σαβαχθάνι, wyraz aram., opuszczać; opuściłeś mnie: Mt 27,46; Mk 15,34. [2]
Σαβαώθ, nieodm., wyraz hebrajski, Sa- baot, oznaczający wojsko, zastępy; wy- stępuje jako przydawka dopełniaczowa przy określeniach Boga, w NT przy κύριος; Pan Zastępów: Rz 9,29; Jk 5,4. [2]
σαββατισμός, ό; -ου, szabatowanie, świętowanie szabatu, odpoczynek sza- batu: Hbr 4,9 - met. —> 4386. [1]
σάββατον, τό; -ου, dat. pl. σάββασιν, ν.1. σαββάτοις, wyraz hebr., szabat; ty- dzień. 1. Szabat, w kalendarzu hebr. siódmy dzień tygodnia, dzień kultu Bożego i świętego spoczynku, a. Sing., (τό) σάββατον: Mt 12,2; 12,5b.8; 24,20; Mk 2,27a,b.28; 6,2; 15,42v.l.; 16,1; Łk 6,1.5.6.7.9; 13,14a,b.l5.16; 14,1.3. 5; 23,54.56; J 5,9.10.16.18; 6,59v.l.; 7,22.23a,b; 9,14.16; 19,31a,b; Dz 1,12; 13,27.42.44; 15,21; 18,4. b. Pl., (τά) σάββατα. a. Ze znaczeniem pl., sza- baty: Dz 17,2. β. Ze znaczeniem sing., szabat: Mt 12,1.5a.l0.11.12; 28,1; Mk 1,21; 2,23.24; 3,2.4; Łk 4,16.31; 6,2; 13,10; Dz 13,14; 16,13; Kol 2,16. 2. Tydzień, a. Sing.: Mk 16,2v.l.9; Łk 18,12; 1 Kor 16,2 - κατά μίαν σαββά- του, każdego pierwszego dnia tygodnia, co niedzielę, b. PL, (ή) μία (των) σαβ- βάτων (ζ dom. ήμερα), pierwszy dzień tygodnia: Mt 29,lb; Mk 16,2; Łk 24,1; J 20,1.19; Dz 20,7; 1 Kor 16,2v.l. - κατά μίαν σαββάτων, każdego pierw- szego dnia tygodnia, co niedzielę. [68]
4185 4385.
σαγήνη, ή; -ης, (duża) sieć: Mt 13,47. [1]
Σαδδουκαϊος, ό; -ου, saduceusz, czło- nek jednego z żydowskich stronnictw religijnych: Mt 3,7; 16,1.6.11.12; 22,23. 34; Mk 12,18; Łk 20,27; Dz 4,1; 5,17; 23,6.7.8. [14]
Σαδώκ, ό; nieodm., Sadok, postać z genealogii Jezusa: Mt l,14a,b. [2]
σοάνω, machać ogonem, łasić się, cz. psów; w NT met. pass. prawd, plasz- czyć się, łasić się do kogoś, przymilać
się lub też może chwiać się: 1 Tes 3,3. [1]
σάκκος, ό; -ου, gruba materia włosiana; wór (włosiany): Mt 11,21; Łk 10,13; Ap 6,12; 11,3. [4]
Σαλά, ό; nieodm., Sala, postać z gene- alogii Jezusa. 1. Syn Naassona, ojciec Booza: Łk 3,32. 2. Syn Kainama, ojciec Ebera: Łk 3,35. [2]
Σαλαθιήλ, ό; nieodm., Salatiel, postać z genealogii Jezusa: Mt l,12a,b - syn Jechoniasza, ojciec Zorobabela; Łk 3,27 - syn Neriego, ojciec Zoroba- bela. [3]
Σαλαμίς, ή; -ΐνος, Salamina, główne miasto na Cyprze: Dz 13,5. [1]
Σαλείμ, τό; nieodm., Salim, miejscowość leżąca prawd, w północnej Samarii nad Jordanem: J 3,23. [1]
σαλεύω, aor. act. έσάλευσα, aor. pass. έσαλεύθην, perf. pass. σεσάλευμαι, ko- łysać, chwiać, wstrząsać, potrząsać czymś, poruszać coś; podburzać ko- goś, z acc. 1. Dosł., kołysać, chwiać, wstrząsać, potrząsać czymś, poruszać coś; pass. być kołysanym, być wstrzą- sanym, a także wstrząsać się, zadrżeć, zachwiać się, poruszać się. a. Act., cz. rzeczy: Łk 6,48; Hbr 12,26. b. Pass. o rzeczach: Mt 11,17; 24,29; Mk 13,25; Łk 6,38; 7,24; 21,26; Dz 4,31; 16,26; Ap 6,13v.l. 2. Met., podburzać ko- goś; pass. dać się zachwiać, chwiać się. a. Cz. ludzi: Dz 17,13. b. Pass. a. O Jezusie: Dz 2,25. β. O ludziach: 2 Tes 2,2. γ. Og.: Hbr 12,27a,b. —> 4400. [15]
549
Σαλίμ, τό; nieodm., ν.1. zam. Σαλείμ
—> 4395.
Σ αλμών, ό; nieodm., Salmon, postać ζ genealogii Jezusa: Mt 1,4.5; Łk 3,32v.l. [2]
Σαλμώνη, ή; -ης, Salmone, przylądek na północno-wschodnim krańcu Krety: Dz 27,7. [1]
σάλος, ό; -ου, wstrząs, nawałnica fal: Łk 21,25. [1] 753 4396.
σάλπιγξ, ή; -ιγγος, trąba, surma. 1. O instrumencie: Mt 24,31v.l.; 1 Kor 14,8; Hbr 12,19; Ap 1,10; 4,1; 8,2.6.13; 9,14. 2. O dźwięku, dźwięk trąby, głos trąby: Mt 24,31; 1 Kor 15,52; 1 Tes 4,16. [11]
4402 4403.
σαλπίζω, fut. act. σαλπίσω, aor. act. έσάλπισα, grać na trąbie, trąbić, da- wać znak trąbą; nieosobowo o samym dźwięku trąby, zagrać, zabrzmieć, da- wać znak. 1. Cz. ludzi: Mt 6,2 - met. 2. Cz. aniołów: Ap 8,6.7.8.10.12.13; 9,1.13; 10,7; 11,15. 3. Nieosobowo: 1 Kor 15,52. 4401. [12]
σαλπιστής, ό; -οϋ, trębacz: Ap 18,22.
—> 4401. [1]
Σαλώμη, ή; -ης, Salome, jedna z ko- biet obecnych przy śmierci i pogrzebie Jezusa: Mk 15,40; 16,1. [2]
Σαμάρεια, ή; -ας (lub Σαμαρία), Sama- ria, kraina między Judeą i Galileą: Łk 17,11; J 4,4.5.7; Dz 1,8; 8,1.5.9. 14; 9,31; 15,3. [11]
*
Σαμαρία, ή; -ας, zam. Σαμάρεια —> 4405.
4406 / Σαμαρίτης
Σαμαρίτης,
ό; -ου, Samarytanin, miesz-
550
kaniec Samarii: Mt 10,5; Łk 9,52; 10,33; 17,16; J 4,9.39.40; 8,48; Dz 8,25. [9]
Σαμαρΐτις, ή; -ιδος, Samarytanka, miesz- kanka Samarii: J 4,9a,b. [2]
Σαμοθράκη, ή; -ης, Samotraka, wyspa w północnej części Morza Egejskiego: Dz 16,11. [1]
Σάμος, ή; -ου, Samos, wyspa na Mo-
rzu Egejskim, leżąca w pobliżu Azji
Mniejszej: Dz 20,15. [1]
Σαμουήλ, ó; nieodm., Samuel, postać ze ST: Dz 3,24; 13,20; Hbr 11,32. [3]
Σαμφουρειν (lub Σαμφουριν; akcent niepewny), nieodm., Samfurin, kraina w pobliżu miasta Efraim: J ll,54v.l.
Σαμψών, ό; nieodm., Samson, sędzia Izraelitów: Hbr 11,32. [1]
σανδάλιον, τό; -ου, sandał, o obuwiu: Mk 6,9; Dz 12,8. [2]
σανίς, ή; -ίδος, deska, belka, dyl: Dz 27,44. [1]
4411
Σαούλ, ό; nieodm., Saul. 1. Syn Ki- sza, pierwszy król Izraelitów: Dz 13,21. 2. Żydowskie imię Pawła, Saul, (Szaweł): Dz 9,4a,b.l7; 22,7a,b.l3; 26,14a,b. [9]
σαπρός, -ά, -όν; -οΰ, -ας, -οϋ, ze- psuty, spróchniały, zgniły, zbutwiały, zły. 1. Dosł.; o drzewie owocowym: Mt 7,17.18; 12,33a; Łk 6,43b; o owocu: Mt 12,33b; Łk 6,43a; o rybie: Mt 13,48. 2. Met., zepsuty, brzydki, zły; o słowie: Ef 4,29. 4457. [8]
Σάπφιρα, ή; -ης, Safira, żona Ananiasza: Dz 5,1. [1]
σάπφιρος, ή; -ου, lazuryt, szafir: Αρ
[1]
σαργάνη, ή; -ης, kosz: 2 Kor 11,33. [1]
Σάρδεις, al; -εων, Sardes, główne miasto Licji: Ap 1,11; 3,1.4. [3] 4420 4421.
σάρδιον, τό; -ου, sard, karneol: Ap 4,3;
4419. [2]
σαρδόνυξ, ό; -υχος (Σάρδεις —> 4419, δνυξ —> 3566*), sardonyks: Ap 21,20. [1]
Σάρεπτα, τά; -ων, Sarepta, miasto na wybrzeżu Fenicji między Tyrem a Sy- donem: Łk 4,26. [1]
σαρκικός, -ή, -όν; -οΰ, -ης, -οϋ, cie- leśny, należący do ciała, związany z ciałem. 1. Cielesny w sensie mate- rialny, doczesny, w ant. do ducho- wego; subst. o rzeczach, τά σαρκικά, dobra materialne: Rz 15,27; 1 Kor 9,11. 2. Cielesny w sensie przynależny do domeny ciała, związany z ciałem,, zmysłowy, a. O ludziach: Rz 7,14v.l.;
Kor 3,lv.l.3a,b.4v.l. b. O rzeczach:
Kor 1,12; 10,4; Hbr 7,16v.l.; 1 Ρ 2,11. -> 4425. [7]
σάρκινος, -η, -ον; -ου, -ης, -ου, cielesny. 1. Cielesny, będący ζ ciała; ο sercu: 2 Kor 3,3. 2. Cielesny, zmysłowy, nale- żący do domeny ciała. a. O ludziach: Rz 7,14; 1 Kor 3,1. b. O mądrości, o przykazaniu: 2 Kor l,12v.l.; Hbr 7,16. 4425. [4]
σάρξ, ή; σαρκός, ciało. 1. Dosi. o tym, co pokrywa kości ludzi lub zwie- rząt, ciało: Łk 24,39; Rz 2,28; 1 Kor 15,39a,b,c,d; 2 Kor 12,7; Ga 6,13; Ef 2,lla,b; 5,30v.l.; Kol 2,13; Jk 5,3; 2 Ρ 2,10; Jud 7; Ap 17,16; 19,18a,b,c,d,e.
21. 2. O Ciele Pańskim do spożywa- nia przez wierzących i ochrzczonych, Ciało: J 6,51.52.53.54.55.56. 3. Ciało jako substancja materialna w przeci- wieństwie do niematerialnego ducha: Mt 19,5.6; Mk 10,8a,b; J 6,63; Dz 2,26.31; 1 Kor 5,5; 6,16; 2 Kor 7,1.5; Ga 4,13.14; Ef 2,14; 5,29.31; Kol 2,1. 5; 1 Tm 3,16; Hbr 9,10.13; 10,20; 1 Ρ 3,18.21; 4,la,b.6; 1 J 4,2; 2 J 7; Jud 8. 4. Ciało w sensie człowiek (z krwi i kości), istota ludzka, zwłaszcza w wyrażeniu σαρξ και αίμα; πάσα σάρξ, każdy człowiek, każdy, a z zaprzecze- niem żaden człowiek, nikt: Mt 16,17; 24,22; Mk 13,20; J 1,14; 17,2; Dz 2,17; Rz 3,20; 1 Kor 1,29; 15,50; Ga 1,16; 2,16; Ef 6,12; 1 Ρ 1,24. 5. Ciało w sensie cielesna natura, ludzka natura; także o plemiennej przynależności, ple- mię: Rz 1,3; 4,1; 8,3c; 9,3.5.8; 11,14; 1 Kor 10,18; Ga 4,23.29; Hbr 2,14; 12,9. 6. Ciało w sensie cielesność, doczesność: 1 Kor 7,28; 2 Kor 4,11; 10,3a; Ga 2,20; Flp 1,22.24; Kol 1,22. 24; Hbr 5,7; 1 Ρ 4,2. 7. O tym,
co zewnętrzne w życiu człowieka, wi- dziane obiektywnie, ciało; to, co przy- rodzone: J 8,15; 1 Kor 1,26; 2 Kor 5,16a,b; 11,18; Ga 6,12; Ef 6,5; Flp 3,3.4a,b; Kol 3,22; Flm 16. 8. Ciało jako ostoja zła i słabości, jako narzę- dzie grzechu, jako skażona grzechem pierworodnym natura człowieka: Mt 26,41; Mk 14,38; Łk 3,6; J 3,6a,b; Rz 6,19; 7,5.18.25; 8,3a,b.4.5a,b.6.7.8. 9.12a,b.l3; 13,14; 2 Kor 1,17; 10,2.3b; Ga 3,3; 5,13.16.17a,b.l9.24; 6,8a,b; Ef 2,3a,b; Kol 2,11.18.23; 2 Ρ 2,18; 1 J 2,16; Jud 23. 9. Ciało jako podmiot pożądania płciowego: J 1,13. [147]
4423 4424. 4426
551
Σάρρα, ή; -ας, Sara, żona Abrahama, matka Izaaka: Rz 4,19; 9,9; Hbr 11,11; 1 Ρ 3,6. [4]
Σαρών, ό; -ώνος (miejsce akcentu nie- pewne), Saron, równina nadmorska między Jafą a Cezareą: Dz 9,35. [1]
σατανάς, ό; -a (także jako ν.1. σα- τάν, ó; nieodm.), wyraz semicki, dosł. przeciwnik; w transliteracji szatan, o przeciwniku Boga i wszystkiego, co Boże: Mt 4,10; 12,26a,b; 16,23; Mk
13; 3,23a,b.26; 4,15; 8,33; w zakon- czeniu Mk v.l.; Łk 10,18; 11,18; 13,16; 22,3.31; J 13,27; Dz 5,3; 26,18; Rz 16,20; 1 Kor 5,5; 7,5; 2 Kor 2,11;
14; 12,7; 1 Tes 2,8; 2 Tes 2,9; 1 Tm 1,20; 5,15; Ap 2,9.13a,b.24; 3,9; 12.9; 20,2.7. [36]
σάτον, τό; -ου, saton, zgrecyzowana na- zwa hebrajskiej miary towarów syp- kich i ciekłych o objętości ok. 12 litrów, umownie miara: Mt 13,33; Łk 13,21. [2]
Σαΰλος, ό; -ου, zgrecyzowana forma imienia Saul, Szaweł, żydowskie imię Pawła Apostoła: Dz 7,58; 8,1.3; 9,1. 8.11.22.24; 11,25.30; 12,25; 13,1.2.7. 9. [15]
*
σάφα, adv., jasno, wyraźnie, na pewno; otwarcie, szczerze; w NT w złoże- niu: 1279.
4432 / σβέννυμι
σβέννυμι,
fut. act. σβέσω, aor. act. εσβεσα,
gasić, tłumić; pass. gasnąć. 1.
Dosł. a. Act. a.
Cz. Jezusa (za- przeczona): Mt 12,20. [3. Cz. ludzi: Ef 6,16; Hbr
11,34. b. Pass. o lam- pach, o ogniu:
Mt 25,8; Mk 9,44. 46.48. 2. Met.; cz. ludzi: 1
Tes 5,19. [8] 755.
552
-σε, sufiks przysłówkowy, oznaczający ruch do czegoś: 1561.
σεαυτοϋ, -ης, -οϋ (σύ —> 4628, αύ- τός —» 838), zaimek zwrotny drugiej osoby sing., używany tylko w gen., dat. i acc., ciebie samego, siebie, się.
Skierowujący do Boga Ojca: J 17,5.
Skierowujący do Jezusa, Syna Bo- żego: Mt 4,6; 27,40; Mk 15,30; Łk 4,9.23; 23,37.39; J 7,4; 8,13.53; 10,33; 14,22. 3. Skierowujący do ludzi: Mt 8,4; 18,16v.l.; 19,19; 22,39; Mk 1,44; 12,31; Łk 5,14; 10,27; J 1,22; 18,34; 21,18; Dz 9,34; 16,28; 26,1; Rz 2,1.5. 19.21; 13,9; 14,22; Ga 5,14; 6,1; 1 Tm 4,7.16a,b; 5,22; 2 Tm 2,15; 4,11; Tt 2,7; Flm 19; Jk 2,8. [43]
σεβάζομαι, aor. pass. έσεβάσθην, odda- wać cześć boską, czcić coś, z dat.: Rz 1,25. ->· 4437. [1]
σέβασμα, τό; -ατος, przedmiot boskiej czci, przedmiot czci; sanktuarium: Dz 17,23; 2 Tes 2,4. 4437. [2]
σεβαστός, -ή, -όν; -οϋ, -ης, -οϋ, godny czci boskiej, czcigodny, tytuł cesarza Rzymu, odpowiednik łac. Augustus, August: Dz 25,21.25; 27,1 - tu na- zwa kohorty, stąd możliwe cesarski.
4437. [3]
σέβομαι, oddawać cześć boską, czcić kogoś, z acc. 1. W formie osobowej lub inf.; cz. ludzi. a. O oddawaniu czci Bogu: Mt 15,9; Mk 7,7; Dz 18,13. b. O oddawaniu czci Artemidzie: Dz 19,27. 2. (Ό) σεβόμενος (τον θεόν), czciciel (Boga), o takich poganach, którzy już częściowo przeszli na judaizm: Dz 13,43.50; 16,14; 17,4.17; 18,7. [10] 756
757 758 2146 2147 2148 2149 2307 2308 4434 4435 4436 4447 4448.
σειρά, ή; -ας, sznur, powróz, łańcuch, pęta, więzy: 2 Ρ 2,4. [1]
#
σειράς, ό; -οϋ (późna forma dla σιρός —► 4479*), dół, jama, loch do przecho- wywania zboża: 2 Ρ 2,4v.l.
σεισμός, ό; -οϋ, trzęsienie (ziemi), wstrząs; o morzu, sztorm, nawałnica: Mt 8,24; 24,7; 27,54; 28,2; Mk 13,8; Łk 21,11; Dz 16,26.35v.L; Ap 6,12; 8,5; ll,13a,b.l9; 16,18a,b. 4440. [14]
σείω, fut. act. σείσω, aor. pass. i- σείσθην, potrząsać, wstrząsać czymś, z acc.; pass., być potrząsanym, być wstrząśniętym, poruszyć się, zadrżeć. 1. Dosł. a. Cz. Boga: Hbr 12,26. b. Pass. o ziemi, o figowcu: Mt 27,51; Ap 6,13. 2. Met., pass. o ludziach, być poruszonym, poruszyć się, zadrżeć: Mt 21,10; 28,4. [5] 384 1280 2665 4439.
Σεκοϋνδος (lub Σέκουνδος), ό; -ου, Sekundus, rzymskie imię towarzysza Pawła Apostoła: Dz 20,4. [1]
Σελεύκεια, ή; -ας, Seleucja, port Antio- chii na wybrzeżu Syrii: Dz 13,4. [1]
σελήνη, ή; -ης, księżyc: Mt 24,29; Mk
13,24; Łk 21,25; Dz 2,20; 1 Kor 15,41;
Ap 6,12; 8,12; 12,1; 21,23. [9] 4444.
σεληνιάζομαι, mieć chorobę księżycową; być epileptykiem: Mt 4,24; 17,15.
4443. [2]
Σεμεΐν (ν.1. Σεμεΐ, Σεμεεί, Σεμείν), ό; nieodm., Semei, postać z genealogii Jezusa: Łk 3,26. [1]
σεμίδαλις, ή; -εως, wyraz obcy, prawd, semicki; bardzo delikatna, wyborowa mąka pszenna: Ap 18,13. [1]
σεμνός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -0G, czci- godny, szanowny, dostojny, święty, sta- teczny: Flp 4,8; 1 Tm 3,8.11; Tt 2,2. —> 4437. [4]
σεμνότης, ή; -ητος, godność, stateczność, dostojeństwo: 1 Tm 2,2; 3,4; Tt 2,7.
4437. [3]
Σέργιος, ό; -ου, Sergiusz, imię ro- dowe Pawła, prokonsula na Cyprze: Dz 13,7. [1]
Σερούχ, ό; nieodm., Seruch, postać z genealogii Jezusa: Łk 3,35. [1]
Σήθ, ό; nieodm., Set, syn Adama, oj- ciec Enosa, wymieniony w genealogii Jezusa: Łk 3,38. [1]
Σήμ, ό; nieodm., Sem, postać z genealo- gii Jezusa: Łk 3,36. [1]
*
σήμα, τό; -ατος, znak, znamię; znak z nieba, wróżba, omen, przepowiednia; znak, pobudka, hasło, sygnał; kurhan, kopiec, mogiła; oznaka, godło, dewiza; konstelacja; w NT w derywatach i złożeniach: 760 1977 2150 3775 4453 4454 4455 4815.
σημαίνω, aor. act. έσήμανα, powiada- miać, oznajmiać; zapowiadać, przepo- wiadać. 1. Powiadamiać, oznajmiać o czymś, przedstawiać coś, z acc. a. Cz. Jezusa: Ap 1,1. b. Cz. ludzi: Dz
2. W odniesieniu do rzeczy przyszłych, zapowiadać, przepowiadać, z acc. cum inf. lub ze zdaniem py- tajnym zależnym, a. Cz. Jezusa: J 12,33; 18,32; 21,19. b. Cz. ludzi: Dz
4452*. [6]
553
4455
σημειόομαι, zaznaczać sobie, zapisywać sobie (w pamięci) coś, z acc.: 2 Tes 3,14. 4452*. [1] 4458
σήμερον, adv. czasu (* κι- —> 2776*, ήμερα: ήμαρ —> 2242**), dzisiaj, dziś; ή σήμερον (ήμερα), dzień dzisiejszy: Mt 6,11.30; 11,23; 16,3; 21,28; 27,8.19; 28,15; Mk 14,30; Łk 2,11; 3,22v.l.; 4,21; 5,26; 12,28; 13,32.33; 19,5.9; 22,34.61; 23,43; Dz 4,9; 13,33; 19,40; 20,26; 22,3; 24,21; 26,2.29; 27,33; Rz 11,8; 2 Kor 3,14.15; Hbr 1,5; 3,7.13.15; 4,7a,b; 5,5; 13,8; Jk 4,13. [41]
σήπω, perf. act. σέσηπα, zepsuć, zgnoić; perf. nieprzechodnie, zepsuć się, zgnić: Jk 5,2. [1] 4415.
*
σηρικός, zam. σιρικός —> 4479.
4458 / σής
σής,
ό; σητός, mól: Mt 6,19.20; Łk
12,33. [3] 4459.
554
σητόβρωτος, -ον; -ου (σης —► 4458, βιβρώσκω —> 969; -τος), zjedzony przez mole: Jk 5,2. [1]
*
σθένος, τό; -εος, siła, tężyzna; moc, potęga; mnóstwo, obfitość; w NT w złożeniach i derywatach: 762 763 764 765 4460.
σθενόω, fut. act. σθενώσω, dodawać siły, umacniać, wzmacniać: 1 Ρ 5,10.
—> 4459*. [1]
σιαγών, ή; -όνος, żuchwa, szczęka; poli- czek: Mt 5,39; Łk 6,29. [2]
σιαίνομαι, być zaniepokojonym; niepo- koić się, martwić się: 1 Tes 3,3v.l.
**
σίγα, adv., w milczeniu, cicho; szeptem, w tajemnicy; w NT w pochodnych:
4462 4463.
σιγάω, fut. act. σιγήσω, aor. act. έσί- γησα, perf. pass. σεσίγημαι, milczeć.
