6. Typy, formy i odmiany organizacji produkcji.
Organizacja produkcji jest to stopień specjalizacji stanowiska roboczego i związany z nim poziom stabilności wykonywanej operacji.
Typ organizacji produkcji - system organizacji produkcji na stanowiskach roboczych obejmujący zespół stosowanych środków i metod produkcji wyrobów, określany przez stopień specjalizacji poszczególnych stanowisk.
Wyróżnia się stanowiska robocze o:
masowym typie organizacji produkcji - wykonywanie tylko jednej, ściśle określonej części i operacji
seryjnym typie organizacji produkcji - okresowe wytwarzanie oznaczonej serii jednakowych wyrobów
- wielkoseryjne (2 do 5-10 operacji)
- średnioseryjne (5 do 25 operacji)
- małoseryjne (25 do 50-100 operacji)
jednostkowym (indywidualnym) typie organizacji produkcji - niepowtarzające się lub powtarzające się nieregularnie wykonywanie nieograniczonej liczby operacji
Forma organizacji produkcji to sposób powiązania poszczególnych stanowisk roboczych w zakresie wszystkich wyrobów na nich wytwarzanych.
Określany jest przez dwa kryteria:
stałość kierunków przebiegu (przepływu) przedmiotów pracy
równomierność tego przepływu między stanowiskami pracy
Istotą potokowej (rytmicznej, powtarzalnej) formy organizacji produkcji jest ciągłość i równomierność natężenia w jednostce czasu przepływu przedmiotów pracy na wszystkich stanowiskach roboczych. Przepływ ten jest jednokierunkowy i następuje bez przerw. Produkcja potokowa odbywa się w komórkach produkcyjnych specjalizowanych wg zasady przedmiotowej i zamkniętych zawierających zestaw bardzo wysoko specjalizowanych stanowisk pracy. Produkcja potokowa odbywa się w strukturach zwanych liniami potokowymi, którymi są zamknięte komórki wyspecjalizowane wg specjalizacji przedmiotowej.
Zalety stosowania linii potokowych:
*skrócenie dróg transportu
*skrócenie cyklu produkcyjnego
*zmniejszenie zapasów produkcji w toku
*b. wysokie wykorzystanie maszyn i wyposażenia
*niski jednostkowy koszt produkcji.
Wady:
*łatwość przenoszenia się zakłóceń dowolnego elementu tej struktury produkcyjnej na całą tę
strukturę
*niska przestawialność na inną produkcję = niska elastyczność
*wymóg wysokiego poziomu organizacji.
Niepotokowe (nierytmiczne, niepowtarzalne, nieustabilizowane, zmiennoseryjne) formy organizacji produkcji charakteryzują się brakiem ścisłego, systematycznego powiązania z procesem produkcyjnym stanowisk pracy wykonujących kolejne operacje oraz brakiem regularnej powtarzalności produkcji. W niepotokowych formach organizacji produkcji stanowiska robocze wykonują różne mniej lub bardziej przydzielane operacje produkcyjne. Produkcja niepotokowa wykonywana jest w komórkach produkcyjnych zwanych gniazdami. Gniazda te mogą być wydzielane wg zasady specjalizacji technologicznej lub specjalizacji przedmiotowej. W gniazdach technologicznych wykonywane się procesy produkcyjne (operacje) jednorodne pod względem technologicznym, np. w danym gnieździe się wierci albo toczy albo frezuje itd. Zgrupowane są tam maszyny i urządzenia jednorodne technologicznie, np. wiertarki, tokarki, frezarki.