świata. To zjawisko powoduje u niektórych osób nieprzystosowanie (np. osoby starsze)