Intr., milczeć, zachowywać milczę- nie. a. Milczeć w sensie nie odzywać się. a. Cz. Jezusa: Mk 14,61v.l. β. Cz. ludzi: Łk 19,40v.l.; 20,26; Dz 12,17; 15,12; 1 ΚϋΓ 14,28.34. b. Milczeć w sensie przestać mówić, zamilknąć, uciszyć się; cz. ludzi: Łk 18,39; Dz 13,41v.L; 15,13; 1 Kor 14,30. c. Mil- czeć w sensie nie ujawniać, utrzymy- wać w tajemnicy; cz. ludzi: Łk 9,36.
Trans., trzymać w tajemnicy, za- chowywać w ukryciu coś, z acc.; pass. bez agensa: Rz 16,25. —> 4461**. [10]
σιγή, ή; -ής, milczenie, cisza: Dz 21,40; Ap 8,1. -[2] .**4461 ·־
σίδηρος, ό; -ου, żelazo: Ap 18,12. [1] 4465.
σίδηρους, -a, -οϋν; -οϋ, -ας, -οϋ, żelazny:
Dz 12,10; Ap 2,27; 9,9; 12,5; 19,15.
—> 4464. [5]
Σιδών, ή; -ώνος, Sydon, nadmorskie miasto Fenicji: Mt 11,21.22; 15,21; Mk 3,8; 7,24v.l.31; Łk 4,26v.l.; 6,17; 10,13. 14; Dz 27,3. [9]
Σιδώνιος, -ία, -ιον; -ίου, -ίας, -ίου, sydoński: Łk 4,26; Dz 12,20 - ό Σ., mieszkaniec Sydonu. [2]
σικάριος, ό; -ου, wyraz łac. sicarius, walczący sztyletem, morderca, rozbój- nik, zamachowiec: Dz 21,38. [1]
σίκερα, τό; nieodm., wyraz hebr. ozna- czający jakiś mocny trunek, sycera; mocny napój: Dz 1,15. [1]
Σίλας, ó; -a lub Σίλας, ό; -a, Sylas, chrześcijanin z Jerozolimy, współuczestnik drugiej wyprawy mi- syjnej Pawła Apostoła: Dz 15,22.27. 32.34.40; 16,19.25.29; 17,4.10.14.15; 18,5. [13]
Σιλουανός, ό; -οϋ, Sylwan, zlatynizo- wana forma imienia Sylas, oznacza w obu formach tę samą osobę (—► 4470): 2 Kor 1,19; 1 Tes 1,1; 2 Tes 1,1;
Ρ 5,12. [4]
Σιλωάμ, ó; nieodm., Siloam, nazwa zbiornika wodnego, sadzawki, w połud- niowo-wschodniej części Jerozolimy: Łk 13,4; J 9,7.11. [3]
*
Σιμαίας, ό; -ου, Simajas, syn Akwili:
Tm 4,19v.l.
σιμικίνθιον, τό; -ου, wyraz łac., semi- cinctium, w łac. sznur do przepasy- wania się; w NT znaczenie niejasne, prawd, fartuch (roboczy), chusta, prze- paska: Dz 19,12. [1]
Σίμων, ό; -ωνος, Szymon. 1. Szymon zwany Piotrem, pierwszy wśród Apo- stołów: Mt 4,18; 10,2; 16,16.17; 17,25; Mk l,16a,b.29.30.36; 3,16; 14,37; Łk 4,38a,b; 5,3.4.5.8.10a,b; 6,14; 22,31a,b; 24,34; J 1,40.41.42; 6,8.68; J 13,6. 9.24.36; 18,10.15.25; 20,2.6; 21,2.3.7. 11.15a,b.l6.17; Dz 10,5.18.32a; 11,13. 2. Inny oprócz Piotra Apostoł z przy- domkiem Gorliwy: Mt 10,4; Mk 3,18; Łk 6,15; Dz 1,13. 3. Imię krew- nego Jezusa Chrystusa: Mt 13,55; Mk 6,3. 4. Szymon z Cyreny, który zo- stal przymuszony do niesienia krzyża Chrystusowego: Mt 27,32; Mk 15,21; Łk 23,26. 5. Ojciec Judasza Iskarioty: J 6,71; 12,4v.l.; 13,2.26. 6. Szymon zwany Trędowatym, właściciel domu w Betanii: Mt 26,6; Mk 14,3. 7. Imię pewnego faryzeusza, który zaprosił do siebie Jezusa na posiłek: Łk 7,40.43. 44. 8. Imię pewnego garbarza w Ja- fie: Dz 9,43; 10,6.17.32b. 9. Szymon zajmujący się przed przyjęciem chrztu magią: Dz 8,9.13.18.24. [75]
Σινά, nieodm., Synaj, nazwa góry na półwyspie, który od niej bierze nazwę: Dz 7,30.38; Ga 4,24.25. [4]
σιναπι, τό; -εως, gorczyca: Mt 13,31; 17,20; Mk 4,31; Łk 13,19; 17,6. [5]
σινδών, ή; -όνος, tkanina (lniana lub bawełniana), płótno. 1. O tkaninie, którą owinięte zostało ciało Jezusa przed złożeniem do grobowca: Mt 27,59; Mk 15,46a,b; Łk 23,53. 2. Tu- nika, rodzaj koszuli bądź też po prostu rodzaj prześcieradła, którym okryty był uczeń Jezusa w ogrodzie Getsemani, prześcieradło, płótno: Mk 14,51.52. [6]
555
przy przesiewaniu, przesiewać coś, z acc.; w NT met.: Łk 22,31. [1]
σιρικός, -ή, -όν; -οϋ, -ης, -οϋ, jedwabny; τό σιρικόν, jedwab, jedwabna tkanina, jedwabna szata: Ap 18,12. [1]
*
σιρός, ό; -οϋ, dół, jama, loch do prze- chowywania zboża: 2 Ρ 2,4v.l.
σιτευτός, -ή, -όν; -οϋ, -ης, -οϋ, utu- czony, tłusty, tuczny: Łk 15,23.27.30. —> 4484. [3]
σιτίον, τό; -ου, zazwyczaj w pl., żyw- ność, jadło (zrobione z ziaren zboża): Dz 7,12. 4484. [1]
σιτιστός, -ή, -όν; -οΰ, -ής, -οϋ, utuczony, tuczny, tłusty; τά σιτιστά, tuczne by- dło, utuczone zwierzęta: Mt 22,4. —> 4484. [1]
σιτομέτριον, τό; -ου (σίτος —► 4484, μέτρο ν —* 3243; -ιο ν), odmierzona miara zboża albo w ogóle żywności, przydział żyumości, racja: Łk 12,42. [1]
σίτος, ό; -ου, pl. τά σΐτα, pszenica; później w ogóle zboże, ziarno: Mt 3,12; 13,25.29.30; Mk 4,28; Łk 3,17; 12,18; 16,7; 22,31; J 12,24; Dz 7,12v.l.; 27,38; 1 Kor 15,37; Ap 6,6; 18,13. [14] 769 770 1978 4480 4481 4482 4483.
*
Σιχάρ, zam. Συχάρ —> 4826.
4485 / Σιών
Σιών,
ή; nieodm., Syjon. 1. O wznie- sieniu
w obrębie miasta Jeruzalem; Σιών όρος,
góra Syjon: Hbr 12,22; Ap 14,1. 2.
O całym Jeruzalem, a. W wyrażeniu ή
θυγάτηρ Σιών, Córa Sy- jonu,
o Jerozolimie i jej mieszkańcach: Mt 21,5; J 12,15. b. W
poszerzeniu semantycznym o całym ludzie Izraela, którego głównym
miastem jest Jeru-
556
żalem: Rz 9,33; 11,26. c. O Nowym Jeruzalem: 1 Ρ 2,6. [7]
σιωπάω, imperf. act. έσιώπων, fut. act. σιωπήσω, aor. act. έσιώπησα, milczeć.
Milczeć, nie odpowiadać, a. Cz. Jezusa: Mt 26,63; Mk 14,61. b. Cz. ludzi: Mk 3,4; 9,34; Dz 18,9. 2. Mil- czeć, przestać mówić, uspokoić się. a. Cz. ludzi: Mt 20,31; ; Mk 10,48; Łk 1,20 - tu stracić zdolność mówię- nia; 19,40. b. Met. cz. jeziora: Mk 4,39. [10] 4486*.
*
σιωπή, dat. od σιωπή, milczenie; jako adv. potajemnie, skrycie, dyskretnie: J ll,28v.l. 4486.
σκανδαλίζω, aor. act. έσκανδάλισα, aor. pass. έσκανδαλίσθην, etym. powodować wpadnięcie w pułapkę; stąd powodować upadek, prowadzić do grzechu; ura- żać, oburzać, gorszyć. 1. Powodować wpadnięcie w pułapkę; powodować upa- dek czyjś; prowadzić do grzechu kogoś, powodować zgrzeszenie przez kogoś, być powodem grzechu czyjegoś, z acc. a. Act. z acc. osoby. a. Cz. ludzi: Mt 18,6; Mk 9,42; Łk 17,2; 1 Kor 8,13b. β. Cz. oka, ręki, nogi, pokarmu: Mt 5,29.30; 18,8.9; Mk 9,43.45.47; 1 Kor 8,13a. b. Pass., dawać się wcią- gnąć w pułapkę; dawać się doprowadzić do upadku, dawać się doprowadzić do grzechu; upadać, załamywać się; o lu- dziach: Mt 13,21; 24,10; Mk 4,17; 14,27.29; J 16,1. c. Σκανδαλίζεσθαι gv τινι, doznawać urazy z powodu kogoś, gorszyć się z powodu kogoś, gorszyć się kimś, załamywać się z powodu kogoś;
ludziach: Mt 11,6; 13,57; 26,31.33a
b; Mk 6,3; Łk 7,23; Rz 14,21v.l.
Urażać, oburzać, gorszyć kogoś; pass., oburzać się, gorszyć się. a. Act. a. Cz. Jezusa i ludzi: Mt 17,27. β. Cz. rzeczy: J 6,61. b. Pass. o ludziach:
Mt 15,12; 2 Kor 11,29 - możliwe lb. ->■ 4488. [29]
σκάνδαλον, τό; -ου, pułapka, zasadzka; uwiedzenie, skuszenie, zgorszenie, roz- jątrzenie. 1. Pułapka, zasadzka; za- padnia w pułapce: Rz 11,9 - met. 2. Spowodowanie upadku, uwiedzenie, skuszenie do grzechu, do odstępstwa, do niewierności itp.; danie powodu do grzechu, danie powodu do upadku, zbałamucenie, zgorszenie: Mt 16,23; 18,7a,b,c; Łk 17,1; Rz 9,33; 14,13; 16,17; 1 Ρ 2,8; Ap 2,14. 3. To, co powoduje urazę; to, co wywołuje sprze- ciw; powód rozjątrzenia; rozjątrzenie, zgorszenie: Mt 13,41; 1 Kor 1,23; Ga 5,11; 1 J 2,10. [15] 4487.
σκάπτω, aor. act. έσκαψα, drążyć, wko- pywać się; kopać ziemię, kopać: Łk 6,48; 13,8; 16,3. [3] 2666 4490.
*
Σκαριώθ, ό; nieodm.; zam. Ίσκαριώθ —> 2454: Skariot, o Judaszu: Mt 10,4v.l.; Mk 3,19v.l.; Łk 6,16v.l.; J 6,71v.l.
**
Σκαριώτης, ό; -ου· zam. Ισκαριώτης —> 2455; Skariota, o Judaszu: Mt 10,4v.l.; 26,14v.l.; Mk 14,10v.l.
σκάφη, ή; -ης, etym. dłubanka; łódź, szalupa: Dz 27,16.30.32. 4489. [3]
*
σκέλλομαι, wyschnąć, zasuszyć się, usy- chać; act., wysuszać; w NT w pochod-
nych: 4504 4505 4506 4507 4508.
σκέλος, τό; -ους, noga, goleń: J 19,31. 32.33. [3] 4509 4525 4526.
σκέπασμα, τό; -ατος, okrycie, osłona, ubranie: 1 Tm 6,8. [1]
#
σκέπτομαι, rozglądać się uważnie, spój- rzeć, badać dokładnie; próbować, badać;
rozpatrywać, rozważać; sądzić, uważać; z góry obmyślić, zatroszczyć się, za- opatrzyć się w coś; przygotowywać, planować; w NT w pochodnych i w złożeniach: 242 1979 1983 1984 1985 2671 2672 4511 4512 4760*.
Σκευάς, ό; -a, Skewas, arcykapłan ży- dowski: Dz 19,14. [1]
σκευή, ή; -ής, uzbrojenie, wyposażenie, sprzęt, ekwipunek: Dz 27,19. —>4495. [1]
σκεϋος, τό; -ους, rzecz, przedmiot, sprzęt; naczynie, waza; narzędzie.
Dosł. a. Og., rzecz, przedmiot, sprzęt; pl., sprzęty, ruchomości: Mt 12,29; Mk 3,27; 11,16; Łk 17,31; Dz 10,11.16; 11,5; 27,17 - tu może ozna- czać kotwicę; Hbr 9,21; Ap 18,12a,b. b. Naczynie, waza: Łk 8,16; J 19,29; Rz 9,21; 2 Tm 2,20.21; Ap 2,27.
Met., narzędzie, naczynie: Dz 9,15 - σκεϋος έκλογής, wybrane narzędzie; Rz 9,22.23; 2 Kor 4,7; 1 Tes 4,4 - naczynie oznacza tu prawd, własne ciało lub własną żonę; 1 Ρ 3,7. [23] 385 530 1980 2667 3776 3777 4494.
σκηνή, ή; -ής, namiot; dach namiotu; og. mieszkanie, przybytek: Mt 17,4; Mk 9,5; Łk 9,33; 16,9; Dz 7,43.44; 15,16; Hbr 8,2.5; 9,2.3.6.8.11.21; 11,9; 13,10; Ap 13,6; 15,5; 21,3. [20] 1981 2668 2669
4497 4498 4499 4500 4501.
σκηνοπηγία, ή; -ας (σκηνή —> 4496, πήγνυμι —» 3954; -ία), rozbijanie na- miotu; w judaizmie Święto Namiotów: J 5,lv.l.; 7,2. [1]
σκηνοποιός, ό; -οϋ (σκηνή —> 4496, ποιέω —> 4034; -ος), wyrabiający namioty, sporządzający namioty: Dz 18,3. [1]
557
NT ο ciele: 2 Kor 5,1 - ή έπίγειος ήμών οικία τοϋ σκήνους, namiot na- szego ziemskiego zamieszkania: 5,4. —> 4496. [2]
σκηνόω, fut. act. σκηνώσω, aor. act. έσκήνωσa, mieszkać pod namiotami; rozbijać namiot; og. zamieszkać, osiąść wśród kogoś, gdzieś, εν τινι (τόπω); nad kimś, έπί τινα; z kimś, μετά τι- νος. 1. Cz. Boga (Ojca): Ap 7,15; 21,3. 2. Cz. Syna Bożego, Słowa: J 1,14. 3. Og.: Ap 12,12; 13,6. —> 4496. [5]
σκήνωμα, τό; -ατος, namiot; przyby- tek, mieszkanie. 1. O świątyni Boga: Dz 7,46. 2. O ciele: 2 Ρ 1,13.14.
—> 4496. [3]
σκιά, ή; -ας, cień. 1. Cień. a. Dosł.: Mk 4,32; Dz 5,15. b. Met.: Mt 4,16; Łk 1,79; 1 J 2,8v.l. 2. Cień rzeczy przy- szłych, nadprzyrodzonych: Kol 2,17; Hbr 8,5; 10,1. [7] 636 1982 2670.
σκιρτάω, aor. act. έσκίρτησα, podska- kiwać, hasać, podrygiwać: Łk 1,41.44; 6,23. [3]
σκληροκαρδία, ή; -ας (σκληρός: σκέλ- λομαι —> 4490*, καρδία —> 2574), uschnię- cie serca, stwardnienie serca; szorst- kość serca, nieczułość, zatwardziałość, upór: Mt 19,8; Mk 10,5; 16,14. [3]
4505 / σκληρός
σκληρός,
-ά, -όν; -οϋ, -ας, -οϋ, twardy
(w dotyku), szorstki, chropawy. 1. Met.
o człowieku, twardy, szorstki, srogi, bezlitosny:
Mt 25,24. 2. Met. o rze- czach,
twardy, szorstki, niemiły, przy- kry; ostry, burzliwy: J
6,60; Jk 3,4; Jud 15. 3. Subst.,
σκληρόν σοί (έ- στιν), to za trudne
dla ciebie, trudno ci coś robić, z inf.: Dz 9,5v.l.;
26,14. —► 4490*. [5]
558
σκληρότης, ή; -ητος, twardość, szorst- kość, upór: Rz 2,5. —+ 4490*. [1]
σκληροτράχηλος, -ον; -ου (σκληρός: σκέλλομαι —> 4490*. τράχηλος —> 4989), (będący) ο twardym karku; uparty, krnąbrny: Dz 7,51. [1]
σκληρύνω, aor. act. έσκλήρυνα, aor. pass. έσκληρύνθην, czynić twardym; w NT met. 1. Act., czynić twardym, czynić zatwardziałym kogoś, coś, z acc. a. Cz. Boga: Rz 9,18. b. Cz. ludzi: Hbr 3,8.15; 4,7. 2. Pass., być lub stawać się twardym, twardnieć, ulegać zatwardziałości; o ludziach: Dz 19,9; Hbr 3,13. 4490*. [6]
σκολιός, -ά, -όν; -οϋ, -ας, -οϋ, krzywy, zgięty, kręty, zygzakowaty, pałąkowaty. 1. Dosł.: Łk 3,5. 2. Met., wypaczony, przewrotny, krętacki, fałszywy; niespra- wiedliwy: Dz 2,40; Flp 2,15; 1 Ρ 2,18.
—> 4491. [4]
σκόλοψ, ό; -οπος, cierń, kolec; oścień: 2 Kor 12,7. [1]
σκοπέω, patrzeć uważnie na coś, uważać na coś, obserwować, mieć na oku coś, z acc. lub ze zdaniem dopełnieniowym; cz. ludzi: Łk 11,35; Rz 16,17; 2 Kor 4,18; Ga 6,1; Flp 2,4; 3,17.-^ 4492*. [6]
σκοπός, ό; -οϋ, przedmiot, w który (ktoś) ma utkwiony wzrok; docelowy punkt, cel, meta: Flp 3,14. —► 4492*. [1]
σκορπίζω, aor. act. έσκόρπισα, aor. pass. έσκορπίσθην. 1. Rozsypywać, roz- rzucać, rozsiewać, rozpraszać, rózga- niać, rozpędzać; pass., rozpraszać się.
Cz. ludzi: Mt 12,30; Łk 11,23.
Cz. wilka: J 10,12. c. Pass. o ludziach: J 16,32. 2. Rozsypywać, rozsiewać, rozdzielać; cz. Boga: 2 Kor 9,9. 4514. [5]
σκορπίος, ό; -ου, skorpion, niedźwia- dek: Łk 10,19; 11,12; Ap 9,3.5.10. [5]
1281 4513.
σκοτεινός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, ciemny, mroczny, pogrążony w ciemności: Mt 6,23; Łk 11,34.36. 4519. [3]
σκοτία, ή; -ας, ciemność, mrok. 1. Dosł.: Mt 10,27; Łk 12,3; J 6,17; 20,1. 2. Met. o ciemności umysłu, ducha, o niewiedzy etycznej, religijnej: Mt 4,16v.l.; J l,5a,b; 8,12; 12,35a,b.46; 1 J 1,5; 2,8.9.11a,b,c. -> 4519. [16]
σκοτίζομαι, aor. pass. έσκοτίσθην, być w ciemnościach, znaleźć się w ciem- nościach, pogrążać się w ciemnościach; o słońcu, zaćmić się. 1. Dosł.: Mt 24,29; Mk 13,24; Łk 23,45v.l.; Ap 8,12. 2. Met. o władzy religijnego i etycznego poznania: Rz 1,21; 11,10. —► 4519. [5]
σκοτόομαι, aor. pass. έσκοτώθην, perf. pass. έσκότωμαι, dać się pogrążyć w ciemnościach, być pogrążonym w ciemnościach, być w ciemnościach; o słońcu, zaćmić się. 1. Dosł.: Ap 9,2; 16,10. 2. Met.: Ef 4,18. 4519. [3]
σκότος, τό; -ους, ciemność, mrok. 1. Dosł. o ciemnościach fizycznych: Mt 27,45; Mk 15,33; Łk 23,44; Dz 2,20; 13,11; 2 Kor 4,6. 2. Ciemność w antytezie do królestwa niebieskiego jako miejsce odrzucenia, jako miejsce wiecznej kaźni: Mt 8,12; 22,13; 25,30; 2 Ρ 2,17; Jud 13. 3. Met. a. O stanie bycia nieznanym: 1 Kor 4,5. b. O ciemności moralnej, duchowej, o ciem- ności grzechu, niewiary, zła: Mt 4,16; 6,23a,b; Łk 1,79; 11,35; 22,53; J 3,19;
Dz 26,18; Rz 2,19; 13,12; 2 Kor 6,14; Ef 5,8.11; 6,12; Kol 1,13; 1 Tes 5,4.5; 1 Ρ 2,9; 1 J 1,6. [31] 4515 4516 4517 4518.
σκύβαλον, τό; -ου, gnój, łajno; odpadki, śmieci: Flp 3,8. [1]
*
σκυδμαίνω, gniewać się, być oburzonym; w NT w pochodnym: 4522.
Σκύθης, ό; -ου, Scyta, mieszkaniec kra- iny leżącej na północ od Morza Czar- nego: Kol 3,11. [1]
σκυθρωπός, (-ή), -όν; -οϋ, (-ής), -οϋ (σκυθρός: σκυδμαίνω —> 4520", δψ —> 3670*; -ος), mający markotną minę, mający nadąsaną minę, markotny, po- nury, smętny: Mt 6,16; Łk 24,17. [2]
σκύλλω, perf. pass. εσκυλμαι, pierwot- nie rozszarpywać, rozrywać, rozdzierać, obdzierać ze skóry, obłupić; w NT zna- czenia met. 1. Nużyć, trudzić, nękać: Mt 9,36(pass.). 2. Niepokoić, zawracać głowę komuś, z acc.: Mk 5,35; ; Łk 8,49. 3. Pass., kłopotać się, fatygować się: Łk 7,6. [4] 4524.
σκϋλον, τό; -ου, łup, zdobycz: Łk 11,22.
—> 4523. [1]
σκωληκόβρωτος, -ον; -ου (σκώληξ: σκολιός: σκέλος —> 4491, βιβρώσκω —> 969; -τος), zjedzony przez robaki, stoczony przez robaki: Dz 12,23. [1]
σκώληξ, ό; -ηκος, robak: Mk 9,44.46. 48. 4491. [3]
σμαράγδινος, -η, -ον; -ου, -ης, -ου, (zrobiony) ze szmaragdu, szmaragdowy: Ap 4,3. 4528. [1]
559
σμήγμα, τό; -ατος, maść, balsam: J 19,39v.l.
**
σμίγμα, τό; -ατος (zam. μίγμα —> 3273), mieszanina: J 19,39ν.1.
σμύρνα, ή; -ης, mirra: Mt 2,11; J 19,39.
—> 4530. [2]
Σμύρνα, ή; -ης, Smyrna, miasto na zachodnim wybrzeżu Azji Mniejszej: Ap 1,11; 2,8. [2] 4529 4531.
