BADANIE PODMIOTOWE
I PRZEDMIOTOWE UKŁADU MOCZOWEGO
BADANIE PODMIOTOWE
Częstomocz
Zwiększenie częstości oddawania moczu (częściej niż 3-6 razy w ciągu doby).
Towarzyszy mu zwykle uczucie nagłego parcia na mocz - silna potrzeba oddania moczu, nawet gdy w pęcherzu moczowym znajduje się niewielka jego ilość.
Częstomocz - najczęstsze przyczyny:
Zwiększone wytwarzanie moczu
- cukrzyca
- moczówka prosta
- choroby miąższowe nerek
Zmniejszenie pojemności pęcherza moczowego
- przewlekły stan zapalny
- naciek nowotworowy
- neurogenny kurcz pęcherza
- ciąża (ucisk pęcherza moczowego przez powiększoną macicę)
Zwężenie drogi odpływu moczu z pęcherza moczowego
- przerost gruczołu krokowego
Nadmierna wrażliwość na rozciąganie
- stan zapalny pęcherza moczowego lub cewki moczowej
Nycturia
Budzenie się w nocy w celu oddania moczu.
Najczęstsze przyczyny:
Wielomocz
Niepełne opróżnianie pęcherza moczowego
- przerost gruczołu krokowego
- przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego
Niewydolność serca
Nietrzymanie moczu
Niekontrolowane, bezwiedne oddawanie moczu
Najczęstsze przyczyny:
Wysiłkowe nietrzymanie moczu - zwiększenie ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej
(kaszel, kichanie, śmiech, wysiłek fizyczny)
Nadmierne wypełnienie pęcherza moczowego
- niedrożność ujścia pęcherza moczowego
- choroby neurologiczne
- zapalenie pęcherza moczowego, cewki moczowej
- przerost gruczołu krokowego
Osłabienie zwieracza pęcherza moczowego
- starszy wiek
- poporodowe
Psychogenne (często w wieku szkolnym)
Trudności w rozpoczęciu oddawania moczu
Czasowa różnica między zamiarem rozpoczęcia mikcji a początkiem przepływu moczu.
Najczęstsza przyczyna:
Przerost gruczołu krokowego
Dyzuria
Zespół bolesnych odczuć, związanych z oddawaniem moczu:
pieczenie, kłucie w cewce moczowej podczas mikcji
towarzyszący częstomocz
mocz oddawany małymi porcjami (po kilka kropli)
bolesne parcie na mocz
nycturia
Najczęstsze przyczyny:
kamica dróg moczowych
stan zapalny dolnego odcinka układu moczowego
nowotwory
Skąpomocz (oliguria) i bezmocz (anuria)
Zmniejszenie ilości dobowego wydalania moczu do objętości mniejszej niż 400ml - skąpomocz, a mniejszej niż 100ml - bezmocz.
Najczęstsze przyczyny:
ostra niewydolność nerek
- w przebiegu ostrego zapalenia kłębuszków nerkowych
- zmniejszenie objętości krwi krążącej
← odwodnienie, krwotok
← wstrząs
← niewydolność serca
zablokowanie odpływu moczu ( przeszkoda w drogach moczowych)
- kamica moczowa
- guzy nowotworowe
- powiększony gruczoł krokowy
- zwłóknienie zaotrzewnowe
Wielomocz (poliuria)
Najczęstsze przyczyny:
Picie dużej ilości płynów
Przewlekła niewydolność nerek (utrata zdolności zagęszczania moczu)
Cukrzyca (diureza osmotyczna)
Moczówka prosta
Polekowy
- leki moczopędne
Ból
Typowe umiejscowienie - okolica lędźwiowa, okolica nadłonowa.
Przewlekły, „tępy”
Ostry - kolka nerkowa
bardzo silny ból
chory „skręca się z bólu”
niespokojny, szuka pozycji, która
przyniosłaby mu ulgę.
Najczęstsze przyczyny:
Niedrożność dróg moczowych
- kamica
- fragmenty martwiczych brodawek
- skrzepy krwi
- choroby nowotworowe
Choroby zapalne nerek
Torbielowatość nerek
Zapalenie pęcherza moczowego.
Krwiomocz
Obecność krwi w moczu stwierdzana gołym okiem lub za pomocą mikroskopu (krwinkomocz mikroskopowy).
