Artykuł – Testy sprawności ogólnej i ukierunkowanej w piłce nożnej dzieci i młodzieży.

Testy sprawności ogólnej i ukierunkowanej w piłce nożnej

dzieci i młodzieży.

Prawidłowa praca szkoleniowa w klubie sportowym nie może obejść się bez poddawania zawodników określonym próbom. Doboru prób i sprawdzianów dokonuje trener mając na uwadze aktualną potrzebę i poziom sprawności swoich zawodników. Próby i sprawdziany mogą stanowić kryterium selekcyjne przy naborze do klubu, bądź reprezentacji. Dają także odpowiedź trenerowi co do stopnia realizacji i prawidłowości prowadzonej przez siebie pracy szkoleniowej. Mogą stanowić także kryterium wyrażające stopień postępów w opanowaniu umiejętności przez poszczególnych zawodników poddawanych badaniom. Ocenie podlegają głównie sprawność ogólna i ukierunkowana. Poszczególne próby i sprawdziany można dokonywać według opracowań standartowych, bądź opracowań własnych trenerów. W niniejszej publikacji chcę przedstawić trenerom grup młodzieżowych próby i sprawdziany możliwe do zastosowania w pomiarach cech motorycznych oraz sprawności ukierunkowanej w piłce nożnej dla dzieci i młodzieży. Zaprezentowane są tylko niektóre, z bogatej gamy sprawdzianów opracowanych przez moją osobę oraz specjalistów piłki nożnej z kraju i zagranicy. Wybór odpowiednich prób pozostawiam samym trenerom. W ocenie sprawności i umiejętności zawodników pomocne mogą się okazać opracowane tabele wyników.

TESTY SPRAWNOŚCI OGÓLNEJ

1. Szybkość

   • Bieg na 30 m.

Sposób wykonania: na sygnał gwizdkiem start z pozycji wysokiej. Próbę wykonujemy dwukrotnie po pełnym wypoczynku, zaliczając lepszy czas.

Przykładowa punktacja dla młodzików:

przedział czasowy 5,3 – 5, 5 sek.	5 punktów
przedział czasowy 5,6 – 5,9 sek.	4 punkty
przedział czasowy 6,0 – 6,2 sek.	3 punkty
przedział czasowy 6,3 – 6,5 sek.	2 punkty
przedział czasowy 6,6 – 6,8 sek.	1 punkt
przedział czasowy poniżej 6,9 sek.	0 punktów

• Bieg na 60 m.

Sposób wykonania: start pojedynczo z bloków startowych ze startu niskiego, na sygnał gwizdkiem po przyjęciu komendy „gotów". Próbę wykonujemy dwukrotnie po pełnym wypoczynku, zaliczając lepszy czas.

Przykładowa punktacja dla młodzików:

przedział czasowy 7,0 – 7,1 sek.	5 punktów
przedział czasowy 7,2 – 7,3 sek.	4 punkty
przedział czasowy 7,4 – 7,5 sek.	3 punkty
przedział czasowy 7,6 – 7,7 sek.	2 punkty
przedział czasowy 7,8 – 7,9 sek.	1 punkt
przedział czasowy poniżej 8,0 sek.	0 punktów

• Bieg po trójkącie.

Sposób wykonania: ustawienie trójkąta równoramiennego o bokach 15 m i podstawie 7 m. Na sygnał z pozycji leżenia przodem start i obiegnięcie wszystkich boków trójkąta. Pomiar czasu następuje na linii mety.

W ersja 2’ Pokonując drogę trzy razy bez przerwy możemy dokonać pomiaru wytrzymałości szybkościowej.

15 m 15 m

7 m

Przykładowa punktacja dla młodzików:

przedział czasowy 6,0 – 6,3 sek.	5 punktów
przedział czasowy 6,4 – 6,7 sek.	4 punkty
przedział czasowy 6,8 – 7,1 sek.	3 punkty
przedział czasowy 7,2 – 7,5 sek.	2 punkty
przedział czasowy 7,6 – 7,9 sek.	1 punkt
przedział czasowy poniżej 8,0 sek.	0 punktów

2. Siła. Moc

• Wyskok dosiężny z miejsca.

