Najwa¬niejsze kwestie teoretyczne rehabilitacji osˇb po urazie rdzenia krŕgowego


NAJWAŻNIEJSZE KWESTIE TEORETYCZNE REHABILITACJI OSÓB PO URAZIE RDZENIA KRĘGOWEGO

Ćwiczenia oddechowe - szczególnie ważne (ale stosuje się je zawsze ) u chorych po urazie rdzenia szyjnego w odcinku szyjnym. Istnieje bowiem zagrożenie życia chorych wynikające z rozwijającej się niedomogi oddechowej, będącej następstwem porażenia mięśni klatki piersiowej oraz zaburzenia równowagi w zakresie funkcji układu wegetatywnego z przewagą przywspółczulnego. Mają one na celu utrzymanie ruchomości oddechowej klatki piersiowej, kompensacyjne wzmocnienie przepony oraz pomocniczych mięśni oddechowych, ułatwienie usuwania zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny, a tym samym ułatwienie wymiany gazowej w płucach. Usuwaniu śluzu zalegającego w drogach oddechowych służy oklepywanie. W celu ułatwienia odpływy śluzu siłą ciężkości stosowane są pozycje drenażowe, a zwłaszcza pozycja Trendelenburga, którą uzyskujemy przez podwyższenie łóżka od strony nóg o 30-40 cm. Pozycję drenażową stosujemy kilka razy dziennie po 10 min, przedłużając w razie potrzeby do 0,5h.

Ćwiczenia bierne porażonych kończyn ( wykonywanie ruchu w pełnym zakresie , w we wszystkich płaszczyznach fizjologicznego ruchu, z dociskiem na powierzchnie stawowe, co ułatwia odżywienie chrząstki stawowej i zapobiega jej degeneracji). Ćwiczenia te pozwalają też na zachowanie elastyczności mięśni, więzadeł, a tym samym utrzymują je w stanie gotowości do podjęcia ich fizjologicznych zadań w przypadku ustępowania porażeń i niedowładów Poprawiają ukrwienie, odżywienie tkanek, zapobiegają powstawaniu obrzęków, wpływają na zmniejszenie spastycznego napięcia mięśni

Zapobieganie powstawaniu nieprawidłowego, niefunkcjonalnego ustawienia kończyn w okresie między ćwiczeniami i spoczynku nocnego, a zwłaszcza końskiemu ustawieniu stóp, przeprostowi w stawach kolanowych, przykurczom przywiedzeniowo - zgięciowym w stawach biodrowych, niefunkcjonalnemu ustawieniu ręki, przykurczom zgięciowym stawów łokciowych, a odwiedzeniowym w stawach barkowych

Ćwiczenia czynne tam gdzie siła mięśniowa na to pozawala ( u chorych z niecałkowitym porażeniem ruchowym lub z postępującą poprawą neurologiczną i ustępowaniem porażeń)

Wczesna pionizacja chorego -ważna ze względów pielęgnacyjnych: profilaktyka odleżyn, powikłań płucnych, moczowych, jak i w celu roztrenowania układu sercowo - naczyniowego oraz odtworzenia odruchu postawy. A gdy osiągnięty zostanie kąt pionizacji w granicach

70 - 80 stopni i pacjent wytrzymuje tę pozycję przez godzinę bez sensacji naczyniowych, należy przejść do adaptacji chorego do pozycji siedzącej

Odleżyny są powikłaniem, które grozi pacjentowi z porażeniem na każdym etapie leczenia. Odleżyna może dotyczyć tkanek na różnej głębokości, a tym samym różny jest sposób leczenia.

Shea wprowadził powszechnie obecnie używany podział odleżyn na 5 grup:

  1. Zmiany martwicze obejmują jedynie skórę

  2. głębsze ich umiejscowienie z zajęciem tkanki podskórnej

  3. martwica obejmuje także powięź głęboką

  4. objęcie zmianami tkanek miękkich leżących również poniżej powięzi

  5. objęcie zmianami tkanki kostnej i innych głęboko leżących

Profilaktyka p/odleżynowa to zmiany pozycji ciała mniej więcej co 2 godziny ( plecy,bok, jeśli nie ma zaburzeń oddychania i ta pozycja nie powoduje dyskomfortu to brzuch, drugi bok), częste oglądanie ciała pacjenta czy nie ma zaczerwienienia na skórze co może być początkiem odleżyny

Neurogenne skostnienia okołostawowe - polegają na tworzeniu się tkanki łącznej, ścięgnistej, przydance naczyń oraz mięśniach, w postaci mas bezkształtnych najczęściej. Zmiany te występują wyłącznie w okolicy dużych stawów, najczęściej biodrowych. Najczęściej przyjmuje się , że warunkiem ich powstawania są zaburzenia regulacji układu wegetatywnego. Ćwiczenia mają korzystny wpływ na utrzymanie zakresów ruchu, zbliżonych nawet do prawidłowych, mimo narastania zmian w obrazie rtg

Zaburzenia oddawania moczu. Mięśnie i nerwy układu moczowego współdziałają razem aby utrzymać mocz w pęcherzu moczowym, a potem opróżnić go w odpowiednim czasie. Nerwy przekazują komunikaty z pęcherza do mózgu, i z mózgu do mięśni okalających pęcherz. Mózg przekazuje informacje do mięśni, kiedy mają ścisnąć się lub rozluźnić się, aby wydalić mocz z pęcherza. Przy pęcherzu neurogennym nerwy, które powinny przekazywać polecenia nie pracują prawidłowo. Wyróżniamy:

  1. pęcherz reflektoryczny - w tym przypadku ilość moczu w pęcherzu moczowym będzie decydowała o wypróżnieniu, a nie wola pacjenta. Kontrola poprzez:

  • pęcherz atoniczny - tutaj pęcherz nie reaguje wcale na poziom wypełnienia i może się wypełnić do gigantycznych rozmiarów. Kontrola poprzez: