HISTORIA ZIÓŁ I ZIOŁOLECZNICTWA

NAJSTARSZE DOKUMENTY TRAKTUJĄCE O ROŚLINACH:

3,4 tys. r. p.n.e. Nippur (100 mil od Bagdadu) przepisy sumeryjskiego lekarza na tabliczkach pokrytych pismem klinowym

2700 r. p. n. e. cesarz Shen (Chen) - Nung

• ojciec rolnictwa i leśnictwa

Dzieło chińskie - wymienia około 100 roślin:

• podtrzymujące życie, nieszkodliwe dla organizmu

• zwalczające ciężkie choroby i przywracające siły

• trujące, nie nadające się do stałego użycia

2250 r. p.n.e. Papirus z Kahun (1898 r.)

traktuje wyłącznie o chorobach kobiecych

1550 r. p.n.e. Papirus (z Teb) Ebersa odnaleziony w 1873 r.

21 m długości i 30 cm szerokości

(Biblioteka Uniwersytecka w Lipsku)

zapis około 900 recept egipskich kapłanów

kilkaset roślin leczniczych

1350 r. p.n.e. Papirus Brugsha (berliński)

recepty i leki roślinne, test na wykrywanie ciąży

STAROŻYTNOŚĆ

• Azja (Indie) początki ziołolecznictwa

• Grecja: Hipokrates z Kos

- ojciec medycyny V w. p.n.e.

- znajomość roślin leczniczych i toksycznych

• Rzym II w n.e.: Claudius Galenus z Pergamonu

ur. 131 r. autor 400 dzieł, twórca farmacji galenowej

ŚREDNOWIECZE

• Zakon Benedyktynów, Cystersów

- apteki przyklasztorne, ogrody, szpitale

- sprowadzenie do Polski m. in. mięty, ruty, rozmarynu, szałwii, tymianku, lubczyka

• Arabowie: założyciele uczelni medycznej w Bagdadzie

Avicenna „Canon Medicine” (5 ksiąg) (14 egzemplarzy w Bibliotece Jagielońskiej)

OKRES NOWOŻYTNY

• Odkrycia geograficzne: Ameryka, Indie

• przesunięcia rozmieszczeniu gatunków

kawa z Afryki - uprawy w Brazylii

kakaowiec z Am. Środ. - uprawa w Afryce

• Poznanie medycyny Indian

• Wynalezienie sztuki drukarskiej

ODRODZENIE • Rozwój nauk przyrodniczych Karol Linne (1707-1778)

Marcin z Urzędowa, „Herbarz Polski” - podręcznik farmakognozji napisany w 1550 r., wydany 1595 r.

XVIII w. Ks. Krzysztof Kluk „Dykcyonarz Roślinny”

Aleksander Tschirch (1856-1939), autor podręcznika twórca podstaw farmakognozji

XIX w

Rozwój leku syntetycznego

chemii produktów naturalnych

• Morfina z opium - 1805 r. - Sertűrner

• Narkotyna z opium - 1805 r. - Derosne

• Strychnina z nasion kulczyby - 1818 r. Pelletier i Caventou

• Chinina z kory chinowca - 1820 r. Pelletier i Caventou

• Salicyna z kory wierzbowej - 1829 r. Leroux

• Digitalina z liści naparstnicy - 1868 r. Nativelle

XX w

„zielona rewolucja” -powrót do roślin leczniczych

• rozczarowanie nieskutecznością, koszty nowoczesnej medycyny

• leki roślinne w profilaktyce; zainteresowanie lekami roślinnymi koncernów farm.

• rośliny - źródło związków- leków,substancji modelowych

SUROWIEC FARMAKOGNOSTYCZNY

2

---