Sposób wykonania: 1’określamy zasięg RR ćwiczącego; ustawienie bokiem do tablicy zawieszonej na ścianie ze wzniosem wyprostowanej R bliższej maksymalnie ku górze w staniu na całych stopach, 2’ w ustawieniu bokiem wykonanie przysiadu z wykonaniem zamachu RR w tył i przód z wyskokiem w górę i dotknięciem palcami najwyższego punktu tablicy. Wynikiem jest różnica pomiędzy wysokościami z pierwszego i drugiego odczytu (w staniu i w wyskoku). Próbę wykonuje się dwukrotnie.

-

-

-

-

-

-

-

Przykładowa punktacja dla młodzików:

powyżej 50 cm	5 punktów
41 – 49 cm	4 punkty
31 – 40 cm	3 punkty
21 – 30 cm	2 punkty
15 – 20 cm	1 punkt
poniżej 15 cm	0 punktów

• Uginanie i prostowanie RR w podporze.

Sposób wykonania: W pozycji podpór przodem ze wsparciem dłoni na ławeczce; uginanie i prostowanie RR na ilość. Wynikiem jest maksymalna ilość wykonanych ugięć.

Przykładowa punktacja dla młodzików:

powyżej 12 ugięć RR	5 punktów
11 – 9 ugięć RR	4 punkty
8 – 6 ugięć RR	3 punkty
5 – 4 ugięć RR	2 punkty
3 – 2 ugięcia RR	1 punkt
1 ugięcie RR	0 punktów

• Skłony tułowia w przód z leżenia tyłem.

Sposób wykonania: z leżenia tyłem o NN ugiętych w kolanach wspartych o szczebel drabinki lub podtrzymywanych przez partnera; na sygnał skłony tułowia w przód w kierunku kolan. Wynikiem jest maksymalna ilość wykonanych skłonów. Dla grup bardziej zaawansowanych motorycznie (siłowo) próbę można wykonać mierząc maksymalną ilość skłonów w ciągu 30 sekund.

Przykładowa punktacja dla młodzików:

20 skłonów	5 punktów
19 – 16 skłonów	4 punkty
15 – 12 skłonów	3 punkty
11 – 8 skłonów	2 punkty
7 – 5 skłonów	1 punkt
poniżej 5 skłonów	0 punktów

• Rzut piłką lekarską 3 kg z ustawienia tyłem.

Sposób wykonania: Ćwiczący w lekkim rozkroku w ustawieniu tyłem do kierunku rzutu wykonuje zamach RR i wyrzuca piłkę za siebie. Wynikiem jest odległość, na jaką została wyrzucona piłka.

Przykładowa punktacja dla juniorów młodszych:

powyżej 13 m	5 punktów
11,6 – 12,9 m	4 punkty
10,1 – 11,5 m	3 punkty
8,5 – 10,0 m	2 punkty
7,1 – 8,4 m	1 punkt
poniżej 7 m	0 punktów

3. Koordynacja ruchowa (zwrotność, zwinność)

• Bieg po kopercie (zwrotność).

Sposób wykonania: W miejscu próby (sala, boisko) wyznacza się prostokąt o wymiarach 3 x 5 m, oznaczając wierzchołki i środek przecięcia się przekątnych tyczkami o wysokości 1,20 m. Zawodnik startując na sygnał ze startu wysokiego z punktu A trzykrotnie pokonuje drogę pomiędzy tyczkami

A-B-C-D-E-C-A, nie dotykając tyczek żadną częścią ciała. Linia mety wyznaczona jest przy punkcie A. Zawodnik kończąc bieg dotyka tyczki A. Wynikiem jest czas, jaki uzyskał zawodnik podczas biegu.

E D

C

5 m

A B

3 m

Przykładowa punktacja dla juniorów młodszych:

poniżej 24 sek.	5 punktów
24,8 – 24,1 sek.	4 punkty
25,7 – 24,9 sek.	3 punkty
26,6 – 25, 8 sek.	2 punkty
27,4 – 26,7 sek.	1 punkt
powyżej 27,5 sek.	0 punktów

• Bieg 4 x 10m (zwrotność).

