Istnieje wiele form, w których można zorganizować proces przepływu produkcji. Podstawowymi z nich są stacjonarne, niepotokowe, potokowe i gniazdowe formy organizacji procesu przemian.
Wiele organizacji zaczyna od formy stacjonarnej, rozwijając się przechodzi w formę niepotokowe, a wreszcie jest w stanie zarządzać potokowym przebiegiem wszystkich lub niektórych wytworzonych przez siebie wyrobów.
Stacjonarna forma organizacji produkcji
Całkowite zadanie wykonywane jest przez jednego robotnika lub przez grupę robotników. Może być proste albo na wyższym poziomie techniki.
- na niskim poziomie technicznym-fryzjer który dzięki różnorodnym umiejętnościom i narzędziom dostosuje się do potrzeb klienta (usługi)
-na wysokim poziomie technicznym-w organizacji macierzowej wykonywanie zadań przez odpowiednie brygady w każdej fazie.
Niepotokowe forma organizacji produkcji
W miarę rozwoju przedsiębiorstwa i rozmiarów realizowanych przez nie zadań można zaobserwować powstawanie warunków do zastosowania metod projektowania niepotokowych form organizacji produkcji.
Metody te wymagają ażeby proces danego zadania był podzielony na części lub operacje, a ponadto żeby każda z operacji została wykonana na całej serii (partii) wyrobów, zanim rozpocznie się realizację następnej operacji.
W ogólności nie przekazuje się partii zadań pomiędzy robotnikami lub ich grupami, zanim nie ukończy się całej pracy przewidzianej do wykonania w danej operacji.
Ważne jest rozmieszczenie robotników i stanowisk roboczych dokonane według ich specjalizacji funkcjonalnej lub technologicznej w celu usprawnienia pracy.
Najpowszechniej używana forma organizacji procesów wytwórczych. (np. produkowanie obudowy radia)
Potokowa forma organizacji produkcji
Organizacja niepotokowe staje się potokową wtedy, gdy wyeliminuje się okresy oczekiwania, bezczynności czy wyczekiwania w kolejkach.
Zastosowanie form potokowych oznacza zatem konieczność bezpośredniego przekazywania zadań po zakończeniu realizacji któregokolwiek z etapów do realizacji etapu następnego.
Bardzo ważne jest zsynchronizowanie (w celu zapewnienia płynnego przebiegu prac), więc zanim linia zacznie pracować wymagane są liczne prace planistyczne.
Typowymi przykładami zastosowania form potokowych jest wytwarzanie samochodów, zegarków czy radioodbiorników domowych.
Gniazdowa forma organizacji produkcji
Podejście grupowe, nazywane czasami technologią grupową, może stanowić próbę połączenia zalet form niepotokowych i potokowych. Identyfikuje się podobieństwo zadań (prac, wyrobów) i tworzy się ich rodziny, a niezbędne do ich wykonania zasoby łączy się w gniazda np. gniazdo montażowe lub komórki.
Aby stworzyć dobrze funkcjonujące grupy autonomiczne trzeba zwrócić uwagę na aspekty techniczne, społeczne i kierownicze. Techniczne służą skróceniu czasu przepływu produkcji; społeczne pozwalają robotnikom na więcej swobody w wyborze metod i tempa pracy aby mógł efektywniej bo z satysfakcją pracować; kierownicze natomiast wymagają przeniesienia decyzji dotyczących szczegółowego wykonania prac na wykonujące je stanowisko robocze.