Pedagogika społeczna wykład 30.01.2016

Temat: Egzekwikacje- przykłady zjawisk związanych z ryzykiem marginalizacji.

Ubóstwo ważny czynnik ryzyka marginalizacji. Ma charakter złożony zajmuje się tym tematem psychologia, socjologia, polityka społeczna( działania które maja na celu profilaktykę ubóstwa), nauki o edukacji - pedagogika(czynnik kompetencyjny związane są z deficytem w zakresie braku umiejętności, kompetencji).

I Definicje ubóstwa:

Ubóstwo- Jako zjawisko związane z deficytem środków ekonomicznych niezbędnych do pokrycia określonego poziomu wydatków gospodarstw domowych. Efektem jest ryzyko wykluczenia społecznego , bariery dotyczące pełnienia ról społecznych, korzystanie z dóbr publicznych oraz różnego rodzaju usług. Tym samym ubóstwo utrudnia albo uniemożliwia realizowanie takiego poziomu egzystencji, który traktowany jest jako norma w danym kontekście społecznym/ cywilizacyjnym.

Ubóstwo zdaniem Tomasza Kazimierczaka odnosi się do problematyki dystrybucji dóbr w społeczeństwie i polega na niedostatku zasobów pozostających w dyspozycji jednostki gospodarstwa domowego albo rodziny. Może mieć charakter,

1. absolutny

jego kryterium stanowią takie warunki materialne które nie pozwalają na zaspokojenie podstawowych potrzeb, efektem jest zagrożenie zdrowia albo życia jednostki. Jest to grania określana na poziomie traktowanym jako pozwalający na przetrwanie. Marginalizowany jest w takiej sytuacji kontekst społeczny albo kulturowy w którym jednostka żyje.

2. relatywny ( względny) dominuje w naszym środowisku.

Jest związane z rozpiętościami w poziomach życia wstępujące w społeczeństwie nierówności związane z uzyskiwanymi dochodami i w efekcie z możliwościami konsumpcyjnymi, stwarzają sytuacje gdzie osoby i rodziny o najniższych dochodach są zaliczane do ubogich nawet wtedy gdy dysponują środkami umożliwiającymi zaspokojenie większej ilości potrzeb niż tylko potrzeby podstawowe i w takiej sytuacji istotna jest nie tylko bezwzględna wysokość dochodów ale także dystans między nimi . Osoby relatywie ubogie mają ograniczone możliwości : konsumowania, korzystania z usług, edukacyjnych, kulturowych, medycznych itp. Jest ściśle związane z zjawiskiem nierówności społecznych. Podniesienie standardów życia w całym społeczeństwie nie zlikwiduje ubóstwa relatywnego.

Z wyznaczeniem liczby osób ubogich związane są linie ubóstwa- są to narzędzia wykorzystywane w procedurach statystycznych ustalania liczby populacji osób ubogich na podstawie kryterium : dochodowego lub wielkości spożycia dóbr i usług.

Najczęściej wskazywane są 3 linie ubóstwa:

1 Urzędowy- jest określana poprzez administracyjne kryterium określenia kwoty poniżej której uzyskiwany dochód upoważnia do ubiegania się o uzyskanie świadczeń finansowych ze strony instytucji socjalnych.

2. Relatywna linia ubóstwa- jest wyznaczana poprzez zestawienie dochodu jednostki albo gospodarstwa domowego ze średnim dochodem w danym kraju. Zakłada się iż te rodziny których dochód jest niższy od średniej w danym kraju zaliczane są do grupy ubóstwa.

3. Linia ubóstwa subiektywnego- jest wyznaczany na podstawie deklaracji respondentów, którzy określają własną sytuację materialną jako ledwo umożliwiającą zaspokojenie podstawowych potrzeb albo też uniemożliwiający ich zaspokojenie. Brane jest pod uwagę czynnik subiektywny.

II Ubóstwo dzieci.

Konsekwencje ubóstwa dzieci są analizowane przez pryzmat 2 kryteriów

1. kryterium rozwojowe- wskazywane jest ryzyko niedożywienia i jego konsekwencji.

