1 PONOWOCZESNOŚĆ

Koncepcje społeczeństwa ponowoczesnego (m.in. Fukuyama, Bauman) wskazują na zasadniczą zmianę w stosunku do społeczeństwa nowoczesnego; 2 odmiany: (A) Przyszłość jako przezwyciężenie przeszłości i jej napięć, zakończenie długiej epoki walk i konfliktów; zwycięstwo demokracji w skali światowej, koniec wieku ideologii; – (F. Fukuyama); (B) Pojawienie się zupełnie nowej jakości społecznej (Z. Bauman) Cechy charakterystyczne: konsumpcja; informacja; koczowniczy tryb życia; kultura masowa i rola mass-mediów; władza utajona, rozproszona, uwodząca;; brak jednolitego kanonu kultury – nieusuwalny pluralizm kultur, gustów; kryzys tożsamości i tradycyjnych autorytetów oraz grup odniesienia: klas, społeczności lokalnych, państw narodowych, Kościoła; utrata statusu całości, raczej cechy agregatu

Clifford Geertz – postrzępienie świata,

• rozpad struktur spójności;

• fragmentacja rzeczywistości kultury

• symbolicznej;

Jean-François Lyotard – kryzys

• zaufania do wielkich narracji, władzy,

• uniwersalizmu, społeczeństwa

• jednorodnego i idealnego

Zygmunt Bauman –

• w relacji państwo–człowiek ważne są nie

• ogólne struktury, ale zmultiplikowane ośrodki;

PONOWOCZESNOŚĆ

• fragmentaryzacja

• deregulacja

• prywatyzacja

• częstotliwość

• tolerancja, demokracja,

• parytet, chaos, brak

• systemu

2 definicje i klasyfikacje Kultury

Kultura to całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Bywa utożsamiana z cywilizacją. Również charakterystyczne dla danego społeczeństwa wzory postępowania, także to, co w zachowaniu ludzkim jest wyuczone, w odróżnieniu od tego, co jest biologicznie odziedziczone.

• wertykalny: niska – wysoka (konotacje

• gorsza – lepsza); kultura – podkultura;

• horyzontalny: tutejsza – tamtejsza,

• bliższa – dalsza; centrum – peryferie

• profesjonalna – nieprofesjonalna;

3 Globalizacja w wymiarze społeczno-kulturowym jest rezultatem rozwoju masowej turystyki, wzmożonych migracji, komercjalizacji produktów kulturowych oraz rozprzestrzeniania się ideologii konsumeryzmu. Do jej rozwoju przyczyniają się również działania marketingowe międzynarodowych korporacji oraz rozwój masowych środków komunikacji. W tym kontekście często wspomina się również o makdonaldyzacji społeczeństwa, amerykanizacji czy konsumpcjonizmie^[24]. Globalizacja na nowo zdefiniowała dotychczasowe postrzeganie tożsamości. Tożsamość podlega zmianom, będącymi wynikiem otwartości społeczeństwa na nowe doświadczenia, dyfuzji elementów kulturowych w wyniku procesów globalizacyjnych^[25]. Tożsamość narodowa ustępuje wobec identyfikacji ze społeczeństwem globalnym^[26]. Przeciwwagą dla takich zachowań jest spowodowany globalizacją powrót do korzeni kultur lokalnych. Ulf Hannerz zakłada 4 scenariusze rozwoju kulturowej uniformizacji:

• wariant globalnej homogenizacji – zanikają kultury lokalne, replikując wzory zachodniej kultury dominującej;

• wariant nasycenia kulturowego – powyższy proces zachodzi powoli, przez kilka pokoleń stopniowo eliminowane są lokalne wzorce kulturowe;

• wariant deformacji kulturowej – w procesie dyfuzji, kultura zachodnia jest przyjmowana po uprzednim przefiltrowaniu, w wyniku czego przyjmowane są wartości niższego poziomu oraz dostosowanie zachodnich wzorców do lokalnych tradycji;

ZAPOŻYCZENIA

• world music – lata 80. XX wieku(etnomuzykologia, eklektyzm, komercja);nagrania, festiwal WOMAD;

• teatr międzykulturowy;

• upowszechniane style taneczne;

• cele zapożyczeń:„Nie mogę zawracać sobie głowy ludźmi, którzy pożyczają inne kultury tylko po to, żeby ich własna sztuka była mocniej przyprawiona” –Talvin Singh, OK. (1986)

TURYSTYKA MIĘDZYKULTUROWA

• mikroskala – miejski clubbing; makroskala;

• pokazuje świat dostosowany do oczekiwań;

• turystyczne show egzotyczne (podróże po Europie pocz. XX wieku, występy w ośrodkach turystycznych) – tourneè Kawakamiego i jego żony Sadayakko;

• Teatr interkulturowy – Sato Makoto, SuzukiTadashi

4 klasyfikacja KULTURY POPULARNEJ WG MARKA KRAJEWSKIEGO

KULTURA ALIEN-ACJI (AMBIWALENCJI)