σμυρνίζω, perf. pass. έσμύρνισμαι, za- prawiać mirrą: Mk 15,23. —* 4530. [1]
Σόδομα, τά; -ων, Sodoma, miasto znisz- czone z dopustu Bożego z powodu zde- prawowania jego mieszkańców: Mt 10,15; 11,23.24; Mk 6,llv.l.; Łk 10,12; 17,29; Rz 9,29; 2 Ρ 2,6; Jud 7; Ap 11,8. [9]
Σολομών, ό; -ώνος lub Σολομών, ό; -ώντος, także Σαλωμών lub Σαλομών, Salomon, syn i następca króla Dawida: Mt 1,6.7; 6,29; 12,42a,b; Łk ll,31a,b; 12,27; J 10,23; Dz 3,11; 5,12; 7,47. [12]
σορός, ή; -οϋ, mary: Łk 7,14. [1]
σός, σή, σόν; σοϋ, σής, σοϋ, zaimek dzierżawczy drugiej osoby sing., twój. 1. Jako przydawka (czasem z wyrazem dom.): Mt 7,3.22a,b,c; 13,27; 24,3; Mk 2,18; Łk 5,33; 15,31; 22,42; J 4,42; 17,6.9.lOa.17; 18,35; Dz 5,4; 24,2.4; 1 Kor 8,11; 14,16; Flm 14. 2. Subst. a. Masc., οί σοί, twoi (bliscy): Mk 5,19. b. Neutr., τό σόν, τά σά, to, co twoje: Mt 20,14; 25,25; Łk 6,30; J 17,10b. 4628. [27]
4536 / σουδάριον
σουδάριον,
τό; -ου, łac. sudarium, chu- sta, chustka:
Łk 19,20; J 11,44; 20,7; Dz 19,12. [4]
560
Σουσάννα, ή; -ης lub -ας, Zuzanna, jedna z kobiet towarzyszących Jezu- sowi: Łk 8,3. [1]
σοφία, ή; -ας, mądrość, wiedza, na- uka, uczoność. 1. Mądrość naturalna, niekiedy przeciwstawna mądrości Bo- żej, wiedza, nauka, uczoność: Dz 7,22; 1 Kor l,17.19.20.21b.22; 2,1.4.5.6b.l3; 3,19; 2 Kor 1,12; Jk 3,15. 2. Mą- drość nadprzyrodzona, udzielana lu- dziom przez Boga: Mt 12,42; Łk 11,31; 21,15; Dz 6,3.10; 7,10; 1 Kor 2,6a. 7; 12,8; Ef 1,8.17; Kol 1,9.28; 2,23; 3,16; 4,5; Jk 1,5; 3,13.17; 2 Ρ 3,15; Ap 13,18; 17,9. 3. Mądrość Boga: Rz 11,3; 1 Kor l,21a.24; Ef 3,10; Ap 7,12. 4. Mądrość Jezusa: Mt 13,54; Mk 6,2; Łk 2,40.52; 1 Kor 1,30; Kol 2,3; Ap 5,12. 5. Mądrość w personi- Akacjach: Mt 11,19; Łk 7,35; 11,49. —> 4540. [51]
σοφίζω, aor. act. έσόφισα, perf. pass. σεσόφισμαι. 1. Act., nauczać mądro- ści, czynić mądrym, pouczać kogoś, z acc.: 2 Tm 3,15. 2. Pass., być wy- rozumowanym, być wymyślanym: 2 Ρ
16. -> 4540. [2]
σοφός, -ή, -όν; -οϋ, -ης, -οϋ, roztropny, rozsądny, doświadczony, biegły; mą- dry, uczony. 1. Roztropny, rozsądny, doświadczony, biegły; o ludziach: 1 Kor 3,10; 6,5. 2. Mądry, uczony w zakre- sie wiedzy naturalnej; o ludziach: Mt
25; Łk 10,21; Rz 1,14.22; 1 Kor 1,19.20.26.27; 3,19.20. 3. Mądry w za- kresie mądrości pochodzącej od Boga; o ludziach: Mt 23,34; Rz 16,19; 1 Kor 3,18a,b; Ef 5,15; Jk 3,13. 4. Mądry w stopniu absolutnym; o Bogu: Rz 16,27; 1 Kor 1,25; 1 Tm l,17v.l.; Jud 25v.l. [20] 774 2673 4538 4539 5236 5237.
Σπανία, ή; -ας, Hiszpania: Rz 15,24. 28. [2]
σπάομαι, aor. med. έσπασάμην, wycią- gać, wydobywać coś, z acc.: Mk 14,47; Dz 16,27. [2] 386 560 637 1282 1986 2135* 3926.
σπαράσσω, aor. act. έσπάραξα, szarpać, miotać, targać kimś, z acc.: Mk 1,26; 9,20v.l.26; Łk 9,39. [3] 4814.
σπαργανόω, aor. act. έσπαργάνωσα, perf. pass. έσπαργάνωμαι, owijać w pieluszki, owijać; cz. Maryi: Łk 2,7. 12 - pass. [2]
σπαταλάω, aor. act. έσπατάλησα, żyć
w rozkoszach, żyć wystawnie, żyć w zbytku: 1 Tm 5,6; Jk 5,5. [2]
σπείρα, ή; -ης, acc. -αν, ,grecka na- zwa rzymskiej jednostki wojskowej, kohorta, oddział liczący od 500 do 1000 żołnierzy: Mt 27,27; Mk 15,16; J 18,3.12; Dz 10,1; 21,31; 27,1. [7]
σπείρω, aor. act. εσπειρα, aor. 2. pass. έσπάρην, perf. pass. έσπαρμαι, siać coś na czymś, przy czymś, na coś, między coś, τι παρά τι, έπί τι, εις τι, εν τινι. 1. Dosł. a. Cz. ludzi: Mt 13,3a,b.4. 18.24.27.31; Mk 4,3a,b.4; Łk 8,5a,b,c; 1 Kor 15,36.37a,b. b. Cz. ptaków: Mt 6,26; Łk 12,24. c. Og. lub pass. bez agensa: Mt 13,19b.20.22.23; Mk 4,16.18.20.31.32; 2 Kor 9,10. 2. Met. i w alegoriach, a. W przysłowiach, a. Cz. ludzi: Mt 25,24.26; Łk 19,21. 22; 2 Kor 9,6a,b; Ga 6,7.8a,b. β. Og.: J 4,37. b. O sianiu słowa Bożego, Ewangelii, dóbr duchowych, a. Cz. Jezusa: Mt 13,37. β. Cz. ludzi: 1 Kor 9,11. γ. Og. lub pass. bez agensa: Mt 13,19a; Mk 4,14a,b.l5a,b; J 4,36.
c. O sianiu owocu sprawiedliwości; pass. bez agensa: Jk 3,18. d. W porównianiu ciała do ziarna, które po śmierci zmartwychwstaje; pass. bez agensa: 1 Kor 15,42.43a,b.44. e. O sianiu zła; cz. szatana: Mt 13,39. [52]
1283 1284 1987 4550 4551 4561 4562 4563.
σπεκουλάτωρ, ό; -οροςτ wyraz łac. spe- culator, pierwotnie wywiadowca, zwia- dowca; w NT goniec; wykonawca wy- roków, kat: Mk 6,27. [1]
σπέν&ομαι, stanowić libację, być składa- nym w ofierze (płynnej); w NT met.: Flp 2,17; 2 Tm 4,6. [2] 779.
σπέρμα, τό, -ατος, siew, nasienie; potom- stwo, potomkowie, potomek. 1. Dosł. a. O nasionach roślin, nasienie, ziar- no: Mt 13,24.27.32.37.38; Mk 4,31; 1 Kor 15,38; 2 Kor 9,10v.l. b. O męskim nasieniu, nasienie, zarodek: Hbr 11,11 - możliwe 2b. 2. Met. a. O reszcie ludzi ocalałych z zagłady, potomstwo, potomkowie: Rz 9,29. b. Potomstwo, potomek, potomkowie, ród: Mt 22,24. 25; Mk 12,19.20.21.22; Łk 1,55; 20,28; J 7,42; 8,33.37; Dz 3,25; 7,5.6; 13,23; Rz 1,3; 4,13.16.18; 9,7a,b.8; 11,1; 2 Kor 11,22; Ga 3,16a,b,c.l9.29; 2 Tm 2,8; Hbr 2,16; 11,18; Ap 12,17. c. Met. o łasce Bożej: 1 J 3,9. —> 4547. [43]
σπερμολόγος, -ον; -ου (σπέρμα: σπείρω —> 4547, λόγος: λέγω —> 2996; -ος), etym. zbierający siew, zbierający ziarna; stąd w subst. możliwe pochodne, plotkarz, nowinkarz; gaduła, bajarz; szmaciarz; hultaj, błazen, nicpoń; u Arystotelesa także gawron: Dz 17,18. [1]
561
acc.; cz. ludzi: 2 Ρ 3,12. [6] 4564 4565
4566 4567.
σπήλαιον, τό; -ου, pieczara, grota, jaski- nia: Mt 21,13; Mk 11,17; Łk 19,46; J 11,38; Hbr 11,38; Ap 6,15. [6]
σπιλάς, ή; -άδος, etymologia, a zatem i sens tego wyrazu w użyciu NT nie są jasne: jest to bądź wyraz pierwotny ze znaczeniem burza, nawałnica, sztorm; bądź oboczny dla σπίλος I (—> 4554*), wtedy skała, rafa; zakała; bądź dla σπίλος II (—> 4555), wtedy plama, skaza: Jud 12. [1]
*
σπίλος I, ή; -ου, skała, rafa; zakała: możliwe w 2 Ρ 2,13 - zob. 4555 4554.
σπίλος II, ό; -ου, plama, skaza: Ef 5,27; 2 Ρ 2,13 - możliwe też skała, rafa; zakała; zob. 4554*. [2] 777 4554 4556.
σπιλόω, perf. pass. έσπίλωμαι, plamić, brudzić, brukać, kalać coś, z acc.: Jk 3,6; Jud 23. 4555. [2]
σπλαγχνίζομαι, aor. pass. έσπλαγχνί- σθην, czuć litość, litować się, wzruszać się nad kimś, współczuć komuś, περί τίνος, έπί τινι, έπί τίνα. 1. Cz. Jezusa: Mt 9,36; 14,14; 15,32; 20,34; Mk 1,41; 6,34; 8,2; 9,22; Łk 7,13. 2. Cz. ludzi: Mt 18,27; Łk 10,33; 15,20. ->4558*. [12]
4558 / σπλάγχνον
σπλάγχνον,
τό; -ου; w NT tylko pl., wnętrzności; serce;
serdeczność, czu- łość, miłość, litość. 1.
Dosł., wnętrz- ności: Dz 1,18.
2. O siedzibie uczuć serdeczności, litości, miłości;
og. serce; σπλάγχνα έλέους,
σπλάγχνα οίκτιρμοϋ, miłościwe
serce, czułe serce, miłosierne serce, łagodne serce.
a. O sercu Boga: Łk 1,78. b.
O sercu ludzi: 2 Kor 6,12; 7,15; Kol 3,12; Flm 7.20; 1 J 3,17.
c. Og.: Flp 2,1. 3. Meton. o
sa-
562
mych uczuciach, serdeczność, czułość, miłość, a. O serdeczności Jezusa: Flp 1,8. b. O serdeczności ludzi: Flm 12. —► 4558*. [11]
*
σπλήν, ό; σπληνός, śledziona; met. kom- pres, bandaż; pl., bóle śledziony, hipo- chondria; w NT w pochodnych: 2151
4053* 4058 4557 4558.
σπόγγος, ό; -ου, gąbka: Mt 27,48; Mk 15,36; J 19,29. [3]
σποδός, ή; -οϋ, popiół, proch: Mt 11,21; Łk 10,13; Hbr 9,13. [3]
σπορά, ή; -ας, siew, sianie; ziarno, na- sienie: 1 Ρ 1,23. —> 4547. [1]
σπόριμος, -ον; -ου, obsiany; τά σπόριμα, obsiane pola; łany, niwa, zboża: Mt 12,1; Mk 2,23; Łk 6,1. 4547. [3]
σπόρος, ό; -ου, nasienie, ziarno: Mk 4,26.27; Łk 8,5.11; 2 Kor 9,10a,b.
—> 4547. [6]
σπουδάζω, fut. act. σπουδάσω, aor. act. έσπούδασα, spieszyć się; starać się, do- kładać starań, gorąco pragnąć. 1. Spie- szyć się ze zrobieniem czegoś, z inf.; cz. ludzi: 2 Tm 4,9.21; Tt 3,12. 2. Starać się, dokładać starań, gorąco pragnąć coś zrobić, z inf.; cz. ludzi: Ga 2,10; Ef 4,3; 1 Tes 2,17; 2 Tm 2,15; Hbr 4,11; 2 Ρ 1,10.15; 3,14. -> 4552. [11]
σπουδαίος, -a, -ον; -ου, -ας, -ου, ocho- czy, chętny, gorliwy, sumienny: 2 Kor 8,17.22a,b; 2 Tm l,17v.l. - comp. ro- dzaju nijakiego w funkcji przysłówka, tym gorliwiej, jeszcze bardziej gorliwie. —> 4552. [3]
σπουδαίως, adv. 1. Z pośpiechem, spiesznie: Flp 2,28. 2. Gorliwie, pilnie,
żarliwie: Łk 7,4; 2 Tm 1,17; Tt 3,13. —> 4552. [4]
σπουδή, ή; -ης, pośpiech, prędkość, szyb- kość; gorliwość, pilność, staranność. 1. Pośpiech, prędkość, szybkość: Mk 6,25; Łk 1,39. 2. Gorliwość, pilność, staranność, staranie: Rz 12,8.11; 2 Kor 7,11.12; 8,7.8.16; Hbr 6,11; 2 Ρ 1,5; Jud 3. -> 4552. [12]
σπυρίς, ή; -ίδος, (duży) kosz: Mt 15,37; 16,10; Mk 8,8.20; Dz 9,25. [5]
στάδιον, τό; -ου, stadion. 1. Stadion jako miara długości; w NT ok. 185 m: Mt 14,24; Łk 24,13; J 6,19; 11,18; Ap 14,20; 21,16. 2. Stadion, tor wy- ścigowy: 1 Kor 9,24. [7]
στάμνος, ό; -ου, dzban: Hbr 9,4. [1]
στασιαστής, ό; -οϋ, buntownik, rebe- liant: Mk 15,7. -> 2463. [1]
στάσις, ή; -εως, istnienie, trwanie; miej- sce, stanowisko; powstanie, rewolta, bunt, zamieszki, rozruchy; spór, nie- zgoda, waśń, kłótnia, zwada, nieśna- ski. 1. Istnienie, trwanie lub miejsce, stanowisko: Hbr 9,8. 2. Powstanie, zamieszki, rewolta, bunt, rozruchy: Mk 15,7; Łk 23,19.25; Dz 19,40. 3. Spór, niezgoda, waśń, kłótnia, zwada, nieśna- ska: Dz 15,2; 23,7.10; 24,5. 2463. [9]
στατήρ, ό; -ήρος, stater, srebrna moneta grecka wartości 4 drachm: Mt 17,27; 26,15v.l. 2463. [1]
σταυρός, ό; -οϋ, słup, pal; krzyż. 1. Dosł.: Mt 27,32.40.42; Mk 15,21. 30.32; Łk 23,26; J 19,17.19.25.31; Flp 2,8; Hbr 12,2. 2. Met. o cierpieniach i śmierci, doznawanych w podąża- niu za Chrystusem: Mt 10,38; 16,24;
Mk 8,34; 10,21v.l.; Łk 9,23; 14,27. 3. Met., krzyż jako element chrzęści- jaństwa oraz przedmiot apostolskiego nauczania: 1 Kor 1,17.18; Ga 5,11; 6,12.14; Ef 2,16; Flp 3,18; Kol 1,20; 2,14. [27] 389 4575 4818.
σταυρόω, fut. act. σταυρώσω, aor. act. i- σταύρωσα, aor. pass. έσταυρώθην, perf. pass. έσταύρωμαι, przybijać do pała, krzyżować kogoś, z acc. 1. Dosł. o ukrzyżowaniu kogoś; cz. ludzi (czę- sto dom.), a. O ukrzyżowaniu Chry- stusa: Mt 20,19; 26,2(pass.); 27,22 (pass.).23(pass.).26(pass.).31.35; 28,5 (pass.); Mk 15,13.14.15(pass.).20.24. 25; 16,6(pass.); Łk 23,21a,b.23(pass.); 24,7(pass.).20; J 19,6a,b,c.l0.15a,b.l6 (pass.). 18.20(pass.).23.41(pass.); Dz 2,36; 4,10; 13,29v.l.; 1 Kor l,23(pass.); 2,2(pass.).8; 2 Kor 13,4(pass.); Ga 3,1 (pass.); Ap ll,8(pass.). b. O ukrzyżo- waniu Chrystusa i ludzi równocześnie: Łk 23,33. c. O ukrzyżowaniu ludzi: Mt 23,34; 27,38(pass.); Mk 15,27; 1 Kor l,13(pass.). 2. Met. o ukrzyżowaniu swojego ciała: Ga 5,24 - cz. ludzi; o ukrzyżowaniu świata: 6,14 - pass. bez agensa. —» 4574. [46]
σταφυλή, ή; -ής, kiść winogron, wino- grona: Mt 7,16; Łk 6,44; Ap 14,18. [3]
στάχυς, ό; -υος, kłos (zboża): Mt 12,1; Mk 2,23; 4,28a,b; Łk 6,1. [5]
Στάχυς, ό; -υος, Stachys, adresat po- zdrowień Pawła Apostola: Rz 16,9. [1]
στέγη, ή; -ης, dach: Mt 8,8; Mk 2,4; Łk 7,6. -> 4580. [3]
563
στείρα, ή; -ας, niepłodna, niezdolna do rodzenia dzieci: Łk 1,7.36; 23,29; Ga 4,27; Hbr 11,11. [5]
*
στείχω, iść. kroczyć, przychodzić, uda- wać się dokądś, zbliżać się dokądś; maszerować; iść na kogoś, napadać; w NT w pochodnych i w złożeniach: 4605 4606 4821.
στέλλομαι, pierwotnie przygotowywać, zaopatrywać; odziewać, ubierać; wysy- łać, posyłać, odsyłać; w NT: 1. Trzy- mać się z dala od kogoś, από τίνος: 2 Tes 3,6. 2. Unikać, starać się unikać czegoś, z acc.: 2 Kor 8,20. [2] 640* 641
643 644 1285 1287 1821 1991 1994 2674 2676 4607 4743 4819 5141 5142 5418.
στέμμα, τό; -ατος, wieniec, girlanda: Dz 14,13. 4595*. [1]
στεναγμός, ό; -οϋ, wzdychanie, jęczenie, jęk: Dz 7,34; Rz 8,26. 4588*. [2]
στενάζω, aor. act. έστέναξα, wzdychać ciężko, zawodzić. 1. Cz. Jezusa: Mk 7,34. 2. Cz. ludzi: Rz 8,23; 2 Kor 5,2. 4; Hbr 13,17; Jk 5,9 - σ. κατά τίνος, narzekać na kogoś, żalić się na kogoś, wnosić skargę na kogoś. —> 4588*. [6]
στενός, -ή; -όν; -οΰ, -ής, -οϋ, wąski, cia- sny: Mt 7,13.14; Łk 13,24. [3] 4587 4588.
στενοχωρέω (στενός—>4586, χώρα—>5409; -ος: -έω), ściskać, ścieśniać, natłoczyć; w NT pass., być ściśniętym, być stło- czonym, być w ciasnocie, być ograni- czonym: 2 Kor 4,8; 6,12a,b. [3]
4588 / στενοχώρια
στενοχώρια,
ή; -ας (στενός —> 4586, χώρα —> 5409; -ος:
-ία), ciasnota; met. ucisk,
zmartwienie, udręka, utrapienie: Rz 2,9;
8,35; 2 Kor 6,4; 12,10. [4]
564
στένω, jęczeć, wzdychać, zawodzić, pła- kać; opłakiwać, ubolewać; w NT w pochodnych i w złożeniach: 390 4584 4585 4820.
**
στέργω, kochać, miłować; lubić; być zadowolonym, poprzestawać na czymś, zgadzać się, przyjmować z rezygnacją; prosić, błagać; w NT w złożeniach:
787 5238.
στερεός, -ά, -όν; -οΰ, -ας, -οΰ. 1. Dosł., twardy, mocny, solidny, stały: 2 Tm 2,19; Hbr 5,12.14. 2. Met. o postawie człowieka, mocny, stały, niezachwiany: 1 Ρ 5,9. [4] 4590 4591.
στερεόω, aor. act, έστερέωσα, aor. pass. έστερεώθην, czynić twardym, czynić mocnym. 1. Dosł., czynić mocnym, dawać siłę; pass. o kończynach, stawać się mocnym, nabierać twardości, na- bierać siły: Dz 3,7(pass.).16. 2. Met., pass. o Kościele, być utwierdzanym, utwierdzać się, umacniać się: Dz 16,5.
4589. [3]
στερέωμα, τό; -ατος, utwierdzenie, sta- łość: Kol 2,5. —> 4589. [1]
*
στέρομαι, nie mieć czegoś, być pozbawio- nym czegoś; w NT w pochodnym: 642.
Στεφανάς, ό; -a, Stefanas, chrześcijanin w Koryncie, ochrzczony przez Pawła Apostoła: 1 Kor 1,16; 16,15.17; sub- skrypcja. [3]
στέφανος, ό; -ου, wieniec, korona. 1. Dosł.: Mt 27,29; Mk 15,17; J 19,2.5; 1 Kor 9,25; Ap 4,4.10; 6,2; 9,7; 12,1; 14,14. 2. Met. a. Wie- mec w sensie nagroda: 2 Tm 4,8; Jk 1,12; 1 Ρ 5,4; Ap 2,10; 3,11. b. Wieniec w sensie ozdoba, duma,
chluba, chwała: Flp 4,1; 1 Tes 2,19. —► 4595*. [18]
Στέφανος, ό; -ου, Stefan, Szczepan, jeden z siedmiu diakonów: Dz 6,5.8.9; 7.1v.l.59; 8,2; 11,19; 22,20. [7]
στεφανόω, aor. act. έστεφάνωσα, perf. pass. έστεφάνωμαι. 1. Dosi., wieńczyć, koronować kogoś, z acc.; pass. bez agensa: 2 Tm 2,5. 2. Met. wień- czyć, wynagradzać, uczcić kogoś, z acc.; cz. Boga (Ojca): Hbr 2,7.9(pass.). —> 4595*. [3]
*
στέφω, umieszczać dookoła, rozpościerać dookoła; wieńczyć, oplatać wieńcem; czcić ofiarą płynną; w NT w pochod-
nych: 4583 4593 4595.
στήθος, τό; -ους, pierś, klatka piersiowa: Łk 18,13; 23,48; J 13,25; 21,20; Ap 15,6. [5]
στήκω, stawać; stać; pozostawać, trwać, wytrwać. 1. Dosł., stawać; stać. a. Cz. Jezusa: J l,26v.l. b. Cz. Maryi i in- nych ludzi: Mk 3,31. c. Cz. innych lu- dzi: Mk 11,25. d. Cz. szatana, Smoka: Ap 12,4v.l. 2. Met., stać, pozosta- wać, trwać, wytrwać w czymś, Sv τινι.
Cz. ludzi: Rz 14,4; 1 Kor 16,13; Ga 5,1; Flp 1,27; 4,1; 1 Tes 3,8; 2 Tes 2,15.
Cz. szatana: J 8,44. —> 2463. [10]
στηρι,γμός, ό; -οϋ, mocne osadzenie, umocnienie, stałość, umieszczenie: 2 Ρ 3,17. 4599. [1]
στηρίζω, fut. act. στηρίξω, aor. act. έστήριξα i έστήρισα, aor. pass. έστη- ρίχθην, perf. pass. έστήριγμαι, umiesz- czać (mocno), ustawiać, utwierdzać, ustalać, umacniać kogoś, coś, z acc. 1. Dosł. a. Cz. Jezusa: Łk 9,51 - σ. τό πρόσωπον, hebraizm, dosł.,
ustawiać twarz; według sensu: posta- nawiać, b. Pass. bez agensa: Łk 16,26. 2. Met., utwierdzać, umacniać, a. Cz. Boga (Ojca), Pana: Rz 16,25; 1 Tes 3,13; 2 Tes 2,17; 3,3; 1 Ρ 5,10. b. Cz. ludzi: Łk 22,32; Dz 18,23v.l.; 1 Tes 3,2; Jk 5,8. c. Cz. anioła Kościoła: Ap 3,2. d. Pass. bez agensa: Rz 1,11; 2 Ρ 1,12. [13] 786 1993 4598.
στιβάς, ή; -άδος, podściółka, mata (z
liści); w NT prawd, liść, liściasta
gałąź: Mk 11,8. [1]
στίγμα, τό; -ατος, wytatuowany znak, piętno, znamię; stygmat: Ga 6,17. —> 4602*. [1]
στιγμή, ή; -ής, znak, punkt; o czasie, moment, chwila: Łk 4,5. —► 4602*. [1]
*
στίζω, tatuować; piętnować; naznaczać, stawiać znaki; w NT w pochodnych:
4601 4602.
στίλβω, błyszczeć, jaśnieć, świecić, lśnić; migotać: Mk 9,3. [1]
στοά, ή; -ας, krużganek, portyk, kolum- nada: J 5,2; 10,23; Dz 3,11; 5,12. [4]
4627.