Najczęstsze przyczyny:
Kamica nerkowa
Zakażenie dróg moczowych
Martwica brodawek nerkowych
Choroby nowotworowe
Ostre zapalenie kłębuszków nerkowych
Miesiączka
Najważniejsze pytania:
Częstość oddawania moczu
Objętości kolejnych porcji moczu
Zmiana ilości oddawanego moczu w ciągu doby
Barwa moczu
Przejrzystość moczu
Nocne oddawanie moczu
Objawy towarzyszące
- ból przy oddawaniu moczu
- wyciek zapalny z cewki
- ropomocz
- krwiomocz
- gorączka
- dreszcze
Ból w okolicy lędźwiowej lub nadłonowej
Promieniowanie bólu
Bezwiedne oddawanie moczu
Nietrzymanie moczu
BADANIE PRZEDMIOTOWE
Oglądanie
Obmacywanie
Napięcie mięśni brzucha
Bolesność przy palpacji
Objaw Goldflama
Opukiwanie
Stłumienie wypuku w okolicy nadłonowej
Osłuchiwanie
Szmer w zwężeniu tętnicy nerkowej
BADANIE PODMIOTOWE I PRZEDMIOTOWE UKŁADU KRWIOTWÓRCZEGO
BADANIE PODMIOTOWE
Niedokrwistość
Prawidłowe stężenie hemoglobiny we krwi wynosi:
K 12 - 16 g/100ml (7,4 - 9,9 mmol/l)
M 13 - 18 g/100ml ( 8,0 - 11,1 mmol/l)
Stężenie hemoglobiny mniejsze od podanych wartości określa się mianem niedokrwistości.
Objawy kliniczne:
Bladość skóry i błon śluzowych
Osłabienie, łatwe męczenie się
Duszność wysiłkowa
Zawroty głowy
Uczucie bicia, kołatania serca
Zwiększone zużycie krwinek czerwonych (niedokrwistości hemolityczne)
- krwinki czerwone wypełnione nieprawidłową
hemoglobiną (hemoglobinopatie)
- zniekształcone krwinki czerwone (sferocyty)
- uszkodzenie krwinek czerwonych (np. przez przeciwciała)
- zakażenia bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze
Nasilenie wychwytywania i rozpadu krwinek czerwonych w śledzionie
- nadciśnienie wrotne
Nadkrwistość
Bezwzględne zwiększenie liczby erytrocytów.
Najczęstsze przyczyny:
Zmniejszenie wysycenia krwi tętniczej tlenem
- wady serca
- choroby płuc
- przebywanie na wysokości powyżej 2500m
Zwiększenie wytwarzania erytropoetyny
- guzy nerek
- choroby endokrynologiczne
Objawy kliniczne:
Bóle i zawroty głowy
Szum w uszach
Uczucie zmęczenia
Duszność wysiłkowa
Sinoczerwone zabarwienie nosa, uszu, warg, spojówek
Skłonność do krwotoków lub wylewów krwi pod skórę
Nadmierne krwawienie zewnętrzne, powstawanie wylewów krwi do tkanki podskórnej albo do narządów wewnętrznych związane z urazem lub operacją.
Skłonność do krwotoków lub wylewów krwi pod skórę - najczęstsze przyczyny:
Przerwanie ciągłości naczynia
- na skutek choroby (żylaki przełyku, odbytu, krwawienie
w obrębie niszy wrzodowej)
- na skutek urazu
Zmniejszenie liczby i upośledzenie czynności płytek (małopłytkowość)
- wrodzone
- immunologiczne
- polekowe
- wirusowe, bakteryjne
- niewydolność wątroby
- hipersplenizm
Niedobory ilości lub upośledzenie czynności czynników krzepnięcia
- hemofilia
- zespół rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego
Nieprawidłowe, przedłużające się krwawienia (z nosa, miesięczne)
Długotrwałe krwawienia po zabiegach np. usunięciu zęba, iniekcjach, zabiegach operacyjnych
Krwawienia samoistne
Łatwość powstawania podbiegnięć krwawych
Nadpłytkowość
Zwiększenie wytwarzania płytek krwi ponad 600 000/µl
Nadpłytkowość - najczęstsze przyczyny:
Samoistne
Choroby mieloproliferacyjne
Stany zapalne
Choroby nowotworowe
Splenektomia
Powstawanie zmian zakrzepowych w naczyniach krwionośnych
Najważniejsze pytania:
Bladość skóry i błon śluzowych
Osłabienie, łatwe męczenie się
Duszność wysiłkowa
Zawroty głowy
Uczucie bicia, kołatania serca
Szum w uszach
Uczucie zmęczenia
Nieprawidłowe, przedłużające się krwawienia
Intensywność i długość krwawień miesięcznych
Krwawienia samoistne
Domieszka krwi w kale, smoliste stolce
Krwiomocz
Wymioty z krwią, fusowate
Łatwość powstawania siniaków
Przyjmowane leki
Choroby towarzyszące
Czynniki toksyczne
BADANIE PRZEDMIOTOWE
Oglądanie
Zabarwienie skóry i błon śluzowych
Obmacywanie
Powiększenie wątroby
Powiększenie śledziony
Powiększenie węzłów chłonnych
Opukiwanie
Wątroby
Śledziony
Osłuchiwanie
Czynność serca
Obecność szmeru skurczowego
6