Sposób wykonania: dwa stojaki ustawione w linii w odległości 10 m od siebie. Ćwiczący z linii startu pokonuje czterokrotnie odległość pomiędzy stojakami tam i z powrotem.. Pomiar czasu dokonuje się na linii mety.

10 m

Przykładowa punktacja dla juniorów młodszych:

poniżej 22,50 sek.	5 punktów
23,14 - 22,51	4 punkty
23,84 – 23,15	3 punkty
24,54 – 23.85 sek.	2 punkty
25,25 – 24,55 sek.	1 punkt
powyżej 25,25 sek.	0 punktów

• Bieg przez koła (rytmizacja ruchów).

Sposób wykonania: ćwiczący na sygnał wykonuje bieg z maksymalną szybkością na odc. 30 m, pomiędzy ustawionymi dwoma stojakami. Po kilkuminutowej przerwie przebiega drugi raz ten sam dystans, stawiając jedną stopę w każdym z rozmieszczonych stojaków (rysunek). Wynikiem jest różnica pomiędzy czasami uzyskanymi w trakcie drugiego i pierwszego startu.

30 m

5 m

5 m 14 m

• Obroty na ławeczce ( równowaga dynamiczna).

Sposób wykonania: stojąc obok odwróconej ławeczki na sygnał wejście na listwę ławeczki i wykonanie w ciągu 20 sekund jak największej liczby obrotów ( na zmianę jeden raz w lewo, drugi raz w prawo) nie dotykając podłoża. Wynikiem jest liczba obrotów zaliczonych w czasie 20 sek. z dokładnością do pół obrotu.

W momencie utraty równowagi należy jak najszybciej przyjąć poprzednie położenie i kontynuować sprawdzian.

4. Skoczność

• Skok w dal z miejsca.

Sposób wykonania: w staniu obunóż o stopach ustawionych równolegle przed wyznaczoną linią; wykonanie przedmachu RR w tył z ugięciem NN w kolanach, odbiciem obunóż od podłoża i wykonaniem skoku w przód. Lądowanie na podłożu (materacu) na obie NN. Wynikiem jest odległość między linią odbicia i ostatnim śladem pozostawionym przez tylny brzeg pięty ćwiczącego. Próbę można wykonać w sali (zaleca się użycie materaca), boisku i na skoczni w dal.

Przykładowa punktacja dla juniorów:

powyżej 2,50 m	5 punktów
2,31 – 2,49 m	4 punkty
2,11 – 2,30 m	3 punkty
1,93 – 2,10 m	2 punkty
1,76 – 1,92 m	1 punkt
poniżej 1,75 m	0 punktów

• Trójskok z miejsca.

Sposób wykonania: Ćwiczący stojąc na wyznaczonej linii odbija się z obu nóg, a następnie ląduje na jedną (prawą lub lewą) i drugą nogę, kończąc trójskok lądowaniem na obie nogi. Wynikiem jest odległość między linią odbicia i ostatnim śladem pozostawionym przez ćwiczącego. Próbę należy wykonać dwukrotnie zapisując lepszy wynik.

Przykładowa punktacja dla trampkarzy:

odległość powyżej 3 m	5 punktów
odległość 2,99 – 2,89 m	4 punkty
odległość 2,88 – 2,78 m	3 punkty
odległość 2,77 – 2,70 m	2 punkty
odległość 2,69 – 2,50 m	1 punkt
odległość poniżej 2,50 m	0 punktów

5. Wytrzymałość

• Bieg na 1000 m (600 m dla dzieci).

Sposób wykonania: start z pozycji wysokiej na określony sygnał w grupie 3-5 osób. Pomiar czasu na linii mety po wykonaniu próby. Dla chłopców szkół podstawowych sugeruję zmniejszenie dystansu do 600 m.

