18 S docx

Σ



σαβαχθάνι, wyraz aram., opuszczać; opuściłeś mnie: Mt 27,46; Mk 15,34. [2]

Σαβαώθ, nieodm., wyraz hebrajski, Sa- baot, oznaczający wojsko, zastępy; wy- stępuje jako przydawka dopełniaczowa przy określeniach Boga, w NT przy κύριος; Pan Zastępów: Rz 9,29; Jk 5,4. [2]

σαββατισμός, ό; -ου, szabatowanie, świętowanie szabatu, odpoczynek sza- batu: Hbr 4,9 - met. —> 4386. [1]

σάββατον, τό; -ου, dat. pl. σάββασιν, ν.1. σαββάτοις, wyraz hebr., szabat; ty- dzień. 1. Szabat, w kalendarzu hebr. siódmy dzień tygodnia, dzień kultu Bożego i świętego spoczynku, a. Sing., (τό) σάββατον: Mt 12,2; 12,5b.8; 24,20; Mk 2,27a,b.28; 6,2; 15,42v.l.; 16,1; Łk 6,1.5.6.7.9; 13,14a,b.l5.16; 14,1.3. 5; 23,54.56; J 5,9.10.16.18; 6,59v.l.; 7,22.23a,b; 9,14.16; 19,31a,b; Dz 1,12; 13,27.42.44; 15,21; 18,4. b. Pl., (τά) σάββατα. a. Ze znaczeniem pl., sza- baty: Dz 17,2. β. Ze znaczeniem sing., szabat: Mt 12,1.5a.l0.11.12; 28,1; Mk 1,21; 2,23.24; 3,2.4; Łk 4,16.31; 6,2; 13,10; Dz 13,14; 16,13; Kol 2,16. 2. Tydzień, a. Sing.: Mk 16,2v.l.9; Łk 18,12; 1 Kor 16,2 - κατά μίαν σαββά- του, każdego pierwszego dnia tygodnia, co niedzielę, b. PL, (ή) μία (των) σαβ- βάτων (ζ dom. ήμερα), pierwszy dzień tygodnia: Mt 29,lb; Mk 16,2; Łk 24,1; J 20,1.19; Dz 20,7; 1 Kor 16,2v.l. - κατά μίαν σαββάτων, każdego pierw- szego dnia tygodnia, co niedzielę. [68]

4185 4385.

σαγήνη, ή; -ης, (duża) sieć: Mt 13,47. [1]

Σαδδουκαϊος, ό; -ου, saduceusz, czło- nek jednego z żydowskich stronnictw religijnych: Mt 3,7; 16,1.6.11.12; 22,23. 34; Mk 12,18; Łk 20,27; Dz 4,1; 5,17; 23,6.7.8. [14]

Σαδώκ, ό; nieodm., Sadok, postać z genealogii Jezusa: Mt l,14a,b. [2]

σοάνω, machać ogonem, łasić się, cz. psów; w NT met. pass. prawd, plasz- czyć się, łasić się do kogoś, przymilać

się lub też może chwiać się: 1 Tes 3,3. [1]

σάκκος, ό; -ου, gruba materia włosiana; wór (włosiany): Mt 11,21; Łk 10,13; Ap 6,12; 11,3. [4]

Σαλά, ό; nieodm., Sala, postać z gene- alogii Jezusa. 1. Syn Naassona, ojciec Booza: Łk 3,32. 2. Syn Kainama, ojciec Ebera: Łk 3,35. [2]

Σαλαθιήλ, ό; nieodm., Salatiel, postać z genealogii Jezusa: Mt l,12a,b - syn Jechoniasza, ojciec Zorobabela; Łk 3,27 - syn Neriego, ojciec Zoroba- bela. [3]

Σαλαμίς, ή; -ΐνος, Salamina, główne miasto na Cyprze: Dz 13,5. [1]

Σαλείμ, τό; nieodm., Salim, miejscowość leżąca prawd, w północnej Samarii nad Jordanem: J 3,23. [1]

σαλεύω, aor. act. έσάλευσα, aor. pass. έσαλεύθην, perf. pass. σεσάλευμαι, ko- łysać, chwiać, wstrząsać, potrząsać czymś, poruszać coś; podburzać ko- goś, z acc. 1. Dosł., kołysać, chwiać, wstrząsać, potrząsać czymś, poruszać coś; pass. być kołysanym, być wstrzą- sanym, a także wstrząsać się, zadrżeć, zachwiać się, poruszać się. a. Act., cz. rzeczy: Łk 6,48; Hbr 12,26. b. Pass. o rzeczach: Mt 11,17; 24,29; Mk 13,25; Łk 6,38; 7,24; 21,26; Dz 4,31; 16,26; Ap 6,13v.l. 2. Met., podburzać ko- goś; pass. dać się zachwiać, chwiać się. a. Cz. ludzi: Dz 17,13. b. Pass. a. O Jezusie: Dz 2,25. β. O ludziach: 2 Tes 2,2. γ. Og.: Hbr 12,27a,b. —> 4400. [15]

549

Σαλήμ, ή; nieodm., Szalem, pierwotna nazwa Jerozolimy: Hbr 7,1.2. [2]

Σαλίμ, τό; nieodm., ν.1. zam. Σαλείμ

> 4395.

Σ αλμών, ό; nieodm., Salmon, postać ζ genealogii Jezusa: Mt 1,4.5; Łk 3,32v.l. [2]

Σαλμώνη, ή; -ης, Salmone, przylądek na północno-wschodnim krańcu Krety: Dz 27,7. [1]

σάλος, ό; -ου, wstrząs, nawałnica fal: Łk 21,25. [1] 753 4396.

σάλπιγξ, ή; -ιγγος, trąba, surma. 1. O instrumencie: Mt 24,31v.l.; 1 Kor 14,8; Hbr 12,19; Ap 1,10; 4,1; 8,2.6.13; 9,14. 2. O dźwięku, dźwięk trąby, głos trąby: Mt 24,31; 1 Kor 15,52; 1 Tes 4,16. [11]

4402 4403.

σαλπίζω, fut. act. σαλπίσω, aor. act. έσάλπισα, grać na trąbie, trąbić, da- wać znak trąbą; nieosobowo o samym dźwięku trąby, zagrać, zabrzmieć, da- wać znak. 1. Cz. ludzi: Mt 6,2 - met. 2. Cz. aniołów: Ap 8,6.7.8.10.12.13; 9,1.13; 10,7; 11,15. 3. Nieosobowo: 1 Kor 15,52. 4401. [12]

σαλπιστής, ό; -οϋ, trębacz: Ap 18,22.

> 4401. [1]

Σαλώμη, ή; -ης, Salome, jedna z ko- biet obecnych przy śmierci i pogrzebie Jezusa: Mk 15,40; 16,1. [2]

Σαμάρεια, ή; -ας (lub Σαμαρία), Sama- ria, kraina między Judeą i Galileą: Łk 17,11; J 4,4.5.7; Dz 1,8; 8,1.5.9. 14; 9,31; 15,3. [11]

*

Σαμαρία, ή; -ας, zam. Σαμάρεια —> 4405.

4406 / Σαμαρίτης


Σαμαρίτης, ό; -ου, Samarytanin, miesz-

550

Σαμαρΐτις / 4407



kaniec Samarii: Mt 10,5; Łk 9,52; 10,33; 17,16; J 4,9.39.40; 8,48; Dz 8,25. [9]

Σαμαρΐτις, ή; -ιδος, Samarytanka, miesz- kanka Samarii: J 4,9a,b. [2]

Σαμοθράκη, ή; -ης, Samotraka, wyspa w północnej części Morza Egejskiego: Dz 16,11. [1]

Σάμος, ή; -ου, Samos, wyspa na Mo-

rzu Egejskim, leżąca w pobliżu Azji

Mniejszej: Dz 20,15. [1]

Σαμουήλ, ó; nieodm., Samuel, postać ze ST: Dz 3,24; 13,20; Hbr 11,32. [3]

Σαμφουρειν (lub Σαμφουριν; akcent niepewny), nieodm., Samfurin, kraina w pobliżu miasta Efraim: J ll,54v.l.

Σαμψών, ό; nieodm., Samson, sędzia Izraelitów: Hbr 11,32. [1]

σανδάλιον, τό; -ου, sandał, o obuwiu: Mk 6,9; Dz 12,8. [2]

σανίς, ή; -ίδος, deska, belka, dyl: Dz 27,44. [1]

4411

Σαούλ, ό; nieodm., Saul. 1. Syn Ki- sza, pierwszy król Izraelitów: Dz 13,21. 2. Żydowskie imię Pawła, Saul, (Szaweł): Dz 9,4a,b.l7; 22,7a,b.l3; 26,14a,b. [9]

σαπρός, -ά, -όν; -οΰ, -ας, -οϋ, ze- psuty, spróchniały, zgniły, zbutwiały, zły. 1. Dosł.; o drzewie owocowym: Mt 7,17.18; 12,33a; Łk 6,43b; o owocu: Mt 12,33b; Łk 6,43a; o rybie: Mt 13,48. 2. Met., zepsuty, brzydki, zły; o słowie: Ef 4,29. 4457. [8]

Σάπφιρα, ή; -ης, Safira, żona Ananiasza: Dz 5,1. [1]

σάπφιρος, ή; -ου, lazuryt, szafir: Αρ

  1. [1]

σαργάνη, ή; -ης, kosz: 2 Kor 11,33. [1]

Σάρδεις, al; -εων, Sardes, główne miasto Licji: Ap 1,11; 3,1.4. [3] 4420 4421.

σάρδιον, τό; -ου, sard, karneol: Ap 4,3;

  1. 4419. [2]

σαρδόνυξ, ό; -υχος (Σάρδεις —> 4419, δνυξ —> 3566*), sardonyks: Ap 21,20. [1]

Σάρεπτα, τά; -ων, Sarepta, miasto na wybrzeżu Fenicji między Tyrem a Sy- donem: Łk 4,26. [1]

σαρκικός, -ή, -όν; -οΰ, -ης, -οϋ, cie- leśny, należący do ciała, związany z ciałem. 1. Cielesny w sensie mate- rialny, doczesny, w ant. do ducho- wego; subst. o rzeczach, τά σαρκικά, dobra materialne: Rz 15,27; 1 Kor 9,11. 2. Cielesny w sensie przynależny do domeny ciała, związany z ciałem,, zmysłowy, a. O ludziach: Rz 7,14v.l.;

    1. Kor 3,lv.l.3a,b.4v.l. b. O rzeczach:

    2. Kor 1,12; 10,4; Hbr 7,16v.l.; 1 Ρ 2,11. -> 4425. [7]

σάρκινος, -η, -ον; -ου, -ης, -ου, cielesny. 1. Cielesny, będący ζ ciała; ο sercu: 2 Kor 3,3. 2. Cielesny, zmysłowy, nale- żący do domeny ciała. a. O ludziach: Rz 7,14; 1 Kor 3,1. b. O mądrości, o przykazaniu: 2 Kor l,12v.l.; Hbr 7,16. 4425. [4]

σάρξ, ή; σαρκός, ciało. 1. Dosi. o tym, co pokrywa kości ludzi lub zwie- rząt, ciało: Łk 24,39; Rz 2,28; 1 Kor 15,39a,b,c,d; 2 Kor 12,7; Ga 6,13; Ef 2,lla,b; 5,30v.l.; Kol 2,13; Jk 5,3; 2 Ρ 2,10; Jud 7; Ap 17,16; 19,18a,b,c,d,e.