• opór przeciwko kulturze, uspołecznieniu;

• ciało staje się własnością jednostki i sposobem jej

• wyróżnienia;

• uniezwyklenie i odrzucenie naturalności (nieokreśloność,

• bezcielesność; bezpłciowość, anomalie i nałogi);

• hedonizm i użycie;

• oswajanie lęków;

• kontrowersje

KULTURA OKRUCIEŃSTWA

• analiza ilościowa; brak kontekstu moralnego;

• katharsis albo uprzedmiotownienie cierpienia,

• utowarowienie;

• przemoc i okrucieństwo mediów; technika;

• kultura mondo – dokumentalne filmy śmierci;

KULTURA TRANSPARENCJI

• przezroczystość świata – zobaczyć i zrozumieć (wykresy i diagramy); wiat i życie to realizacja zasad i technik;

• ukrywanie przez pokazywanie; mediatyzacja

• i upowszechnianie światopoglądu;

• wiedza a bycie poinformowanym;

• bazy danych; panopticon;

KULTURA REPETYCJI

• ważna przeszłość oddzielona od teraźniejszości; historie zapomniane, alternatywne; genealogie; celebrowanie przeszłości;

• pastisz i nostalgia; powtórki medialne;

• są szansą niezrealizowaną w przeszłości – przeżyjmy to jeszcze raz albo nadróbmy zaległości;

• recyckling kulturowy: reaktywacje, remake, sequele, covery i tribute bandy…

5 Formy obrony przed globalizacją

Antyglobaliści krytykują sam proces globalizacji, nieodłącznie z nim związany materialistyczny , konsumpcyjny model życia, a jako alternatywę proponują oparcie się na wspólnotach takich jak naród, rodzina, wspólnoty lokalne. Ruch ten zawiera w sobie elementy różnych systemów światopoglądowych, m.in. pacyfizmu, marksizmu, demokratycznego socjalizmu, anarchizmu, ekologii, feminizmu, konserwatyzmu. Bardzo ważną rolę odgrywają w nim organizacje religijne, ruchy humanistyczne i organizacje pozarządowe.

Alterglobalisci nie krytykują samego procesu globalizacji lecz tylko liberalny kapitalistyczny charakter, który chcieliby zmienić na charakter marksistowski bądź anarchistyczny. Przedmiotem ich protestów nie jest idea tworzenia nowego ładu światowego, lecz jedynie krytyka niektórych cechujących obecny ład właściwości: autorytaryzm, lansowanie jedynej słusznej koncepcji przez możnych tego świata, brak możliwości partycypacji w procesach decyzyjnych dotyczących naszej przyszłości ekonomicznej, politycznej i społecznej.

7. Subkultura - określa grupę społeczną i jej kulturę wyodrębnioną według jakiegoś kryterium np. zawodowego, etnicznego, religijnego, demograficznego itp. Subkultura jest segmentem kultury i nie podlega wartościowaniu na wyższą czy niższą.

Rodzaje subkultur

Skini, graficiarze,hipisi,punki,szalikowcy,emo , subkutura hip-hop, skate

8. wpływ mediów na kulture współczesna - Kształtują one nasze poglądy na codzienne sprawy, obraz współczesnego świata, wyobraźnię, zachowania, poglądy, sposób bycia i styl życia. Możemy być świadkami wydarzeń dziejących się na drugim końcu kuli ziemskiej, opatrzonych bardziej lub mniej fachowym, subiektywnym lub obiektywnym komentarzem. Jestem zdania, że właśnie ta funkcja mediów wpływa najbardziej na obraz współczesnago świata. Będąc widzem telewizyjnym, słuchaczem radia lub czytelnikiem prasy podświadomie wchłaniamy informacje przekazywane nam przez dziennikarzy. Przyjmujemy je bezkrytycznie lub dokonujemy wnikliwej analizy, dzięki czemu możemy wysnuć własne konkluzje, ocenić: kto przedstawia fakty racjonalnie, a kto próbuje narzucać nam jakieś poglądy. Innymi słowy, ujawnia się tu impresywna funkcja mediów, które poprzez swoje przekazy wywierają wpływ na odbiorców.

• Tabloidyzacja

• infotainment (democratainment, politicotainment, edutainment…) – Neil Postman;

• Maciej Mrozowski: fragmentacja, konkretyzacja, personalizacja,sensacyjność

• makdonaldyzacja – George Ritzer

• celebrytyzacja; stadia:

• demokratyzacja, dywersyfikacja, transgresja

9, Stare i Nowe Media

typu push – informacja dostarczana do wszystkich konsumentów;

typu pull – informacja dostarczana tym, którzy jej poszukują;

Internet dociera do zaangażowanych; telewizja do niezdecydowanych;

początkowo internet służył jako jedno z narzędzi zagłuszania kultury;

mediologia

• „żyjemy z mediami i przez media” Manuel Castells;

• Lisa Gitelman: media = technologia oraz zestawprotokołów użycia (społeczne i kulturowe praktyki);

• funkcje mediów (Denis McQuail); informowanie, wzmacnianie poczucia tożsamości narodowej, integracja i interakcja społeczna,rozrywka)

• metafory medialne

• szkoły teoretyczne wobec mediów:

• krytyka;

• badania empiryczne

determinizm technologiczny– kierunek myśli socjologicznej, przypisujący technice i technologii oraz zachodzącym w nich zmianom zasadniczą rolę w kształtowaniu rzeczywistości społecznej.