*
Στοίχος, zam. Στωικός —» 4627.
565
Podstawowe składniki, elementy.
Duchy żywiołów, o czterech podsta- wowych elementach fizycznego świata, to jest o ogniu, powietrzu, wodzie i ziemi, pojmowanych jako bóstwa.
Ciała niebieskie. —> 4581*. [7]
στοιχέω, fut. act. στοιχήσω, iść w (jed- nym) szeregu z kimś; stać przy czymś, trzymać się czegoś, postępować zgod- nie z czymś, z dat.; cz. ludzi: Dz 21,24; Rz 4,12; Ga 5,25; 6,16; Flp 3,16. 4581*. [5]
στολή, ή; -ής, (długa) szata, odzienie, ubiór, strój, odzież: Mk 12,38; 16,5; Łk 15,22; 20,46; Ap 6,11; 7,9.13.14; 22,14. 4582. [9]
στόμα, τό; -ατός, usta; paszcza, pysk. 1. Usta Boga: Mt 4,4. 2. Usta Jezusa, Syna Człowieczego: Mt 5,2; 13,35; Łk 4,22; 11,54; 22,71; J 19,29; Dz
4v.l.; 8,32; 22,14; 2 Tes 2,8; 1 Ρ 2,22; Ap 1,16; 2,16; 3,16; 19,15.21. 3. Usta ludzi: Mt 15,lla,b.l8; 18,16; 21,16; Łk 1,64.70; 6,45; 19,22; 21,15; Dz 1,16; 3,18.21; 4,25; 8,35; 10,34;
4608 / στόμα
8; 15,7; 18,14; 23,2; Rz
3,14; 10,8. 9.10; 15,6; 2 Kor 6,11; 13,1; Ef 4,29; 6,19; Kol 3,8;
Jk 3,10; Jud 16; Ap 10,9.10; 11,5; 14,5. 4. Og.
usta osób: Mt 12,34; 15,17; Rz 3,19; 2 J 12a,b - στόμα
προς στόμα, dosł. usta w usta,
stąd twarzą w twarz, osobiście; 3 J
14a,b. 5. Usta,
paszcza szatana, Węża, Smoka, Bestii: Ap 12,15.16b;
13,2a.5.6; 16,13a,b,c.
6. Paszcza, pysk zwierząt:
Mt 17,27; 2 Tm 4,17; Hbr 11,33; Jk 3,3; Ap 9,17.18.19; 13,2b. 7.
Met., o szczelinie ziemi, paszcza: Ap
12,16a; o ostrzu miecza, które pożera życie ludzi jak paszcza
dzikich zwierząt, paszcza, ostrze: Łk
21,24; Hbr 11,34. [78]
645 1995.
566
στόμαχος, ό; -ου, żołądek: 1 Tm 5,20. [1]
*
στόχος, ό; -ου, cel; domysł, przypuszczę- nie; w NT w złożeniu: 788.
στρατεία, ή; -ας, wyprawa wojenna, dzia- łania wojenne; wojowanie, bojowanie, bój: 2 Kor 10,4; 1 Tm 1,18. 4617*. [2]
στράτευμα, τό; -ατος, siły zbrojne, woj- sko, zastęp, oddział: Mt 22,7; Łk 23,11; Dz 23,10.27; Ap 9,16; 19,14.19a,b.
—> 4617*. [8]
στρατεύομαι, służyć w wojsku, odbywać służbę wojskową, być żołnierzem; brać udział w wojnie, wojować, walczyć przeciwko komuś, κατά τίνος. 1. Dosł.; cz. ludzi: Łk 3,14; 1 Kor 9,7; 2 Tm 2,4. 2. Met. a. Cz. ludzi: 2 Kor 10,3; 1 Tm 1,18. b. Cz. żądz: Jk 4,1; 1 Ρ 2,11. -> 4617*. [7]
στρατηγός, ό; -οϋ (στρατός —> 4617*, άγω —> 72; -ος), rządca, komendant, dowódca. 1. Ο urzędnikach rzym- skich sprawujących władzę w mieście, rządca, komendant, dowódca, umow- nie pretor, historycznie o duumwi- rach: Dz 16,20.22.35.36.38. 2. O do- wódcy straży sprawującym opiekę nad świątynią w Jerozolimie, dowódca, ko- mendant: Łk 22,4.52; Dz 4,1; 5,24. 26. [10]
στρατιά, ή; -άς. 1. Wojsko; zastęp, oddział: Łk 2,13; Dz 7,42. 2. Wojo- wanie, bojowanie, bój: 2 Kor 10,4v.l. —> 4617*. [2]
στρατιώτης, ό; -ου, żołnierz. 1. Dosł.: Mt 8,9; 27,27; 28,12; Mk 15,16; Łk 7,8; 23,36; J 19,2.23a,b.24.32.34; Dz 10,7; 12,4.6.18; 21,32a,b.35; 23,23.31;
27,31.32.42; 28,16. 2. Met.: 2 Tm 2,3.
-* 4617*. [26]
στρατολογέω (στρατός —> 4617*, λόγος: λέγω —> 2996; -έω), aor. act. έστρατολό- γησα, werbować (do wojska), zaciągać (do wojska) kogoś, z acc.: 2 Tm 2,4. [1]
*
στρατοπεδάρχης, ό; -ου (στρατός —► 4617*, πέδον —> 3852*, άρχή —+ 740; -ης), dowódca wojskowy; kwatermistrz: Dz 28,16v.l.
**
στρατοπέδαρχος, ό; -ου (στρατός —> 4617*, πέδον —► 3852*, αρχή —> 740; -ος), dowódca wojskowy; kwatermistrz: Dz 28,16v.l.
στρατόπεδον, τό; -ου (στρατός —> 4617*, πέδον —> 3852*), pierwotnie obóz woj- skowy, później wojsko, oddział woj- skowy: Łk 21,20. [1]
*
στρατός, ό; -οΰ, wojsko, zastęp; pospól- stwo, lud; grono, rzesza; w NT w derywatach i złożeniach: 496 4610 4611 4612 4613 4614 4615 4616 4616* 4616** 4617 4822.
στρεβλόω, przekręcać, wypaczać, znie- kształcać, naciągać coś, z acc.: 2 Ρ 3,16. [1]
στρέφω, aor. act. έστρεψα, aor. pass. έστράφην, odwracać, zwracać, kiero- wać; przemieniać, zmieniać. I. Act. 1. Trans. a. Odwracać, kierować, zwracać coś do kogoś, τί τινι; cz. ludzi: Mt 5,39. b. Przemieniać, zmie- niać coś w coś, τι εις τι; cz. ludzi: Ap 11,6. c. Przynosić z powrotem, zwracać, oddawać coś, z acc.; cz. ludzi: Mt 27,3. 2. Intrans., odwracać się od kogoś; cz. Boga: Dz 7,42. II. Pass. ze znaczeniem zwrotnym. 1. Obracać się, odwracać się, zwracać się do kogoś, πρός τινα; do czegoś, εις τι. a. Dosł. a. Cz. Jezusa: Mt 9,22; 16,23; Łk 7,9.44; 9,55; 10,22v.l.23; 14,25; 22,61; 23,28; J 1,38. β. Cz. ludzi: J 20,14. 16. γ. Cz. świń: Mt 7,6. b. Met.; cz. ludzi: Dz 7,39; 13,46. 2. Odmieniać się, przekształcać się, nawracać się; cz. ludzi: Mt 18,3; J 12,40. [21] 391 392
646 1288 1610 1996 1997 2677 2679 3228 4737* 4823 4824 5143.
*
στρηνής, -ές; -οϋς, szorstki, chrapliwy, ostry, przenikliwy, przeszywający; w NT w pochodnych: 2678 4620 4621.
στρηνιάω, aor. act. έστρηνίασα, żyć w zbytkach, prowadzić wyuzdane życie; być butnym: Ap 18,7.9. —> 4619*. [2]
στρήνος, τό; -ους, wyuzdanie; przepych, zbytek: Ap 18,3. -> 4619*. [1]
στρουθίον, τό; -ου, mały wróbel, wróbe- lek: Mt 10,29.31; Łk 12,6.7. [4]
*
στρώννυμ.1, zam. στόρνυμι, później στρωννύω (—» 4623), rozpościerać, roz- ciągać, słać; rozrzucać, rozkładać; wy- równywać, wygładzać; uciszać, uspo- kajać, uśmierzać; zrównywać; pokry- wać; med., rozpościerać, usłać; pass., być wybrukowanym; być zaopatrzonym w sofy, być usłanym kobiercami; być uśmierzanym, uspokajać się; w NT w pochodnych: 2680 3031 4623 5144.
στρωννύω, aor. act. έστρωσα, perf. pass. εστρωμαι, rozścielać, słać, ścielić coś, z acc. 1. Cz. ludzi: Mt 21,8a,b; Mk 11,8; Dz 9,34 - στρώσον, pościel w sensie zaściel swoje łoże. 2. Pass. bez agensa: Mk 14,15; Łk 22,12. -> 4622*. [6]
στυγέω, nienawidzić, mieć wstręt, brzy- dzić się czymś lub kimś; nie cierpieć,
obawiać się; czynić wstrętnym, niena- wistnym; w NT w pochodnych: 647
2309 4624 4625.
στυγητός, -ή, -όν; -οϋ -ής, -οΰ, godny nienawiści, wstrętny dla kogoś: Tt 3,3.
—> 4623*. [1]
στυγνάζω, aor. act. έστύγνασα, być lub stawać się posępnym, mrocznym; posępnieć: Mt 16,3 - o niebie; Mk 10,22 - o człowieku. —> 4623*. [2]
στϋλος, ό; -ου, kolumna, filar, słup: Ga 2,9; 1 Tm 3,15; Ap 3,12; 10,1. [4]
Στωικός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, pocho- dzący ze stoi, pochodzący z kolumnady; stoicki: Dz 17,18. —> 4604. [1]
συ, gen. σοϋ (σου), dat. σοι (σοι), acc. σέ (σε), zaimek osobowy, ty. I. Συ wskazujące na Boga (Ojca). 1. W wypowiedziach Jezusa, Syna Bożego.
Nom.: Mt 26,39; Mk 14,36; J 11,42; 17,5.8.21a,b.23a,b.25. b. Gen. a. Gen. possessivus, twój: Mt 26,42; Łk 23,46; J 12,28; 17,1.6a,b.ll.12.14.26; Dz 2,27. 28; 13,35; Hbr 2,12; 10,7.9. β. Gen. zależny od przyimków: Mt 11,26; Łk 10,21; J 17,7.8. c. Dat. a. Dat. wła- ściwy: Mt 11,25; Mk 14,36; Łk 10,21; J 11,41. β. Dat. zależny od przy- imków: J 17,5.21. d. Acc. a. Jako dopełnienie bliższe: J 17,1.3.4.25a,b: Rz 15,3; Hbr 2,12. β. Acc. zależny od przyimków: J 17,11.13. 2. W wypowie- dziach ludzi. a. Nom.: Dz 1,24; 4,24.
Gen. a. Gen. possessivus, twój: Mt 6,9.10a,b; Łk 2,29a.32; ll,2a,b; J 2,17; Dz 4,25.27.28a,b.29a.30a,b; Rz 3,4; ll,3a,b; 15,9. β. Gen. subiectivus: Łk 2,29b. γ. Gen. originis: Łk 2,30; Dz 4,29b. δ. Gen. zależny od przyimków: Rz 8,36. C. Dat. właściwy: Łk 18,11; Rz 15,9. d. Acc. cum inf.: Dz 4,30;
Rz 3,4. 3. W wypowiedziach postaci apokaliptycznych, a. Nom.: Ap 4,11. b. Gen. a. Gen. possessivus, twój: Ap 4,11; ll,17.18b,c; 15,3a,b.4a. β. Gen. subiectivus: Ap 15,4c; 16,7. γ. Gen. originis: Ap ll,18a. δ. Gen. zależny od przyimków: Ap 15,4b. C. Dat. wła- ściwy: Ap 11,17. II. Σύ wskazujące na Jezusa, Syna Bożego, Baranka. 1. W wypowiedziach Boga Ojca. a. Nom.: Mk 1,11; Łk 3,22; Dz 13,33; Hbr 1,5; 5,5.6; 7,17.21. b. Gen. possessi- vus, twój: Mt 22,44a,b; Mk l,2a,b; 12,36a,b; Łk 20,43a,b; Dz 2,35a,b; Hbr l,13a,b. c. Dat. zależny od przy- imków: Mk 1,11; Łk 3,22. d. Acc. a. Jako dopełnienie bliższe: Dz 13,33. 47a; Hbr 1,5; 5,5. β. Acc. cum inf.: Dz 13,47b. 2. W wypowiedziach Maryi.
Gen. possessivus, twój: Łk 2,48.
Acc. jako dopełnienie bliższe: Łk 2,48. 3. W wypowiedziach innych lu- dzi. a. Nom.: Mt 3,14; 11,3; 14,28; 16,16; 26,63; 27,lla; Mk 8,29; 14,61; 15,2a; Łk 7,19.20; 22,67.70; 23,3a. 37.39; 24,18; J l,49a,b; 2,20; 3,2; 4,9.12.19; 6,30.69; 8,5.13.25.33.48.52. 53; 10,24.33; 11,27; 12,34; 13,6; 18,33. 37a; 19,9; 20,15; 21,12.15.16.17a,b; Hbr 1,10.11.12. b. Gen. a. Og. gen. ad- werbalny: Mt 26,62; 27,13; Mk 14,60; 15,4; Łk 8,28; 9,38. β. Gen. posses- sivus, twój: Mt 4,6b; 9,14.18; 12,2. 47a,b; 15,2; 17,16; 20,21a,b,c; Mk 3,32a,b,c; 7,5; 9,18.38; 10,37a,b; Łk 4,11.23; 8,20a,b; 9,40.49; 10,17; 19,39; 23,42; J 7,3a,b; 8,19; Dz 9,13.14; 22,20; Hbr l,8a,b.9a,b.l0.12. γ. Gen. subiec- tivus: Łk 5,5; J 8,13. δ. Gen. za- leżny od przyimków: Mt 3,14; 4,6a; 12,38; Łk 4,10; 13,26; 22,33; J 13,37.
Dat. a. Dat. właściwy: Mt 16,22a,b; 17,4; 21,23; 22,16.17; 25,44; 26,17; Mk 4,38; 9,5; 11,28; 12,14; Łk 9,33; 10,40; 20,2; J 6,30; 11,22. β. Dat. socia- tivus: Mt 8,19.29; 12,47; 19,27; Mk 1,24; 5,7; 10,28; 14,31; Łk 4,34; 8,28; 9,57.61; 18,28; J 13,37. γ. Dat. za- leżny od przyimków: Mt 26,33.35. d. Acc. a. Jako dopełnienie bliż- sze: Mt 4,6; 25,37.38.39a.44; 26,35.63. 68; Mk 1,24.37; 3,32; 5,7.31; 10,35; 14,31; Łk 4,10.11.34; 8,20.45; 11,27; 13,31; 22,64; J 7,20; 10,33; 11,8; 16,30; 18,35; 19,10a,b; 21,15.16.17.20; Hbr 1,9. β. Acc. zależny od przyimków: Mt 14,28; 25,39b; Mk 9,17; Łk 7,7.20; Dz 22,19. 4. W wypowiedziach aniołów; gen. possessivus, twój: Ap 14,15.18.
W wypowiedziach szatana, ducha nieczystego, a. Nom.: Mk 3,11; Łk 4,7.41. b. Gen. possessivus, twój: Łk 4,7. c. Dat. właściwy: Mt 4,9; Łk 4,6.
W wypowiedziach postaci apoka- liptycznych; gen. possessivus, twój: Ap 5,9. III. Σύ wskazujące na Maryję, matkę Jezusa. 1. W wypowiedziach Jezusa, a. Gen. possessivus, twój: J 19,26. b. Dat. sociativus: J 2,4. 2. W wypowiedziach ludzi. a. Nom.: Łk 1,42. b. Gen. a. Gen. possessivus, twój: Łk 1,42; 2,35. β. Gen. subiec- tivus: Łk 1,44. 3. W wypowiedziach aniołów, a. Gen. a. Gen. possessi- vus, twój: Łk 1,36. β. Gen. zależny od przyimków: Łk 1,28. b. Dat. locativus: Łk 1,35. C. Acc. zależny od przyim- ków: Łk 1,35. IV. Σύ wskazujące na innych ludzi. 1. W wypowiedziach Boga, Pana. a. Gen. a. Og. gen. ad- werbalny: 2 Kor 6,2. β. Gen. possessi- vus, twój: Mt 5,43a,b; ll,10a,b; 19,19; 21,5 - dosł. o córze Syjonu; 22,39; Mk 7,10a,b; 10,19; 12,31; Łk 7,27a,b; 10,27f; 12,20a; 18,20; J 12,15 - dosł. o córze Syjonu; Dz 7,3a,b.32.33; Rz 13,9; Ga 5,14; Ef 6,2; Jk 2,8. γ. Gen. origi- nis: Dz 3,25; Rz 4,18; Ga 3,16. δ. Gen. zależny od przyimków: Mt ll,10c; Łk 7,27c; 12,20b. b. Dat. a. Dat. wła- ściwy: Dz 7,3; Rz 9,7; 2 Kor 6,2; 12,9; Ef 6,3; Hbr 8,5; 11,18. β. Dat.
zależny od przyimków: Rz 9,17; Ga 3,8. c. Acc. jako dopełnienie bliższe: Dz 7,34; Rz 4,17; 9,17; Hbr 6,14a,b; 13,5a,b. 2. W wypowiedziach Jezusa, Pana. a. Nom.: Mt 6,6.17; 16,18; 11,23 - ściśle o Kafarnaum; 26,25.64; 27,llb; Mk 14,30; 15,2b; Łk 9,60; 10,15 - ści- śle o Kafarnaum; 10,37; 19,42 - ściśle o mieście; 22,32; 23,3b; J l,42a,b; 2,10; 3,10; 4,10; 9,35; 13,7; 14,9; 18,34.37b; 21,22; Dz 9,5; 22,8; 26,15. b. Gen. a. Og. gen. adwerbalny: Mt 18,15c. β. Gen. possessivus, twój: Mt 5,23a,b.24a,b,c.25.29a,c,d. 30a,c,d.36. 39.40; 6,3b,c.4a,b.6a,b,c,d.l7a,b.l8a,b. 21a,b.22a,b.23a,b; 7,3.4a,c.5a,b; 9,2. 6a,b.22; 12,13.37a,b; 15,28; 18,8a,b. 9a.l5a,d; 19,21; 23,37 - ściśle o Jeruzalem; 26,52; Mk 2,5.9a,b.lla,b; 5,19.34a,b; 7,29; 9,43.45.47; 10,52; Łk 5,20.24a,b; 6,10.29.41.42a,c,d,e; 7,44. 48.50; 8,39.48; 9,41; ll,34a,b,c,d.36; 12,58; 13,12.34 - ściśle o Jerozolimie; 14,12a,b,c; 17,3.19; 18,42; 19,5.42.43. 44a - w wierszach 42-44 ściśle o mie- ście; 22,32b,c; J 4,16.18.50.53; 5,8.11; 11,23; 13,38; 19,27; 20,27a,b; 21,18; Dz 26,16. γ. Gen. subiectivus: Dz 22,18. δ. Gen. obiectivus: Mk 1,44; Łk 5,14; 19,44b - ściśle o mieście, ε. Gen. comparationis: Łk 14,8. ζ. Gen. ab- solutus: Mt 6,3a. η. Gen. zależny od przyimków: Mt 5,23c.29b.30b.42; 6,2; 17,27; 18,8c.9b.l5b.l6; Łk 22,32a; J 9,37; Dz 18,10. c. Dat. a. Dat. wła- ściwy: Mt 5,26.29.30; 6,4.6.18; 8,13; ll,21a - ściśle o Korozain; ll,21b - ściśle o Betsaidzie; 11,24 - ściśle o Kafarnaum; 15,28; 16,17.18.19; 17,25; 18,8.9.17.22; 21,5 - ściśle o córze Sy- jonu; 26,34; Mk 2,11; 5,19.41; 10,51; 14,30; Łk 5,20.24; 7,14.40.47; 8,30.39; 10,13a - ściśle o Korozain; 10,13b - ściśle o Betsaidzie; 10,36; 12,59; 14,9. 10a,b.l2.14a,b; 18,22.41; 19,43 - ściśle o mieście; 22,34; 23,43; J 1,50; 3,3.5.7.
11; 4,10a,b; 5,14; 11,40; 13,38; 18,34; 19,lla,b; 21,18; Dz 9,6; 22,10a,b; 26,14.16a,b. β. Dat. sociativus: Mt 5,40; Łk 14,10c; J 4,26. γ. Dat. 10- cativus: Dz 18,10. δ. Dat. zależny od przyimków: Mt 6,23; 11,23 - ściśle o Kafarnaum; Łk 11,35; 19,44a i b - ściśle o mieście, d. Acc. a. Jako do- pełnienie bliższe: Mt 5,25.29.30.39.41. 42; 9,22; 18,8.9; Mk 5,19.34; 9,43a.45a. 47a; 10,21.52; Łk 6,29.30; 7,50; 8,48; 11,36; 12,58a,b,c; 14,9.10.12; 17,19; 18,42; 19,43b,c.44 - w wierszach 43 i 44 ściśle o mieście; J l,48a,b.50; 8,10. 11; 13,8; 21,18; Dz 18,10; 22,21; 26,16. 17a,b. β. Acc. cum inf.: Mk 9,43b.45b. 47b; Dz 9,6; 23,11. γ. Acc. zależny od przyimków: Mt 18,15; 26,18; Łk 17,4a,b; 19,43a - ściśle o mieście; J 21,22.23. 3. W wypowiedziach Ducha Świętego; acc. jako dopełnienie bliż- sze: Dz 10,19. 4. W wypowiedziach ludzi. a. Nom.: Mt 26,69.73; 27,4; Mk 14,67.68; Łk 1,76; 15,31; 16,7.25; 17,8; 19,19; 22,58; 23,40; J l,19.21a,b. 25; 3,26; 7,52; 9,17.28.34a,b; 18,17.25; Dz 7,28; 10,33; 16,31; 21,38; 22,27; 23,3; 23,21; 25,10; Rz 2,3.17; 9,20; 11,17.18.20.22.24; 14,4.10a,b.22; 1 Kor 14,17; 15,36; Ga 2,14; 6,1; 1 Tm 6,11; 2 Tm 1,18; 2,1; 3,10.14; 4,5.15; Tt 2,1; Jk 2,3a,b.l8.19; 4,12; 3 J 3. b. Gen. a. Og. gen. adwerbalny: Dz 8,34; 17,32; 21,39; 23,35a; Rz 11,21. β. Gen. possessivus, twój: Mt 4,7.10; 5,33; 7,4b; 18,33; 20,15; 22,37a,b,c,d; 25,21.23.25; 26,73; Mk 5,35; 6,18; 12,30a,b,c,d,e; Łk 1,61; 4,8.12; 6,42b; 8,49; 10,27a,b,c,d,e; 15,19a,b.21b.27a,b. 30a,b.32; 16,6.7.25a; 19,16.18.20.22; J 5,10; 9,10.17.26; Dz 5,3.4.9; 8,20.21. 22a,b; 14,10; 16,31; 22,16; 23,5; Rz 2,5.25; 10,6.8b,c.9a,b; 12,20; 14,10a,b. 15a,b.21; 1 Tm 4,12; 5,23; 2 Tm 1,4. 5a,b; 4,22; Flm 2.14; 2 J 4 i 13 - o Kościele lokalnym; 3 J 2.3. γ. Gen.
subiectivus: Łk 16,2b.25b; 1 Tm 4,15; 2 Tm 4,5; Flm 5.6.7a.21; Jk 2,18; 3 J 6. δ. Gen. obiectivus: Dz 23,35b; 1 Tm 4,16; Tt 2,15; Flm 4. ε. Gen. originis: Łk 15,29; Flm 20. ζ. Gen. absolutus: Dz 24,11. η. Gen. zależny od przyim- ków: Łk 15,18.21a; 16,2a; J 3,26; Dz 10,22; 17,19; 21,21.24; 23,21.30; 24,2. 19; 25,26; 26,2; 28,21a,b.22; Rz 10,8a; 2 Tm 1,3; Flm 7b.l3. c. Dat. a. Dat. właściwy: Mt 14,4; 18,26.29.32; 20,14; Mk 6,18.22.23; Łk 1,3; 10,35; 11,7; 15,29; 22,11; J 5,10.12; 9,26; 18,30; Dz 3,6; 5,4; 8,21.22; 9,17; 10,33; 21,23; 23,18; 24,13.14; 26,1; Rz 13,4; 1 Kor 7,21; Ef 5,14; 1 Tm 1,18; 3,14; 4,14b; 6,13; 2 Tm 2,7; Tt 1,5; Flm 8.11a,b. 12.16.19.21; Jk 2,18; 2 J 5 - o Ko- ściele lokalnym; 3 J 13a,b.l5. β. Dat. sociativus: Mt 27,19. γ. Dat. zależny od przyimków: J 21,3; Dz 8,20; 1 Tm 4,14a; 2 Tm l,5a,b.6. d. Acc. a. Jako dopełnienie bliższe: Mt 18,33b; 20,13; 25,21.23.24; 26,73; Mk 10,49; Łk 14,18. 19; 16,27; 19,21.22; J 11,28; 18,26; Dz 5,9; 7,27.35; 8,23; 9,34; 10,22; 22,14; 23,3; 23,20; 24,4a.l0.25; 26,3.24; Rz 2,4.27; 8,2; 11,18; 1 Kor 4,7; 8,10; Flp 4,3; 1 Tm 1,3; 2 Tm 1,4; 3,15; 4,21; Tt 1,5; 3,15; Flm 10.18.23; 2 J 5 i 13 - o Kościele lokalnym; 3 J 14.15. β. Acc. cum inf.: Mt 18,33a; 25,27; Dz 5,3; 24,4b; 26,29; 1 Tm 6,14; 2 Tm 1,6; Tt 3,8; 3 J 2. γ. Acc. zależny od przyimków: Dz 10,33; 13,11; 21,37; 23,18.30; 24,7; Rz 11,22; 1 Tm 1,18; 3,14; Tt 3,12. 5. W wypowiedziach aniołów, a. Nom.: Dz 11,14. b. Gen. a. Gen. possessivus, twój: Mt 1,20; Łk l,13b; Dz 11,14; 12,8a,b; Ap 10,9a,b; 19,10a,b; 22,9a,b. β. Gen. subiectivus: Łk l,13a; Dz 10,4a,b.31a,b. y. Gen. za- leżny od przyimków: Dz 27,24. C. Dat. właściwy: Mt 2,13; Łk 1,13.14.19; Dz 27,24; Ap 17,1.7; 21,9. d. Acc. a. Acc. cum inf.: Dz 27,24. β. Acc. zależny od przyimków: Łk 1,19; Dz 11,14.