Przykładowa punktacja dla trampkarzy:

odległość powyżej 3 m	5 punktów
odległość 2,99 – 2,89 m	4 punkty
odległość 2,88 – 2,78 m	3 punkty
odległość 2,77 – 2,70 m	2 punkty
odległość 2,69 – 2,50 m	1 punkt
odległość poniżej 2,50 m	0 punktów

Przykładowa punktacja dla trampkarzy:

odległość powyżej 3 m	5 punktów
odległość 2,99 – 2,89 m	4 punkty
odległość 2,88 – 2,78 m	3 punkty
odległość 2,77 – 2,70 m	2 punkty
odległość 2,69 – 2,50 m	1 punkt
odległość poniżej 2,50 m	0 punktów

• Bieg w ciągły 6 min (dla dzieci).

Sposób wykonania: ze startu wysokiego w grupie 3-5 osób ćwiczący w ciągu 6 min. starają się pokonać jak największy dystans. Wynikiem jest odległość pokonana przez ćwiczącego w ciągu 6 min. Próba odbywa się na bieżni lekkoatletycznej.

• Test Coopera (zalecany dla młodzieży gimnazjalnej i starszej).

Sposób wykonania: ze startu wysokiego w grupie 3-5 osób ćwiczący w ciągu 12 min. starają się pokonać jak największy dystans. Po upływie wyznaczonego czasu na gwizdek ćwiczący zatrzymują się w miejscu, celem odczytania przebiegniętego dystansu. Wynikiem jest odległość pokonana przez ćwiczącego w ciągu określonego wyżej czasu.

Przykładowa tabela punktowa w podaniem odległości w metrach:

	11 lat	12 lat	13 lat	14 lat	15 lat	16 lat
10 pkt.	2800	2850	2900	2950	3000	3050
9 pkt.	2700	2750	2800	2850	2900	2950
8 pkt.	2600	2650	2700	2750	2800	2850
7 pkt.	2400	2450	2500	2550	2600	2650
6 pkt.	2200	2250	2300	2350	2400	2450
5 pkt.	2000	2050	2100	2150	2200	2250
4 pkt.	1800	1850	1900	1950	2000	2050
3 pkt.	1500	1550	1600	1650	1700	1750
2 pkt.	1200	1250	1300	1350	1400	1450
1 pkt.	1000	1050	1100	1150	1200	1250

TESTY SPRAWNOŚCI SPECJALNEJ.

1. Żonglerka.

Próby żonglerki mogą być wykonywane zarówno na boisku piłkarskim, jak i na sali gimnastycznej. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe dobranie rodzajów piłek dla poszczególnych kategorii wiekowych.

• Żonglerka dowolna.

Sposób wykonania: w staniu podniesienie piłki nogą z podłoża i wykonanie żonglerki nogami na maksymalną ilość w ciągu 3 min. W przypadku upuszczenia piłki ćwiczący podnosi ją nogą z podłoża i kontynuuje próbę.

Wersja 2’(dla dzieci) – ćwiczenie wykonywane jest piłką do siatkówki na maksymalną ilość podbić, bez limitu czasu. Rozpoczęcie ćwiczenia następuje podaniem piłki rękami.

• Żonglerka naprzemian.

Sposób wykonania: w staniu dowolne podniesienie piłki nogą z podłoża i wykonanie żonglerki naprzemian prawą i lewą nogą w ciągu 3 min. Wynik stanowi ilość podbić w określonym czasie. W przypadku upuszczenia piłki ćwiczący podnosi ją nogą z podłoża i kontynuuje próbę. Jeżeli ćwiczący podbije tą samą nogą piłkę kolejny raz, nie zalicza się go do sumy wszystkich podbić.

• Żonglerka w ruchu.

Sposób wykonania: na sygnał z linii startu rozpoczęcie żonglerki w truchcie naprzemian PN i LN na odc. 40 m. Piłka nie może być podbita ponad linię barków. W przypadku upuszczenia piłki ćwiczący podnosi ją nogą z podłoża i kontynuuje próbę. Wynik to czas uzyskany przez zawodnika w czasie próby.

• Żonglerka w marszu.