11 nowy typ bohatera społecznego

celebryta to znana powszechnie osoba (np. aktor, muzyk, dziennikarz, polityk), której życie prywatne jest obiektem zainteresowania mediów, zwłaszcza plotkarskich; celebryta zwykle sam udostępnia dziennikarzom informacje o sobie, chcąc z tego czerpać korzyści

Cewebryta, w odróżnieniu od celebryty, nie chodzi na rauty, nie bywa w telewizji i nie pozuje na ściankach

• status przypisany – dziedziczenie; arystokracja, bankierzy…

• status uzyskany – praca, talent, uroda; celebryci w pierwszym pokoleniu;

• wizerunek, marka handlowa;

• kreowany przez media;

• sekretarz prasowy;

• aktualność, przemijanie;

• plotki, magazyny, media;

• osobowość jako odróżnienie się od innych;

• „bywanie”, relacje z innymi celebrytami

tzw. celetoidzi – pojawili się wraz z mediami; skandal, afera

Gwiazda- sławna osobistość w danym środowisku

• osiągnięcia i autorytet;

• autokreacja (praca);

• bezpośredni kontakt, sekretarz prywatny/asystent;

• dokonania weryfikowane przez czas;

• publikacje, konferencje;

• osobowość wyrażona przez osiągnięcia, eksperckie opinie;

• kolejne osiągnięcia, instytucje

Telebryta-

• udział w formatowanym programie;

• specjaliści PR, styliści,producenci;

• kontakt zapośredniczony;

• sezonowa popularność oraz możliwe przedłużenie;

• telewizja nowe media;

• talent, umiejętności

• udział w niby-wydarzeniach, bywanie

12. widowiskowość współczesnej kultury

pojęcie neutralne w XIX wieku; potem pejoratywne, dziś element wiedzy o kulturze; antropologia widowisk – Leszek Kolankiewicz (antropologia kultury, socjologia, teatrologia).

widowiska teatralne – ważny widz i zmysł wzroku;widowiska kulturowe – 1959 Milton Singer

John J. MacAloon: „Widowiska kulturowe należy rozumieć jako historie, które ludzie «opowiadają sobie samym – o sobie»”

TEORIA WEDŁUG
ZBIGNIEWA RASZEWSKIEGO „Widowisko to taki przejaw życia zbiorowego, który człowiek wywołuje,
by wzbudzić podziw innych ludzi przez swoje szczególne umiejętności,
z zastosowaniem układu «S». Moim zdaniem człowiek nauczył się wywoływać układ «S», który w swej najczystszej postaci jest zjawiskiem powstałym przez przypadek”. czynniki klasyfikacji – tradycja, światopogląd, teorie naukowe;cechy widowiska: niecodzienność (czas świąteczny), budzenie emocji, interakcyjność, wspólnota widzów.

typologia układu „S”: skupiające albo rozpraszające; biegunowe; dynamiczne;

zdarzenia wykorzystujące układ „S”;

nastawione na wynik albo na proces

układy wykorzystujące czynności otwarte,zamknięte albo pozornie zamknięte;

czynniki klasyfikacji – tradycja, światopogląd,teorie naukowe;

cechy widowiska: niecodzienność (czas świąteczny), budzenie emocji, interakcyjność,wspólnota widzów.

15. FUNKCJE WIDOWISK SPOŁECZNYCH

funkcje dawnych rytuałów; obszar wspólny (mityczne pseudobiografie, towar-fetysz, archeologia nowoczesności);

utrwalają obowiązujące normy;protostruktura, antystruktura, metastruktura.

liminoidalność zamiast liminalności (V. Turner) – działania pararytualne, rytualizacja życia, poszukiwanie zagubionych wartości za pomocą rekonstruowanych widowisk; zamiast działań koniecznych i bezwyjątkowych pojawia się (do)wolność: partycypacja czasu
i przestrzeni;

17. Wielokulturowość idea i model społeczny, według której społeczeństwo powinno cechować się występowaniem grup o różnym pochodzeniu i wyznających odmienne systemy normatywne (określające metody kontroli społecznej sposoby oceniania i kontroli postępowania jednostki i osób ją otaczających

Polityka wielokuturowośći – wspólnoty etniczne lub mniejszości etniczne,Asymilacja integracja wykłuczenie