21. 2. O Ciele Pańskim do spożywa- nia przez wierzących i ochrzczonych, Ciało: J 6,51.52.53.54.55.56. 3. Ciało jako substancja materialna w przeci- wieństwie do niematerialnego ducha: Mt 19,5.6; Mk 10,8a,b; J 6,63; Dz 2,26.31; 1 Kor 5,5; 6,16; 2 Kor 7,1.5; Ga 4,13.14; Ef 2,14; 5,29.31; Kol 2,1. 5; 1 Tm 3,16; Hbr 9,10.13; 10,20; 1 Ρ 3,18.21; 4,la,b.6; 1 J 4,2; 2 J 7; Jud 8. 4. Ciało w sensie człowiek (z krwi i kości), istota ludzka, zwłaszcza w wyrażeniu σαρξ και αίμα; πάσα σάρξ, każdy człowiek, każdy, a z zaprzecze- niem żaden człowiek, nikt: Mt 16,17; 24,22; Mk 13,20; J 1,14; 17,2; Dz 2,17; Rz 3,20; 1 Kor 1,29; 15,50; Ga 1,16; 2,16; Ef 6,12; 1 Ρ 1,24. 5. Ciało w sensie cielesna natura, ludzka natura; także o plemiennej przynależności, ple- mię: Rz 1,3; 4,1; 8,3c; 9,3.5.8; 11,14; 1 Kor 10,18; Ga 4,23.29; Hbr 2,14; 12,9. 6. Ciało w sensie cielesność, doczesność: 1 Kor 7,28; 2 Kor 4,11; 10,3a; Ga 2,20; Flp 1,22.24; Kol 1,22. 24; Hbr 5,7; 1 Ρ 4,2. 7. O tym,

co zewnętrzne w życiu człowieka, wi- dziane obiektywnie, ciało; to, co przy- rodzone: J 8,15; 1 Kor 1,26; 2 Kor 5,16a,b; 11,18; Ga 6,12; Ef 6,5; Flp 3,3.4a,b; Kol 3,22; Flm 16. 8. Ciało jako ostoja zła i słabości, jako narzę- dzie grzechu, jako skażona grzechem pierworodnym natura człowieka: Mt 26,41; Mk 14,38; Łk 3,6; J 3,6a,b; Rz 6,19; 7,5.18.25; 8,3a,b.4.5a,b.6.7.8. 9.12a,b.l3; 13,14; 2 Kor 1,17; 10,2.3b; Ga 3,3; 5,13.16.17a,b.l9.24; 6,8a,b; Ef 2,3a,b; Kol 2,11.18.23; 2 Ρ 2,18; 1 J 2,16; Jud 23. 9. Ciało jako podmiot pożądania płciowego: J 1,13. [147]

4423 4424. 4426

551

σαρόω, perf. pass. σεσάρωμαι, wymiatać, zamiatać coś, z acc.: Mt 12,44(pass); Łk 11,25; 15,8. [3]

Σάρρα, ή; -ας, Sara, żona Abrahama, matka Izaaka: Rz 4,19; 9,9; Hbr 11,11; 1 Ρ 3,6. [4]

Σαρών, ό; -ώνος (miejsce akcentu nie- pewne), Saron, równina nadmorska między Jafą a Cezareą: Dz 9,35. [1]

σατανάς, ό; -a (także jako ν.1. σα- τάν, ó; nieodm.), wyraz semicki, dosł. przeciwnik; w transliteracji szatan, o przeciwniku Boga i wszystkiego, co Boże: Mt 4,10; 12,26a,b; 16,23; Mk

    1. 13; 3,23a,b.26; 4,15; 8,33; w zakon- czeniu Mk v.l.; Łk 10,18; 11,18; 13,16; 22,3.31; J 13,27; Dz 5,3; 26,18; Rz 16,20; 1 Kor 5,5; 7,5; 2 Kor 2,11;

      1. 14; 12,7; 1 Tes 2,8; 2 Tes 2,9; 1 Tm 1,20; 5,15; Ap 2,9.13a,b.24; 3,9; 12.9; 20,2.7. [36]

σάτον, τό; -ου, saton, zgrecyzowana na- zwa hebrajskiej miary towarów syp- kich i ciekłych o objętości ok. 12 litrów, umownie miara: Mt 13,33; Łk 13,21. [2]

Σαΰλος, ό; -ου, zgrecyzowana forma imienia Saul, Szaweł, żydowskie imię Pawła Apostoła: Dz 7,58; 8,1.3; 9,1. 8.11.22.24; 11,25.30; 12,25; 13,1.2.7. 9. [15]

*

σάφα, adv., jasno, wyraźnie, na pewno; otwarcie, szczerze; w NT w złoże- niu: 1279.

4432 / σβέννυμι


σβέννυμι, fut. act. σβέσω, aor. act. εσβεσα, gasić, tłumić; pass. gasnąć. 1. Dosł. a. Act. a. Cz. Jezusa (za- przeczona): Mt 12,20. [3. Cz. ludzi: Ef 6,16; Hbr 11,34. b. Pass. o lam- pach, o ogniu: Mt 25,8; Mk 9,44. 46.48. 2. Met.; cz. ludzi: 1 Tes 5,19. [8] 755.

552

-σε / 4432*



-σε, sufiks przysłówkowy, oznaczający ruch do czegoś: 1561.

σεαυτοϋ, -ης, -οϋ (σύ —> 4628, αύ- τός —» 838), zaimek zwrotny drugiej osoby sing., używany tylko w gen., dat. i acc., ciebie samego, siebie, się.

          1. Skierowujący do Boga Ojca: J 17,5.

          2. Skierowujący do Jezusa, Syna Bo- żego: Mt 4,6; 27,40; Mk 15,30; Łk 4,9.23; 23,37.39; J 7,4; 8,13.53; 10,33; 14,22. 3. Skierowujący do ludzi: Mt 8,4; 18,16v.l.; 19,19; 22,39; Mk 1,44; 12,31; Łk 5,14; 10,27; J 1,22; 18,34; 21,18; Dz 9,34; 16,28; 26,1; Rz 2,1.5. 19.21; 13,9; 14,22; Ga 5,14; 6,1; 1 Tm 4,7.16a,b; 5,22; 2 Tm 2,15; 4,11; Tt 2,7; Flm 19; Jk 2,8. [43]

σεβάζομαι, aor. pass. έσεβάσθην, odda- wać cześć boską, czcić coś, z dat.: Rz 1,25. ->· 4437. [1]

σέβασμα, τό; -ατος, przedmiot boskiej czci, przedmiot czci; sanktuarium: Dz 17,23; 2 Tes 2,4. 4437. [2]

σεβαστός, -ή, -όν; -οϋ, -ης, -οϋ, godny czci boskiej, czcigodny, tytuł cesarza Rzymu, odpowiednik łac. Augustus, August: Dz 25,21.25; 27,1 - tu na- zwa kohorty, stąd możliwe cesarski.

4437. [3]

σέβομαι, oddawać cześć boską, czcić kogoś, z acc. 1. W formie osobowej lub inf.; cz. ludzi. a. O oddawaniu czci Bogu: Mt 15,9; Mk 7,7; Dz 18,13. b. O oddawaniu czci Artemidzie: Dz 19,27. 2. (Ό) σεβόμενος (τον θεόν), czciciel (Boga), o takich poganach, którzy już częściowo przeszli na judaizm: Dz 13,43.50; 16,14; 17,4.17; 18,7. [10] 756

757 758 2146 2147 2148 2149 2307 2308 4434 4435 4436 4447 4448.

σειρά, ή; -ας, sznur, powróz, łańcuch, pęta, więzy: 2 Ρ 2,4. [1]

#

σειράς, ό; -οϋ (późna forma dla σιρός —► 4479*), dół, jama, loch do przecho- wywania zboża: 2 Ρ 2,4v.l.

σεισμός, ό; -οϋ, trzęsienie (ziemi), wstrząs; o morzu, sztorm, nawałnica: Mt 8,24; 24,7; 27,54; 28,2; Mk 13,8; Łk 21,11; Dz 16,26.35v.L; Ap 6,12; 8,5; ll,13a,b.l9; 16,18a,b. 4440. [14]

σείω, fut. act. σείσω, aor. pass. i- σείσθην, potrząsać, wstrząsać czymś, z acc.; pass., być potrząsanym, być wstrząśniętym, poruszyć się, zadrżeć. 1. Dosł. a. Cz. Boga: Hbr 12,26. b. Pass. o ziemi, o figowcu: Mt 27,51; Ap 6,13. 2. Met., pass. o ludziach, być poruszonym, poruszyć się, zadrżeć: Mt 21,10; 28,4. [5] 384 1280 2665 4439.

Σεκοϋνδος (lub Σέκουνδος), ό; -ου, Sekundus, rzymskie imię towarzysza Pawła Apostoła: Dz 20,4. [1]

Σελεύκεια, ή; -ας, Seleucja, port Antio- chii na wybrzeżu Syrii: Dz 13,4. [1]

σελήνη, ή; -ης, księżyc: Mt 24,29; Mk

13,24; Łk 21,25; Dz 2,20; 1 Kor 15,41;

Ap 6,12; 8,12; 12,1; 21,23. [9] 4444.

σεληνιάζομαι, mieć chorobę księżycową; być epileptykiem: Mt 4,24; 17,15.

4443. [2]

Σεμεΐν (ν.1. Σεμεΐ, Σεμεεί, Σεμείν), ό; nieodm., Semei, postać z genealogii Jezusa: Łk 3,26. [1]

σεμίδαλις, ή; -εως, wyraz obcy, prawd, semicki; bardzo delikatna, wyborowa mąka pszenna: Ap 18,13. [1]

σεμνός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -0G, czci- godny, szanowny, dostojny, święty, sta- teczny: Flp 4,8; 1 Tm 3,8.11; Tt 2,2. —> 4437. [4]

σεμνότης, ή; -ητος, godność, stateczność, dostojeństwo: 1 Tm 2,2; 3,4; Tt 2,7.

4437. [3]

Σέργιος, ό; -ου, Sergiusz, imię ro- dowe Pawła, prokonsula na Cyprze: Dz 13,7. [1]

Σερούχ, ό; nieodm., Seruch, postać z genealogii Jezusa: Łk 3,35. [1]

Σήθ, ό; nieodm., Set, syn Adama, oj- ciec Enosa, wymieniony w genealogii Jezusa: Łk 3,38. [1]

Σήμ, ό; nieodm., Sem, postać z genealo- gii Jezusa: Łk 3,36. [1]

*

σήμα, τό; -ατος, znak, znamię; znak z nieba, wróżba, omen, przepowiednia; znak, pobudka, hasło, sygnał; kurhan, kopiec, mogiła; oznaka, godło, dewiza; konstelacja; w NT w derywatach i złożeniach: 760 1977 2150 3775 4453 4454 4455 4815.

σημαίνω, aor. act. έσήμανα, powiada- miać, oznajmiać; zapowiadać, przepo- wiadać. 1. Powiadamiać, oznajmiać o czymś, przedstawiać coś, z acc. a. Cz. Jezusa: Ap 1,1. b. Cz. ludzi: Dz

  1. 2. W odniesieniu do rzeczy przyszłych, zapowiadać, przepowiadać, z acc. cum inf. lub ze zdaniem py- tajnym zależnym, a. Cz. Jezusa: J 12,33; 18,32; 21,19. b. Cz. ludzi: Dz

  1. 4452*. [6]

553

σημεΐον, τό; -ου, znak. 1. Znak roz- poznawczy, ostrzegawczy, zapowiada­jący coś, wskazówka, oznaka: Mt 16,3; 24,3.30; 26,48; Mk 13,4; Łk 2,12.34; 11,30; 21,7; Rz 4,11; 1 Kor 14,22; 2 Kor 12,12a; 2 Tes 3,17. 2. Znak jako wydarzenie wykraczające poza prawa natury, cud. a. Znak, cud do- konany przez Osoby Boga lub przez ludzi, działających w imieniu Boga: Mt 12,38.39a,b,c; 16,1.4a,b,c; Mk 8,11. 12a,b; 16,17.20; Łk ll,16.29a,b,c; 23,8; J 2,11.18.23; 3,2; 4,48.54; 6,2.14.26.30; 7,31; 9,16; 10,41.47; 12,18.37.30; Dz 2,22.43; 4,16.22.30; 5,12; 6,8; 7,36; 8,6. 13; 14,3; 15,12; Rz 15,19; 1 Kor 1,22; 2 Kor 12,12b; Hbr 2,4. b. Znak, cud, dziw dokonany przez szatana lub przez jego współpracowników: Mt 24,24; Mk 13,22; 2 Tes 2,9; Ap 13,13.14; 16,14; 19,20. c. O niezwykłych, przeraża- jących znakach na niebie, znak: Łk 21,11.25; Dz 2,19; Ap 12,1.3; 15,1. 4452*. [77]

4455

σημειόομαι, zaznaczać sobie, zapisywać sobie (w pamięci) coś, z acc.: 2 Tes 3,14. 4452*. [1] 4458

σήμερον, adv. czasu (* κι- —> 2776*, ήμερα: ήμαρ —> 2242**), dzisiaj, dziś; ή σήμερον (ήμερα), dzień dzisiejszy: Mt 6,11.30; 11,23; 16,3; 21,28; 27,8.19; 28,15; Mk 14,30; Łk 2,11; 3,22v.l.; 4,21; 5,26; 12,28; 13,32.33; 19,5.9; 22,34.61; 23,43; Dz 4,9; 13,33; 19,40; 20,26; 22,3; 24,21; 26,2.29; 27,33; Rz 11,8; 2 Kor 3,14.15; Hbr 1,5; 3,7.13.15; 4,7a,b; 5,5; 13,8; Jk 4,13. [41]

σήπω, perf. act. σέσηπα, zepsuć, zgnoić; perf. nieprzechodnie, zepsuć się, zgnić: Jk 5,2. [1] 4415.

*

σηρικός, zam. σιρικός —> 4479.

4458 / σής


σής, ό; σητός, mól: Mt 6,19.20; Łk 12,33. [3] 4459.

554

σητόβρωτος / 4459



σητόβρωτος, -ον; -ου (σης —► 4458, βιβρώσκω —> 969; -τος), zjedzony przez mole: Jk 5,2. [1]

*

σθένος, τό; -εος, siła, tężyzna; moc, potęga; mnóstwo, obfitość; w NT w złożeniach i derywatach: 762 763 764 765 4460.

σθενόω, fut. act. σθενώσω, dodawać siły, umacniać, wzmacniać: 1 Ρ 5,10.

> 4459*. [1]

σιαγών, ή; -όνος, żuchwa, szczęka; poli- czek: Mt 5,39; Łk 6,29. [2]

σιαίνομαι, być zaniepokojonym; niepo- koić się, martwić się: 1 Tes 3,3v.l.

**

σίγα, adv., w milczeniu, cicho; szeptem, w tajemnicy; w NT w pochodnych:

4462 4463.

σιγάω, fut. act. σιγήσω, aor. act. έσί- γησα, perf. pass. σεσίγημαι, milczeć.

        1. Intr., milczeć, zachowywać milczę- nie. a. Milczeć w sensie nie odzywać się. a. Cz. Jezusa: Mk 14,61v.l. β. Cz. ludzi: Łk 19,40v.l.; 20,26; Dz 12,17; 15,12; 1 ΚϋΓ 14,28.34. b. Milczeć w sensie przestać mówić, zamilknąć, uciszyć się; cz. ludzi: Łk 18,39; Dz 13,41v.L; 15,13; 1 Kor 14,30. c. Mil- czeć w sensie nie ujawniać, utrzymy- wać w tajemnicy; cz. ludzi: Łk 9,36.

        2. Trans., trzymać w tajemnicy, za- chowywać w ukryciu coś, z acc.; pass. bez agensa: Rz 16,25. —> 4461**. [10]

σιγή, ή; -ής, milczenie, cisza: Dz 21,40; Ap 8,1. -[2] .**4461 ·־

σίδηρος, ό; -ου, żelazo: Ap 18,12. [1] 4465.

σίδηρους, -a, -οϋν; -οϋ, -ας, -οϋ, żelazny:

Dz 12,10; Ap 2,27; 9,9; 12,5; 19,15.

> 4464. [5]

Σιδών, ή; -ώνος, Sydon, nadmorskie miasto Fenicji: Mt 11,21.22; 15,21; Mk 3,8; 7,24v.l.31; Łk 4,26v.l.; 6,17; 10,13. 14; Dz 27,3. [9]

Σιδώνιος, -ία, -ιον; -ίου, -ίας, -ίου, sydoński: Łk 4,26; Dz 12,20 - ό Σ., mieszkaniec Sydonu. [2]

σικάριος, ό; -ου, wyraz łac. sicarius, walczący sztyletem, morderca, rozbój- nik, zamachowiec: Dz 21,38. [1]

σίκερα, τό; nieodm., wyraz hebr. ozna- czający jakiś mocny trunek, sycera; mocny napój: Dz 1,15. [1]

Σίλας, ó; -a lub Σίλας, ό; -a, Sylas, chrześcijanin z Jerozolimy, współuczestnik drugiej wyprawy mi- syjnej Pawła Apostoła: Dz 15,22.27. 32.34.40; 16,19.25.29; 17,4.10.14.15; 18,5. [13]

Σιλουανός, ό; -οϋ, Sylwan, zlatynizo- wana forma imienia Sylas, oznacza w obu formach tę samą osobę (—► 4470): 2 Kor 1,19; 1 Tes 1,1; 2 Tes 1,1;

  1. Ρ 5,12. [4]

Σιλωάμ, ó; nieodm., Siloam, nazwa zbiornika wodnego, sadzawki, w połud- niowo-wschodniej części Jerozolimy: Łk 13,4; J 9,7.11. [3]

*

Σιμαίας, ό; -ου, Simajas, syn Akwili:

  1. Tm 4,19v.l.

σιμικίνθιον, τό; -ου, wyraz łac., semi- cinctium, w łac. sznur do przepasy- wania się; w NT znaczenie niejasne, prawd, fartuch (roboczy), chusta, prze- paska: Dz 19,12. [1]

Σίμων, ό; -ωνος, Szymon. 1. Szymon zwany Piotrem, pierwszy wśród Apo- stołów: Mt 4,18; 10,2; 16,16.17; 17,25; Mk l,16a,b.29.30.36; 3,16; 14,37; Łk 4,38a,b; 5,3.4.5.8.10a,b; 6,14; 22,31a,b; 24,34; J 1,40.41.42; 6,8.68; J 13,6. 9.24.36; 18,10.15.25; 20,2.6; 21,2.3.7. 11.15a,b.l6.17; Dz 10,5.18.32a; 11,13. 2. Inny oprócz Piotra Apostoł z przy- domkiem Gorliwy: Mt 10,4; Mk 3,18; Łk 6,15; Dz 1,13. 3. Imię krew- nego Jezusa Chrystusa: Mt 13,55; Mk 6,3. 4. Szymon z Cyreny, który zo- stal przymuszony do niesienia krzyża Chrystusowego: Mt 27,32; Mk 15,21; Łk 23,26. 5. Ojciec Judasza Iskarioty: J 6,71; 12,4v.l.; 13,2.26. 6. Szymon zwany Trędowatym, właściciel domu w Betanii: Mt 26,6; Mk 14,3. 7. Imię pewnego faryzeusza, który zaprosił do siebie Jezusa na posiłek: Łk 7,40.43. 44. 8. Imię pewnego garbarza w Ja- fie: Dz 9,43; 10,6.17.32b. 9. Szymon zajmujący się przed przyjęciem chrztu magią: Dz 8,9.13.18.24. [75]

Σινά, nieodm., Synaj, nazwa góry na półwyspie, który od niej bierze nazwę: Dz 7,30.38; Ga 4,24.25. [4]

σιναπι, τό; -εως, gorczyca: Mt 13,31; 17,20; Mk 4,31; Łk 13,19; 17,6. [5]

σινδών, ή; -όνος, tkanina (lniana lub bawełniana), płótno. 1. O tkaninie, którą owinięte zostało ciało Jezusa przed złożeniem do grobowca: Mt 27,59; Mk 15,46a,b; Łk 23,53. 2. Tu- nika, rodzaj koszuli bądź też po prostu rodzaj prześcieradła, którym okryty był uczeń Jezusa w ogrodzie Getsemani, prześcieradło, płótno: Mk 14,51.52. [6]

555

σινιάζω, aor. act. έσινίασα, potrząsać

przy przesiewaniu, przesiewać coś, z acc.; w NT met.: Łk 22,31. [1]

σιρικός, -ή, -όν; -οϋ, -ης, -οϋ, jedwabny; τό σιρικόν, jedwab, jedwabna tkanina, jedwabna szata: Ap 18,12. [1]

*

σιρός, ό; -οϋ, dół, jama, loch do prze- chowywania zboża: 2 Ρ 2,4v.l.

σιτευτός, -ή, -όν; -οϋ, -ης, -οϋ, utu- czony, tłusty, tuczny: Łk 15,23.27.30. —> 4484. [3]

σιτίον, τό; -ου, zazwyczaj w pl., żyw- ność, jadło (zrobione z ziaren zboża): Dz 7,12. 4484. [1]

σιτιστός, -ή, -όν; -οΰ, -ής, -οϋ, utuczony, tuczny, tłusty; τά σιτιστά, tuczne by- dło, utuczone zwierzęta: Mt 22,4. —> 4484. [1]

σιτομέτριον, τό; -ου (σίτος —► 4484, μέτρο ν —* 3243; -ιο ν), odmierzona miara zboża albo w ogóle żywności, przydział żyumości, racja: Łk 12,42. [1]

σίτος, ό; -ου, pl. τά σΐτα, pszenica; później w ogóle zboże, ziarno: Mt 3,12; 13,25.29.30; Mk 4,28; Łk 3,17; 12,18; 16,7; 22,31; J 12,24; Dz 7,12v.l.; 27,38; 1 Kor 15,37; Ap 6,6; 18,13. [14] 769 770 1978 4480 4481 4482 4483.

*

Σιχάρ, zam. Συχάρ —> 4826.

4485 / Σιών


Σιών, ή; nieodm., Syjon. 1. O wznie- sieniu w obrębie miasta Jeruzalem; Σιών όρος, góra Syjon: Hbr 12,22; Ap 14,1. 2. O całym Jeruzalem, a. W wyrażeniu ή θυγάτηρ Σιών, Córa Sy- jonu, o Jerozolimie i jej mieszkańcach: Mt 21,5; J 12,15. b. W poszerzeniu semantycznym o całym ludzie Izraela, którego głównym miastem jest Jeru-

556

σιωπάω / 4486



żalem: Rz 9,33; 11,26. c. O Nowym Jeruzalem: 1 Ρ 2,6. [7]

σιωπάω, imperf. act. έσιώπων, fut. act. σιωπήσω, aor. act. έσιώπησα, milczeć.

    1. Milczeć, nie odpowiadać, a. Cz. Jezusa: Mt 26,63; Mk 14,61. b. Cz. ludzi: Mk 3,4; 9,34; Dz 18,9. 2. Mil- czeć, przestać mówić, uspokoić się. a. Cz. ludzi: Mt 20,31; ; Mk 10,48; Łk 1,20 - tu stracić zdolność mówię- nia; 19,40. b. Met. cz. jeziora: Mk 4,39. [10] 4486*.

*

σιωπή, dat. od σιωπή, milczenie; jako adv. potajemnie, skrycie, dyskretnie: J ll,28v.l. 4486.

σκανδαλίζω, aor. act. έσκανδάλισα, aor. pass. έσκανδαλίσθην, etym. powodować wpadnięcie w pułapkę; stąd powodować upadek, prowadzić do grzechu; ura- żać, oburzać, gorszyć. 1. Powodować wpadnięcie w pułapkę; powodować upa- dek czyjś; prowadzić do grzechu kogoś, powodować zgrzeszenie przez kogoś, być powodem grzechu czyjegoś, z acc. a. Act. z acc. osoby. a. Cz. ludzi: Mt 18,6; Mk 9,42; Łk 17,2; 1 Kor 8,13b. β. Cz. oka, ręki, nogi, pokarmu: Mt 5,29.30; 18,8.9; Mk 9,43.45.47; 1 Kor 8,13a. b. Pass., dawać się wcią- gnąć w pułapkę; dawać się doprowadzić do upadku, dawać się doprowadzić do grzechu; upadać, załamywać się; o lu- dziach: Mt 13,21; 24,10; Mk 4,17; 14,27.29; J 16,1. c. Σκανδαλίζεσθαι gv τινι, doznawać urazy z powodu kogoś, gorszyć się z powodu kogoś, gorszyć się kimś, załamywać się z powodu kogoś;

  1. ludziach: Mt 11,6; 13,57; 26,31.33a

  2. b; Mk 6,3; Łk 7,23; Rz 14,21v.l.

    1. Urażać, oburzać, gorszyć kogoś; pass., oburzać się, gorszyć się. a. Act. a. Cz. Jezusa i ludzi: Mt 17,27. β. Cz. rzeczy: J 6,61. b. Pass. o ludziach:

Mt 15,12; 2 Kor 11,29 - możliwe lb. ->■ 4488. [29]

σκάνδαλον, τό; -ου, pułapka, zasadzka; uwiedzenie, skuszenie, zgorszenie, roz- jątrzenie. 1. Pułapka, zasadzka; za- padnia w pułapce: Rz 11,9 - met. 2. Spowodowanie upadku, uwiedzenie, skuszenie do grzechu, do odstępstwa, do niewierności itp.; danie powodu do grzechu, danie powodu do upadku, zbałamucenie, zgorszenie: Mt 16,23; 18,7a,b,c; Łk 17,1; Rz 9,33; 14,13; 16,17; 1 Ρ 2,8; Ap 2,14. 3. To, co powoduje urazę; to, co wywołuje sprze- ciw; powód rozjątrzenia; rozjątrzenie, zgorszenie: Mt 13,41; 1 Kor 1,23; Ga 5,11; 1 J 2,10. [15] 4487.

σκάπτω, aor. act. έσκαψα, drążyć, wko- pywać się; kopać ziemię, kopać: Łk 6,48; 13,8; 16,3. [3] 2666 4490.

*

Σκαριώθ, ό; nieodm.; zam. Ίσκαριώθ —> 2454: Skariot, o Judaszu: Mt 10,4v.l.; Mk 3,19v.l.; Łk 6,16v.l.; J 6,71v.l.

**

Σκαριώτης, ό; -ου· zam. Ισκαριώτης —> 2455; Skariota, o Judaszu: Mt 10,4v.l.; 26,14v.l.; Mk 14,10v.l.

σκάφη, ή; -ης, etym. dłubanka; łódź, szalupa: Dz 27,16.30.32. 4489. [3]

*

σκέλλομαι, wyschnąć, zasuszyć się, usy- chać; act., wysuszać; w NT w pochod-

nych: 4504 4505 4506 4507 4508.

σκέλος, τό; -ους, noga, goleń: J 19,31. 32.33. [3] 4509 4525 4526.

σκέπασμα, τό; -ατος, okrycie, osłona, ubranie: 1 Tm 6,8. [1]

#

σκέπτομαι, rozglądać się uważnie, spój- rzeć, badać dokładnie; próbować, badać;

rozpatrywać, rozważać; sądzić, uważać; z góry obmyślić, zatroszczyć się, za- opatrzyć się w coś; przygotowywać, planować; w NT w pochodnych i w złożeniach: 242 1979 1983 1984 1985 2671 2672 4511 4512 4760*.

Σκευάς, ό; -a, Skewas, arcykapłan ży- dowski: Dz 19,14. [1]

σκευή, ή; -ής, uzbrojenie, wyposażenie, sprzęt, ekwipunek: Dz 27,19. —>4495. [1]

σκεϋος, τό; -ους, rzecz, przedmiot, sprzęt; naczynie, waza; narzędzie.

        1. Dosł. a. Og., rzecz, przedmiot, sprzęt; pl., sprzęty, ruchomości: Mt 12,29; Mk 3,27; 11,16; Łk 17,31; Dz 10,11.16; 11,5; 27,17 - tu może ozna- czać kotwicę; Hbr 9,21; Ap 18,12a,b. b. Naczynie, waza: Łk 8,16; J 19,29; Rz 9,21; 2 Tm 2,20.21; Ap 2,27.

