Milena Kowalczyk grupa 5

JELITO CIENKIE, DWUNASTNICA, JELITO GRUBE

Jelito

JELITO CIENKIE

Początek - odźwiernik żołądka

Koniec - ujście do jelita grubego

Położenie - prawy dół biodrowy

Długość po śmierci - 4-5 m, średnica 45-25 mm (za życia jest krótsze)

Odległość od zastawki krętniczo - kątniczej u żywego człowieka - ok. 3 m

Jelito cienkie

Dwunastnica to początkowy odcinek jelita cienkiego pozbawiony krezki.

Jelito czcze przechodzi w jelito kręte.

Na ścianę jelita cienkiego składają się 4 warstwy:

1. Błona surowicza -

• Część otrzewnej, która za pośrednictwem krezki grzbietowej przechodzi ze ścian jamy brzusznej na jelito

2. Błona mięśniowa -

• Składa się z pęczków mięśni gładkich, która są ułożone w dwóch warstwach.

• Warstwa zewnętrzna - błona mięśniowa podłużna

• Warstwa wewnętrzna - błona mięśniowa okrężna

• Warstwa okrężna jest 2-3 razy grubsza od podłużnej

3. Błona podśluzowa -

• Łączy błonę śluzową z błoną mięśniową

• Dobrze rozwinięta warstwa tkanki łącznej wiotkiej, dzięki temu błona śluzowa nad nią ma dużą ruchomość

4. Błona śluzowa -

• Gruba i bardzo unaczyniona

• Pokryta nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym, tworzy on liczne gruczoły jelitowe

• Tworzy fałdy okrężne - nie znikają one przy rozciąganiu jelit, rozpoczynają się w odległości 2,5-5 cm za odźwiernikiem (najlepiej rozwinięte w dwunastnicy i początkowej części jelita czczego, dalej są mniejsze, nieregularne, a w ostatnim odcinku jelita cienkiego prawie zupełnie zanikają.

• Dzięki pofałdowaniu jest zwiększona powierzchnia jelita, przez która odbywa się wydzielanie soków trawiennych i wchłanianie pokarmu.

Powierzchnię jelita pokrywają liczne, drobne - kosmki jelitowe

Liczba kosmków - ok. kilka milionów

Długość kosmka - 0,5 - 1,5 mm, grubość - bardzo mała

W dwunastnicy - rozgałęzione, w jelicie - nitkowate

Dzięki nim wchłanianie strawionego pokarmu. Pod ich powierzchnią sieć naczyń krwionośnych, do których przenikają produkty trawienia węglowodanów i białek.

Zawiesina drobnych kropelek tłuszczu - wchłaniana do naczynia chłonnego, które położone jest centralnie w osi kosmka następnie doprowadzone do układy naczyń limfatycznych, przez co limfa odpływająca z jelit ma kolor mlecznobiały.

GRUCZOŁY JELITA CIENKIEGO

Występują liczne gruczoły jelitowe proste cewkowate zagłębienia w błonie śluzowej, wysłane nabłonkiem walcowatym. Ujścia to okrągłe otworki położone między kosmkami jelitowymi.

Gruczoły dwunastnicze złożone gruczoły cewkowo - pęcherzykowe, występują w błonie podśluzowej dwunastnicy.

Oba te gruczoły wydzielają sok jelitowy trawi on pokarm.

DWUNASTNICA

Początkowy odcinek jelita cienkiego.

Długość - ok. 25 cm

Średnica - 3,5 - 5 cm

Brak krezki

Przytwierdzona do tylnej ściany jamy brzusznej, leży zaotrzewnowo.

Uchodzą do niej przewodu wątroby i trzustki.

Kształt podkowy otwartej ku stronie lewej i ku dołowi.