W wypowiedziach postaci apoka- liptycznych; acc. cum inf.: Ap 10,11.
W wypowiedziach głosu (z nieba), a. Nom.: Dz 10,15; 11,9. b. Dat. wła- ściwy: Ap 4,1. 8. Og. a. Gen. posses- sivus, twój: Mt 9,5; Łk 5,23. b. Dat. właściwy: Łk 5,23. V. Συ wskazujące na aniołów Kościoła. 1. W wypowie- dziach Jezusa, Syna Bożego, a. Nom.: Ap 2,15; 3,17. b. Gen. a. Gen. po- ssessivus, twój: Ap 2,5.19a,b; 3,1.2. 8a.9.11.15.18a,b. β. Gen. subiectivus: Ap 2,2a,b.4b.l9b. γ. Gen. obiectivus: Ap 2,9. δ. Gen. zależny od przy- imków: Ap 2,4a. 14.20; 3,8b. c. Dat. właściwy: Ap 2,5.10.16; 3,18. d. Acc. a. Jako dopełnienie bliższe: Ap 3,9. 10.16. β. Acc. zależny od przyimków: Ap 3,3. 2. W wypowiedziach ludzi; nom.: Ap 7,14. VI. Σύ wskazujące na aniołów; w wypowiedziach Maryi; gen. subiectivus: Łk 1,38. VII. Σύ wskazujące na szatana. 1. W wypo- wiedziach Jezusa; dat. właściwy: Mk 5,9; 9,25. 2. W wypowiedziach ludzi; dat. właściwy: Dz 16,18. 3. W wypo- wiedziach aniołów; dat. właściwy: Jud 9. VIII. Σύ wskazujące na rzeczy. 1. W wypowiedziach Boga. a. Nom.: Mt 2,6. b. Gen. a. Gen. possessi- vus, twój: 1 Kor 15,55b. β. Gen. subiectivus: 1 Kor 15,55a. γ. Gen. zależny od przyimków: Mt 2,6. 2. W wypowiedziach Jezusa; gen. zależny od przyimków: Mt 21,19; Mk 11,14. 3. W wypowiedziach ludzi. a. Gen. subiectivus: Ap 18,14a. b. Gen. obiec- tivus: Ap 18,10. c. Gen. zależny od przyimków: Ap 18,14b,c. 4. W wypo- wiedziach aniołów, a. Gen. a. Gen. possessivus, twój: Ap 18,23a. β. Gen. subiectivus: Ap 18,23b. b. Dat. za- leżny od przyimków: Ap 18,22a,b,c. 23a,b. 5. W wypowiedziach rzeczy (personifikacja); og. gen. adwerbalny:
1 Kor 12,21. [1066] 2264 2532 2533 3189
4433 4535 4966 4967.
συγγένεια, ή; -ας (σύν —> 4723, γέ- νος: γίνομαι —> 1089; -εια), pokrewień- siwo, powinowactwo; meton. krewni, powinowaci, rodzina, ród: Łk 1,61; 7,3.14. [3]
συγγενεύς, ό; -έως (σύν —> 4723, γέ- νος: γίνομαι 1089; -ευς), krewny, powinowaty: Mk 6,4; Łk 2,44. [2]
συγγενής, -ές; -ους (σύν 4723, γέ- νος: γίνομαι —> 1089), w NT tylko subst., krewny, powinowaty; rodak.
Krewny, powinowaty: Łk l,36v.l. 58; 14,12; 21,16; J 18,26; Dz 10,24.
Rodak: Rz 9,3; 16,7.11.21. [9]
συγγενίς, -ίδος, przymiotnik żeński zam. συγγενής (σύν —> 4723, γένος: γίνομαι —+ 1089), subst., krewna, powinowata: Łk 1,36. [1]
συγγνώμη, ή; -ης (σύν —> 4723, γνώμη: γινώσκω —> 1090; -μη), wyrozumiałość, pobłażanie, ustępstwo, przyzwolenie: 1 Kor 7,6. [1]
συγκάθημαι (σύν —> 4723, κατά —> 2582, ήμαι —> 2242*), siedzieć razem ζ kimś, ζ dat. lub μετά τίνος: Mk 14,54; Dz 26,30. [2]
συγκαθίζω (σύν —> 4723, κατά —> 2582, ιζω: έζομαι —> 1480*), aor. act. συνεκάθισα. 1. Posadzić razem; cz. Boga Ojca: Ef 2,6. 2. Siedzieć razem z kimś; cz. ludzi: Łk 22,55. [2]
571
wspólnie (ζ kimś) dla czegoś (μετά τινός) τινι: 2 Tm 1,8; 2,3. [2]
συγκακουχέομαι (σύν —> 4723, κακός —> 2545, έχω —* 2189; -έω), znosić nieszczęścia wraz ζ kimś, znosić prze- ciwności (lub ucisk) wraz z kimś, z dat.: Hbr 11,25. [1]
συγκαλέω (σύν —> 4723, καλέω —> 2553), aor. act. συνεκάλεσα, zwoływać, przy- woły wać, zapraszać, zbierać kogoś, z acc. 1. Act.; cz. ludzi: Mk 15,16; Łk 15,6.9; Dz 5,21. 2. Med. a. Cz. Je- zusa: Łk 9,1. b. Cz. ludzi: Łk 15,6v.l. 9v.l.; 23,13; Dz 5,21v.l.; 10,24; 13,7v.l.; 28,17. [8]
συγκαλύπτω (σύν —> 4723, καλύπτω —> 2559), perf. pass. συγκεκάλυμμαι, okrywać, zasłaniać: Łk 12,2(pass.). [1]
συγκάμπτω (σύν —>4723, κάμπτω —> 2565), aor. act. συνέκαμψα, sprawiać, by było pochylone coś; zginać, nachylać coś, z acc.: Rz 11,10 - cz. Boga. [1]
συγκαταβαίνω (σύν —> 4723, κατά —> 2582, βαίνω —> 895*), aor. 2. συγκατέβην, wspólnie schodzić, zstępować razem z kimś; o schodzeniu z miasta, zazwy- czaj położonego na górze, do miejsc znajdujących się niżej; og. iść razem z kimś: Dz 25,5. [1]
συγκατάθεσις, ή; (σύν —> 4723, κατά —> 2582, τίθημι —> 4948; -σις), zestawienie, połączenie; porozumienie, układ: 2 Kor 6,16. [1]
#
συγκατανεύω (σύν —> 4723, κατά —► 2582, νεύω —> 3380), aor. act. συγκατένευσα, zgadzać się z czymś, na coś (przez kiwnięcie głową): Dz 18,27v.l.
4643 / συγκατατίθεμαι
συγκατατίθεμαι
(σύν —> 4723, κατά
572
—> 2582, τίθημι —> 4948), perf. med. συγ- κατατέθειμαι, zgadzać się, przystawać na coś, z dat.: Łk 23,51. [1]
συγκαταψηφίζομαι (σύν —> 4723, κατά —> 2582, ψήφος —> 5434; -ίζω), aor. pass. συγκατεψηφίσθην, być wybieranym ra- zem z kimś; być dobranym do kogoś, μετά τίνος: Dz 1,26. [1]
*
σύγκειμαι (σύν —> 4723, κεΐμαι —> 2739), imperf. pass. συνεκείμην, leżeć razem z kimś, z dat.; o zajmowaniu miejsca przy wspólnym stole: Mt 9,10v.l.
συγκεράννυμι (σύν —> 4723, κεράννυμι —> 2757), aor. act. συνεκέρασα, perf. pass. συγκεκέρασμαι lub συγκέκραμαι, mieszać, łączyć coś z czymś; w NT met.: 1 Kor 12,24 - cz. Boga; o takim zmieszaniu różnych elementów, z któ- rego powstaje jedna całość, stąd sens składać, tworzyć; Hbr 4,2 - pass. συγ- κεκερασμένοι o ludziach: o łączeniu się z kimś, z dat.; v.I. pass. συγκεκε- ρασμένος o słowie: o zjednoczeniu się przez wiarę z kimś, z dat. [2]
συγκινέω (σύν—>4723, κινέω—>2784), aor. act. συνεκίνησα, poruszać, pobudzać, podburzać kogoś, z acc.: Dz 6,12. [1]
συγκλείω (σύν —> 4723, κλείς —> 2796), aor. act. συνέκλεισα, zamykać; otaczać, osaczać. 1. Dosł. o łowieniu ryb, osaczać, łowić, chwytać coś, z acc.; cz. ludzi: Łk 5,6. 2. Met., zamykać, ograniczać, więzić, osaczać kogoś w czymś, τινά εις τι, τινά υπό τίνος, a. Cz. Boga: Rz 11,32. b. Cz. Pisma: Ga 3,22. c. Pass. bez agensa: Ga 3,23. [4]
συγκληρονόμος, -ον; -ου (σύν —> 4723, κλήρος: κλάω —> 2795. νόμος: νέμω —> 3375*; -ος), współdziedziczący razem ζ kimś, ζ gen. osoby; subst., współdzie- dzic czegoś, z gen. rzeczy: Rz 8,17; Ef 3,6; Hbr 11,9; 1 Ρ 3,7. [4]
συγκοινωνέω (συν —>4723, κοινός —>2829; -έω), aor. act. συνεκοινώνησα, współ- uczestniczyć, mieć udział w czymś, z dat.: Ef 5,11; Flp 4,14; Ap 18,4. [3]
συγκοινωνός, ό; -οϋ (σύν —* 4723, κοινός —> 2829; -ος), współuczestnik czegoś, współuczestniczący, mający udział w czymś, z gen.; z kimś w czymś, τινός εν τινι: Rz 11,17; 1 Kor 9,23; Flp 1,7; Ap 1,9. [4]
συγκομίζω (σύν —> 4723, κομίζω —> 2855), aor. act. συνεκόμισα, grzebać, chować kogoś, z acc.: Dz 8,2. [1]
συγκρίνω (σύν —>4723, κρίνω—>2910), aor. act. συνέκρινα. 1. Zestawiać, łączyć coś z czymś, τί τινι: 1 Kor 2,13 - znaczenie prawd. (zob. 2b i 3). 2. Zestawiać, porównywać, a. Kogoś z kimś, τινά τινι: 2 Kor 10,12a,b. b. Coś z czymś, τί τινι: 1 Kor 2,13 — znaczenie prawd. (zob. 1 i 3). 3. Tłumaczyć, wyjaśniać coś komuś, τί τινι: 1 Kor 2,13 (zob. też 1 i 2b). [3]
συγκύπτω (σύν —> 4723, κύπτω —> 2948), pochyłać się, zginać się, uginać się: Łk 13,11. [3]
συγκυρία, ή; -ας (σύν —> 4723, κύ- ριος —> 2955; -ία), przypadek, zbieg okoliczności; κατά συγκυρίαν, przypad- kiem, trafem, zbiegiem okoliczności: Łk 10,31. [1]
συγχαίρω (σύν —> 4723, χαίρω —> 5312), imperf. act. συνέχαιρον, aor. 2. pass. συνεχάρην. 1. Act. i aor. 2. pass., cieszyć się razem z kimś, radować się wespół z kimś, współweselić się z kimś,
z dat. a. Cz. ludzi: Łk 1,58 - możliwe znaczenie 2; 15,6.9; Flp 2,17 i 18 - możliwe znaczenie 2. b. Cz. rzeczy:
Kor 12,26; 13,6. 2. Życzyć radości komuś, z dat.; cz. ludzi: Łk 1,58; Flp 2,17.18 - we wszystkim miejscach możliwe znaczenie 1. [7]
συγχέω (σύν —» 4723, χέω —> 5351*), im- perf. act. συνέχεον, etym. razem złe- wać, pomieszać; stąd niepokoić kogoś, wzbudzać niepokój w kimś, powodować zamieszanie wśród kogoś, podniecać, podburzać kogoś, z acc.: Dz 21,27. [1]
συγχράομαι (σύν —> 4723, χράομαι: χρή —> 5382; -άω), utrzymywać stosunki, obcować, kontaktować się, zadawać się z kimś, z dat.: J 4,9. [1]
συγχύ(ν)νω (σύν —> 4723, χύ(ν)νω: χέω —> 5351*), imperf. act. συνέχυ(ν)νον, aor. pass. συνεχύθην, perf. pass. συγ- κέχυμαι. 1. Act., wprawiać w zakło- potanie, w zamieszanie, w konsterna- cję kogoś, z acc.: Dz 9,22. 2. Pass.
Być poruszonym; popadać w zdumie- nie, zdumiewać się, dziwić się: Dz 2,6.
Popadać w zamieszanie, popadać w zamęt; być wzburzonym, być bezład- nym, być chaotycznym: Dz 19,29v.l. 32; 21,31. [4]
σύγχυσις, ή; -εως (σύν —> 4723, χέω —> 5351*; -σις), zamieszanie, wzburzenie, zamęt: Dz 19,29. [1]
συγχωρέω (σύν —> 4723, χώρα —> 5409; -ος: -έω), aor. act. συνεχώρησα, przyzwalać, pozwalać komuś coś robić, z dat. i inf.: Dz 21,39v.l.
συζάω (σύν —4723, ζώ —> 2217), fut. act. συζήσω, żyć razem, żyć wspólnie z kimś, z dat.: Rz 6,8; 2 Kor 7,3;
573
συζεύγνυμι (σύν —> 4723, ζεύγνυμι —> 2196*), aor. act. συνέζευξα, ra- zem wprząc w jarzmo, sprząc w parze, łączyć; cz. Boga: Mt 19,6; Mk 10,9. [2]
συζητέω (σύν —> 4723, ζητέω —> 2208), imperf. act. συνεζήτουν, dociekać; dys- kutować, roztrząsać, rozmawiać, roz- prawiać; spierać się. 1. Dyskutować, roztrząsać, rozprawiać, rozmawiać o czymś, ze zdaniem pytajnym; między kimś, z kimś, πρός τίνα; cz. ludzi: Mk 1,27; 9,10; Łk 24,15. 2. Rozprawiać, spierać się z kimś, z dat. lub πρός τινα; cz. ludzi: Mk 8,11; 9,14.16; 12,28; Łk 22,23; Dz 6,9; 9,29. [10]
συζήτησις, ή; -εως (σύν —> 4723, ζητέω —» 2208; -σις), rozprawianie, spór: Dz 28,29. [1]
συζητητής, ό; -οϋ (σύν —> 4723, ζητέω —> 2208; -της), wspólnie roztrząsający, wspólnie dociekający; dociekliwy ba- dacz: 1 Kor 1,20. [1]
σύζυγος, -ον; -ου (σύν —> 4723, ζεύγνυμι —> 2196*; -ος), będący pod tym sa- mym jarzmem, wprzężony we wspólne jarzmo; subst. met., towarzysz, druh, wspólnik: Flp 4,3 - możliwe także jako imię własne, Syzygos. [1]
συζωοποιέω (σύν —> 4723, ζωον: ζω —► 2217, ποιέω —+ 4034), aor. act. συνεζωοποίησα, ożywiać razem z, przy- wracać do życia razem z kimś kogoś, τινι τινα, σύν τινι τινα; cz. Boga Ojca: Ef 2,5; Kol 2,13. [2]
συκάμινος, ή; -ου (wyraz pochodzenia semickiego), drzewo morwowe, morwa: Łk 17,6. [1]
4668 / συκή
συκή,
ή; -ής, drzewo figowe, figowiec: Mt
574
21,19a,b.20.21; 24,32; Mk 11,13.20.21; 13,28; Łk 13,6.7; 21,29; J 1,48.50; Jk 3,12; Ap 6,13. 4670. [16]
συκομορέα, ή; -ας (σϋκον —> 4670, μόρον —» 3317*; -έα), sykomora: Łk 19,4. [1]
σϋκον, τό; -ου, owoc figowca, figa: Mt 7,16; Mk 11,13; Łk 6,44; Jk 3,12. [4]
4668 4669 4671.
συκοφαντέω (σϋκον —» 4670, φαίνω —> 5168; -της: -έω), aor. act. έσυκοφάν- τησα. 1. Oskarżać fałszywie, rzucać oszczerstwo, oczerniać kogoś, z acc.: Łk 3,14. 2. Wymuszać, wydzierać coś, z acc.: Łk 19,8. [2]
συλαγωγέω (συλάω —> 4673, άγω —> 72; -ος: -έω), uprowadzać jako łup, upro- wadzać jako jeńca, prowadzić do nie- woli kogoś, z acc.: Kol 2,8. [1]
συλάω, aor. act. έσύλησα, obrabowywać, ograbiać, obdzierać kogoś, z acc.: 2 Kor 11,8. [1] 2406 2407 4672.
συλλαλέω (σύν —> 4723, λαλέω —>■ 2974), imperf. act. συνελάλουν, aor. act. συν- ελάλησα, rozmawiać z kimś, z dat. lub μετά τίνος; cz. ludzi. 1. O rozmowie z Jezusem: Mt 17,3; Mk 9,4; Łk 9,30. 2. O rozmowie z ludźmi: Łk 4,36; 22,4; Dz 18,12v.l.; 25,12. [6]
συλλαμβάνω (σύν —> 4723, λαμβάνω —> 2977), fut. med. συλλήμψομαι, aor. act. συνέλαβον, aor. pass. συνελήμ- φθην, perf. act. συνείληφα, chwytać, pojmać, złapać, aresztować; łowić; po- cząć, zachodzić w ciążę; med., chwytać; przychodzić z pomocą, pomagać, wspie- rać. I. Act., fut. med. 1. Chwytać, pojmać, łapać, aresztować, a. Pojmać, aresztować kogoś, z acc.; cz. ludzi, a. O pojmaniu Jezusa: Mt 26,55; Mk 14,48; Łk 22,54; J 18,12; Dz 1,16. β. O pojmaniu człowieka: Dz 12,3; 23,27(pass.). b. O zwierzętach, chwy- tać, łowić coś, z acc.; cz. ludzi: Łk 5,9. 2. Począć dziecko, z acc.; zacho- dzić w ciążę. a. Cz. Maryi: Łk 1,31; 2,21(pass.). b. Cz. Elżbiety: Łk 1,24. 36. c. Met. cz. pożądliwości: Jk 1,15. II. Med. 1. Chwytać, aresztować, poj- mać; cz. ludzi o pojmaniu człowieka: Dz 26,21. 2. Przychodzić z pomocą, po- magać komuś, wspierać kogoś, z dat.; cz. ludzi: Łk 5,7; Flp 4,3. [16]
συλλέγω (σύν —► 4723, λέγω —> 2996), fut. act. συλλέξω, aor. act. συνέλεξα, zbierać coś, z acc. 1. Cz. ludzi: Mt 13,28.29.30. 2. Cz. aniołów: Mt 13,41. 3. Og. lub pass. bez agensa: Mt 7,16; 13,40.48; Łk 6,44. [8]
συλλογίζομαι (σύν —> 4723, λόγος: λέγω —»2996; -ίζω), aor. med. συνελογισάμην, przeprowadzać rozumowanie, rozumo- wać, wnioskować, debatować z kimś, πρός τινα: Łk 20,5. [1]
συλλυπέομαι (σύν —> 4723, λύπη —> 3068; -έω), być zasmuconym, smucić się, martwić się z powodu czegoś, έπί τινι; cz. Jezusa: Mk 3,5. [1]
συμβαίνω (σύν —► 4723, βαίνω —> 895*), imperf. act. συνέβαινον, aor. 2. συνέ- βην, perf. act. συμβέβηκα; o losie, o przypadkach losu, przytrafiać się, przy- padać (losem) komuś, spotykać kogoś; nieosobowo, συνέβη, przytrafiło się, że; zdarzyło się, że, z acc. cum inf.; zda- rzyło się komuś, z dat.; τό συμβεβηκός i τό συμβάν, zdarzenie, wydarzenie, przypadek; to, co przytrafiło się komuś; to, co spotkało kogoś, czyjeś doświad- czenie, z dat.: Mk 10,32; Łk 24,14; Dz 3,10; 20,19; 21,35; 1 Kor 10,11; 1 Ρ 4,12; 2 Ρ 2,22. [8]
συμβάλλω (σύν —> 4723, βάλλω —> 900), imperf. act. συνέβαλλον, aor. act. συν- έβαλον, rozmawiać, naradzać się; roz- ważać, zastanawiać się; spotykać się; mierzyć się, walczyć; med., pomagać, być pomocnym. 1. Act. a. Trans, a. Rozmawiać, naradzać się z kimś, τινι lub πρός τινα; cz. ludzi: Dz 4,15; 17,18. β. Rozważać coś, zastanawiać się nad czymś, z acc.; cz. Maryi: Łk 2,19. b. Intrans., spotykać się z kimś, z dat.; w sensie wrogim, mierzyć się, walczyć, toczyć bój, ścierać się z kimś, z dat.; spierać się, sprzeczać się z kimś, z dat.; cz. ludzi: Łk ll,53v.l.; 14,31; Dz 20,14. 2. Med., być pomoc- nym, pomagać komuś, z dat.; cz. ludzi: Dz 18,27. [6]
συμβασιλεύω (σύν —> 4723, βασιλεύς —> 927; -εύω), fut. act. συμβασιλεύσω, aor. act. συνεβασίλευσα, królować ra- zem z kimś, panować razem z kimś, z dat.: 1 Kor 4,8; 2 Tm 2,12. [2]
συμβιβάζω (σύν —> 4723, βιβάζω: βαίνω —» 895*; -άζω), fut. act. συμβιβάσω, aor. act. συνεβίβασα, aor. pass. συν- εβιβάσθην, spajać, wiązać, zespalać; wnioskować; dowodzić, wykazywać; po- uczać. 1. Spajać, związywać, a. Dosł., spajać, związywać; pass. bez agensa: Ef 4,16; Kol 2,19. b. Met., zespa- lać, spajać; pass. bez agensa: Kol 2,2. 2. Wnioskować, że, z ότι; cz. ludzi: Dz 16,10. 3. Dowodzić, wykazywać, że, z ότι; cz. ludzi: Dz 9,22. 4. Po- uczać kogoś, z acc. a. Cz. ludzi: Dz 19,33 - lekcja wątpliwa, b. Og.: 1 Kor 2,16. [7]
575
Jezusa: Ap 3,18. b. Cz. ludzi: J 18,14. 2. Med., naradzać się, zmawiać się, aby, z Ινα lub inf. celu; cz. ludzi: Mt 26,4; J ll,53v.l.; Dz 9,23. [4]
συμβούλιον, τό; -ου (συν —> 4723, βου- λεύω: βούλομαι —> 1006; -ιον), narada; plan, zamysł, myśl; rada. 1. Narada jako cz. i jako rezultat cz.; plan, zamysł, myśl; σ. λαμβάνειν lub σ. διδόναι, podejmować uchwałę, układać plan, podejmować zamiar, decydować: Mt 12,14; 22,15; 27,1.7; 28,12; Mk 3,6; 15,1. 2. Rada jako kolegium: Dz 25,12. [8]
σύμβουλος, ό; -ου (σύν —> 4723, βουλεύω: βούλομαι —> 1006; -ος), doradca: Rz 11,34. [1]
Συμεών, ό; nieodm., Symeon. 1. Jeden ζ synów patriarchy Jakuba: Ap 7,7.