        2. Met., narzędzie, naczynie: Dz 9,15 - σκεϋος έκλογής, wybrane narzędzie; Rz 9,22.23; 2 Kor 4,7; 1 Tes 4,4 - naczynie oznacza tu prawd, własne ciało lub własną żonę; 1 Ρ 3,7. [23] 385 530 1980 2667 3776 3777 4494.

σκηνή, ή; -ής, namiot; dach namiotu; og. mieszkanie, przybytek: Mt 17,4; Mk 9,5; Łk 9,33; 16,9; Dz 7,43.44; 15,16; Hbr 8,2.5; 9,2.3.6.8.11.21; 11,9; 13,10; Ap 13,6; 15,5; 21,3. [20] 1981 2668 2669

4497 4498 4499 4500 4501.

σκηνοπηγία, ή; -ας (σκηνή —> 4496, πήγνυμι —» 3954; -ία), rozbijanie na- miotu; w judaizmie Święto Namiotów: J 5,lv.l.; 7,2. [1]

σκηνοποιός, ό; -οϋ (σκηνή —> 4496, ποιέω —> 4034; -ος), wyrabiający namioty, sporządzający namioty: Dz 18,3. [1]

557

σκήνος, τό; -ους, namiot; mieszkanie; w

NT ο ciele: 2 Kor 5,1 - ή έπίγειος ήμών οικία τοϋ σκήνους, namiot na- szego ziemskiego zamieszkania: 5,4. —> 4496. [2]

σκηνόω, fut. act. σκηνώσω, aor. act. έσκήνωσa, mieszkać pod namiotami; rozbijać namiot; og. zamieszkać, osiąść wśród kogoś, gdzieś, εν τινι (τόπω); nad kimś, έπί τινα; z kimś, μετά τι- νος. 1. Cz. Boga (Ojca): Ap 7,15; 21,3. 2. Cz. Syna Bożego, Słowa: J 1,14. 3. Og.: Ap 12,12; 13,6. —> 4496. [5]

σκήνωμα, τό; -ατος, namiot; przyby- tek, mieszkanie. 1. O świątyni Boga: Dz 7,46. 2. O ciele: 2 Ρ 1,13.14.

> 4496. [3]

σκιά, ή; -ας, cień. 1. Cień. a. Dosł.: Mk 4,32; Dz 5,15. b. Met.: Mt 4,16; Łk 1,79; 1 J 2,8v.l. 2. Cień rzeczy przy- szłych, nadprzyrodzonych: Kol 2,17; Hbr 8,5; 10,1. [7] 636 1982 2670.

σκιρτάω, aor. act. έσκίρτησα, podska- kiwać, hasać, podrygiwać: Łk 1,41.44; 6,23. [3]

σκληροκαρδία, ή; -ας (σκληρός: σκέλ- λομαι —> 4490*, καρδία —> 2574), uschnię- cie serca, stwardnienie serca; szorst- kość serca, nieczułość, zatwardziałość, upór: Mt 19,8; Mk 10,5; 16,14. [3]

4505 / σκληρός


σκληρός, -ά, -όν; -οϋ, -ας, -οϋ, twardy (w dotyku), szorstki, chropawy. 1. Met. o człowieku, twardy, szorstki, srogi, bezlitosny: Mt 25,24. 2. Met. o rze- czach, twardy, szorstki, niemiły, przy- kry; ostry, burzliwy: J 6,60; Jk 3,4; Jud 15. 3. Subst., σκληρόν σοί (έ- στιν), to za trudne dla ciebie, trudno ci coś robić, z inf.: Dz 9,5v.l.; 26,14. —► 4490*. [5]

558

σκληρότης / 4506



σκληρότης, ή; -ητος, twardość, szorst- kość, upór: Rz 2,5. —+ 4490*. [1]

σκληροτράχηλος, -ον; -ου (σκληρός: σκέλλομαι —> 4490*. τράχηλος —> 4989), (będący) ο twardym karku; uparty, krnąbrny: Dz 7,51. [1]

σκληρύνω, aor. act. έσκλήρυνα, aor. pass. έσκληρύνθην, czynić twardym; w NT met. 1. Act., czynić twardym, czynić zatwardziałym kogoś, coś, z acc. a. Cz. Boga: Rz 9,18. b. Cz. ludzi: Hbr 3,8.15; 4,7. 2. Pass., być lub stawać się twardym, twardnieć, ulegać zatwardziałości; o ludziach: Dz 19,9; Hbr 3,13. 4490*. [6]

σκολιός, -ά, -όν; -οϋ, -ας, -οϋ, krzywy, zgięty, kręty, zygzakowaty, pałąkowaty. 1. Dosł.: Łk 3,5. 2. Met., wypaczony, przewrotny, krętacki, fałszywy; niespra- wiedliwy: Dz 2,40; Flp 2,15; 1 Ρ 2,18.

> 4491. [4]

σκόλοψ, ό; -οπος, cierń, kolec; oścień: 2 Kor 12,7. [1]

σκοπέω, patrzeć uważnie na coś, uważać na coś, obserwować, mieć na oku coś, z acc. lub ze zdaniem dopełnieniowym; cz. ludzi: Łk 11,35; Rz 16,17; 2 Kor 4,18; Ga 6,1; Flp 2,4; 3,17.-^ 4492*. [6]

σκοπός, ό; -οϋ, przedmiot, w który (ktoś) ma utkwiony wzrok; docelowy punkt, cel, meta: Flp 3,14. —► 4492*. [1]

σκορπίζω, aor. act. έσκόρπισα, aor. pass. έσκορπίσθην. 1. Rozsypywać, roz- rzucać, rozsiewać, rozpraszać, rózga- niać, rozpędzać; pass., rozpraszać się.

  1. Cz. ludzi: Mt 12,30; Łk 11,23.

  2. Cz. wilka: J 10,12. c. Pass. o ludziach: J 16,32. 2. Rozsypywać, roz­siewać, rozdzielać; cz. Boga: 2 Kor 9,9. 4514. [5]

σκορπίος, ό; -ου, skorpion, niedźwia- dek: Łk 10,19; 11,12; Ap 9,3.5.10. [5]

1281 4513.

σκοτεινός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, ciemny, mroczny, pogrążony w ciemności: Mt 6,23; Łk 11,34.36. 4519. [3]

σκοτία, ή; -ας, ciemność, mrok. 1. Dosł.: Mt 10,27; Łk 12,3; J 6,17; 20,1. 2. Met. o ciemności umysłu, ducha, o niewiedzy etycznej, religijnej: Mt 4,16v.l.; J l,5a,b; 8,12; 12,35a,b.46; 1 J 1,5; 2,8.9.11a,b,c. -> 4519. [16]

σκοτίζομαι, aor. pass. έσκοτίσθην, być w ciemnościach, znaleźć się w ciem- nościach, pogrążać się w ciemnościach; o słońcu, zaćmić się. 1. Dosł.: Mt 24,29; Mk 13,24; Łk 23,45v.l.; Ap 8,12. 2. Met. o władzy religijnego i etycznego poznania: Rz 1,21; 11,10. —► 4519. [5]

σκοτόομαι, aor. pass. έσκοτώθην, perf. pass. έσκότωμαι, dać się pogrążyć w ciemnościach, być pogrążonym w ciemnościach, być w ciemnościach; o słońcu, zaćmić się. 1. Dosł.: Ap 9,2; 16,10. 2. Met.: Ef 4,18. 4519. [3]

σκότος, τό; -ους, ciemność, mrok. 1. Dosł. o ciemnościach fizycznych: Mt 27,45; Mk 15,33; Łk 23,44; Dz 2,20; 13,11; 2 Kor 4,6. 2. Ciemność w antytezie do królestwa niebieskiego jako miejsce odrzucenia, jako miejsce wiecznej kaźni: Mt 8,12; 22,13; 25,30; 2 Ρ 2,17; Jud 13. 3. Met. a. O stanie bycia nieznanym: 1 Kor 4,5. b. O ciemności moralnej, duchowej, o ciem- ności grzechu, niewiary, zła: Mt 4,16; 6,23a,b; Łk 1,79; 11,35; 22,53; J 3,19;

Dz 26,18; Rz 2,19; 13,12; 2 Kor 6,14; Ef 5,8.11; 6,12; Kol 1,13; 1 Tes 5,4.5; 1 Ρ 2,9; 1 J 1,6. [31] 4515 4516 4517 4518.

σκύβαλον, τό; -ου, gnój, łajno; odpadki, śmieci: Flp 3,8. [1]

*

σκυδμαίνω, gniewać się, być oburzonym; w NT w pochodnym: 4522.

Σκύθης, ό; -ου, Scyta, mieszkaniec kra- iny leżącej na północ od Morza Czar- nego: Kol 3,11. [1]

σκυθρωπός, (-ή), -όν; -οϋ, (-ής), -οϋ (σκυθρός: σκυδμαίνω —> 4520", δψ —> 3670*; -ος), mający markotną minę, mający nadąsaną minę, markotny, po- nury, smętny: Mt 6,16; Łk 24,17. [2]

σκύλλω, perf. pass. εσκυλμαι, pierwot- nie rozszarpywać, rozrywać, rozdzierać, obdzierać ze skóry, obłupić; w NT zna- czenia met. 1. Nużyć, trudzić, nękać: Mt 9,36(pass.). 2. Niepokoić, zawracać głowę komuś, z acc.: Mk 5,35; ; Łk 8,49. 3. Pass., kłopotać się, fatygować się: Łk 7,6. [4] 4524.

σκϋλον, τό; -ου, łup, zdobycz: Łk 11,22.

> 4523. [1]

σκωληκόβρωτος, -ον; -ου (σκώληξ: σκολιός: σκέλος —> 4491, βιβρώσκω —> 969; -τος), zjedzony przez robaki, stoczony przez robaki: Dz 12,23. [1]

σκώληξ, ό; -ηκος, robak: Mk 9,44.46. 48. 4491. [3]

σμαράγδινος, -η, -ον; -ου, -ης, -ου, (zrobiony) ze szmaragdu, szmaragdowy: Ap 4,3. 4528. [1]

559

σμάραγδος, ό; -ου, szmaragd: Ap 21,19. [1] 4527.

σμήγμα, τό; -ατος, maść, balsam: J 19,39v.l.

**

σμίγμα, τό; -ατος (zam. μίγμα —> 3273), mieszanina: J 19,39ν.1.

σμύρνα, ή; -ης, mirra: Mt 2,11; J 19,39.

> 4530. [2]

Σμύρνα, ή; -ης, Smyrna, miasto na zachodnim wybrzeżu Azji Mniejszej: Ap 1,11; 2,8. [2] 4529 4531.

σμυρνίζω, perf. pass. έσμύρνισμαι, za- prawiać mirrą: Mk 15,23. —* 4530. [1]

Σόδομα, τά; -ων, Sodoma, miasto znisz- czone z dopustu Bożego z powodu zde- prawowania jego mieszkańców: Mt 10,15; 11,23.24; Mk 6,llv.l.; Łk 10,12; 17,29; Rz 9,29; 2 Ρ 2,6; Jud 7; Ap 11,8. [9]

Σολομών, ό; -ώνος lub Σολομών, ό; -ώντος, także Σαλωμών lub Σαλομών, Salomon, syn i następca króla Dawida: Mt 1,6.7; 6,29; 12,42a,b; Łk ll,31a,b; 12,27; J 10,23; Dz 3,11; 5,12; 7,47. [12]

σορός, ή; -οϋ, mary: Łk 7,14. [1]

σός, σή, σόν; σοϋ, σής, σοϋ, zaimek dzierżawczy drugiej osoby sing., twój. 1. Jako przydawka (czasem z wyrazem dom.): Mt 7,3.22a,b,c; 13,27; 24,3; Mk 2,18; Łk 5,33; 15,31; 22,42; J 4,42; 17,6.9.lOa.17; 18,35; Dz 5,4; 24,2.4; 1 Kor 8,11; 14,16; Flm 14. 2. Subst. a. Masc., οί σοί, twoi (bliscy): Mk 5,19. b. Neutr., τό σόν, τά σά, to, co twoje: Mt 20,14; 25,25; Łk 6,30; J 17,10b. 4628. [27]

4536 / σουδάριον


σουδάριον, τό; -ου, łac. sudarium, chu- sta, chustka: Łk 19,20; J 11,44; 20,7; Dz 19,12. [4]

560

Σουσάννα / 4537



Σουσάννα, ή; -ης lub -ας, Zuzanna, jedna z kobiet towarzyszących Jezu- sowi: Łk 8,3. [1]

σοφία, ή; -ας, mądrość, wiedza, na- uka, uczoność. 1. Mądrość naturalna, niekiedy przeciwstawna mądrości Bo- żej, wiedza, nauka, uczoność: Dz 7,22; 1 Kor l,17.19.20.21b.22; 2,1.4.5.6b.l3; 3,19; 2 Kor 1,12; Jk 3,15. 2. Mą- drość nadprzyrodzona, udzielana lu- dziom przez Boga: Mt 12,42; Łk 11,31; 21,15; Dz 6,3.10; 7,10; 1 Kor 2,6a. 7; 12,8; Ef 1,8.17; Kol 1,9.28; 2,23; 3,16; 4,5; Jk 1,5; 3,13.17; 2 Ρ 3,15; Ap 13,18; 17,9. 3. Mądrość Boga: Rz 11,3; 1 Kor l,21a.24; Ef 3,10; Ap 7,12. 4. Mądrość Jezusa: Mt 13,54; Mk 6,2; Łk 2,40.52; 1 Kor 1,30; Kol 2,3; Ap 5,12. 5. Mądrość w personi- Akacjach: Mt 11,19; Łk 7,35; 11,49. —> 4540. [51]

σοφίζω, aor. act. έσόφισα, perf. pass. σεσόφισμαι. 1. Act., nauczać mądro- ści, czynić mądrym, pouczać kogoś, z acc.: 2 Tm 3,15. 2. Pass., być wy- rozumowanym, być wymyślanym: 2 Ρ

      1. 16. -> 4540. [2]

σοφός, -ή, -όν; -οϋ, -ης, -οϋ, roztropny, rozsądny, doświadczony, biegły; mą- dry, uczony. 1. Roztropny, rozsądny, doświadczony, biegły; o ludziach: 1 Kor 3,10; 6,5. 2. Mądry, uczony w zakre- sie wiedzy naturalnej; o ludziach: Mt

  1. 25; Łk 10,21; Rz 1,14.22; 1 Kor 1,19.20.26.27; 3,19.20. 3. Mądry w za- kresie mądrości pochodzącej od Boga; o ludziach: Mt 23,34; Rz 16,19; 1 Kor 3,18a,b; Ef 5,15; Jk 3,13. 4. Mądry w stopniu absolutnym; o Bogu: Rz 16,27; 1 Kor 1,25; 1 Tm l,17v.l.; Jud 25v.l. [20] 774 2673 4538 4539 5236 5237.