Składa się z 4 części:

1. część górna

od odźwiernika (wysokość 1-wszego kręgu lędźwiowego) ukośnie ku tyłowi, trochę na prawo i lekko ku górze

2. część zstępująca

idzie pionowo w dół do dolnego brzegu trzeciego kręgu lędźwiowego

3. część pozioma

krzyżująca poziomo kręgosłup

4. część wstępująca

idzie ukośnie ku górze, po lewej stronie aorty brzusznej do poziomu drugiego kręgu lędźwiowego, gdzie zgina się ku przodowi i dołowi aby przejść w jelito czcze

Początkowa część dwunastnicy zwana jest opuszką dwunastnicy błona śluzowa, brak fałdów.

W połowie części zstępującej błona śluzowa tworzy fałd podłużny dwunastnicy, kończy się on wzniesieniem zwanym brodawką większą dwunastnicy, a na niej jest ujście przewodu żółciowego wspólnego i przewodu trzustkowego.

Błona śluzowa jest tu grubsza niż w pozostałej części jelita cienkiego.

Pokrywają ją krótkie i grube kosmki.

W błonie podśluzowej - gruczoły dwunastnicze.

JELITO CZCZE I KRĘTE

Są przymocowane do tylnej ściany jamy brzusznej za pomocą krezki _stąd druga nazwa jelito cienkie krezkowe)

Krezka - podwójny fałd otrzewnej

Brzeg wolne krezki - długość równa jelitu

Brzeg przeciwległy - (korzeń krezki) jest krótki ok. 15 cm (rozciąga się skośnie od lewej powierzchni drugiego kręgu lędźwiowego do okolicy prawego stawu biodrowo - krzyżowego)

Pomiędzy dwiema blaszkami krezki przebiegają naczynia krwionośne i chłonne oraz nerwy.

W jej środku liczne węzły chłonne i tkanka tłuszczowa.

2/5 górnej części jelita krezkowego to jelito czcze

3/5 dolne - jelito kręte

JELITO GRUBE

Początek w prawym dole biodrowym szerokim workowatym odcinkiem - jelito ślepe (kątnica).

Połączenie jelita cienkiego i grubego - ok. 7 cm powyżej końca jelita ślepego.

Jelito grube

Długość jelita grubego - 130 - 150 cm

Błona mięśniowa podłużna jest skupiona w trzech taśmach szerokości ok. 6 mm

1. taśma swobodna - ciągnie się na brzegu wolnym jelita

2. taśma sieciowa - wzdłuż przyczepu sieci większej do okrężnicy poprzecznej

3. taśma krezkowa - wzdłuż krawędzi przyczepu jelita

Taśmy te są krótsze o 1/6 od jelita, dlatego między nimi powstają trzy rzędy wybrzuszeń wypuklenia okrężnicy.

Z powierzchni jelita grubego zwisają małe kieszonki wypełnione tkanką tłuszczową (przyczepki sieciowe).

JELITO ŚLEPE

Początkowy odcinek jelita grubego (poniżej ujścia jelita krętego)

Kształt - szeroki, niesymetryczny worek

Długość - ok. 7 cm

Średnica - ok. 9 cm

Położenie - prawy dół biodrowy, pokrywa częściowo mięsień lędźwiowo - udowy większy

Pokryty ze wszystkich stron otrzewną

Górny koniec przechodzi w okrężnicę wstępującą

Na granicy z okrężnicą wstępującą do jelita grubego uchodzi jelito cienkie ograniczone zastawką krętnico - kątniczą (zastawka ta nie pozwala na cofanie się zawartości jelita grubego do cienkiego). Około 2,5 - 3,5 cm poniżej zastawki w ścianie tylno - przyśrodkowej jelita ślepego znajduje się ujście wyrostka robaczkowego, zaopatrzone w fałd błony śluzowej, zwany zastawką tego wyrostka.

WYROSTEK ROBACZKOWY

Kształt - cienkiego uchyłku kątnicy

Długość i średnica - zmienna 7-9 cm długości i 6 mm średnicy.

W całości pokryty otrzewną

Ma dużą kreseczkę (sięga do jego końca, łączy go z końcową częścią krezki jelita krętego)

Nie bierze udziału w trawieniu

OKRĘŻNICA

1. wstępująca -

• początek - powyżej ujścia jelita krętego, biegnie ku górze i trochę ku tyłowi.