2. deficytami w zakresie odnoszenia sukcesów edukacyjnych- obniżone szanse odniesienie sukcesu edukacyjnego. Konsekwencją są ograniczenia szans awansu społecznego w porównaniu z pozycją uzyskiwaną przez rodziców konsekwencją jest ryzyko odtwarzania reprodukcji kultury ubóstwa

Reprodukcja kultury ubóstwa - jest to pojęcie klasyczne wprowadzone przez antropologa amerykańskiego Oskara Lewis założył iż ubodzy niezależnie od kontekstu kulturowego w którym żyją wypracowują specyficzny zestaw cech którą nawał odtwarzaniem reprodukcji kultury ubóstwa. Charakteryzuje się ona orientacją prezydystyczną - tu i teraz , marginalizowane są takie kwestie jak określanie celów, permanentne funkcjonowanie w sytuacji długotrwałego braku stałego zatrudnienia następnie w działaniach ekonomicznych dominuje system zapożyczeń i korzystania z dóbr używanych i występuje również relatywnie duża tolerancja wobec zachowań patologicznych takich jak przemoc w rodzinie i uzależnienia, w przypadku dzieci natomiast występuje efekt tak zwanego braku dzieciństwa i ten efekt polega na tym iż dziecko jest wdrażane w rodzinie do przejmowania ról osób dorosłych- zmuszane są do aktywności ekonomicznych, muszą podjąć pracę , permanentna opieka nad młodszym rodzeństwem za rodziców.

Konsekwencje niedożywienia:

- na poziomie rozwojowym są to zaburzenia rozwoju centralnego układu nerwowego a w efekcie opóźnienie rozwoju intelektualnego, zaburzenia koncentracji uwagi, niezdolność do wzmożonego wysiłku intelektualnego podczas zajęć szkolnych,

- zaburzenia emocjonalne, dzieci reagują w sposób nieadekwatny do kontekstu sytuacyjnego,

- zaburzenia wzrastania i rozwoju płciowego , zmniejszenie siły mięśniowej w efekcie obniżenie sprawności fizycznej, zaburzenie odporności, specyficzny przebieg chorób związany z powikłaniami,

Temat: Pedagogika społeczna a praca socjalna- wykorzystanie podstawowych metod pracy socjalnej w działaniach kompensacyjnych.

1. Metoda pracy z indywidulanym przypadkiem .

2. Metoda pracy grupowej

3. Metoda środowiskowa u podstaw założone że niektóre typy deficytów mogą być związane dyskursem środowiska.

Ad.1 Metoda pracy z indywidualnym przypadkiem. Została wypracowana jako pierwsza, głównym teoretykiem była Marry Richmon. Jest to typ praktyki polegającej na pomocy udzielnej przez profesjonalistę, której przedmiotem jest rozwiązywanie problemów życiowych jednostki poprzez bezpośrednie oddziaływanie na nią oraz jej najbliższe otoczenie. Celem jest rozwinięcie kompetencji klienta tak aby samodzielnie potrafił radzić sobie z sytuacjami trudnymi w kolejnych etapach swej biografii. Praca jest złożonym procesem wzajemnie sprzężonych czynności diagnostycznych formowaniach planów pomocy, wdrażania opracowanego planu i dokonywanie jego ewaluacji (dostosowanie metod i praktyk do pracy z indywidualnym przypadkiem) . --->Na etapie diagnozy sytuacji klienta określane są przyczyny dla których klient poszukuje pomocy (klienci z wyboru- samodzielnie poszukują pomocy, odczuwają dyskomfort. Klienci nakłaniani - nie mają świadomości iż występuje problem, są nakłaniani poprzez inne podmioty np. pracodawcę, współmałżonka. Klienci którzy są przymuszani do terapii np. sąd.) ->Kolejnym etapem jest określenie oczekiwań - w zależności czy przybył on z własnej woli wtedy będzie chciał pozbyć się dyskomfortu, -> Określenie dotychczasowych strategii radzenia sobie z sytuacjami trudnymi. ->Opracowywanie - ustalanie planu działania - związane często jest z zawarciem z klientem kontraktu w sytuacji gdy przybył on z własnego wyboru natomiast gdy jest zmuszany często nie ma podstaw aby go opracować ponieważ klient nie zgadza się na leczenie. Kontrakt obejmuje elementy- ustalenie wspólnych celów ogólnych, zdefiniowanie problemów i celów operacyjnych, opracowanie planu działania i jego strukturyzacja w czasie.