Σπανία, ή; -ας, Hiszpania: Rz 15,24. 28. [2]

σπάομαι, aor. med. έσπασάμην, wycią- gać, wydobywać coś, z acc.: Mk 14,47; Dz 16,27. [2] 386 560 637 1282 1986 2135* 3926.

σπαράσσω, aor. act. έσπάραξα, szarpać, miotać, targać kimś, z acc.: Mk 1,26; 9,20v.l.26; Łk 9,39. [3] 4814.

σπαργανόω, aor. act. έσπαργάνωσα, perf. pass. έσπαργάνωμαι, owijać w pieluszki, owijać; cz. Maryi: Łk 2,7. 12 - pass. [2]

σπαταλάω, aor. act. έσπατάλησα, żyć

w rozkoszach, żyć wystawnie, żyć w zbytku: 1 Tm 5,6; Jk 5,5. [2]

σπείρα, ή; -ης, acc. -αν, ,grecka na- zwa rzymskiej jednostki wojskowej, kohorta, oddział liczący od 500 do 1000 żołnierzy: Mt 27,27; Mk 15,16; J 18,3.12; Dz 10,1; 21,31; 27,1. [7]

σπείρω, aor. act. εσπειρα, aor. 2. pass. έσπάρην, perf. pass. έσπαρμαι, siać coś na czymś, przy czymś, na coś, między coś, τι παρά τι, έπί τι, εις τι, εν τινι. 1. Dosł. a. Cz. ludzi: Mt 13,3a,b.4. 18.24.27.31; Mk 4,3a,b.4; Łk 8,5a,b,c; 1 Kor 15,36.37a,b. b. Cz. ptaków: Mt 6,26; Łk 12,24. c. Og. lub pass. bez agensa: Mt 13,19b.20.22.23; Mk 4,16.18.20.31.32; 2 Kor 9,10. 2. Met. i w alegoriach, a. W przysłowiach, a. Cz. ludzi: Mt 25,24.26; Łk 19,21. 22; 2 Kor 9,6a,b; Ga 6,7.8a,b. β. Og.: J 4,37. b. O sianiu słowa Bożego, Ewangelii, dóbr duchowych, a. Cz. Jezusa: Mt 13,37. β. Cz. ludzi: 1 Kor 9,11. γ. Og. lub pass. bez agensa: Mt 13,19a; Mk 4,14a,b.l5a,b; J 4,36.

c. O sianiu owocu sprawiedliwości; pass. bez agensa: Jk 3,18. d. W porównianiu ciała do ziarna, które po śmierci zmartwychwstaje; pass. bez agensa: 1 Kor 15,42.43a,b.44. e. O sianiu zła; cz. szatana: Mt 13,39. [52]

1283 1284 1987 4550 4551 4561 4562 4563.

σπεκουλάτωρ, ό; -οροςτ wyraz łac. spe- culator, pierwotnie wywiadowca, zwia- dowca; w NT goniec; wykonawca wy- roków, kat: Mk 6,27. [1]

σπέν&ομαι, stanowić libację, być składa- nym w ofierze (płynnej); w NT met.: Flp 2,17; 2 Tm 4,6. [2] 779.

σπέρμα, τό, -ατος, siew, nasienie; potom- stwo, potomkowie, potomek. 1. Dosł. a. O nasionach roślin, nasienie, ziar- no: Mt 13,24.27.32.37.38; Mk 4,31; 1 Kor 15,38; 2 Kor 9,10v.l. b. O męskim nasieniu, nasienie, zarodek: Hbr 11,11 - możliwe 2b. 2. Met. a. O reszcie ludzi ocalałych z zagłady, potomstwo, potomkowie: Rz 9,29. b. Potomstwo, potomek, potomkowie, ród: Mt 22,24. 25; Mk 12,19.20.21.22; Łk 1,55; 20,28; J 7,42; 8,33.37; Dz 3,25; 7,5.6; 13,23; Rz 1,3; 4,13.16.18; 9,7a,b.8; 11,1; 2 Kor 11,22; Ga 3,16a,b,c.l9.29; 2 Tm 2,8; Hbr 2,16; 11,18; Ap 12,17. c. Met. o łasce Bożej: 1 J 3,9. —> 4547. [43]

σπερμολόγος, -ον; -ου (σπέρμα: σπείρω —> 4547, λόγος: λέγω —> 2996; -ος), etym. zbierający siew, zbierający ziarna; stąd w subst. możliwe pochodne, plotkarz, nowinkarz; gaduła, bajarz; szmaciarz; hultaj, błazen, nicpoń; u Arystotelesa także gawron: Dz 17,18. [1]

561

σπεύδω, aor. act. έσπευσα. 1. Intrans., spieszyć się, pędzić, gnać; cz. ludzi: Łk 2,16; 19,5.6; Dz 20,16; 22,18. 2. Trans., przyspieszać, ponaglać, popędzać coś, z

acc.; cz. ludzi: 2 Ρ 3,12. [6] 4564 4565

4566 4567.

σπήλαιον, τό; -ου, pieczara, grota, jaski- nia: Mt 21,13; Mk 11,17; Łk 19,46; J 11,38; Hbr 11,38; Ap 6,15. [6]

σπιλάς, ή; -άδος, etymologia, a zatem i sens tego wyrazu w użyciu NT nie są jasne: jest to bądź wyraz pierwotny ze znaczeniem burza, nawałnica, sztorm; bądź oboczny dla σπίλος I (—> 4554*), wtedy skała, rafa; zakała; bądź dla σπίλος II (—> 4555), wtedy plama, skaza: Jud 12. [1]

*

σπίλος I, ή; -ου, skała, rafa; zakała: możliwe w 2 Ρ 2,13 - zob. 4555 4554.

σπίλος II, ό; -ου, plama, skaza: Ef 5,27; 2 Ρ 2,13 - możliwe też skała, rafa; zakała; zob. 4554*. [2] 777 4554 4556.

σπιλόω, perf. pass. έσπίλωμαι, plamić, brudzić, brukać, kalać coś, z acc.: Jk 3,6; Jud 23. 4555. [2]

σπλαγχνίζομαι, aor. pass. έσπλαγχνί- σθην, czuć litość, litować się, wzruszać się nad kimś, współczuć komuś, περί τίνος, έπί τινι, έπί τίνα. 1. Cz. Jezusa: Mt 9,36; 14,14; 15,32; 20,34; Mk 1,41; 6,34; 8,2; 9,22; Łk 7,13. 2. Cz. ludzi: Mt 18,27; Łk 10,33; 15,20. ->4558*. [12]

4558 / σπλάγχνον


σπλάγχνον, τό; -ου; w NT tylko pl., wnętrzności; serce; serdeczność, czu- łość, miłość, litość. 1. Dosł., wnętrz- ności: Dz 1,18. 2. O siedzibie uczuć serdeczności, litości, miłości; og. serce; σπλάγχνα έλέους, σπλάγχνα οίκτιρμοϋ, miłościwe serce, czułe serce, miłosierne serce, łagodne serce. a. O sercu Boga: Łk 1,78. b. O sercu ludzi: 2 Kor 6,12; 7,15; Kol 3,12; Flm 7.20; 1 J 3,17. c. Og.: Flp 2,1. 3. Meton. o sa-

562

σπλήν / 4558*



mych uczuciach, serdeczność, czułość, miłość, a. O serdeczności Jezusa: Flp 1,8. b. O serdeczności ludzi: Flm 12. —► 4558*. [11]

*

σπλήν, ό; σπληνός, śledziona; met. kom- pres, bandaż; pl., bóle śledziony, hipo- chondria; w NT w pochodnych: 2151

4053* 4058 4557 4558.

σπόγγος, ό; -ου, gąbka: Mt 27,48; Mk 15,36; J 19,29. [3]

σποδός, ή; -οϋ, popiół, proch: Mt 11,21; Łk 10,13; Hbr 9,13. [3]

σπορά, ή; -ας, siew, sianie; ziarno, na- sienie: 1 Ρ 1,23. —> 4547. [1]

σπόριμος, -ον; -ου, obsiany; τά σπόριμα, obsiane pola; łany, niwa, zboża: Mt 12,1; Mk 2,23; Łk 6,1. 4547. [3]

σπόρος, ό; -ου, nasienie, ziarno: Mk 4,26.27; Łk 8,5.11; 2 Kor 9,10a,b.

> 4547. [6]

σπουδάζω, fut. act. σπουδάσω, aor. act. έσπούδασα, spieszyć się; starać się, do- kładać starań, gorąco pragnąć. 1. Spie- szyć się ze zrobieniem czegoś, z inf.; cz. ludzi: 2 Tm 4,9.21; Tt 3,12. 2. Starać się, dokładać starań, gorąco pragnąć coś zrobić, z inf.; cz. ludzi: Ga 2,10; Ef 4,3; 1 Tes 2,17; 2 Tm 2,15; Hbr 4,11; 2 Ρ 1,10.15; 3,14. -> 4552. [11]

σπουδαίος, -a, -ον; -ου, -ας, -ου, ocho- czy, chętny, gorliwy, sumienny: 2 Kor 8,17.22a,b; 2 Tm l,17v.l. - comp. ro- dzaju nijakiego w funkcji przysłówka, tym gorliwiej, jeszcze bardziej gorliwie. —> 4552. [3]

σπουδαίως, adv. 1. Z pośpiechem, spiesznie: Flp 2,28. 2. Gorliwie, pilnie,

żarliwie: Łk 7,4; 2 Tm 1,17; Tt 3,13. —> 4552. [4]

σπουδή, ή; -ης, pośpiech, prędkość, szyb- kość; gorliwość, pilność, staranność. 1. Pośpiech, prędkość, szybkość: Mk 6,25; Łk 1,39. 2. Gorliwość, pilność, staranność, staranie: Rz 12,8.11; 2 Kor 7,11.12; 8,7.8.16; Hbr 6,11; 2 Ρ 1,5; Jud 3. -> 4552. [12]

σπυρίς, ή; -ίδος, (duży) kosz: Mt 15,37; 16,10; Mk 8,8.20; Dz 9,25. [5]

στάδιον, τό; -ου, stadion. 1. Stadion jako miara długości; w NT ok. 185 m: Mt 14,24; Łk 24,13; J 6,19; 11,18; Ap 14,20; 21,16. 2. Stadion, tor wy- ścigowy: 1 Kor 9,24. [7]

στάμνος, ό; -ου, dzban: Hbr 9,4. [1]

στασιαστής, ό; -οϋ, buntownik, rebe- liant: Mk 15,7. -> 2463. [1]

στάσις, ή; -εως, istnienie, trwanie; miej- sce, stanowisko; powstanie, rewolta, bunt, zamieszki, rozruchy; spór, nie- zgoda, waśń, kłótnia, zwada, nieśna- ski. 1. Istnienie, trwanie lub miejsce, stanowisko: Hbr 9,8. 2. Powstanie, zamieszki, rewolta, bunt, rozruchy: Mk 15,7; Łk 23,19.25; Dz 19,40. 3. Spór, niezgoda, waśń, kłótnia, zwada, nieśna- ska: Dz 15,2; 23,7.10; 24,5. 2463. [9]

στατήρ, ό; -ήρος, stater, srebrna moneta grecka wartości 4 drachm: Mt 17,27; 26,15v.l. 2463. [1]

σταυρός, ό; -οϋ, słup, pal; krzyż. 1. Dosł.: Mt 27,32.40.42; Mk 15,21. 30.32; Łk 23,26; J 19,17.19.25.31; Flp 2,8; Hbr 12,2. 2. Met. o cierpieniach i śmierci, doznawanych w podąża- niu za Chrystusem: Mt 10,38; 16,24;

Mk 8,34; 10,21v.l.; Łk 9,23; 14,27. 3. Met., krzyż jako element chrzęści- jaństwa oraz przedmiot apostolskiego nauczania: 1 Kor 1,17.18; Ga 5,11; 6,12.14; Ef 2,16; Flp 3,18; Kol 1,20; 2,14. [27] 389 4575 4818.