Postać z genealogii Jezusa: Łk 3,30.
Mieszkaniec Jerozolimy, świadek ofiarowania Jezusa w świątyni: Łk 2,25.34. 4· Prorok i nauczyciel w Antiochii, noszący przydomek Niger: Dz 13,1. 5. Pierwotne imię Piotra, zam. imienia Szymon: Dz 15,14; 2 Ρ 1,1. [7]
συμμαθητής, ό; -οΰ (σύν —> 4723, μαν- θάνω —> 3122; -της), współuczeń: J 11,16. [1]
συμμαρτυρέω (σύν —>4723, μάρτυς —> 3138; -έω), dawać świadectwo wraz ζ kimś, świadczyć razem z kimś; poświadczać razem z kimś, z dat.; og. świadczyć, zaświadczać, dawać świadectwo komuś dla poparcia go, z dat. 1. Cz. Ducha Świętego: Rz 8,16. 2. Cz. sumienia: Rz 2,15; 9,1. [3]
4689 / συμμερίζομαι
συμμερίζομαι
(σύν —> 4723, μέρος: μείρο- μαι—>3171****;
-ίζω), współuczestniczyć,
576
mieć wspólny udział z czymś: 1 Kor 9,13. [1]
συμμέτοχος, -ον; -ου (σύν —> 4723, μετά —> 3210, έχω —> 2189; -ος), mający współ- udział, współuczestniczący w czymś, z gen.; z kimś, z gen.: Ef 3,6; 5,7. [2]
συμμιμητής, ό; -οϋ (σύν —> 4723, μιμέ- ομαι: μίμος —> 3280*; -της), współnaśla- dowca, wspólnie naśladujący kogoś, z gen. obiectivus: Flp 3,17. [1]
συμμορφίζομαι (σύν —> 4723, μορφή —> 3318; -ίζω), przyjmować postać toż- samą z czymś, upodabniać się do czegoś, z dat.: Flp 3,10. [1]
σύμμορφος, -ον; -ου (σύν —► 4723, μορφή —> 3318; -ος), mający postać tożsamą ζ czymś, podobny w postaci do czegoś, podobny do czegoś, z gen. lub dat.: Rz 8,29; Flp 3,21. [2]
συμπαθέω (σύν —·> 4723, πάθος: πάσχω —> 3833; -έω), aor. act. συνεπάθησα, współodczuwać ζ czymś, współcierpieć z kimś, okazywać współczucie, współczuć komuś, z dat. 1. Cz. Jezusa: Hbr 4,15. 2. Cz. ludzi: Hbr 10,34. [2]
συμπαθής, -ές; -οΰς (σύν —► 4723, πάθος: πάσχω —> 3833; -ης), współczujący: 1 Ρ 3,8. [1]
συμπαραγίνομαι (σύν —> 4723, παρά 3719, γίνομαι —> 1089), aor. med. συμπαρεγενόμην. 1. Schodzić się ra- zem, gromadzić się: Łk 23,48. 2. Sta- wać przy kimś, przybywać z pomocą komuś, z dat.: 2 Tm 4,16v.l. [1]
συμπαρακαλέομαι (σύν —> 4723, παρά —> 3719, χαλέω —> 2553), aor. pass. συμπαρεχλήθην, doznawać zachęty, do- znawać pokrzepienia: Rz 1,12. [1]
συμπαραλαμβάνω (συν —> 4723, παρά —> 3719, λαμβάνω —> 2977), aor. act. συμπαρέλαβον, razem brać ze sobą, brać ze sobą kogoś, z acc.: Dz 12,25; 15,37.38; Ga 2,1. [4]
*
συμπαραμένω (συν —> 4723, παρά —> 3719, μένω —> 3190), fut. act. συμπαραμενώ, pozostawać wspólnie z kimś, pozosta- wać z kimś, z dat.: Flp l,25v.l.
συμπάρειμι (σύν —> 4723, παρά —> 3719, ειμί —> 1505), równocześnie być obecnym przy kimś, być razem z kimś, z dat.: Dz 25,24. [1]
συμπάσχω (σύν —> 4723, πάσχω —> 3833), współcierpieć: Rz 8,17; 1 Kor 12,26.[2]
συμπέμπω (σύν —> 4723, πέμπω —> 3868), aor. act. συνέπεμψα, posyłać razem z kimś kogoś, τινί τινα lub μετά τινός τινα: 2 Kor 8,18.22. [2]
*
συμπεριέχω (σύν —> 4723, περί —> 3888, έχω —> 2189), razem otaczać, razem stać wokół, stać wokół: Łk 12,lv.l.
συμπεριλαμβάνω (σύν —> 4723, περί —> 3888, λαμβάνω —> 2977), aor. act. συμ- περιέλαβον, obejmować: Dz 20,10. [1]
συμπίνω (σύν —> 4723, πίνω —> 3972), aor. act. συνέπιον, pić razem z kimś, z dat.: Dz 10,41. [1]
συμπίπτω (σύν—>4723, πίπτω—>3975), aor. act. συνέπεσον, zapadać się, zawalać się: Łk 6,49. [1]
συμπληρόω (σύν —> 4723, πλήρης: πίμ- πλημι —> 3968; -όω), imperf. pass. συνε- πληρούμην, wypełniać; pass., stawać się pełnym. 1. Dosł., o wypełnieniu łodzi wodą, być zalewanym, być zatapianym:
Łk 8,23(pass.). 2. Met., pass. o czasie, dopełniać się, wypełniać się; zbliżać się, nadchodzić: Łk 9,51; Dz 2,1. [3]
συμπνίγω (συν —> 4723, πνίγω —> 4029), imperf. act. συνέπνιγον, aor. act. συ- νέπνιξα, ściskać. 1. Dusić, dławić; zagłuszać: Mk 13,22; Mk 4,7.19; Łk 8,14(pass.). 2. O tłumie, tłoczyć się, napierać na kogoś, ściskać kogoś, z acc.: Łk 8,42. [5]
συμπολίτης, o; -ου (σύν —> 4723, πό-
λις —> 4046; -της), współobywatel: Ef 2,19. [1]
συμπορεύομαι (σύν —> 4723, πορεύομαι: πείρω 3863*; -εύω), imperf. pass. συνεπορευόμην. 1. Iść razem ζ kimś, ζ dat. a. Cz. Jezusa: Łk 24,15. b. Cz. ludzi: Łk 7,11; 14,25. 2. Schodzić się do kogoś, gromadzić się, zbierać się przy kimś, πρός τινα: Mk 10,1. [4]
*
συμπόσια, ή; -ας (σύν—>4723, πίνω —>3972; -la), wspólny posiłek: Mk 6,39v.l.
συμπόσιον, τό; -ου (σύν —> 4723, πίνω —>■ 3972; -ιον), biesiada, bankiet; ο spo- żywających wspólny posiłek, grupa: Mk 6,39a,b - συμπόσια συμπόσια, gru- parni, grupa za grupą, biesiada za biesiadą. [2]
συμπρεσβύτερος, δ; -ου (σύν —> 4723, πρέσβυς —> 4114*; -τερος), starszy po- społu ζ kimś, współstarszy, także star- szy: 1 Ρ 5,1. [1]
577
10,23; 2 Kor 8,10. b. Nieosobowo, συμφέρει, jest korzystne, jest poży- teczne, jest lepsze coś dla kogoś, τί τινι; żeby coś zrobić, z inf., ze zda- niem z ινα, z acc. cum inf.: Mt 5,29. 30; 18,6; 19,10; J 11,50; 16,7; 18,14. c. Part. συμφέρων, korzystny, poży- teczny, zyskowny, a. Τά συμφέροντα, to, co korzystne; to, co pożyteczne; to, co dobre: Dz 20,20. β. Συμφέ- ρον, pożyteczne, korzystne: 2 Kor 12,1. γ. Subst., τό συμφέρον, korzyść, po- żytek, profit: 1 7,35v.l.; 10,33v.l.; 12,7; Hbr 12,10. [15]
σύμφημι (σύν —> 4723, φημί —> 5197), przy- świadczać, przyznawać komuś, zgadzać się z czymś, z dat.: Rz 7,16. [1]
σύμφορος, -ον; -ου (σύν —> 4723, φόρος: φέρω —> 5193; -ος), korzystny, poży- teczny, stosowny; τό σύμφορον, poży- tek, korzyść: 1 Kor 7,35; 10,33. [2]
συμφυλέτης, ό; -ου (σύν —> 4723, φυλή: φύω —> 5302; -έτης), należący do tej samej gminy; współziomek, rodak: 1 Tes 2,14. [1]
σύμφυτος, -ον; -ου (σύν —> 4723, φύω —> 5302; -τος), zrośnięty; złączony, ze- spolony: Rz 6,5. [1]
συμφύω (σύν —> 4723, φύω —> 5302), aor. 2. pass. συνεφύην; jako pass., roz- rastać się (razem), wzrastać (razem): Łk 8,7. [1]
4717 / συμφωνέω
συμφωνέω
(σύν —> 4723, φωνή —> 5305; -έω),
fut. act. συμφωνήσω,
aor. act. συνεφώνησα,
aor. pass. συνεφωνήθην,
współbrzmieć, harmonizować; być w zgodzie, być
jednomyślnym, zgadzać się; uzgadniać, ugodzić się, dochodzić
do porozumienia. 1. Współbrzmieć, harmonizować z
czymś, pasować do
578
czegoś, z dat.; cz. rzeczy: Łk 5,36; Dz 15,15. 2. Współbrzmieć, być w zgo- dzie, być jednomyślnym, zgadzać się; ugodzić się, uzgadniać, dochodzić do porozumienia z kimś, z dat. lub μετά τίνος; cz. ludzi: Mt 18,19; 20,2.13; Dz 5,9(pass.). [6]
συμφώνησις, ή; -εως (σύν —> 4723, φωνή —► 5305; -σις), współbrzmienie; ugoda, porozumienie: 2 Kor 6,15. [1]
συμφωνία, ή; -ας (σύν —> 4723, φωνή —> 5305; -ία), ζ różnych znaczeń moż- liwe w NT granie, muzyka, instrument muzyczny: Łk 15,25. [1]
σύμφωνος, -ον; -ου (σύν —> 4723, φωνή —> 5305; -ος), zgodny; wspólnie umó- wiony, wspólnie ustalony; τό σύμφω- νον, wspólna ugoda, zgoda, wspólne porozumienie; έκ συμφώνου, za zgodą, za wspólnym porozumieniem: 1 Kor 7,5. [1]
συμψηφίζω (σύν —> 4723, ψήφος —> 5434; -ίζω), aor. act. συνεψήφισα, aor. pass. συνεψφίσθην, zliczać, porachować ra- zem, obliczać, liczyć coś, z acc.: Dz l,26v.l.(pass.); 19,19. [1]
σύμψυχος, -ον; -ου (σύν —* 4723, ψυχή —> 5438; -ος), mający tego samego ducha, jednomyślny: Flp 2,2. [1]
σύν, przyimek łączący się z dat., razem z, wraz z, z. I. Jako przyimek. 1. Z dat. osoby dla oznaczenia wspólnego przebywania, towarzyszenia, statycz- nego związku, a. Po słowach oznacza- jących ״być, pozostawać, stać" itp., np. έμεινε σύν αύτή, pozostała z nią: Łk 1,56; εις ήν έκ των άνακειμένων σύν αύτω, był jednym ζ zasiadających ζ nim: J 12,2; σύν αύτοϊς έστώτα, sto- jącego ζ nimi: Dz 4,14. b. Po słowach
ruchu, ηρ. έξήλθεν σύν τοις μαθηταΐς, wyszedł ζ uczniami: J 18,1; είσήλθεν σύν αύτοϊς, wszedł ζ nimi: Dz 3,8; έάν έλθωσιν σύν έμοί, gdyby przyszli ze mną: 2 Kor 9,4. c. W zwrocie ״być z kimś" dla oznaczenia towarzyszenia komuś, ścisłej więzi z kimś, przyna- leżności do grona czyichś słuchaczy itp., ηρ. οί σύν έμοί πάντες αδελφοί, wszyscy będący ze mną bracia: Ga 1,2; σύν Χριστώ είναι, być z Chrystusem: Flp 1,23; σύν ύμΐν είμι, jestem z wami: Kol 2,5. 2. Dla oznaczenia współ- działania lub współdoznawania czegoś przez osoby. a. O współdziałaniu, np. σύν Σαπφείρτ) έπώλησεν, razem z Safirą sprzedał: Dz 5,1; έπίστευσεν τω κυρίω σύν δλω τω οίκω, uwierzył w Pana ζ całym domem: Dz 18,8; σύν έμοί έδού- λευσεν, razem ze mną służył: Flp 2,22. b. O współdoznawaniu, ηρ. ευλογούν- ται σύν τω πιστω 'Αβραάμ, dostępują błogosławieństwa razem ζ kierującym się wiarą Abrahamem: Ga 3,9; άπεθά- νετε σύν Χριστώ, umarliście razem z Chrystusem: Kol 2,20; ίνα σύν αύτω ζήσωμεν, abyśmy razem z nim żyli: 1 Tes 5,10. c. O patiensie doznającym tej samej czynności, co osoba okre- ślona przez dopełnienie bliższe, np. σύν αύτω σταυροϋσιν δύο ληστάς, ra- zem ζ nim krzyżują dwóch złoczyńców: Mk 15,27; βέβαιων ήμάς σύν ύμΐν, umacniający nas razem z wami: 2 Kor 1,21; συνεζωοποίησεν ύμας σύν αύτφ, przywrócił do życia was razem z nim: Kol 2,13. 3. Dla oznaczenia współ- działania pomocniczego, np. ή χάρις τοϋ θεού ή σύν έμοί, dosł. łaska Boga ze mną, a według sensu: łaska Boża działająca przy moim współudziałe, ła- ska Boża działająca przeze mnie: 1 Kor 15,10. 4. W połączeniach osoby z rzeczą, a. Razem z, równocześnie, np. καθήκαν αυτόν σύν τω κλινιδίω, spuścili go razem z łożem: Łk 5,19; σύν
αύτω τά πάντα ήμΐν χαρίσεται, ζ nim wszystko nam łaskawie podaruje: Rz 8,32. b. Σύν może być równoznaczne z καί, i, np. τήν σάρκα έσταύρωσαν σύν τοις παθήμασιν, ukrzyżowali ciało i pożądania (dosł. z pożądaniami): Ga 5,24; Ινα έξισχύσητε καταλαβέσθαι σύν πάσιν τοις άγίοις, abyście wy i wszyscy święci (dosł. z wszystkimi świętymi) zdołali pojąć: Ef 3,18; τοις ούσιν έν Φιλίπποις σύν έπισκόποις, będącym w Filippach i biskupom (dosł. wraz z biskupami): Flp 1,1. 5. W znaczę- niu ponadto, oprócz tego, w dodatku, np. άλλά γε και σύν πασιν τούτοις, α oprócz tego: Łk 24,21. 6. W połączeniu z αμα, razem, wraz, równocześnie, np. άμα σύν αύτοϊς, razem z nimi: 1 Tes 4,17; άμα σύν αύτω, razem z nim: 5,10. II. W złożeniach. 1. Ze znaczeniem 2, razem (z), wespół, pospołu, współ- nie, wraz, oznacza wspólnotę, jedność, połączenie, związek, zgodność, współ- udział (czynny lub bierny) w rze- czy, w cesze, w czynności, w stanie itp., np. συγγενής, συμβάλλω, συμ- πάσχω, συνάγω, συνεγείρω, σύσσωμος.
Dla oznaczenia pełni czynności, peł- nego dokonania, ukończenia jej; stąd może być członem tylko wzmacniają- cym znaczenie słowa, np. συγκαλύπτω, συλλαμβάνω, συμπληρόω, συναθροίζω.
579
4720 4721 4722 4724 4725 4726 4727 4728 4729 4730 4731 4732 4733 4734 4735 4736 4737 4737* 4738 4738* 4739 4740 4741 4742 4743 4744 4745 4746 4747 4748 4749 4750 4751 4752 4753 4753* 4754 4755 4756 4757 4758 4759 4759* 4759** 4760 4760* 4761 4762 4763 4764 4765 4766 4767 4768 4769 4770 4771 4772 4773 4774 4775 4776 4777 4778 4779 4780 4781 4782 4783 4784 4785 4786 4787 4788 4789 4789* 4790 4790****** 4791 4792 4793 4794 4794* 4795 4796 4797 4798 4799 4800 4801 4802 4804 4805 4806 4807 4811* 4814 4815 4816 4816* 4817 4818 4819 4820 4821 4822 4823 4824 4825.
συνάγω (σύν —► 4723, αγω —> 72), fut. act. συνάξω, aor. act. συνήγαγον, aor. pass. συνήχθην, perf. pass. συνήγμαι, zbie- rać, gromadzić, zagarniać, sprowadzać razem; zwoływać; zapraszać, przyjmo- wać, gościć; posuwać się. 1. Sprowa- dzać razem, zbierać, gromadzić, za- garniać, zwoływać kogoś, coś, z acc. a. Cz. Jezusa: Mt 3,12; Łk 3,17; J 11,52. b. Cz. ludzi: Mt 2,4; 13,30; 22,10; 25,24.26; 27,27; Łk 12,17.18; 15,13; J 4,36; 6,12.13; 11,47; 15,6; Dz 14,27; 15,30. c. Cz. szatana: Ap 16,14. 16; 20,8. d. Cz. rzeczy: Mt 6,26 - ptaków; 13,47 - sieci. e. Pass. być zbieranym, być gromadzonym; zbierać się, gromadzić się. a. O Jezusie i uczniach: J 18,2. β. O ludziach: Mt 13,2; 18,20; 22,34.41; 25,32; 26,3.57; 27,17.62; 28,12; Mk 2,2; 4,1; 5,21; 6,30; 7,1; Łk 22,66; J 20,19v.l.; Dz 4,5.26.27. 31; 11,26; 13,44; 15,6; 20,7.8; 21,18v.l.; 1 Kor 5,4; Ap 19,19. γ. O ptakach: Mt 24,28; Ap 19,17. f. Og.: Mt 12,30; Łk 11,23. 2. Zapraszać, przyjmować, gościć kogoś, z acc.; cz. ludzi: Mt 25,35.38.43. 3. Intrans., posuwać się; cz. ludzi: Mt 20,28v.l. [59]
4725 / συναγωγή
συναγωγή,
ή; -ής (συν —> 4723, άγω —> 72; -η),
miejsce zebrań, miejsce
580
zgromadzeń; synagoga; zebranie, zgro- madzenie. 1. Miejsce zebrań, miejsce zgromadzeń, a. O domu modlitwy Zy- dów, synagoga, a. Sing.: w Antiochii Pizydyjskiej: Dz 13,14; w Atenach: Dz 17,17; w Berei: Dz 17,10; w Efezie: Dz 18,19.26; 19,8; w Ikonium: Dz 14,1; w Kafarnaum: Mk 1,21.23.29; Łk 4,33. 38; 7,5; J 6,59; w Koryncie: Dz 18,4. 7; w Nazarecie: Mt 13,54; Mk 6,2; Łk 4,16.20.28; w Tesalonice: Dz 17,1; bez lokalizacji geograficznej: Mt 12,9; Mk 3,1; Łk 6,6; 8,41; J 18,20. β. PL: w Damaszku: Dz 9,20; w Galilei: Mt 4,23; Mk 1,39; 12,39; 13,9; Łk 4,15; w Jerozolimie: Dz 24,12; w Judei: Łk 4,44; w Salaminie na Cyprze: Dz 13,5; bez lokalizacji geograficznej: Mt 6,2.5; 9,35; 10,17; 23,6.34; Łk 11,43; 12,11; 13,10; 20,46; 21,12; Dz 15,21; 22,19; 26,11. b. O miejscu liturgicznych ze- brań chrześcijan, synagoga: Jk 2,2 - możliwe znaczenie 4. 2. O społeczności Żydów, związanych z danym domem modlitwy, synagoga, a. Sing., w Jero- zolimie: Dz 6,9. b. Pl., w Damaszku: Dz 9,2. 3. O Żydach wrogo odnoszą- cych się do chrześcijan, συναγωγή τοϋ σατανά, synagoga szatana: Ap 2,9; 3,9. 4. O modlitewnym zebraniu Żydów w synagodze, zebranie, zgromadzenie: Dz 13,43. [56]
συναγωνίζομαι (σύν —ν 4723, άγων —► 74; -ίζω), aor. med. συνηγωνισάμην, wal- czyć razem z kimś; pomagać komuś w czymś, wspierać kogoś w czymś, τινί εν τι vi: Rz 15,30. [1]
συναθλέω (σύν —> 4723, άθλέω —> 119), aor. act. συνήθλησα, walczyć wespół z kimś, z dat.; na rzecz czegoś, dla czegoś, z dat.: Flp 1,27; 4,3 - έν τω εύαγγελίω, w głoszeniu Ewangelii. [2]
συναθροίζω (σύν —> 4723, αθροίζω —> 121), aor. act. συνήθροισα, perf. pass. συνήθ- ροισμαι, zbierać razem, skupiać, gro- madzie kogoś, z acc.: Dz 12,12(pass.); 19,25. [2]
συναίρω (σόν —> 4723, αίρω —> 144), aor. act. συνήρα, podnosić razem; w NT w wyrażeniu σ. λόγο ν, rozliczać się, załatwiać rachunki z kimś, μετά τίνος: Mt 18,23.24; 25,19. [3]
συναιχμάλωτος, ό; -ου (συν —> 4723, αιχμή —> 164*, άλίσκομαι 231*; -τος), wzięty do niewoli wraz z kimś, współje- niec, współtowarzysz niewoli: Rz 16,7; Kol 4,10; Flm 23. [3]
συνακολουθέω (σύν —> 4723, ακόλουθος: ά- cop. —> Α**, κέλευθος —> 2741*; -έω), imperf. act. συνηκολούθουν, aor. act. συνηκολούθησα, towarzyszyć ko- muś, postępować za kimś, iść za kimś, iść z kimś, z dat. lub μετά τίνος: Mk 5,37; 14,51; Łk 23,49; J 13,36v.l. [3]
συναλίζομαι (możliwe dwie etymologie:
συν —* 4723, αλς —> 248*; -ίζω;
σύν —> 4723, άλής —> 227*; -ίζω), według etym. możliwe dwa znaczenia: 1) jeść wspólnie sól; stąd spożywać razem posiłek; 2) zbierać się, gromadzić się: Dz 1,4. [1]
συναλλάσσω (σύν —> 4723, άλλάσσω: αλ- λος —> 241), imperf. act. συνήλλασσον, łączyć, jednać, godzić kogoś (z kimś), z acc.: Dz 7,26. [1]
συναναβαίνω (σύν —> 4723, άνά —* 303, βαίνω —> 895*), aor. 2. συνανέβην, iść razem (w górę), wstępować razem z kimś, z dat.: Mk 15,41; Dz 13,31. [2]
συνανάκειμαι (σύν —> 4723, άνά —> 303, κεϊμαι —> 2739), według starożytnego zwyczaju spożywania wspólnego po
siłku: leżeć przy stole razem z kimś; stąd według naszego zwyczaju: zajmo- wać miejsce przy stole razem z kimś, zasiadać do stołu razem z kimś, siedzieć przy stole razem z kimś, współbiesiado- wać z kimś, z dat.; ό συνανακείμενος, współbiesiadnik; o ludziach: Mt 9,10; 14,9; Mk 2,15; 6,22.26v.l.; Łk 7,49; 14,10.15. [7]
συναναμ(ε)ίγνυμαι (σύν —► 4723, ανά —* 303, μίγνυμι —► 3274), łączyć się z kimś, utrzymywać stosunki z kimś, zadawać się z kimś, z dat.: 1 Kor 5,9. 11; 2 Tes 3,14. [3]
συναναπαύομαι (σύν —► 4723, ανά —> 303, παύω —> 3848), aor. med. συνανεπαυ- σάμην, odpoczywać razem z kimś, za- znawać odpoczynku u kogoś, z dat.: Rz 15,32. [1]
*
συναναστρέφομαι (σύν —► 4723, ανά —> 303, στρέφω —> 4619), aor. 2. pass. συνανεστράφην, przebywać ra- zem, chodzić razem z kimś, z dat.: Dz 10,41v.l.