Specyfika kontraktu socjalnego określa 4 cechy.

1. Jasność i zrozumiałość kontraktu ( język powinien być zrozumiały dla obu stron)

2. Kontrakt musi być obopólny - uznany, akceptowany przez obie strony.

3. Elastyczny i dynamiczny- mogą zostać uwzględnione zmiany które mają miejsce w życiu klienta.

4. Kontrakt powinien być pragmatyczny i realistyczny- cele powinny być dla klienta pomocne ale i możliwe przez niego do zrealizowania.

->Wdrożenie planu

->Ewaluacja - dokonywanie oceny efektu pracy.

Ad.2 Metoda pracy grupowej- została opracowana jako 2 po metodzie indywidualnej. Jest metodą pomagającą poprawić funkcjonowanie społeczne jednostki poprzez celowe doświadczenia grupowe oraz mający na celu usprawnienie radzenia sobie jednostek z trudnościami osobistymi lub radzenie sobie z problemami społecznymi poprzez wykorzystanie procesu grupowego i dynamiki grupy. Praca gr. Opiera się na 4 zasadach:

1. Uruchomienie w grupie wzajemnej pomocy- zakłada się że prowadzący grupy pełni jedynie rolę animacyjną( prowokuje często pewne sytuacje i je koryguje) to grupa powinna rozwiązywać problemy, należy nauczyć grupę radzenia sobie z problemami. Celem jest aby członkiem również poza oficjalnymi spotkaniami mogli się kontaktować i wzajemnie udzielać wsparcia.

2. Rozumienie i wykorzystywanie w pracy grupowej procesu grupowego. Proces grupowy jest dynamiczną sekwencją zdarzeń występujących w każdej grupie. Jest związany ze wspólnym rozwiązywaniem problemów, wyrażaniem postaw emocjonalnych wobec innych, kształtowanie wzorów relacji interpersonalnych, z wywieraniem wpływu na innych. Proces grupowy to główny element w pracy grupowej !

3. Dążenie do wzmacniania zdolności uczestników grupy do funkcjonowania samodzielnego i autonomicznego a przy tym do funkcjonowania jako członkowie grupy. Grupa nie może być uzależniająca, to nie ja podejmuje decyzję tylko grupa- bez niej nie jestem w stanie funkcjonować. Należy nauczyć uczestników grupy że to iż wspierają się wzajemnie nie jest celem tylko muszą nauczyć się funkcjonować indywidualnie- autonomicznie. Życie poza grupą jest ważniejsze, grupa paradoksalnie jest marginalna.

4. Uczenie uczestników grupy wykorzystywania doświadczenia grupowego do funkcjonowania w różnych sytuacjach społecznych poza nią. Np. rodzina, praca. Uczymy ludzi asertywności.

Techniki diagnostyczne

1. wykorzystywanie narzędzi standaryzowane

2. bazują na wykorzystaniu narzędzi niestandaryzowany- przykład wywiadu środowiskowego

Wywiad środowiskowy jego celem jest uzyskanie informacji pozwalających na określenie funkcjonowania jednostki na tle szeroko ujętego kontekstu sytuacyjnego. Najlepiej aby był wykonywany w środowisku klienta oraz z osobami przebywającymi w jego otoczeniu. Pazuje na wykorzystaniu jeszcze 2 technik : obserwacji( w jaki sposób funkcjonuje w swoim środowisku, jak komunikuje się z rodziną i jaka jest postawa pozostałych członków w stosunku do klienta) oraz analizy dokumentów klienta.

Techniki pomocowe wykorzystywane w pracy socjalnej i pedagogiki społecznej

1. Poradnictwo

2. Metody wsparcia może mieć charakter instrumentalny, materialny, informacyjny, psychologiczny, duchowy,

3. Pomoc - są to działania związane z działaniami profilaktycznymi, kompensacja, interwencja kryzysowa, działania terapeutyczne,

---