σταυρόω, fut. act. σταυρώσω, aor. act. i- σταύρωσα, aor. pass. έσταυρώθην, perf. pass. έσταύρωμαι, przybijać do pała, krzyżować kogoś, z acc. 1. Dosł. o ukrzyżowaniu kogoś; cz. ludzi (czę- sto dom.), a. O ukrzyżowaniu Chry- stusa: Mt 20,19; 26,2(pass.); 27,22 (pass.).23(pass.).26(pass.).31.35; 28,5 (pass.); Mk 15,13.14.15(pass.).20.24. 25; 16,6(pass.); Łk 23,21a,b.23(pass.); 24,7(pass.).20; J 19,6a,b,c.l0.15a,b.l6 (pass.). 18.20(pass.).23.41(pass.); Dz 2,36; 4,10; 13,29v.l.; 1 Kor l,23(pass.); 2,2(pass.).8; 2 Kor 13,4(pass.); Ga 3,1 (pass.); Ap ll,8(pass.). b. O ukrzyżo- waniu Chrystusa i ludzi równocześnie: Łk 23,33. c. O ukrzyżowaniu ludzi: Mt 23,34; 27,38(pass.); Mk 15,27; 1 Kor l,13(pass.). 2. Met. o ukrzyżowaniu swojego ciała: Ga 5,24 - cz. ludzi; o ukrzyżowaniu świata: 6,14 - pass. bez agensa. —» 4574. [46]

σταφυλή, ή; -ής, kiść winogron, wino- grona: Mt 7,16; Łk 6,44; Ap 14,18. [3]

στάχυς, ό; -υος, kłos (zboża): Mt 12,1; Mk 2,23; 4,28a,b; Łk 6,1. [5]

Στάχυς, ό; -υος, Stachys, adresat po- zdrowień Pawła Apostola: Rz 16,9. [1]

στέγη, ή; -ης, dach: Mt 8,8; Mk 2,4; Łk 7,6. -> 4580. [3]

563

στέγω, pierwotnie zatrzymywać, nie przepuszczać; w NT met., wytrzymy- wać, znosić, ścierpieć coś, z acc.: 1 Kor 9,12; 13,7; 1 Tes 3,1.5. [4] 640 4579 5007.

στείρα, ή; -ας, niepłodna, niezdolna do rodzenia dzieci: Łk 1,7.36; 23,29; Ga 4,27; Hbr 11,11. [5]

*

στείχω, iść. kroczyć, przychodzić, uda- wać się dokądś, zbliżać się dokądś; maszerować; iść na kogoś, napadać; w NT w pochodnych i w złożeniach: 4605 4606 4821.

στέλλομαι, pierwotnie przygotowywać, zaopatrywać; odziewać, ubierać; wysy- łać, posyłać, odsyłać; w NT: 1. Trzy- mać się z dala od kogoś, από τίνος: 2 Tes 3,6. 2. Unikać, starać się unikać czegoś, z acc.: 2 Kor 8,20. [2] 640* 641

643 644 1285 1287 1821 1991 1994 2674 2676 4607 4743 4819 5141 5142 5418.

στέμμα, τό; -ατος, wieniec, girlanda: Dz 14,13. 4595*. [1]

στεναγμός, ό; -οϋ, wzdychanie, jęczenie, jęk: Dz 7,34; Rz 8,26. 4588*. [2]

στενάζω, aor. act. έστέναξα, wzdychać ciężko, zawodzić. 1. Cz. Jezusa: Mk 7,34. 2. Cz. ludzi: Rz 8,23; 2 Kor 5,2. 4; Hbr 13,17; Jk 5,9 - σ. κατά τίνος, narzekać na kogoś, żalić się na kogoś, wnosić skargę na kogoś. —> 4588*. [6]

στενός, -ή; -όν; -οΰ, -ής, -οϋ, wąski, cia- sny: Mt 7,13.14; Łk 13,24. [3] 4587 4588.

στενοχωρέω (στενός—>4586, χώρα—>5409; -ος: -έω), ściskać, ścieśniać, natłoczyć; w NT pass., być ściśniętym, być stło- czonym, być w ciasnocie, być ograni- czonym: 2 Kor 4,8; 6,12a,b. [3]

4588 / στενοχώρια


στενοχώρια, ή; -ας (στενός —> 4586, χώρα —> 5409; -ος: -ία), ciasnota; met. ucisk, zmartwienie, udręka, utrapienie: Rz 2,9; 8,35; 2 Kor 6,4; 12,10. [4]

564

στένω / 4588*



στένω, jęczeć, wzdychać, zawodzić, pła- kać; opłakiwać, ubolewać; w NT w pochodnych i w złożeniach: 390 4584 4585 4820.

**

στέργω, kochać, miłować; lubić; być zadowolonym, poprzestawać na czymś, zgadzać się, przyjmować z rezygnacją; prosić, błagać; w NT w złożeniach:

787 5238.

στερεός, -ά, -όν; -οΰ, -ας, -οΰ. 1. Dosł., twardy, mocny, solidny, stały: 2 Tm 2,19; Hbr 5,12.14. 2. Met. o postawie człowieka, mocny, stały, niezachwiany: 1 Ρ 5,9. [4] 4590 4591.

στερεόω, aor. act, έστερέωσα, aor. pass. έστερεώθην, czynić twardym, czynić mocnym. 1. Dosł., czynić mocnym, dawać siłę; pass. o kończynach, stawać się mocnym, nabierać twardości, na- bierać siły: Dz 3,7(pass.).16. 2. Met., pass. o Kościele, być utwierdzanym, utwierdzać się, umacniać się: Dz 16,5.

4589. [3]

στερέωμα, τό; -ατος, utwierdzenie, sta- łość: Kol 2,5. —> 4589. [1]

*

στέρομαι, nie mieć czegoś, być pozbawio- nym czegoś; w NT w pochodnym: 642.

Στεφανάς, ό; -a, Stefanas, chrześcijanin w Koryncie, ochrzczony przez Pawła Apostoła: 1 Kor 1,16; 16,15.17; sub- skrypcja. [3]

στέφανος, ό; -ου, wieniec, korona. 1. Dosł.: Mt 27,29; Mk 15,17; J 19,2.5; 1 Kor 9,25; Ap 4,4.10; 6,2; 9,7; 12,1; 14,14. 2. Met. a. Wie- mec w sensie nagroda: 2 Tm 4,8; Jk 1,12; 1 Ρ 5,4; Ap 2,10; 3,11. b. Wieniec w sensie ozdoba, duma,

chluba, chwała: Flp 4,1; 1 Tes 2,19. —► 4595*. [18]

Στέφανος, ό; -ου, Stefan, Szczepan, jeden z siedmiu diakonów: Dz 6,5.8.9; 7.1v.l.59; 8,2; 11,19; 22,20. [7]

στεφανόω, aor. act. έστεφάνωσα, perf. pass. έστεφάνωμαι. 1. Dosi., wieńczyć, koronować kogoś, z acc.; pass. bez agensa: 2 Tm 2,5. 2. Met. wień- czyć, wynagradzać, uczcić kogoś, z acc.; cz. Boga (Ojca): Hbr 2,7.9(pass.). —> 4595*. [3]

*

στέφω, umieszczać dookoła, rozpościerać dookoła; wieńczyć, oplatać wieńcem; czcić ofiarą płynną; w NT w pochod-

nych: 4583 4593 4595.

στήθος, τό; -ους, pierś, klatka piersiowa: Łk 18,13; 23,48; J 13,25; 21,20; Ap 15,6. [5]

στήκω, stawać; stać; pozostawać, trwać, wytrwać. 1. Dosł., stawać; stać. a. Cz. Jezusa: J l,26v.l. b. Cz. Maryi i in- nych ludzi: Mk 3,31. c. Cz. innych lu- dzi: Mk 11,25. d. Cz. szatana, Smoka: Ap 12,4v.l. 2. Met., stać, pozosta- wać, trwać, wytrwać w czymś, Sv τινι.

      1. Cz. ludzi: Rz 14,4; 1 Kor 16,13; Ga 5,1; Flp 1,27; 4,1; 1 Tes 3,8; 2 Tes 2,15.

      2. Cz. szatana: J 8,44. —> 2463. [10]

στηρι,γμός, ό; -οϋ, mocne osadzenie, umocnienie, stałość, umieszczenie: 2 Ρ 3,17. 4599. [1]

στηρίζω, fut. act. στηρίξω, aor. act. έστήριξα i έστήρισα, aor. pass. έστη- ρίχθην, perf. pass. έστήριγμαι, umiesz- czać (mocno), ustawiać, utwierdzać, ustalać, umacniać kogoś, coś, z acc. 1. Dosł. a. Cz. Jezusa: Łk 9,51 - σ. τό πρόσωπον, hebraizm, dosł.,

ustawiać twarz; według sensu: posta- nawiać, b. Pass. bez agensa: Łk 16,26. 2. Met., utwierdzać, umacniać, a. Cz. Boga (Ojca), Pana: Rz 16,25; 1 Tes 3,13; 2 Tes 2,17; 3,3; 1 Ρ 5,10. b. Cz. ludzi: Łk 22,32; Dz 18,23v.l.; 1 Tes 3,2; Jk 5,8. c. Cz. anioła Kościoła: Ap 3,2. d. Pass. bez agensa: Rz 1,11; 2 Ρ 1,12. [13] 786 1993 4598.

στιβάς, ή; -άδος, podściółka, mata (z

liści); w NT prawd, liść, liściasta

gałąź: Mk 11,8. [1]

στίγμα, τό; -ατος, wytatuowany znak, piętno, znamię; stygmat: Ga 6,17. —> 4602*. [1]

στιγμή, ή; -ής, znak, punkt; o czasie, moment, chwila: Łk 4,5. —► 4602*. [1]

*

στίζω, tatuować; piętnować; naznaczać, stawiać znaki; w NT w pochodnych:

4601 4602.

στίλβω, błyszczeć, jaśnieć, świecić, lśnić; migotać: Mk 9,3. [1]

στοά, ή; -ας, krużganek, portyk, kolum- nada: J 5,2; 10,23; Dz 3,11; 5,12. [4]

4627.

*

Στοίχος, zam. Στωικός —» 4627.

565

στοιχεΐον, τό; -ου, w NT pl., pod- stawowe składniki, elementy; żywioły, pierwiastki; ciała niebieskie. 1. Pod- stawowe składniki, elementy (jakiejś nauki); możliwe też litery: Hbr 5,12. 2. O fundamentalnych składnikach fi- zycznego świata: o ogniu, powietrzu, wodzie i ziemi, żywioły, pierwiastki: 2 Ρ 3,10.12 - w obu miejscach możliwe też ciała niebieskie. 3. Τά στοιχεία τοΰ κόσμου i τά ασθενή και πτωχά στοιχεία: Ga 4,3.9; Kol 2,8.20 - στοι- χεΐα może w tych miejscach oznaczać:

      1. Podstawowe składniki, elementy.

      2. Duchy żywiołów, o czterech podsta- wowych elementach fizycznego świata, to jest o ogniu, powietrzu, wodzie i ziemi, pojmowanych jako bóstwa.

      3. Ciała niebieskie. —> 4581*. [7]

στοιχέω, fut. act. στοιχήσω, iść w (jed- nym) szeregu z kimś; stać przy czymś, trzymać się czegoś, postępować zgod- nie z czymś, z dat.; cz. ludzi: Dz 21,24; Rz 4,12; Ga 5,25; 6,16; Flp 3,16. 4581*. [5]

στολή, ή; -ής, (długa) szata, odzienie, ubiór, strój, odzież: Mk 12,38; 16,5; Łk 15,22; 20,46; Ap 6,11; 7,9.13.14; 22,14. 4582. [9]

στόμα, τό; -ατός, usta; paszcza, pysk. 1. Usta Boga: Mt 4,4. 2. Usta Jezusa, Syna Człowieczego: Mt 5,2; 13,35; Łk 4,22; 11,54; 22,71; J 19,29; Dz

  1. 4v.l.; 8,32; 22,14; 2 Tes 2,8; 1 Ρ 2,22; Ap 1,16; 2,16; 3,16; 19,15.21. 3. Usta ludzi: Mt 15,lla,b.l8; 18,16; 21,16; Łk 1,64.70; 6,45; 19,22; 21,15; Dz 1,16; 3,18.21; 4,25; 8,35; 10,34;

  2. 4608 / στόμα


    8; 15,7; 18,14; 23,2; Rz 3,14; 10,8. 9.10; 15,6; 2 Kor 6,11; 13,1; Ef 4,29; 6,19; Kol 3,8; Jk 3,10; Jud 16; Ap 10,9.10; 11,5; 14,5. 4. Og. usta osób: Mt 12,34; 15,17; Rz 3,19; 2 J 12a,b - στόμα προς στόμα, dosł. usta w usta, stąd twarzą w twarz, osobiście; 3 J 14a,b. 5. Usta, paszcza szatana, Węża, Smoka, Bestii: Ap 12,15.16b; 13,2a.5.6; 16,13a,b,c. 6. Paszcza, pysk zwierząt: Mt 17,27; 2 Tm 4,17; Hbr 11,33; Jk 3,3; Ap 9,17.18.19; 13,2b. 7. Met., o szczelinie ziemi, paszcza: Ap 12,16a; o ostrzu miecza, które pożera życie ludzi jak paszcza dzikich zwierząt, paszcza, ostrze: Łk 21,24; Hbr 11,34. [78] 645 1995.

