Sytuacja polaków w zaborze rosyjskim po powstaniu styczniowym

1. Likwidacja odrębności Królestwa Polskiego
   
   - zlikwidowana zostaje autonomia Królestwa; 
   - Królestwo Polskie zmienia nazwę na Kraj Przywiślański; 
   - terytorium zostaje podzielone na 10 guberni na wzór rosyjski; 
   - całością zarządzają generałowie - gubernatorzy utrzymujący aż do wybuchu I wojny światowej stan wojenny.
   
   2. Polityka rusyfikacji
   
   - język rosyjski staje się językiem urzędowym; 
   - intensyfikuje się rusyfikacja szkolnictwa (największe nasilenie za rządów generała - gubernatora Josifa Hurki i kuratora oświaty Aleksandra Apuchtina); 
   - likwidacji ulega Szkoła Główna (w jej miejsce powstaje uniwersytet rosyjski).
   
   3. Sytuacja Kościoła
   
   - następuje konfiskata dóbr kościelnych; 
   - hierarchia kościelna zostaje podporządkowana Kolegium Rzymsko - Katolickiemu w Petersburgu; 
   - zostają zlikwidowane wszystkie zakony oprócz szarytek (zajmują się chorymi w szpitalach);
   
   - likwidacji ulega Kościół greckokatolicki.
   
   4. Sytuacja gospodarcza
   
   - zniesienie granicy celnej oraz uwłaszczenie chłopów powodują, że tereny byłego Królestwa stają się jednym z najbardziej uprzemysłowionych regionów Rosji; 
   - rozwija się mechanizacja przemysłu; 
   - następuje gwałtowny rozwój przemysłu włókienniczego w okręgu łódzkim; 
   - następuje mechanizacja i rozwój Zagłębia Dąbrowskiego; 
   - następuje intensywna urbanizacja, szczególnie Łodzi (czterokrotny wzrost ludności) i Warszawy (wzrost dwukrotny); 
   - Królestwo pod koniec XIX w. jest już pokryte najgęstszą siecią linii 

Sytuacja w zaborze pruskim w 1 połowie XIX wieku

1. Sytuacja polityczna
   
   - Edward Flottwell prowadzi politykę germanizacyjną w Księstwie Poznańskim (obsadzanie stanowisk w administracji i sądownictwie Niemcami, niemiecki językiem urzędowym, wykupywanie ziemi z rąk polskich i parcelacja jej pomiędzy Niemców); 
   - w latach 30. następuje likwidacja odrębności administracyjnej poznańskiego; 
   - polityka antypolska ulega złagodzeniu po wstąpieniu na tron pruski w 1840 r. Fryderyka Wilhelma IV i odwołaniu Flottwella (złagodzenie cenzury, swoboda stowarzyszania się i używania języka polskiego).
   
   2. Sytuacja gospodarcza
   
   - powolne i odpłatne uwłaszczenie chłopów przyspiesza rozwójprzemysłu; 
   - na Pomorzu i w Wielkopolsce następuje rozwój rolnictwa; 
   - na Śląsku rozwija się przemysł górniczy i hutniczy (przejście od produkcji manufakturowej do fabrycznej).
   
   3. Początek pracy organicznej na ziemiach polskich
   
   - w poznańskim głoszone są hasła pracy organicznej propagującej rozwój gospodarki polskiej przeciwstawiającej się ekspansji ekonomicznej zaborców; 
   - Karol Marcinkowski zakłada Towarzystwo Pomocy Naukowej, ułatwiające niezamożnej młodzieży zdobycie wykształcenia, 
   - rozwija się sieć bibliotek, powstają duże zbiory biblioteczne w pałacach magnackich (np. Działyńskich w Kórniku).
   
   4. Odrodzenie narodowe Polaków na Śląsku, Warmii i Mazurach
   
   - Józef Lompa pisze w języku polskim podręczniki szkolne, jest autorem krótkiej historii Śląska; 
   - podobną działalność prowadzą pastorzy: Krzysztof Mrongowiusz(Gdańsk) oraz Herman Gizewiusz (Ełk)

Sytuacja w zaborze austriackim w 1 połowie XIX wieku

1. Sytuacja polityczna

- biurokratyczne i centralistyczne rządy poddane są dyrektywom płynącym z Wiednia; 
- na czele administracji stoją gubernator i podlegający mu starostowie kierujący cyrkułami; 
- istniejący Sejm Krajowy nie posiada właściwie żadnej władzy.

2. Sytuacja gospodarcza

- pod względem gospodarczym są to najsłabiej rozwinięte ziemie polskie; 
- istnieje mało wydajne, zacofane i rozdrobnione rolnictwopańszczyźniane; 
- Galicja nie posiada przemysłu (oprócz kopalni soli w Bochni i Wieliczce).

3. Kultura i Nauka

- w 1817 r. we Lwowie powstaje Zakład Narodowy fundacji Maksymiliana Ossolińskiego (biblioteka, muzeum, drukarnia); 
- życie kulturalne i naukowe jest słabo rozwinięte, istnieje zgermanizow

---