• Następnie tworzy zgięcie i przechodzi w okrężnicę poprzeczną, skierowaną ku dołowi.

• Długość 12,5 - 20 cm

• Szersza od okrężnicy zstępującej

• Raczej pokryta otrzewną z trzech stron (od przodu i boków)

• Czasami otacza ją powłoka surowicza ze wszystkich stron tworząc krezkę.

2. poprzeczna -

• początek - podżebrze prawe, biegnie ku lewej stronie i górze, tam zmienia kierunek tworząc zgięcie lewe okrężnicy (żeby przejść w okrężnicę zstępującą

• długość 47 - 50 cm

• otoczona ze wszystkich stron otrzewną ( na tylnej ścianie fałd krezka okrężnicy poprzecznej)

• od przodu pokryta - siecią większą

• ponad nią - wątroba, pęcherzyk żółciowy, krzywizna większa żołądka i część dolna powierzchni śledziony.

W tyle - część zstępująca dwunastnicy, głowa trzustki, krezka jelita cienkiego

Poniżej - pętle jelita cienkiego

3. zstępująca -

• początek - lewe zgięcie okrężnicy, biegnie ku dołowi wzdłuż lewej ściany jamy brzusznej i przechodzi potem w okrężnicę esowatą

• długość 22 - 30 cm

• średnica nieco mniejsza niż okrężnicy wstępującej

• z trzech stron pokryta otrzewną (od przodu i boków)

4. esowata -

• początek - grzebień biodrowy do poziomu drugiego i trzeciego kręgu krzyżowego

• długość - zmienna od 12 - 84 cm (przeciętnie 40 cm)

• w całości pokryta otrzewną

• dobrze rozwinięta krezka tworzy dużą pętlę (najczęściej pętla ta zwisa do miednicy mniejszej)

ODBYTNICA

Końcowy odcinek jelita grubego.

Początek - na wysokości trzeciego kręgu krzyżowego i kończy ok. 3,5 cm poniżej wierzchołka kości guzicznej.

Długość - 15 - 20 cm

Średnica - mniejsza niż okrężnicy esowatej, najmniejsza przy połączeniu z okrężnicą, największa w części niższej, tam wyraźne rozszerzenie bańka odbytnicy.

Średnica pustej odbytnicy - 2,5 cm

Średnica wypełnionej - nawet do 7,5 cm

Taśmy okrężnicy łączą się w odbytnicy i tworzą jednolitą warstwę błony mięśniowej podłużnej.

Odbytnica tworzy dwa zgięcia w płaszczyźnie strzałkowej i kilka w czołowej.

• Zgięcie krzyżowe - odpowiada wygięciu kości krzyżowej

• Zgięcie kroczowe - skierowane ku przodowi, powstaje wskutek zagięcia się końcowego odcinka odbytnicy ku tyłowi w okolicy wierzchołka kości guzicznej.

• Dwa zgięcia, na zewnętrznej powierzchni wcięcia, tworzące po stronie wewnętrznej fałdy poprzeczne.

Niewielka część odbytnicy pokryta otrzewną. (ściany boczne i przednia do połowy ich długości)

Ściana tylna przymocowana tkanką łączną wiotką i tłuszczową do ścian i narządów miednicy.

Błona mięśniowa

- zewnętrzna (podłużna), znacznie grubsza niż taśmy okrężnicy

- wewnętrzna (okrężna), grubieje ku dołowi, a u ujściu odbytnicy tworzy gruby i wysoki pierścień (1-2 cm) mięsień zwieracz wewnętrzny odbytu

Końcowy odcinek odbytnicy to część kroczowa

Błona śluzowa tworzy tutaj 8-12 pionowych podłużnych słupów odbytniczych, w nich sploty żylne.

Otwór końcowy przewodu pokarmowego to odbyt.

Jelito cienkie

Jelito grube

dwunastnica

Jelito czcze

Jelito kręte

Jelito ślepe (kątnica)

Najszersza średnica - 75 mm

okrężnica

odbytnica

- wstępująca

- poprzeczna

- zstępująca

- esowata

---