566

στόμαχος / 4609



στόμαχος, ό; -ου, żołądek: 1 Tm 5,20. [1]

*

στόχος, ό; -ου, cel; domysł, przypuszczę- nie; w NT w złożeniu: 788.

στρατεία, ή; -ας, wyprawa wojenna, dzia- łania wojenne; wojowanie, bojowanie, bój: 2 Kor 10,4; 1 Tm 1,18. 4617*. [2]

στράτευμα, τό; -ατος, siły zbrojne, woj- sko, zastęp, oddział: Mt 22,7; Łk 23,11; Dz 23,10.27; Ap 9,16; 19,14.19a,b.

> 4617*. [8]

στρατεύομαι, służyć w wojsku, odbywać służbę wojskową, być żołnierzem; brać udział w wojnie, wojować, walczyć przeciwko komuś, κατά τίνος. 1. Dosł.; cz. ludzi: Łk 3,14; 1 Kor 9,7; 2 Tm 2,4. 2. Met. a. Cz. ludzi: 2 Kor 10,3; 1 Tm 1,18. b. Cz. żądz: Jk 4,1; 1 Ρ 2,11. -> 4617*. [7]

στρατηγός, ό; -οϋ (στρατός —> 4617*, άγω —> 72; -ος), rządca, komendant, dowódca. 1. Ο urzędnikach rzym- skich sprawujących władzę w mieście, rządca, komendant, dowódca, umow- nie pretor, historycznie o duumwi- rach: Dz 16,20.22.35.36.38. 2. O do- wódcy straży sprawującym opiekę nad świątynią w Jerozolimie, dowódca, ko- mendant: Łk 22,4.52; Dz 4,1; 5,24. 26. [10]

στρατιά, ή; -άς. 1. Wojsko; zastęp, oddział: Łk 2,13; Dz 7,42. 2. Wojo- wanie, bojowanie, bój: 2 Kor 10,4v.l. —> 4617*. [2]

στρατιώτης, ό; -ου, żołnierz. 1. Dosł.: Mt 8,9; 27,27; 28,12; Mk 15,16; Łk 7,8; 23,36; J 19,2.23a,b.24.32.34; Dz 10,7; 12,4.6.18; 21,32a,b.35; 23,23.31;

27,31.32.42; 28,16. 2. Met.: 2 Tm 2,3.

-* 4617*. [26]

στρατολογέω (στρατός —> 4617*, λόγος: λέγω —> 2996; -έω), aor. act. έστρατολό- γησα, werbować (do wojska), zaciągać (do wojska) kogoś, z acc.: 2 Tm 2,4. [1]

*

στρατοπεδάρχης, ό; -ου (στρατός —► 4617*, πέδον —> 3852*, άρχή —+ 740; -ης), dowódca wojskowy; kwatermistrz: Dz 28,16v.l.

**

στρατοπέδαρχος, ό; -ου (στρατός —> 4617*, πέδον —► 3852*, αρχή —> 740; -ος), dowódca wojskowy; kwatermistrz: Dz 28,16v.l.

στρατόπεδον, τό; -ου (στρατός —> 4617*, πέδον —> 3852*), pierwotnie obóz woj- skowy, później wojsko, oddział woj- skowy: Łk 21,20. [1]

*

στρατός, ό; -οΰ, wojsko, zastęp; pospól- stwo, lud; grono, rzesza; w NT w derywatach i złożeniach: 496 4610 4611 4612 4613 4614 4615 4616 4616* 4616** 4617 4822.

στρεβλόω, przekręcać, wypaczać, znie- kształcać, naciągać coś, z acc.: 2 Ρ 3,16. [1]

στρέφω, aor. act. έστρεψα, aor. pass. έστράφην, odwracać, zwracać, kiero- wać; przemieniać, zmieniać. I. Act. 1. Trans. a. Odwracać, kierować, zwracać coś do kogoś, τί τινι; cz. ludzi: Mt 5,39. b. Przemieniać, zmie- niać coś w coś, τι εις τι; cz. ludzi: Ap 11,6. c. Przynosić z powrotem, zwracać, oddawać coś, z acc.; cz. ludzi: Mt 27,3. 2. Intrans., odwracać się od kogoś; cz. Boga: Dz 7,42. II. Pass. ze znaczeniem zwrotnym. 1. Obracać się, odwracać się, zwracać się do kogoś, πρός τινα; do czegoś, εις τι. a. Dosł. a. Cz. Jezusa: Mt 9,22; 16,23; Łk 7,9.44; 9,55; 10,22v.l.23; 14,25; 22,61; 23,28; J 1,38. β. Cz. ludzi: J 20,14. 16. γ. Cz. świń: Mt 7,6. b. Met.; cz. ludzi: Dz 7,39; 13,46. 2. Odmieniać się, przekształcać się, nawracać się; cz. ludzi: Mt 18,3; J 12,40. [21] 391 392

646 1288 1610 1996 1997 2677 2679 3228 4737* 4823 4824 5143.

*

στρηνής, -ές; -οϋς, szorstki, chrapliwy, ostry, przenikliwy, przeszywający; w NT w pochodnych: 2678 4620 4621.

στρηνιάω, aor. act. έστρηνίασα, żyć w zbytkach, prowadzić wyuzdane życie; być butnym: Ap 18,7.9. —> 4619*. [2]

στρήνος, τό; -ους, wyuzdanie; przepych, zbytek: Ap 18,3. -> 4619*. [1]

στρουθίον, τό; -ου, mały wróbel, wróbe- lek: Mt 10,29.31; Łk 12,6.7. [4]

*

στρώννυμ.1, zam. στόρνυμι, później στρωννύω (—» 4623), rozpościerać, roz- ciągać, słać; rozrzucać, rozkładać; wy- równywać, wygładzać; uciszać, uspo- kajać, uśmierzać; zrównywać; pokry- wać; med., rozpościerać, usłać; pass., być wybrukowanym; być zaopatrzonym w sofy, być usłanym kobiercami; być uśmierzanym, uspokajać się; w NT w pochodnych: 2680 3031 4623 5144.

στρωννύω, aor. act. έστρωσα, perf. pass. εστρωμαι, rozścielać, słać, ścielić coś, z acc. 1. Cz. ludzi: Mt 21,8a,b; Mk 11,8; Dz 9,34 - στρώσον, pościel w sensie zaściel swoje łoże. 2. Pass. bez agensa: Mk 14,15; Łk 22,12. -> 4622*. [6]

στυγέω, nienawidzić, mieć wstręt, brzy- dzić się czymś lub kimś; nie cierpieć,

obawiać się; czynić wstrętnym, niena- wistnym; w NT w pochodnych: 647

2309 4624 4625.

στυγητός, -ή, -όν; -οϋ -ής, -οΰ, godny nienawiści, wstrętny dla kogoś: Tt 3,3.

> 4623*. [1]

στυγνάζω, aor. act. έστύγνασα, być lub stawać się posępnym, mrocznym; posępnieć: Mt 16,3 - o niebie; Mk 10,22 - o człowieku. —> 4623*. [2]

στϋλος, ό; -ου, kolumna, filar, słup: Ga 2,9; 1 Tm 3,15; Ap 3,12; 10,1. [4]

Στωικός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, pocho- dzący ze stoi, pochodzący z kolumnady; stoicki: Dz 17,18. —> 4604. [1]

συ, gen. σοϋ (σου), dat. σοι (σοι), acc. σέ (σε), zaimek osobowy, ty. I. Συ wskazujące na Boga (Ojca). 1. W wypowiedziach Jezusa, Syna Bożego.

      1. Nom.: Mt 26,39; Mk 14,36; J 11,42; 17,5.8.21a,b.23a,b.25. b. Gen. a. Gen. possessivus, twój: Mt 26,42; Łk 23,46; J 12,28; 17,1.6a,b.ll.12.14.26; Dz 2,27. 28; 13,35; Hbr 2,12; 10,7.9. β. Gen. zależny od przyimków: Mt 11,26; Łk 10,21; J 17,7.8. c. Dat. a. Dat. wła- ściwy: Mt 11,25; Mk 14,36; Łk 10,21; J 11,41. β. Dat. zależny od przy- imków: J 17,5.21. d. Acc. a. Jako dopełnienie bliższe: J 17,1.3.4.25a,b: Rz 15,3; Hbr 2,12. β. Acc. zależny od przyimków: J 17,11.13. 2. W wypowie- dziach ludzi. a. Nom.: Dz 1,24; 4,24.

      2. Gen. a. Gen. possessivus, twój: Mt 6,9.10a,b; Łk 2,29a.32; ll,2a,b; J 2,17; Dz 4,25.27.28a,b.29a.30a,b; Rz 3,4; ll,3a,b; 15,9. β. Gen. subiectivus: Łk 2,29b. γ. Gen. originis: Łk 2,30; Dz 4,29b. δ. Gen. zależny od przyimków: Rz 8,36. C. Dat. właściwy: Łk 18,11; Rz 15,9. d. Acc. cum inf.: Dz 4,30;

Rz 3,4. 3. W wypowiedziach postaci apokaliptycznych, a. Nom.: Ap 4,11. b. Gen. a. Gen. possessivus, twój: Ap 4,11; ll,17.18b,c; 15,3a,b.4a. β. Gen. subiectivus: Ap 15,4c; 16,7. γ. Gen. originis: Ap ll,18a. δ. Gen. zależny od przyimków: Ap 15,4b. C. Dat. wła- ściwy: Ap 11,17. II. Σύ wskazujące na Jezusa, Syna Bożego, Baranka. 1. W wypowiedziach Boga Ojca. a. Nom.: Mk 1,11; Łk 3,22; Dz 13,33; Hbr 1,5; 5,5.6; 7,17.21. b. Gen. possessi- vus, twój: Mt 22,44a,b; Mk l,2a,b; 12,36a,b; Łk 20,43a,b; Dz 2,35a,b; Hbr l,13a,b. c. Dat. zależny od przy- imków: Mk 1,11; Łk 3,22. d. Acc. a. Jako dopełnienie bliższe: Dz 13,33. 47a; Hbr 1,5; 5,5. β. Acc. cum inf.: Dz 13,47b. 2. W wypowiedziach Maryi.

        1. Gen. possessivus, twój: Łk 2,48.

        2. Acc. jako dopełnienie bliższe: Łk 2,48. 3. W wypowiedziach innych lu- dzi. a. Nom.: Mt 3,14; 11,3; 14,28; 16,16; 26,63; 27,lla; Mk 8,29; 14,61; 15,2a; Łk 7,19.20; 22,67.70; 23,3a. 37.39; 24,18; J l,49a,b; 2,20; 3,2; 4,9.12.19; 6,30.69; 8,5.13.25.33.48.52. 53; 10,24.33; 11,27; 12,34; 13,6; 18,33. 37a; 19,9; 20,15; 21,12.15.16.17a,b; Hbr 1,10.11.12. b. Gen. a. Og. gen. ad- werbalny: Mt 26,62; 27,13; Mk 14,60; 15,4; Łk 8,28; 9,38. β. Gen. posses- sivus, twój: Mt 4,6b; 9,14.18; 12,2. 47a,b; 15,2; 17,16; 20,21a,b,c; Mk 3,32a,b,c; 7,5; 9,18.38; 10,37a,b; Łk 4,11.23; 8,20a,b; 9,40.49; 10,17; 19,39; 23,42; J 7,3a,b; 8,19; Dz 9,13.14; 22,20; Hbr l,8a,b.9a,b.l0.12. γ. Gen. subiec- tivus: Łk 5,5; J 8,13. δ. Gen. za- leżny od przyimków: Mt 3,14; 4,6a; 12,38; Łk 4,10; 13,26; 22,33; J 13,37.

        3. Dat. a. Dat. właściwy: Mt 16,22a,b; 17,4; 21,23; 22,16.17; 25,44; 26,17; Mk 4,38; 9,5; 11,28; 12,14; Łk 9,33; 10,40; 20,2; J 6,30; 11,22. β. Dat. socia- tivus: Mt 8,19.29; 12,47; 19,27; Mk 1,24; 5,7; 10,28; 14,31; Łk 4,34; 8,28; 9,57.61; 18,28; J 13,37. γ. Dat. za- leżny od przyimków: Mt 26,33.35. d. Acc. a. Jako dopełnienie bliż- sze: Mt 4,6; 25,37.38.39a.44; 26,35.63. 68; Mk 1,24.37; 3,32; 5,7.31; 10,35; 14,31; Łk 4,10.11.34; 8,20.45; 11,27; 13,31; 22,64; J 7,20; 10,33; 11,8; 16,30; 18,35; 19,10a,b; 21,15.16.17.20; Hbr 1,9. β. Acc. zależny od przyimków: Mt 14,28; 25,39b; Mk 9,17; Łk 7,7.20; Dz 22,19. 4. W wypowiedziach aniołów; gen. possessivus, twój: Ap 14,15.18.

          1. W wypowiedziach szatana, ducha nieczystego, a. Nom.: Mk 3,11; Łk 4,7.41. b. Gen. possessivus, twój: Łk 4,7. c. Dat. właściwy: Mt 4,9; Łk 4,6.

