OKRES ONTOGENEZY |
WIEK |
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE |
Noworodkowy |
1 - 28 dni
|
Noworodek przystosowuje się do oddychania powietrzem atmosferycznym, do przyswajania pokarmów(mleko matki) i wydalania produktów przemiany materii. |
Niemowlęcy |
1-24 miesiące
|
Szybki wzrost ciała, wrzynają się pierwsze zęby mleczne, rośnie sprawność ruchowa. |
Poniemowlęcy |
2-3 lata |
Tempo rozwoju somatycznego jest teraz znacznie wolniejsze, mniejsze jest zapotrzebowanie na pokarmy, znika podskórna tkanka tłuszczowa, dziecko staje się znacznie szczuplejsze, ale za to sprawniejsze. Dziecko doskonali swoją motorykę i mowę, przez co staje się bardziej niezależne, samodzielne, poznaje otoczenie. |
Dzieciństwa: a)przedszkolny b)szkolny |
3 -11 - 12 lat
|
a)Głowa powiększa się nieznacznie, wzrasta natomiast tułów i kończyny, które wydłużają się wyraźnie. Pod koniec szóstego roku życia sylwetka dziecka nabiera pewnych cech typowych dla danej płci: u chłopców ulega rozrostowi pas barkowy, u dziewcząt pas biodrowy. Kości i mięśnie rosną szybko, wzrasta także siła mięśniowa i sprawność motoryczna b) Ważną cechą somatyczną okresu szkolnego jest rozwój uzębienia stałego. Znamienną cechą jest znikanie tkanki limfatycznej, która u dziecka w wieku przedszkolnym była znacznie rozwinięta. Wyraźnie zaznacza się szereg różnic, w rozwoju somatycznym, zależnych do płci. Dotyczy to zarówno tempa, jak i rytmu rozwoju fizjologicznego. W wieku szkolnym zauważalny jest intensywny rozwój psychoruchowy. Występuje znaczna koordynacja ruchów, zręczność, a nawet precyzja, ruchy są harmonijne i płynne. Dla prawidłowego rozwoju układu mięśniowego konieczne jest systematyczne trenowanie mięśni i stawów |
Dojrzewania płciowego |
11-12-17lat |
W okresie tym waga ciała powiększa się wolniej. Proporcje ciała ulegają zmianie. Głowa wydłuża się, głównie dzięki wzrostowi szczęki górnej i żuchwy. Rosną łuki brwiowe, małżowiny uszne, nos wydłuża się, zmienia się rysunek ust, gałki oczne są głębiej osadzone. W związku ze zmianą twarzy mija dziecięcość rysów, początkowo twarz brzydnie, aby po okresie dojrzewania osiągnąć już dorosły wyrazwystępuje wzrost krtani ,wydłużenie strun głosowych i zmiana tonacji głosu. Zaczyna się silny rozwój pasa barkowego. Na ciele pojawia się stopniowo owłosienie. U chłopców wzrastają moszna i jądra, następnie długość prącia. Powiększają się wargi sromowe, pochwa i macica, zachodzą zmiany w błonie śluzowej pochwy i w jej florze bakteryjnej. Rozwija się etapami pierś kobieca.Około 13 roku życia występuje pierwsza miesiączka (wahania w czasie od 9 do 16 roku życia). |
Młodzieńczy |
17- 19 -21 lat |
Okres dojrzewania to burzliwe przemiany, rozchwianie proporcji, funkcji. Okres młodzieńczy to okres stabilizacji, osiągnięcia harmonii. Dojście do pełnej dojrzałości płciowej nie jest zakończeniem rozwoju fizycznego i psychicznego. W dalszym ciągu u dziewcząt i chłopców wyraźnie zwiększa się waga ciała, natomiast w nieznacznym stopniu wzrost. Praca narządów ciała jest już w pełni dojrzała. Jedynie mózg ulega nadal zmianom, stad dalszy rozwój i bogacenie się życia psychicznego |
Dojrzałości |
21-23-40 oraz do 65 roku |
Osiagnięcie szczytu rozwoju fizycznego i intelektualnego oraz powolne zmieny prowadzace do starzenia się |
Starości |
po 65 roku |
Systematycznie maleje wydolność fizyczna i intelektualna oraz zdolność organizmu do utrzymania homeostazy. |