Sposób wykonania: na sygnał podbijanie piłki NN dowolnym sposobem w marszu w ciągu 30 sekund. Ocenę stanowi maksymalna ilość dotknięć piłki w powietrzu bez upadku piłki.

Przykładowa punktacja dla trampkarzy:

20 – 18 podbić	5 punktów
17 – 15 podbić	4 punkty
14 – 12 podbić	3 punkty
11 – 9 podbić	2 punkty
7 – 5 podbić	1 punkt
poniżej 5 podbić	0 punktów

2. Prowadzenie piłki.

   • Prowadzenie piłki po kwadracie.

Miejsce: boisko piłkarskie lub sala gimnastyczna; ustawiony kwadrat o boku

5 metrów z wyznaczoną linią startu.

Sposób wykonania: na sygnał z linii startu prowadzenie piłki po bokach kwadratu nie dotykając stojaków. Próba trwa 3 min i liczy się ilość pełnych okrążeń i przebytych metrów.

• P rowadzenie piłki slalomem.

Miejsce: boisko piłkarskie lub sala gimnastyczna; od linii startu w odl. 5 m ustawiona pierwsza chorągiewka (stojak), kolejnych 5 w tej samej odległości od pierwszej (dla juniorów odl. pomiędzy stojakami wynosi 3 m).

Sposób wykonania: na sygnał z linii startu prowadzenie piłki slalomem pomiędzy chorągiewkami tam i z powrotem. Wynik to czas uzyskamy podczas próby.

Propozycja oceniania dla juniorów: czas do 10 sek. – 30 pkt. każde 1/10 sek. gorzej odejmuje się 1 pkt.

2 wersja; zasady ćwiczenia bez zmian, tylko prowadzenie piłki w jedną stronę PN, powrót prowadzenie LN.

• Prowadzenie piłki w biegu wahadłowym.

Miejsce: boisko piłkarskie lub sala gimnastyczna; od linii startu w odl. 5 m ustawiona pierwsza chorągiewka (stojak), kolejne 3 w tej samej odległości.

Sposób wykonania: na sygnał z linii startu prowadzenie piłki do pierwszego stojaka, obiegnięcie go i powrót na linię startu. Czynność tę powtarza się prowadząc piłkę do kolejnych stojaków. Wynik to czas uzyskany po prowadzeniu piłki dookoła wszystkich stojaków.

1 2 3 4

• Prowadzenie slalomem z uderzeniem w deskę piłkarską.

Miejsce: boisko piłkarskie lub sala gimnastyczna; od linii startu ustawia się pierwszy stojak (tyczkę) odległości 10 m. Kolejne cztery ustawia się w linii, co 5m. W odległości 7 m. od ostatniej chorągiewki w prawo i w lewo pod kątem 45^c ustawia się dwie deski piłkarskie.

S posób wykonania: z linii startu ćwiczący prowadzi piłkę prawą nogą (dowolną częścią stopy) z ominięciem pierwszej chorągiewki z prawej strony i kolejnych slalomem po minięciu ostatniej chorągiewki uderzając piłkę w deskę ustawioną z lewej strony. Odbitą piłkę przyjmuje z półobrotem prowadząc ją z powrotem slalomem poczynając od ominięcia ostatniej tyczki z lewej strony. Czas próby zostaje zatrzymany w momencie minięcia linii mety. Po kilku minutach próbę wykonuje się ponownie prowadząc piłkę lewą nogą z ominięciem pierwszej chorągiewki z lewej strony, kończąc próbę uderzeniem w deskę ustawioną z prawej strony. Wynik stanowi suma czasów uzyskanych w obu próbach.

10 m 5 m 5 m 5 m 5 m 7 m

• Prowadzenie piłki po trójkącie.

Miejsce: boisko piłkarskie lub sala gimnastyczna z wyznaczonym trójkątem równobocznym o boku 15 m i piłką ustawioną przy jednym z wierzchołków (linia startu).

Sposób wykonania: z linii startu (punkt A)na sygnał start i obiegnięcie trójkąta, po powrocie na linię startu rozpoczęcie prowadzenia piłki po tej samej trasie. Wynikiem jest czas uzyskany na linii mety.

