Alfred Bernhard Nobel urodził się 21
października 1833 roku w Sztokholmie. Był szwedzkim chemikiem,
wynalazcą i filantropem. W wieku czterech lat Alfred wraz z rodziną
przeniósł się do Finlandii, a następnie do Rosji. W wieku 17 lat
Alfred biegle mówił po rosyjsku, angielsku, francusku i niemiecku
dzięki starannej edukacji oraz wielu wyjazdom np. do Francji,
Szwecji, Niemczech i Stanów Zjednoczonych.
Pracował ze
swoim ojcem. Najbardziej znanym i najważniejszym osiągnięciem
Alfreda było wynalezienie dynamitu, który opatentował w 1867 roku.
Produkcja dynamitu przynosiła Noblowi wielką fortunę. Posiadał
ponad dziewięćdziesiąt fabryk i laboratoriów w 20 krajach oraz
ponad 355 patentów. Był członkiem Instytutu Królewskiego w
Londynie, Towarzystwa Inżynierów Cywilnych w Paryżu i Szwedzkiej
Królewskiej Akademii Nauk w Sztokholmie.
W swej
ostatniej woli Nobel przeznaczył cały swój majątek o wartości
około 31,5 milionów koron szwedzkich na nagrody. Postanowił, iż
co roku dochód ze spadku ma być dzielony na pięć równych części
pomiędzy tych, którzy w poprzednim roku szczególnie zasłużyli
się ludzkości.
Alfred Nobel był również
dramatopisarzem. Jego jedyna sztuka została wydrukowana, gdy leżał
na łożu śmierci. Cały nakład za wyjątkiem trzech kopii został
jednak zniszczony tuż po jego śmierci, gdyż uznano, że sztuka
jest skandaliczna i bluźniercza. Pierwsze wydanie tej sztuki
(dwujęzyczne po szwedzku i w Esperanto) zostało wydane w Szwecji w
roku 2003. Sztuka jak dotąd została przetłumaczona tylko na język
Esperanto.
Alfred Bernhard Nobel zmarł 10 grudnia 1896r.,
został pochowany na cmentarzu północnym na Norra
Begravningsplatsen w Sztokholmie.
Alfred sądził, że
wynalezienie dynamitu zrazi ludzi do wszczynania wojny, lecz niestety
mylił się. Ufundował Nagrodę Pokojową, która miała, choć w
pewnym stopniu wynagrodzić ludzkości szkody które spowodował
dynamit; medycyna, chemia, fizyka, z zakresu literatury, ekonomi,
instytucjom najlepiej działającym na rzecz pokoju i braterstwa
narodów.
Nagrodą Nobla zostali uhonorowani
Polacy:
-Maria Skłodowska-Curie - opracowała teorię
promieniotwórczości, technik rozdzielania izotopów
promieniotwórczych oraz odkryła dwa nowe pierwiastki: rad i polon.
Pod jej osobistym kierunkiem prowadzono też pierwsze w świecie
badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości. Była
prekursorem nowej gałęzi chemii - radiochemii.
-Henryk
Sienkiewicz - laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w roku
1905 za "całokształt twórczości". Jeden z
najpopularniejszych pisarzy polskich przełomu XIX i XX
wieku.
-Władysław Reymont - polski pisarz, prozaik i
nowelista, laureat Nagrody Nobla. Jeden z głównych przedstawicieli
realizmu krytycznego z elementami naturalizmu w prozie Młodej
Polski.
-Czesław Miłosz - polski oraz litewski poeta,
laureat literackiej nagrody Nobla w 1980 roku. Otrzymał tytuł
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Jedna z najwybitniejszych
postaci polskiej kultury.
-Lech Wałęsa - przewodniczył
stronie solidarnościowej podczas obrad, okrągłego stołu. W latach
1990-1995 był prezydentem RP, laureat Pokojowej Nagrody
Nobla.
-Józef Rotblat - polski fizyk i radiobiolog,
współzałożyciel i lider pacyfistycznego ruchu naukowców Pugwash,
laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1995 roku.
-Wisława
Szymborska - nagrodę Nobla otrzymała w 1996 roku za "poezję,
która z ironiczną precyzją odsłania prawa biologii i działania
historii we fragmentach ludzkiej rzeczywistości".