συναντάω (σύν —► 4723, άντα —+ 463*; -άω), fut. act. συναντήσω, aor. act. συνήντησα, wychodzić naprzeciw ko- muś, wychodzić na spotkanie z kimś, spotykać się z kimś, zbierać się przy kimś, z dat. 1. Dosł., cz. ludzi: Łk 9,18v.l.37; 22,10; Dz 10,25; Hbr 7,1.10. 2. Met., τά συναντήσοντά μοι, to, co mnie spotka: Dz 20,22. [6]
*
συνάντησις, ή; -εως (σύν —> 4723, άντάω: άντα —> 463*; -σις), spotkanie ζ kimś, ζ dat.: Mt 8,34v.l.
581
συναπάγομαι (σύν —* 4723, άπό —► 570, αγω —► 72), aor. pass. συναπήχθην, dawać się odprowadzać na manowce, dawać się odwodzić, dawać się uwieść, dawać się uprowadzić przez coś lub czemuś, z dat.: Rz 12,16; Ga 2,13; 2 Ρ 3,17. [3]
συναποθνήσκω (σύν —> 4723, άπό —> 570, θνήσκω: θάνατος —► 2278), aor. act. συναπέθανον, umierać równocześnie ζ kimś, współumierać z kimś, z dat.: Mk 14,31; 2 Kor 7,3; 2 Tm 2,11. [3]
συναπόλλυμαι (συν —> 4723, άπό -570 י, όλλυμι —► 3520*), aor. med. συναπω- λόμην, ginąć razem z kimś, z dat.: Hbr 11,31. [1]
συναποστέλλω (σύν —► 4723, άπό —> 570, στέλλω —* 4582), aor. act. συναπέστει- λα, wysyłać razem (z kimś) kogoś, wyprawiać równocześnie kogoś, z acc.: 2 Kor 12,18. [1]
συναρμολογέω (σύν —> 4723, αρμόζω —> 712, λόγος: λέγω —* 2996; -έω), spajać, zespalać, montować; w NT pass., met.: Ef 2,21; 4,16. [2]
συναρτΐάζω (συν —> 4723, αρπάζω —» 721), aor. act. συνήρπασα, aor. pass. συνηρ- πάσθην, plusą. act. συνηρπάκειν, pory- wać, gwałtownie chwytać kogoś, coś, z acc.: Łk 8,29; Dz 6,12; 19,29; 27,15(pass.). [4]
συναυξάνομαι (σύν —> 4723, αυξάνω —> 829), wzrastać równocześnie, rosnąć razem z czymś: Mt 13,30. [1]
*
582
συνγ-, zob. συγγ-.
σύνδεσμος, ό; -ου (σύν —> 4723, δέω —> 1203-, -μος), związanie. 1. Ο tym, co zespala, związuje, związanie, więź, wiązadło, a. Dosł.: Kol 2,19. b. Met.: Ef 4,3; Kol 3,14. 2. O tym, co pęta, krępuje, supeł, pętla, pęto: Dz 8,23 - met. [4]
συνδέω (σύν —> 4723, δέω —> 1203), perf. pass. συνδέδεμαι, związywać, wiązać razem; stąd skuwać, brać w dyby ra- zem, więzić razem: Hbr 13,3. [1]
συνδοξάζω (σύν —> 4723, δόξα: δέχομαι —> 1202; -άζω), aor. pass. συνεδοξάσθην, otaczać chwałą razem z kimś, uwielbiać razem z kimś: Rz 8,17(pass.). [1]
σύνδουλος, ό; -ου (σύν —> 4723, δοϋλος —► 1398), współniewolnik, współsługa. 1. Dosł.: Mt 24,49. 2. Według zwy- czajów państw orientalnych o osobach dworu królewskiego: Mt 18,28.29.31. 33. 3. O osobach w relacji do Pana, Chrystusa: Kol 1,7; 4,7; Ap 6,11. 4. O osobach w relacji do Boga: Ap 19,10; 22,9. [10]
συνδρομή, ή; -ής (σύν —» 4723, δρόμος: έδραμον —> 1479*; -ή), zbiegowisko: Dz 21,30. [1]
συνεγείρω (σύν —> 4723, έγείρω —* 1453), aor. act. συνήγειρα, aor. pass. συν- ηγέρθην, budzić razem ζ kimś, wskrze- szać razem z kimś kogoś, z dat. i acc.; cz. Boga Ojca: Ef 2,6; Kol 2,12(pass.); 3,l(pass.). [3]
συνέδρίον, τό; -ου (σύν —> 4723, έζο- μαι —> 1480*; -ριον), rada, Sanhedryn; trybunał, sąd. 1. O najwyższej lokal- nej władzy religijnej i sądowniczej w
Palestynie, złożonej z arcykapłanów, starszych ludu i uczonych w Piśmie, (Wysoka) Rada, Sanhedryn: Mt 5,22; 26,59; Mk 14,55; 15,1; Łk 22,66; J 11,47; Dz 4,15; 5,21.27.34.41; 6,12. 15; 22,30; 23,1.6.15.20.28; 24,20. 2. O kolegium sądowym w poszczególnych miastach, trybunał, sąd: Mt 10,17; Mk 13,9. [22]
*
συνέδριος, błędnie zam. σύνεδρος, ό; -ου (σύν —► 4723, έζομαι —► 1480*; -ριος), członek (Wysokiej) Rady: Dz 5,35v.l.
συνείδησι,ς, ή; -εως (σύν —> 4723, εΐδον —> 1489*; -σις), świadomość; sumienie. 1. Świadomość czegoś, z gen. obiec- tivus: 1 Kor 8,7av.h; Hbr 10,2; 1 Ρ 2,19. 2. Sumienie: J 8,9v.l.; Dz 23,1; 24,16; Rz 2,15; 9,1; 13,5; 1 Kor 8,7b. 10.12; 10,25.27.28.29a,b; 2 Kor 1,12; 4,2; 5,11; 1 Tm 1,5.19; 3,9; 4,2; 2 Tm 1,3; Tt 1,15; Hbr 9,9.14; 10,22; 13,18;
Ρ 3,16.21. [30]
*
συνεΐδον, jako aor. dla συνοράω —> 4789.
σύνειμι I (σύν —> 4723, είμί —► 1505), imperf. act. συνήν, być razem z kimś, z dat.: Łk 9,18; Dz 22,11 - ot συνόντες, obecni przy kimś, towarzysze. [2]
σύνεψΛ II (σύν —» 4723, εϊμι), schodzić się, zbierać się: Łk 8,4. [1]
συνεισέρχομαι (σύν —> 4723, εις —► 1513, έρχομαι —> 2062), aor. act. συνεισήλθον, wchodzić razem z kimś, z dat.; do czegoś, εΐς τι: J 6,22; 18,15. [2]
συνέκδημος, ό; -ου (σύν —► 4723, έκ —> 1529, δήμος —> 1211), przebywający razem poza krajem; towarzysz na ob- czyźnie; towarzysz podróży: Dz 19,29;
Kor 8,19. [2]
συνεκλεκτός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ (σύν —► 4723, έκ —> 1529, λέγω —» 2996; -τος), razem wybrany; ή σ., współwy- brana: 1 Ρ 5,13 - prawd, ο lokalnym Kościele. [1]
*
συνεκπορεύομαι (σύν —> 4723, έκ —> 1529, πορεύομαι: πείρω—»3863*; -εύω), imperf. pass. συνεξεπορευόμην, wychodzić ζ kimś, ζ dat.: Dz 3,llv.l.
**
συνελαύνω (σύν —> 4723, έλαύνω —> 1641), popędzać razem, zaganiać razem, pobu- dzać razem, doprowadzać razem kogoś do czegoś, τινά εις τι: Dz 7,26v.l.
συνεπιμαρτυρέω (σύν —> 4723, έπί —> 1909, μάρτυς —> 3138; -έω), równocześnie po- świadczać, równocześnie dawać świa- dectwo czymś, z dat.; cz. Boga: Hbr 2,4. [1]
*
συνεπίσκοπος, ό; -ου (σύν —> 4723, έπί —> 1909, σκοπός: σκέπτομαι —> 4492*; -ος), współbiskup, współuczestnik w bi- skupstwie: Flp Ι,ΐν.1.
συνεπιτίθεμαι (σύν —> 4723, έπί —> 1909, τίθημι —* 4948), aor. med. συνεπεθέμην, przyłączać się razem; atakować razem, napadać razem na kogoś: Dz 24,9. [1]
συνέπομαι (σύν —► 4723, έπομαι —> 2027**), imperf. med. συνειπόμην, iść razem z kimś, towarzyszyć komuś, z dat.: Dz 20,4. [1]
συνεργέω (σύν —> 4723, έργον —> 2041; -έω), imperf. act. συνήργουν, współ- działać, współpracować z kimś lub czymś, z dat.; pomagać komuś, z dat.
Cz. Boga, Pana; o współdziała- niu z ludźmi: Mk 16,20; Rz 8,28.
583
συνεργός, -όν; -οϋ (σύν —> 4723, έργον 2041; -ος), współdziałający, współ- pracujący ζ kimś, ζ dat.; pomagający komuś, z dat.; ο σ., współpracow- nik, pomocnik, z możliwym formalnie gen. possessivus, który jednak oznacza osobę współuczestniczącą w działaniu głównego podmiotu cz.; w NT zawsze
ludziach. 1. Z gen. określającym Boga jako współuczestnika cz. ludzi: 1 Kor 3,9; 1 Tes 3,2 - lub v.l. z gen. lu- dzi. 2. Z gen. określającym ludzi jako współpracowników cz. innych ludzi: Rz 16,3.9.21; Flp 2,25; 4,3; Flm 1.24. 3. Z innymi określeniami: 2 Kor 1,24 - z gen. obiectivus; 8,23 - εις ύμάς, dla waszego dobra, dla was; Kol 4,11 - είς την βασιλείαν, na rzecz królestwa, dla królestwa; 3 J 8 - συνεργοί τή άληθεία, możliwe: współpracujący z prawdą lub współpracujący dla prawdy. [13]
συνέρχομαι (σύν —> 4723, έρχομαι), im- perf. med. συνηρχόμην, aor. act. συν- ήλθον i συνήλθα, perf. act. συνελή- λυθα, plusą. act. συνεληλύθειν, scho- dzić się razem; przychodzić z kimś, iść z kimś, chodzić z kimś. 1. Scho- dzić się razem. a. Dosł., schodzić się, zbierać się, gromadzić się; cz. ludzi: Mk 3,20; 6,33v.l.; 14,53; Łk 5,15; J 18,20; Dz 1,6 - o! συνελθόντες, ze- brani, zgromadzeni; 2,6; 2,37v.l.; 5,16; 10,27; 16,13; 19,32; 21,22v.l.; 22,30; 28,17; 1 Kor 11,17.18.20.33.34; 14,23 - ściśle cz. Kościoła lokalnego; 14,26. b. O wspólnym zamieszkaniu nowo- żeńców, schodzić się razem; cz. Maryi
4765 / συνέρχομαι
Józefa: Mt 1,18.
c. O współżyciu małżeńskim,
schodzić się; cz. ludzi: 1 Kor 7,5v.l.
2. Przychodzić z kimś,
iść z kimś, chodzić z
kimś, z dat. lub σύν
584
τινι; cz. ludzi: Łk 23,55 - έκ τίνος, skądś; J 11,33; Dz 1,21; 9,39; 10,23. 45; 11,12; 15,38 - εις τι, do czegoś; 21,16; 25,17. [30]
συνεσθίω (σύν —> 4723, έσθίω —> 2066), imperf. act. συνήσθιον, aor. act. συν- έφαγον, jeść razem z kimś, z dat.
Cz. Jezusa: Łk 15,2. 2. Cz. ludzi: Dz 10,41; 11,3; 1 Kor 5,11; Ga 2,12.[5]
σύνεσις, ή; -εως (σύν—>4723, ΐημι—>2413*; -σις). 1. Zdolność pojmowania, pojęt- ność; umysł, rozum, inteligencja, by- strość, zmyślność: Mk 12,33; Łk 2,47;
Kor 1,19. 2. Zrozumienie, pojmowa- nie, jako dar Boga w zakresie wiedzy religijno-etycznej: Ef 3,4; Kol 1,9; 2,2;
Tm 2,7. [7]
συνετός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ (σύν —>4723, Ιημι —> 2413*; -τος), rozumny, pojętny, roztropny, bystry, zmyślny: Mt 11,25; Łk 10,21; Dz 13,7; 1 Kor 1,19. [4]
συνευδοκέω (σύν —> 4723, έΰς —> 2145*, δοκέω: δέχομαι —> 1202; -έω), zgadzać się ζ kimś lub czymś, zgadzać się na coś, z dat. lub inf., przyświadczać komuś, czemuś, z dat.; cz. ludzi: Łk
48; Dz 8,1; 22,20; Rz 1,32; 1 Kor 7,12.13. [6]
συνευωχέομαι (σύν —* 4723, έΰς —> 2145*, έχω —> 2189; -ος: έω), być życzli- wie współpodejmowanym; współuczto- wać, ucztować razem z kimś, z dat.: 2 Ρ 2,13; Jud 12. [2]
συνεφίστημι (σύν —> 4723, έπί —> 1909, ΐστημι —> 2463), aor. 2. συνεπέστην, wspólnie powstawać przeciwko komuś, wspólnie rzucać się na kogoś, κατά τίνος: Dz 16,22. [1]
συνέχω (σύν —> 4723, έχω —> 2189), imperf. pass. συνειχόμην, fut. act. συνέξω, aor. act. συνέσχον, zaciskać, zamykać, zatykać; otaczać; pilnować, trzymać pod strażą; chwytać, obejmo- wać; dręczyć, męczyć; atakować, trapić; pobudzać, ponaglać, przynaglać; pass., zajmować się czymś. 1. Zaciskać, za- mykać, zatykać coś, z acc.; cz. ludzi: Dz 7,57. 2. Otaczać kogoś, coś, z acc.; cz. ludzi: Łk 8,45; 19,43. 3. Trzymać pod strażą, pilnować kogoś, z acc.; cz. ludzi: Łk 22,63. 4. Cz. nieszczę- śliwych przypadków losowych, chorób, chwytać, obejmować; dręczyć, męczyć; atakować, trapić kogoś, z acc.; pass., być dręczonym, być męczonym, być objętym przez coś, z dat.; doznawać udręki; w tym znaczeniu tylko pass.
O Jezusie: Łk 12,50. b. O lu- dziach: Mt 4,24; Łk 4,38; 8,37; Dz 28,8; Flp 1,23. 5. Συνέχομαι τινι, zaj- mować się czymś; o ludziach: Dz 18,5. 6. Pobudzać, ponaglać, przynaglać ko- goś, z acc. a. Cz. miłości: 2 Kor 5,14.
Pass., być pobudzanym przez kogoś, z dat.; o ludziach: Dz 18,5v.l. [12]
συνζ-, zob. συζ-.
συνήδομαι (σύν —> 4723, ήδομαι —> 2231**), cieszyć się w sobie czymś, z dat.; stąd prawd, zgadzać się z czymś, z dat.: Rz 7,22. [1]
συνήθεια, ή; -ας (σύν —> 4723, ήθος —> 2234; -εια). 1. Przyzwyczajenie, nawyk: 1 Kor 8,7 - τή συνήθεια, ζ nawyku, ζ przyzwyczajenia. 2. Zwyczaj, tradycja: J 18,39; 1 Kor 11,16. [3]
συνηλικιώτης, ό; -ου (σύν —> 4723, ήλικία: ήλιξ —> 2240*; -της), rówieśnik:
συνθάπτω (σύν —> 4723, θάπτω —> 2280), aor. pass. συνετάφην, grzebać razem ζ
kimś, wspólnie grzebać z kimś, z dat.; w NT pass., met.: Rz 6,4; Kol 2,12. [2]
συνθλάω (σύν —>4723, θλάω—>2335**), aor. pass. συνεθλάσθην, kruszyć, gnieść, miażdżyć: Mt 21,44; Łk 20,18. [2]
συνθλίβω (σύν —> 4723, θλίβω —> 2336), imperf. act. συνέθλιβον, ściskać, cisnąć razem kogoś, napierać razem, pchać się na kogoś, z acc.: Mk 5,24.31. [2]
συνθρύπτω (σύν —> 4723, θρύπτω —> 2352*), kruszyć, łamać, zmiękczać coś, z acc.: Dz 21,13 - met. [1]
συνίημι (σύν —> 4723, ΐημι —> 2413*), także później jako συνίω, fut. act. συνήσω, aor. act. συνήκα, rozumieć, pojmować coś, z acc. lub ze zdaniem pytajnym dopełnieniowym; cz. ludzi: Mt 13,13. 14.15.19.23.51; 15,10; 16,12; 17,13; Mk 4,9av.l.,bv.l.l2; 6,52; 7,14; 8,17.21; Łk 2,50; 8,10; 18,34; 24,45; Dz 7,25a,b; 13,27v.L; 28,26.27; Rz 3,11; 15,21; 2 Kor 10,12; Ef 5,17. [26]
*
συνιστάνω, zam. συνίστημι —> 4781.
585
ludzi: Łk 9,32. b. Stanąć razem; za- istnieć; cz. rzeczy: Kol 1,17; 2 Ρ 3,5. [16]
*
**
συνκ-, zob. συγκ-.
συνλ-, zob. συλλ-.
****
συνμ-, zob. συμμ.־
συνοδεύω (σύν —> 4723, όδός —> 3471; -εύω), razem odbywać drogę, razem podróżować, iść razem z kimś, z dat.: Dz 9,7. [1]
συνοδία, ή; -ας (σύν —> 4723, όδός —> 3471; -ία), grupa wspólnie odbywa- jących drogę, grupa wspólnie podróżu- jących; wspólnie pielgrzymujący, grupa pielgrzymów; karawana: Łk 2,44. [1]
σύνοιδα (σύν —> 4723, οΐδα: είδον —> 1489*). 1. Wiedzieć razem z kimś, być wta- jemniczonym: Dz 5,2 - συνειδυίης της γυναικός, za wiedzą żony. 2. Ούδέν έμαυτω σύνοιδα, nie mam w sobie świadomości żadnej (winy), stąd moż- liwe sumienie mi niczego nie wyrzuca: 1 Kor 4,4. [2]
συνοικέω (σύν —> 4723, οίκος —> 3498; -έω), mieszkać razem, żyć z kimś, z dat.; cz. męża i żony: 1 Ρ 3,7. [1]
συνοικοδομέω (σύν —> 4723, οίκος —> 3498, δέμω —> 1179*; -έω), budować razem; pass., być wspólnie budowanym, być wznoszonym jako jedna budowla: Ef 2,22. [1]
4787 / συνομιλέω
συνομιλέω
(σύν —> 4723, όμιλέω: όμός —> 3549*; -έω),
rozmawiać ζ kimś, obcować ζ
kimś, ζ dat.: Dz 10,27; 1 Ρ 3,7v.l. [1]
586
συνομορέω (σύν —4723 ·י, όμός —> 3549*, δρος —> 3610*; -έω), graniczyć ζ czymś, przylegać do czegoś, z dat.: Dz 18,7. [1]
συνοράω (σύν —> 4723, όράω —-> 3584), aor. act. συνεΐδον, przytomnieć, zdawać so- bie sprawę: Dz 12,12; 14,6. [2]
*
συνορία, ή; -ας (σύν —> 4723, δρος —» 3610*; -ία), sąsiednia kraina, okolica, sąsiedztwo: Mt 4,24v.l.
συνοχή, ή; -ής (σύν —> 4723, έχω —> 2189; -η), ucisk, uciemiężenie, utrapienie, udręka: Łk 21,25; 2 Kor 2,4. [2]
*
**־κ
συνταράσσω, (σύν —+ 4723, ταράσσω —► 4878), aor. act. συνετάραξα, wstrzą- sać, wprawiać w zamęt: Łk 9,42v.l.
συντάσσω (σύν —► 4723, τάσσω —> 4884), aor. act. συνέταξα, nakazywać, polecać, rozkazywać komuś, z dat. 1. Cz. Boga, Pana: Mt 27,10. 2. Cz. Jezusa: Mt 21,6; 26,19. [3]
συντέλεια, ή; -ας (σύν —► 4723, τέλος —► 4912-, -εια), zakończenie, dokonanie, zamknięcie, koniec: Mt 13,39.40.49; 24,3; 28,20; Hbr 9,26. [6]
συντελέω (σύν —* 4723, τέλος —» 4912; -έω), fut. act. συντελέσω, aor. act. συνετέλεσα, aor. pass. συνετελέσθην, doprowadzać do końca, kończyć; spet- niać, dokonywać. 1. Doprowadzać do końca, kończyć coś, z acc. a. Cz. Je- zusa: Mt 7,28v.l. b. Cz. szatana: Łk 4,13. c. Pass. bez agensa, kończyć się: Mk 13,4 - możliwe też znaczenie 2; Łk 2,21v.l.; 4,2; Dz 21,27. 2. Spełniać coś, dokonywać czegoś, z acc.; pass., spełniać się; cz. Boga: Rz 9,28; Hbr 8,8. 3. Pass. o wyczerpaniu czegoś do końca, wyczerpać się, kończyć się: J 2,3v.l.(pass.). [6]
συντέμνω (σύν —> 4723, τέμνω —► 4914*), obcinać, skracać, streszczać coś; kroić, przykrawać coś; dzielić coś, z acc.; cz. Boga: Rz 9,28 - sens niejasny. [1]
*
συντεχνίτης, ό; -ου (σύν —* 4723, τέχ- νη —> 4939; -της), współuczestnik tego samego rzemiosła, współtowarzysz w kunszcie: Dz 19,25v.l.