• Prowadzenie piłki ze strzałem.

Miejsce: boisko piłkarskie lub sala gimnastyczna z bramką i oznaczonym torem jak na rysunku. W odl. 5 m od linii startu ustawione są trzy stojaki w odl. 3 m od siebie. Za nimi w odległościach 5 m stoją w linii łamanej kolejne trzy stojaki, ostatni z nich 10 m od bramki. W bramce zawieszone są dwie tyczki w odległości 2 m od słupka.

5 m 3 m 3 m 2,5 m 5 m 10 m

5 m 5 m

Sposób wykonania: z linii startu następuje prowadzenie piłki slalomem i zakosem pomiędzy stojakami po dwa razy PN i LN ze strzałem w określoną część bramki (prawa część, strzał PN). Za strzał w boczne sektory zdobywa się dwa pkt, w środkowy 1 pkt, strzał niecelny 0 pkt. Wynik to suma punktów zdobytych za celność strzałów i czas wykonania próby.

3. Strzał, uderzenie na odległość.

• Strzał po prowadzeniu slalomem.

Miejsce: boisko piłkarskie lub sala gimnastyczna; linia startu w odl. 35 m od bramki, 5 chorągiewek (stojaków) ustawionych w odległości 5 m od siebie; pierwsza 5 m od linii startu, ostatnia 10 m od bramki.

Sposób wykonania: na sygnał dowolne prowadzenie piłki slalomem zakończone strzałem na bramkę zza ostatniego stojaka. Próbę wykonuje się cztery razy.

Każda próba punktowana jest następująco:

płynne wykonanie z celnym strzałem	5 punktów
jedno dotknięcie chorągiewki, celny strzał	4 punkty
dwa dotknięcia chorągiewki, celny strzał	3 punkty
dwa dotknięcia chorągiewki, niecelny strzał	2 punkty
trzy dotknięcia chorągiewki, celny strzał	1 punkt
trzy dotknięcia chorągiewki, niecelny strzał	0 punktów

Wynik to suma punktów z poszczególnych prób.

5 m 5 m 5 m 5 m 5 m 10 m

• Uderzenie na odległość.

Miejsce: boisko piłkarskie z wyznaczonym pasem o szerokości 15 m i zaznaczonymi odległościami co 2 m.

Sposób wykonania: zawodnik w trakcie próby uderza na odległość cztery ustawione na linii piłki, po dwa razy PN i LN dowolną częścią stopy (nie szpicem) tak, aby piłka po uderzeniu upadła w wyznaczonym pasie. Wynik próby to największa odległość zmierzona z dokładnością do 1 m.

• Uderzenie do celu.

Miejsce: boisko piłkarskie z wykreślonymi czterema kołami o promieniach:

4 m, 5 m, 7 m i 10 m. w odległości 25 m od linii bocznej boiska. Na linii startu ustawione trzy piłki.

Sposób wykonania: zawodnik prowadzi piłkę przez 10 m w pasie 5 m od linii bocznej i wykonuje trzy razy dośrodkowanie w biegu do wyznaczonych kół. Po wykonaniu pierwszego dośrodkowania zawodnik wraca sprintem na linię startu rozpoczynając drugą próbę. Za trafienie do najmniejszego koła otrzymuje 5 pkt. do kolejnych odpowiednio 3 pkt, 2 pkt. i 1 pkt. Wynikiem jest suma punktów uzyskana w trzech próbach.

25 m

10 m

5 m

Opracował:

mgr Mariusz Łuc

FKS „Stal” Mielec

Bibliografia:

1. Jerzy Talaga – Trening piłki nożnej. Warszawa 1997. Wyd. Centralny Ośrodek Sportu.

2. Władymir Ljach, Władysław Żmuda, Żbigniew Witkowski – Testy motoryczne dla oceny koordynacyjnego przygotowania piłkarzy nożnych. Warszawa 2000. Trener 2/2000. Wyd. Polski Związek Piłki Nożnej.

3. Opracowania własne.

18

Opracował: mgr Mariusz Łuc