Wykład 8 - 27.11.06

UMOWA MIĘDZYNARODOWA

Jest pewnym zobowiązaniem państwa do wykonywania określonych w umowie zobowiązań.

Zawarcie umowy jest ograniczeniem suwerenności danego państwa (ograniczona swoboda).

Społeczność międzynarodowa stara się przy zawieraniu umów, aby warunki były trwałe, nie były szybko wypowiedziane.

W imieniu rządu czyni to premier. Minister spraw zagranicznych zawiera umowę w imieniu państwa jako upoważniony przedstawiciel (gdyż do rządu należy powodzenie polityczne i wewnętrzne państwa).

Umowa powinna być potwierdzona przez inny organ w państwie - musi być pewność, że przystąpienie do tej umowy jest rzeczywistą wolą państwa.

Umowa musi być RATYFIKOWANA (dopiero wtedy wchodzi w życie).

Organ ratyfikujący to parlament lub głowa państwa (republika - prezydent). Może być ratyfikowana przez parlament, gdy często obraduje.

Nowa procedura:

Najważniejsze umowy najpierw musiały trafiać do parlamentu, który uchwala ustawę wyrażającą zgodę na ratyfikowanie przez prezydenta tej umowy.

Rząd Prezydent <= Mała droga ratyfikacji

Długa droga

ratyfikacji Sejm + Senat

Jeżeli prezydent nie miał zgody wyrażonej w ustawie, nie mógł ratyfikować umowy międzynarodowej.

W latach '93-'97 w okresie rządu Hanny Suchockiej nie doszło do ratyfikowania umowy międzynarodowej z Watykanem (zwanej konkordatem).

Cechy nowej procedury.

• Silna kontrola parlamentu nad pracami rządu.

• Gdy będzie rząd mniejszościowy - może to doprowadzić do zablokowania uchwalenia ustawy, która wyraża zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej.

• Wydłużenie czasu pracy nad ratyfikacją umowy.

• Nie wpływa na zmianę miejsca umów międzynarodowych (to tylko nowa procedura).

Dopiero nowa konstytucja wprowadziła zmianę.

Art. 87 - Katalog niezhirarchizowany (tu ustawa jest wyżej od umowy międzynarodowej), ale art. 91 prezentuje hierarchię źródeł prawa źródeł prawa (ustawy stoją poniżej umowy międzynarodowej, które jednak wymagały uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie.

Art. 89 - 5 pkt., gdzie wymienione są sprawy, które wymagają dużej ratyfikacji (czego dotyczą umowy międzynarodowe)

Np. Zatopiony prom Estonia - zakazano wszelkich połowów, penetracji statku, gdyż spoczywają tam szczątki pasażerów - jest traktowany jako cmentarza.

Rząd może podjąć decyzję, jaką drogą ma być ratyfikowana umowa - czy w drodze małej czy dużej.

Sejm wnosi o skierowanie umowy na drogę dużej ratyfikacji.

Umowa ratyfikowana na drodze dużej (pełnej) jest w hierarchii źródeł prawa wyżej niż ustawa.

Istnieje problem z prawem europejskim (wspólnotowym) - jest to różnego rodzaju prawo: prawo pierwotne i wtórne.

Prawo pierwotne.

Umowy międzynarodowe odnoszące się do wspólnoty europejskiej.

Konstytucja UE - traktat z Maastrht; umowa międzynarodowa gdzie 9 państw przystąpiło do UE

Prawo wtórne.

Prawo, które nie jest umową międzynarodową, jest stanowione przez odpowiednie organy UE. Obowiązuje też w Polsce - tylko konstytucja nie zalicza go do prawa powszechnie obowiązującego: prawo wydane przez organy UE; prawo polskie wewnętrznie obowiązujące.

Art. 90 był najczęściej atakowany przez przeciwników przystąpienia do UE (bo oznacza on utracenie suwerenności w pewnych sprawach - przekazanie pewnych kompetencji). Jest to tzw. klauzula europejska.

Daje dwie możliwe drogi ratyfikacji:

1. Ratyfikacja przez przyjęcie ustawy (tryb szczególny - ustawa wyrażająca zgodę na umowę międzynarodową przekazującą kompetencje ma być uchwalona przez Sejm większością kwalifikowaną 2/3 głosów.

Traktat akcesyjny - był skierowany do Trybunału Konstytucyjnego o zgodność z konstytucją (skierowany przez grupę posłów z CPR).

2. Głosowanie większością głosów.

Referendum (art. 125) - jest ono wiążące, gdy udział weźmie, co najmniej 50% uprawnionych do głosowania (frekwencja wyborcza)

---