συντηρέω (σύν —> 4723, τηρέω —► 4944), imperf. act. συνετήρουν. 1. Strzec, ochraniać, bronić kogoś, czegoś, z acc. a. Cz. ludzi: Mk 6,20. b. Pass. bez agensa, być strzeżonym, być zachowy- wanym, być zabezpieczonym: Mt 9,17; Łk 5,38v.l. 2. Strzec, przechowywać, zachowywać coś, z acc.; cz. Maryi: Łk 2,19. [3]
συντίθεμαι (σύν —> 4723, τίθημι —> 4948), aor. med. συνεθέμην, plusą. med. συν- ετεθείμην, 1. Zawierać układ, układać się, umawiać się, uzgadniać z kimś, że, z dat. i inf.: Łk 22,5. 2. Uzgadniać między sobą, umawiać się między sobą, aby, z 1va lub z inf. celu: J 9,22; Dz 23,20. [3]
συντόμως, adv. (σύν —> 4723, τομός: τέμνω —4914 ·י*; -ως), krótko, zwięźle: Mk 16,8 - z lekcji dodanej po w. 8; Dz 24,4. [2]
συντρέχω (σύν —> 4723, τρέχω —> 4996), aor. act. συνέδραμον. 1. Zbiegać się (na jedno miejsce) do kogoś, πρός τινα: Mk 6,33; Dz 3,11. 2. Biec razem z (kimś) do czegoś, εις τι: 1 Ρ 4,4 - met. [3]
συντρίβω (σύν —» 4723, τρίβω —> 5002*), fut. act. συντρίψω, aor. act. συνέτριψα, aor. pass. συνετρίβην, perf. pass. συν- τέτριμμαι, kruszyć, roztrzaskać, miaż- dżyć, gnieść, zgniatać, łamać, tłuc; znęcać się, bić, tłuc, siniaczyć, dusić, niszczyć, ścierać; zatracać. 1. Dosi., kruszyć, roztrzaskać, miażdżyć, gnieść, zgniatać, łamać, tłuc coś, z acc. a. O kruszeniu rzeczy, a. Cz. lu- dzi: Mk 5,4(pass.); 14,3. β. Pass. bez agensa: Mt 12,20; J 19,36; Ap 2,27. b. O znęcaniu się nad oso- bami, znęcać się, bić, tłuc, siniaczyć, dusić, niszczyć kogoś, z acc.; cz. sza- tana: Łk 9,39. c. O niszczeniu sza- tana, ścierać, niszczyć, zatracać; cz. Boga: Rz 16,20. 2. Pass. met. o skruszeniu serca, być skruszonym: Łk 4,18v.l. [7]
σύντριμμα, τό; -ατος (σύν —> 4723, τρίβω —>5002*; -μα), spustoszenie, zniszczenie, ruina: Rz 3,16. [1]
σύντροφος, -ον; -ου (σύν —> 4723, τροφός: τρέφω —> 4995; -ος), razem wychowany; pozostający w bliskich stosunkach, zżyty z kimś; ό σ., brat mleczny; zaufany przyjaciel: Dz 13,1. [1]
συντυγχάνω (σύν —> 4723, τυγχάνω —» 5031), aor. act. συνέτυχον, spo- tykać się z kimś, z dat.: Łk 8,19; Dz ll,26v.l. [1]
587
συνυποκρίνομαι (συν —>4723, υπό—»5111, κρίνω —> 2910), aor. pass. συνυπεκρίθην, udawać razem ζ kimś, ζ dat.: Ga 2,13. [1]
συνυπουργέω (σύν —> 4723, υπό —> 5111, έργον —> 2041; -έω), współdziałać czymś, dołącząć się z pomocą poprzez coś, z dat.: 2 Kor 1,11. [1]
*
συνφ-, zob. συμφ-.
**
συνχ-, zob. συγχ-.
***
συνψ-, zob. συμψ-.
συνωδίνω (σύν —> 4723, ώδίν —> 5450; -ίνω), razem cierpieć bóle porodowe; współcierpieć: Rz 8,22. [1]
συνωμοσία, ή; -ας (σύν —> 4723, όμ- νύω —» 3538; -ία), wspólna przysięga, sprzysiężenie: Dz 23,13. [1]
*
Σύρα, ή; -ας, Syryjka, pochodząca ζ Syrii: Mk 7,26v.l.
Συράκουσαι, al; -ων, Syrakuzy, miasto na wschodnim wybrzeżu Sycylii: Dz 28,12. [1]
Συρία, ή; -ας, Syria, kraina między Taurosem, Eufratem, Palestyną i Mo- rzem Śródziemnym: Mt 4,24; Łk 2,2; Dz 15,23.41; 18,18; 20,3; 21,3; Ga 1,21. [8]
Σύρος, ό; -ου, Syryjczyk, o mieszkańcu Syrii: Łk 4,27. [1]
Συροφοινίκισσα, ή; -ης, Syrofenicjan- ka, mieszkanka Fenicji, należącej do Syrii: Mk 7,26. [1]
*
4811* / συρρήγνυμι
συρρήγνυμι
(σύν—>4723, ρήγνυμι—>4352),
588
aor. act. συνέρρηξα, złamać, zwalić, doprowadzić do ruiny: Łk 6,49v.l.
Σύρτις, ή; -εως, Syrta, nazwa dwóch wielkich zatok w południowej części Morza Śródziemnego, posiadających niebezpieczne dla żeglugi mielizny i rafy: Dz 27,17. [1]
σύρω, ciągnąć (za sobą) coś, wlec, uno- sić, porywać coś, z acc.: J 21,8; Dz 8,3; 14,19; 17,6; Ap 12,4. [5] 2681.
συσπαράσσω (σύν —> 4723, σπαράσσω —> 4543), aor. act. συνεσπάραξα, szar- pać, targać, wstrząsać kimś, z acc.: Mk 9,20; Łk 9,42. [2]
σύσσημον, τό; -ου (συν —> 4723, σήμα —+ 4452*; -ον), umówiony znak: Mk 14,44. [1]
σύσσωμος, -ον; -ου (σύν —> 4723, σώμα —+ 4844; -ος), mający to samo ciało, mający wspólne ciało z kimś, złączony w jednym ciele: Ef 3,6. [1]
*
συστασιαστής, ό; -οϋ (σύν —>■ 4723, στασιάζω: ΐστημι —» 2463; -τής), współ- sprawca rozruchów: Mk 15,7v.l.
συστατικός, -ή, -όν; -οΰ, -ής, -οϋ (σύν —> 4723, ΐστημι —> 2463; -τικός), poleca- jący, ο listach: 2 Kor 3,1. [1]
συσταυρόω (σύν —> 4723, σταυρός —> 4574: -όω), aor. pass. συνεσταυρώθην, perf. pass. συνεσταύρωμαι, krzyżować razem z kimś; w NT tylko pass., być krzyżo- wanym razem z kimś, z dat. lub σύν τινι. 1. Dosł.; o złoczyńcach: Mt 27,44; Mk 15,32; J 19,32. 2. Met. o ukrzy- żowaniu ״dawnego człowieka" przez przyjęcie chrztu: Rz 6,6; Ga 2,19. [5]
συστέλλω (σύν —> 4723, στέλλω —> 4582), aor. act. συνέστειλα, perf. pass. συν- έσταλμαι. 1. Skracać, zmniejszać, ogra- niczać, zwijać coś, z acc.: Dz 27,15v.l.; 1 Kor 7,29(pass.). 2. Owijać, otu- lać, okrywać kogoś, z acc.: Dz 5,6 - Wulgata ma amovere, usuwać. [2]
συστενάζω (σύν —> 4723, στενάζω: στένω 4588 יי*; -άζω), jęczeć razem z kimś, wzdychać razem z kimś: Rz 8,22. [!]
συστοιχέω (σύν —> 4723, στοιχέω: στείχω —> 4581*; -έω), stać w tym samym szeregu z czymś; odpowiadać czemuś, z dat.: Ga 4,25. [1]
συστρατιώτης, ό; -ου (σύν —> 4723, στρατός —> 4617*; -της), współżolnierz, współhojownik, towarzysz broni: Flp 2,25; Flm 2. [2]
συστρέφω (σύν —> 4723, στρέφω 4619), aor. act. συνέστρεψα, aor. 2. pass. συνεστράφην, perf. pass. συνέστραμμαι. 1. Zbierać, gromadzić coś, z acc.; cz. ludzi: Dz 17,5v.l.; 28,3. 2. Aor. 2. pass., zgromadzić się, zebrać się z kimś, z dat. a. Cz. Jezusa i ludzi: Mt 17,22. a. Cz. samych ludzi: Dz 10,41v.l.; ll,28v.l.; 16,39v.l. [2]
συστροφή, ή; -ής (σύν —> 4723, στρέφω —> 4619; -ή), zebranie, zgromadzenie, zbiegowisko: Dz 19,40; 23,12 - możliwe też zmowa, spisek. [2]
συσχηματίζομοα (σύν —> 4723, σχήμα: έχω —> 2189; -ίζω), przybierać postać tożsamą z czymś, dostosowywać się do czegoś, stosować się do czegoś, z dat.: Rz 12,2; 1 Ρ 1,14. [2]
Συχάρ, ή; nieodm., Sychar, miasto w Samarii: J 4,5. [1]
Συχέμ, ή lub ό; nieodm., Sychem.
Fem., miasto w Samarii: Dz 7,16a,b.
Masc., syn Chamora: Dz 7,16bv.l. [2]
σφαγή, ή; -ής, zabicie, zarżnięcie, rzeź, ubój: Dz 8,32; Rz 8,36 - πρόβατα σφαγής, owce rzeźne; Jk 5,5.—>4830. [3]
σφάγιον, τό; -ου, bydlę ofiarne, ofiara: Dz 7,42. 4830. [1]
σφάζω, attyckie σφάττω, fut. act. σφάξω, aor. act. έσφαξα, aor. 2. pass. έσφάγην, perf. pass. έσφαγμαι, zabi- jać, zarzynać kogoś, coś, z acc. 1. Cz. ludzi: 1 J 3,12a,b; Ap 6,4. 2. Pass. bez agensa: Ap 5,6.9.12; 6,9; 13,3.8; 18,24. [10] 2682 4828 4829.
*
σφάλλω, aor. 2. pass. έσφάλην, wieść do upadku, przewracać, obalać; pass., potykać się: Mt 15,14v.l. 796 797 798
799 2001.
**
σφεδανός, -ή, -όν; -οΰ, -ής, -οΰ, gwał- towny; w NT w pochodnych: 4831 4832.
σφόδρα, adv., bardzo, wielce, mocno, niezmiernie: Mt 2,10; 17,6.23; 18,31; 19,25; 26,22; 27,54; Mk 16,4; Łk 18,23; Dz 6,7; Ap 16,21. 4830**. [11]
σφοδρώς, adv., gwałtownie, bardzo moc- no: Dz 27,18. 4830**. [1]
589
σφραγίς, ή; -ΐδος, pieczęć, pieczątka, sygnet, stempel. 1· Dosł. a. Pie- częć, plomba: Ap 5,1.2.5.9; 6,1.3.5.7. 9.12; 8,1. b. O przedmiocie stemplu- jącym, pieczęć, stempel, sygnet: Ap 7,2. c. O odciśniętej pieczęci, pieczęć, odcisk, znak: 2 Tm 2,19; Ap 9,4. 2. Met., o odcisku pieczęci, pieczęć, znak rozpoznawczy, znak tożsamości, znak autentyczności: Rz 4,11; 1 Kor 9,2. [16] 2683 4833.
σφυδρόν, τό; -οΰ, kostka (u stóp): Dz 3,7. 4835*. [1]
*
σφυρόν, τό; -οΰ, kostka (u stóp) lub pięta: Dz 3,7v.l. 4835.
σχεδόν, adv., blisko, niemal, prawie: Dz 13,44; 19,26; Hbr 9,22. -> 2189. [3]
σχήμα, τό; -ατός. 1. O osobach, ze- wnętrzny wygląd, postać: Flp 2,7. 2. O rzeczach, postać, kształt, forma: 1 Kor 7,31. -> 2189. [2]
4838 / σχίζω
σχίζω,
fut. act. σχίσω, aor. act. ε- σχισα, aor. pass. έσχίσθην,
rozrywać, rozłączać, rozłupywać, oddzierać, roz- dzierać,
odłączać, odrywać. 1. Dosł., coś, z acc.
a. Act.; cz. ludzi: Łk 5,36a,b; J 19,24.
b. Pass. bez agensa, być rozdzielanym, być rozdzieranym,
być rozrywanym; rozdzierać się, rozłu- pywać się, pękać,
rozdzielać się: Mt
590
27,51a,b; Mk 1,10; 15,38; Łk 23,45; J 21,11. 2. Met., pass. bez agensa, dzie- lić się, rozłączać się, rozdwajać się: Dz 14,4; 23,7. [11] 4839.
σχίσμα, τό; -ατος, rozdzielenie, rozdwo- jenie. 1. Dosł., rozdarcie, pęknięcie, dziura: Mt 9,16; Mk 2,21. 2. Roz- dwojenie, rozłam; niezgoda: J 7,43; 9,16; 10,19; 1 Kor 1,10; 11,18; 12,25.
—> 4838. [8]
σχοινίον, τό; -ου, sznur, sznurek, lina, postronek: J 2,15; Dz 27,32. [2]
σχολάζω, aor. act. έσχόλασα. 1. Cz. ludzi: mieć wolny czas na coś, poświę- cać czas na coś, oddawać się czemuś, z dat.: 1 Kor 7,5. 2. Cz. rzeczy, być wolnym, być nie zajętym: Mt 12,44; Łk ll,25v.l. 2189. [2]
σχολή, ή; -ής, szkoła: Dz 19,9.->2189. [1]
σώζω, fut. act. σώσω, aor. act. έ- σωσα, aor. pass. έσώθην, perf. act. σέσωκα, perf. pass. σέσωσμαι i σέ- σωμαι, wybawiać, zbawiać, ratować, ocalać, zachowywać, chronić, uwalniać. I. O ratowaniu od naturalnych nie- bezpieczeństw lub nieszczęść. 1. O ratowaniu kogoś (z acc.) od niebezpie- czeństwa śmierci, o ratowaniu życia, a. Cz. Jezusa, a. O ratowaniu siebie samego: Mt 27,40.42b; Mk 15,30.31b; Łk 23,35b.37. β. O ratowaniu siebie i ludzi: Łk 23,39. γ. O ratowaniu ludzi: Mt 8,25; 14,30; 27,42a; Mk 15,31a; Łk 23,35a. b. Cz. ludzi. a. O ratowa- niu Jezusa: Mt 27,49. β. O ratowaniu życia, ψυχήν: Mt 16,25; Mk 8,35a; Łk 9,24a; 17,33v.l. c. Og. i pass. bez agensa. a. O ratowaniu ludzi: Mt 24,22; Mk 13,20; J 11,12; Dz 27,20. 31. β. O ratowaniu życia, ψυχήν: Mk 3,4; Łk 6,9. 2. Ratować, zachowywać,
uwalniać od czegoś, έκ τίνος; o za- chowaniu kogoś od sytuacji grożącej śmiercią; cz. Boga Ojca, Pana. a. O zachowaniu Jezusa: J 12,27; Hbr 5,7. b. O zachowaniu ludzi: Jud 5. 3. Wy- bawiać, uwalniać kogoś (z acc.) od choroby lub od opętania przez diabła;
uwalnianiu ludzi. a. Cz. wiary, mo- dlitwy: Mt 9,22a; Mk 5,34; 10,52; Łk 8,48; 17,19; 18,42; Jk 5,15. b. Pass. bez agensa: Mt 9,21.22b; Mk 5,23.28; 6,56; Łk 8,36.50; Dz 4,9; 14,9. II. Zba- wiać, wybawiać, ocalać kogoś, coś (z acc.) od śmierci wiecznej, od wyroku skazującego, od karzącego gniewu, od grzechu, od ognia, άπό τίνος, έκ τίνος. 1. Act. a. Cz. Boga, Pana. a. O zbawieniu ludzi: 1 Kor 1,21; 2 Tm 1,9; 4,18; Tt 3,5. β. Og.: Mt 16,16v.l. b. Cz. Jezusa, a. O zbawieniu ludzi: Mt 1,21; 1 Tm 1,15; Hbr 7,25; Jk 4,12. β. O zbawieniu dusz: Łk 9,56v.l. - możliwe znaczenie 1,1. γ. Og. o zbawieniu świata, tego, co zginęło: Mt 18,11; Łk 19,10; J 12,47. c. Cz. ludzi, spełniana mocą Boga i za pośred- nictwem Chrystusa, a. O zbawianiu siebie samego i innych ludzi: 1 Tm 4,16. β. O zbawianiu ludzi: Rz 11,14;
Kor 7,16a,b; 9,22; Jud 23. γ. O zba- wianiu duszy (w niektórych miejscach możliwe znaczenie 1,1): Mk 8,35b; Łk 9,24b; Jk 5,20. d. Cz. wiary, słowa, chrztu; o zbawianiu ludzi, dusz: Łk 7,50; Jk 1,21; 2,14; 1 Ρ 3,21. 2. Pass., być zbawianym, dostępować zbawienia za pośrednictwem Chrystusa, a. O ludziach: Mt 10,22; 19,25; 24,13; Mk 10,26; 13,13; 16,16; Łk 8,12; 13,23; 18,26; J 5,34; 10,9; Dz 2,21.40.47; 4,12; 11,14; 15,1.11; 16,30.31; Rz 5,9. 10; 8,24; 9,27 - możliwe znaczenie 1,1; 10,9.13; 11,26; 1 Kor 1,18; 3,15 - moż- liwe znaczenie 1,1; 10,33; 15,2; 2 Kor 2,15; Ef 2,5.8; 1 Tes 2,16; 2 Tes 2,10; 1 Tm 2,4.15; 1 Ρ 4,18. b. O duchu (w
antytezie do ciała): 1 Kor 5,5. C. Og. o świecie: J 3,17. —> 4848**. [107]
σώμα, τό; -ατος, ciało. 1. O ciele ludzi lub zwierząt, a. Ciało martwe, zwłoki; padlina, a. O zwłokach Jezusa: Mt 27,58.59; Mk 15,43; Łk 23,52.55; 24,3. 23; J 19,38a,b.40; 20,12. β. O zwło- kach Jezusa i innych ludzi: J 19,31. γ. O zwłokach Jana Chrzciciela: Mt 14,12v.l. δ. O zwłokach innych ludzi: Mt 27,52; Dz 9,40; Jud 9. ε. O ciele zwierząt: Hbr 13,11. ζ. Og.: Łk 17,37. b. Ciało żywe. a. O ciele Jezusa: Mt 26,12; Mk 14,8; J 2,21; Rz 7,4; Kol 1,22; Hbr 10,5.10; 1 Ρ 2,24. β. O ciele ludzi: Mt 5,29.30; 6,22b.23.25a,b; 10,28a,b; Mk 5,29; Łk ll,34a,b,c.36; 12,4.22.23; Rz 1,24; 4,19; 8,11.23; 12,1. 4; 1 Kor 5,3; 6,13a,b.l5.16.18a,b.l9. 20; 7,4a,b.34; 9,27; 12,23.24.25; 13,3; 15,35.44a,c; 2 Kor 4,10a,b; 5,6.8.10; 10,10; 12,2a,b.3a,b; Ga 6,17; Ef 5,28; Flp 1,20; 3,21a; Kol 2,23; 1 Tes 5,23; Hbr 10,22; 13,3; Jk 2,16.26; 3,2.6. γ. O ciele zwierząt: Jk 3,3. δ. Og.: Mt 6,22a; 1 Kor 12,12a,b,c.l4.15a,b.l6a,b. 17.18.19.20.22. c. O przeistoczonym chlebie jako żywym ciele Chrystusa: Mt 26,26; Mk *14,22; Łk 22,19; 1 Kor 10,16; 11,24.27.29. d. O ciele chwa- lebnym Jezusa: Flp 3,21b. e. O ciele duchowym ludzi: 1 Kor 15,44b. f. O ciele ludzi jako ostoi grzechu: Rz 6,6. 12; 7,24; 8,10.13; Kol 2,11. 2. PL, σώματα, niewolnicy: Ap 18,13. 3. O ״ciele" roślin, ciał niebieskich: 1 Kor 15,37.38a,b.40a,b. 4. Ciało w zna- czeniu rzeczywistość: Kol 2,17. 5. O społeczności ochrzczonych w Chrystu- sie, o Kościele, Ciało: Rz 12,5; 1 Kor 10,17; 12,13.27; Ef 1,23; 2,16; 4,4.12. 16a,b; 5,23.30; Kol 1,18.24; 2,19; Kol 3,15. [142] 4816 4845 4846.
591
σωματικώς, adv., cieleśnie, na sposób ciała, materialnie: Kol 2,9. —> 4844. [1]
Σώπατρος, ό; -ου, Sopater, syn Pyrrusa, chrześcijanin: Dz 20,4. [1]
σωρεύω, fut. act. σωρεύσω, perf. pass. σεσώρευμαι. 1. Gromadzić, składać, zrzucać coś na coś, xi έπί τι: Rz 12,20. 2. Obsypywać, zaścielać coś czymś, τί τινι: 2 Tm 3,6. -2] .*4848 ■י]
*
σωρός, ό; -οϋ, kupa, stos, masa, sterta zboża; kopiec, nasyp; mnóstwo, wielka ilość; w NT w pochodnych: 2003 4848.
**
σώς, σα, σων, bez gen. sing., bezpieczny, zdrów i cały; cały, zabezpieczony, nie uszkodzony, nie tknięty, nie naruszony, nie uszczuplony; pewny, nieunikniony; w NT w pochodnych: 392* 803 804 1289 1610* 4843 4851 4852 4853 4854 4855 4856 4857 4858 4859 4860.
Σωσθένης, δ; -ους, Sostenes. 1. Prze- wodniczący synagogi w Koryncie: Dz 18,17. 2. Chrześcijanin, współnadawca pozdrowień wstępnych Listu do Ko- ryntian: 1 Kor 1,1; subskrypcja. [2]
Σωσίπατρος, δ; -ου, Sozypater, nadawca pozdrowień, wymieniony przez Pawła: Rz 16,21. [1]
4851 / σωτήρ
σωτήρ,
ό; -ήρος, wybawca, wybawiciel, zbawiciel,
zbawca, oswobodziciel. 1. O Bogu: Łk 1,47; 1 Tm 1,1;
2,3; 4,10; Tt 1,3; 2,10; 3,4; Jud 25. 2. O
Jezusie, Mesjaszu, Panu, Synu Bożym: Łk 2,11; J 4,42; Dz 5,31;
13,23; Ef 5,23; Flp 3,20; 2 Tm 1,10; Tt 1,4; 2,13; 3,6;
592
2 Ρ 1,1.11; 2,20; 3,2.18; 1 J 4,14. —> 4848**. [24]
σωτηρία, ή; -ας, ocalenie, wybawienie, zbawienie, wyzwolenie. 1. O ocaleniu z różnych niebezpieczeństw doczesnych: Łk 1,71 - możliwe znaczenie 2; Dz 7,25; 27,34; Hbr 11,7. 2. Zbawienie w sensie religijnym; o zbawieniu wiecz- nym, którego można dostąpić dzięki miłosierdziu Boga za pośrednictwem Jezusa Chrystusa: Mk 16,8; Łk 1,69. 77; 19,9; J 4,22; Dz 4,12; 13,26.47; 16,17; Rz 1,16; 10,1.10; 11,11; 13,11; 2 Kor 1,6; 6,2a,b; 7,10; Ef 1,13; Flp 1,19. 28; 2,12; 1 Tes 5,8.9; 2 Tes 2,13; 2 Tm 2,10; 3,15; Hbr 1,14; 2,3.10; 5,9; 6,9; 9,28; 1 Ρ 1,5.9.10; 2,2; 2 Ρ 3,15; Jud 3; Ap 7,10; 12,10; 19,1. 4848**. [46]
σωτήριον, τό; -ου, to, co ocala; stąd później zbawienie, ocalenie, ratunek: Łk 2,30; 3,6; Dz 28,28; Ef 6,17. —> 4848**. [4]
σωτήριος, -ον; -ου, zbawienny, zbaw- czy, wyzwalający, niosący zbawienie: Tt 2,11. -> 4848**. [1]
σωφρονέω (σώς —> 4848**, φρήν —> 5273; -έω), aor. act. έσωφρόνησα, być zdro- wym na umyśle, być przy zdrowych zmysłach; być umiarkowanym, być po- wściągliwym, być cnotliwym, panować nad sobą, zachowywać umiarkowanie. 1. O stanie umysłu, być przy zdrowych zmysłach; o ludziach: Mk 5,15; Łk 8,35; 2 Kor 5,13. 2. Być umiarko- wanym, być powściągliwym, być cnotli- wym, panować nad sobą, zachowywać umiarkowanie: Rz 12,3; Tt 2,6; 1 Ρ 4,7. [6]
σωφρονίζω (σώς —> 4848**, φρήν —> 5273; -ίζω), przywracać do zdrowych zmy- słów, uczyć być umiarkowanym, uczyć być cnotliwym; zachęcać, nauczać: Tt 2,4. [1]
σωφρονισμός, ό; -οΰ (σώς —> 4848**, φρήν —> 5273; -μός), nauczanie umiar- kowania, nauczanie cnoty, zachęcanie do cnoty, nauczanie panowania nad sobą; umiarkowanie, panowanie nad sobą; powściągliwość, cnota: 2 Tm 1,7. [1]
σωφρόνως, adv. (σώς —> 4848**, φρήν —► 5273; -ως), wstrzemięźliwie, po- wściągliwie, roztropnie, rozumnie: Tt 2,12. [1]
σωφροσύνη, ή; -ης (σώς —> 4848**, φρήν —> 5273; -σύνη). 1. Roztropność, zdrowy rozum: Dz 26,25. 2. Powściągliwość, opanowanie, umiarkowanie: 1 Tm 2,9. 15. [3]
σώφρων, -ον; -ονος (σώς —> 4848**, φρήν —> 5273), roztropny, rozważny; opanowany, skromny: 1 Tm 3,2; Tt 1,8; 2,2.5. [4]