          2. W wypowiedziach postaci apoka- liptycznych; gen. possessivus, twój: Ap 5,9. III. Σύ wskazujące na Maryję, matkę Jezusa. 1. W wypowiedziach Jezusa, a. Gen. possessivus, twój: J 19,26. b. Dat. sociativus: J 2,4. 2. W wypowiedziach ludzi. a. Nom.: Łk 1,42. b. Gen. a. Gen. possessivus, twój: Łk 1,42; 2,35. β. Gen. subiec- tivus: Łk 1,44. 3. W wypowiedziach aniołów, a. Gen. a. Gen. possessi- vus, twój: Łk 1,36. β. Gen. zależny od przyimków: Łk 1,28. b. Dat. locativus: Łk 1,35. C. Acc. zależny od przyim- ków: Łk 1,35. IV. Σύ wskazujące na innych ludzi. 1. W wypowiedziach Boga, Pana. a. Gen. a. Og. gen. ad- werbalny: 2 Kor 6,2. β. Gen. possessi- vus, twój: Mt 5,43a,b; ll,10a,b; 19,19; 21,5 - dosł. o córze Syjonu; 22,39; Mk 7,10a,b; 10,19; 12,31; Łk 7,27a,b; 10,27f; 12,20a; 18,20; J 12,15 - dosł. o córze Syjonu; Dz 7,3a,b.32.33; Rz 13,9; Ga 5,14; Ef 6,2; Jk 2,8. γ. Gen. origi- nis: Dz 3,25; Rz 4,18; Ga 3,16. δ. Gen. zależny od przyimków: Mt ll,10c; Łk 7,27c; 12,20b. b. Dat. a. Dat. wła- ściwy: Dz 7,3; Rz 9,7; 2 Kor 6,2; 12,9; Ef 6,3; Hbr 8,5; 11,18. β. Dat.

zależny od przyimków: Rz 9,17; Ga 3,8. c. Acc. jako dopełnienie bliższe: Dz 7,34; Rz 4,17; 9,17; Hbr 6,14a,b; 13,5a,b. 2. W wypowiedziach Jezusa, Pana. a. Nom.: Mt 6,6.17; 16,18; 11,23 - ściśle o Kafarnaum; 26,25.64; 27,llb; Mk 14,30; 15,2b; Łk 9,60; 10,15 - ści- śle o Kafarnaum; 10,37; 19,42 - ściśle o mieście; 22,32; 23,3b; J l,42a,b; 2,10; 3,10; 4,10; 9,35; 13,7; 14,9; 18,34.37b; 21,22; Dz 9,5; 22,8; 26,15. b. Gen. a. Og. gen. adwerbalny: Mt 18,15c. β. Gen. possessivus, twój: Mt 5,23a,b.24a,b,c.25.29a,c,d. 30a,c,d.36. 39.40; 6,3b,c.4a,b.6a,b,c,d.l7a,b.l8a,b. 21a,b.22a,b.23a,b; 7,3.4a,c.5a,b; 9,2. 6a,b.22; 12,13.37a,b; 15,28; 18,8a,b. 9a.l5a,d; 19,21; 23,37 - ściśle o Jeruzalem; 26,52; Mk 2,5.9a,b.lla,b; 5,19.34a,b; 7,29; 9,43.45.47; 10,52; Łk 5,20.24a,b; 6,10.29.41.42a,c,d,e; 7,44. 48.50; 8,39.48; 9,41; ll,34a,b,c,d.36; 12,58; 13,12.34 - ściśle o Jerozolimie; 14,12a,b,c; 17,3.19; 18,42; 19,5.42.43. 44a - w wierszach 42-44 ściśle o mie- ście; 22,32b,c; J 4,16.18.50.53; 5,8.11; 11,23; 13,38; 19,27; 20,27a,b; 21,18; Dz 26,16. γ. Gen. subiectivus: Dz 22,18. δ. Gen. obiectivus: Mk 1,44; Łk 5,14; 19,44b - ściśle o mieście, ε. Gen. comparationis: Łk 14,8. ζ. Gen. ab- solutus: Mt 6,3a. η. Gen. zależny od przyimków: Mt 5,23c.29b.30b.42; 6,2; 17,27; 18,8c.9b.l5b.l6; Łk 22,32a; J 9,37; Dz 18,10. c. Dat. a. Dat. wła- ściwy: Mt 5,26.29.30; 6,4.6.18; 8,13; ll,21a - ściśle o Korozain; ll,21b - ściśle o Betsaidzie; 11,24 - ściśle o Kafarnaum; 15,28; 16,17.18.19; 17,25; 18,8.9.17.22; 21,5 - ściśle o córze Sy- jonu; 26,34; Mk 2,11; 5,19.41; 10,51; 14,30; Łk 5,20.24; 7,14.40.47; 8,30.39; 10,13a - ściśle o Korozain; 10,13b - ściśle o Betsaidzie; 10,36; 12,59; 14,9. 10a,b.l2.14a,b; 18,22.41; 19,43 - ściśle o mieście; 22,34; 23,43; J 1,50; 3,3.5.7.

11; 4,10a,b; 5,14; 11,40; 13,38; 18,34; 19,lla,b; 21,18; Dz 9,6; 22,10a,b; 26,14.16a,b. β. Dat. sociativus: Mt 5,40; Łk 14,10c; J 4,26. γ. Dat. 10- cativus: Dz 18,10. δ. Dat. zależny od przyimków: Mt 6,23; 11,23 - ściśle o Kafarnaum; Łk 11,35; 19,44a i b - ściśle o mieście, d. Acc. a. Jako do- pełnienie bliższe: Mt 5,25.29.30.39.41. 42; 9,22; 18,8.9; Mk 5,19.34; 9,43a.45a. 47a; 10,21.52; Łk 6,29.30; 7,50; 8,48; 11,36; 12,58a,b,c; 14,9.10.12; 17,19; 18,42; 19,43b,c.44 - w wierszach 43 i 44 ściśle o mieście; J l,48a,b.50; 8,10. 11; 13,8; 21,18; Dz 18,10; 22,21; 26,16. 17a,b. β. Acc. cum inf.: Mk 9,43b.45b. 47b; Dz 9,6; 23,11. γ. Acc. zależny od przyimków: Mt 18,15; 26,18; Łk 17,4a,b; 19,43a - ściśle o mieście; J 21,22.23. 3. W wypowiedziach Ducha Świętego; acc. jako dopełnienie bliż- sze: Dz 10,19. 4. W wypowiedziach ludzi. a. Nom.: Mt 26,69.73; 27,4; Mk 14,67.68; Łk 1,76; 15,31; 16,7.25; 17,8; 19,19; 22,58; 23,40; J l,19.21a,b. 25; 3,26; 7,52; 9,17.28.34a,b; 18,17.25; Dz 7,28; 10,33; 16,31; 21,38; 22,27; 23,3; 23,21; 25,10; Rz 2,3.17; 9,20; 11,17.18.20.22.24; 14,4.10a,b.22; 1 Kor 14,17; 15,36; Ga 2,14; 6,1; 1 Tm 6,11; 2 Tm 1,18; 2,1; 3,10.14; 4,5.15; Tt 2,1; Jk 2,3a,b.l8.19; 4,12; 3 J 3. b. Gen. a. Og. gen. adwerbalny: Dz 8,34; 17,32; 21,39; 23,35a; Rz 11,21. β. Gen. possessivus, twój: Mt 4,7.10; 5,33; 7,4b; 18,33; 20,15; 22,37a,b,c,d; 25,21.23.25; 26,73; Mk 5,35; 6,18; 12,30a,b,c,d,e; Łk 1,61; 4,8.12; 6,42b; 8,49; 10,27a,b,c,d,e; 15,19a,b.21b.27a,b. 30a,b.32; 16,6.7.25a; 19,16.18.20.22; J 5,10; 9,10.17.26; Dz 5,3.4.9; 8,20.21. 22a,b; 14,10; 16,31; 22,16; 23,5; Rz 2,5.25; 10,6.8b,c.9a,b; 12,20; 14,10a,b. 15a,b.21; 1 Tm 4,12; 5,23; 2 Tm 1,4. 5a,b; 4,22; Flm 2.14; 2 J 4 i 13 - o Kościele lokalnym; 3 J 2.3. γ. Gen.

subiectivus: Łk 16,2b.25b; 1 Tm 4,15; 2 Tm 4,5; Flm 5.6.7a.21; Jk 2,18; 3 J 6. δ. Gen. obiectivus: Dz 23,35b; 1 Tm 4,16; Tt 2,15; Flm 4. ε. Gen. originis: Łk 15,29; Flm 20. ζ. Gen. absolutus: Dz 24,11. η. Gen. zależny od przyim- ków: Łk 15,18.21a; 16,2a; J 3,26; Dz 10,22; 17,19; 21,21.24; 23,21.30; 24,2. 19; 25,26; 26,2; 28,21a,b.22; Rz 10,8a; 2 Tm 1,3; Flm 7b.l3. c. Dat. a. Dat. właściwy: Mt 14,4; 18,26.29.32; 20,14; Mk 6,18.22.23; Łk 1,3; 10,35; 11,7; 15,29; 22,11; J 5,10.12; 9,26; 18,30; Dz 3,6; 5,4; 8,21.22; 9,17; 10,33; 21,23; 23,18; 24,13.14; 26,1; Rz 13,4; 1 Kor 7,21; Ef 5,14; 1 Tm 1,18; 3,14; 4,14b; 6,13; 2 Tm 2,7; Tt 1,5; Flm 8.11a,b. 12.16.19.21; Jk 2,18; 2 J 5 - o Ko- ściele lokalnym; 3 J 13a,b.l5. β. Dat. sociativus: Mt 27,19. γ. Dat. zależny od przyimków: J 21,3; Dz 8,20; 1 Tm 4,14a; 2 Tm l,5a,b.6. d. Acc. a. Jako dopełnienie bliższe: Mt 18,33b; 20,13; 25,21.23.24; 26,73; Mk 10,49; Łk 14,18. 19; 16,27; 19,21.22; J 11,28; 18,26; Dz 5,9; 7,27.35; 8,23; 9,34; 10,22; 22,14; 23,3; 23,20; 24,4a.l0.25; 26,3.24; Rz 2,4.27; 8,2; 11,18; 1 Kor 4,7; 8,10; Flp 4,3; 1 Tm 1,3; 2 Tm 1,4; 3,15; 4,21; Tt 1,5; 3,15; Flm 10.18.23; 2 J 5 i 13 - o Kościele lokalnym; 3 J 14.15. β. Acc. cum inf.: Mt 18,33a; 25,27; Dz 5,3; 24,4b; 26,29; 1 Tm 6,14; 2 Tm 1,6; Tt 3,8; 3 J 2. γ. Acc. zależny od przyimków: Dz 10,33; 13,11; 21,37; 23,18.30; 24,7; Rz 11,22; 1 Tm 1,18; 3,14; Tt 3,12. 5. W wypowiedziach aniołów, a. Nom.: Dz 11,14. b. Gen. a. Gen. possessivus, twój: Mt 1,20; Łk l,13b; Dz 11,14; 12,8a,b; Ap 10,9a,b; 19,10a,b; 22,9a,b. β. Gen. subiectivus: Łk l,13a; Dz 10,4a,b.31a,b. y. Gen. za- leżny od przyimków: Dz 27,24. C. Dat. właściwy: Mt 2,13; Łk 1,13.14.19; Dz 27,24; Ap 17,1.7; 21,9. d. Acc. a. Acc. cum inf.: Dz 27,24. β. Acc. zależny od przyimków: Łk 1,19; Dz 11,14.

            1. W wypowiedziach postaci apoka- liptycznych; acc. cum inf.: Ap 10,11.

            2. W wypowiedziach głosu (z nieba), a. Nom.: Dz 10,15; 11,9. b. Dat. wła- ściwy: Ap 4,1. 8. Og. a. Gen. posses- sivus, twój: Mt 9,5; Łk 5,23. b. Dat. właściwy: Łk 5,23. V. Συ wskazujące na aniołów Kościoła. 1. W wypowie- dziach Jezusa, Syna Bożego, a. Nom.: Ap 2,15; 3,17. b. Gen. a. Gen. po- ssessivus, twój: Ap 2,5.19a,b; 3,1.2. 8a.9.11.15.18a,b. β. Gen. subiectivus: Ap 2,2a,b.4b.l9b. γ. Gen. obiectivus: Ap 2,9. δ. Gen. zależny od przy- imków: Ap 2,4a. 14.20; 3,8b. c. Dat. właściwy: Ap 2,5.10.16; 3,18. d. Acc. a. Jako dopełnienie bliższe: Ap 3,9. 10.16. β. Acc. zależny od przyimków: Ap 3,3. 2. W wypowiedziach ludzi; nom.: Ap 7,14. VI. Σύ wskazujące na aniołów; w wypowiedziach Maryi; gen. subiectivus: Łk 1,38. VII. Σύ wskazujące na szatana. 1. W wypo- wiedziach Jezusa; dat. właściwy: Mk 5,9; 9,25. 2. W wypowiedziach ludzi; dat. właściwy: Dz 16,18. 3. W wypo- wiedziach aniołów; dat. właściwy: Jud 9. VIII. Σύ wskazujące na rzeczy. 1. W wypowiedziach Boga. a. Nom.: Mt 2,6. b. Gen. a. Gen. possessi- vus, twój: 1 Kor 15,55b. β. Gen. subiectivus: 1 Kor 15,55a. γ. Gen. zależny od przyimków: Mt 2,6. 2. W wypowiedziach Jezusa; gen. zależny od przyimków: Mt 21,19; Mk 11,14. 3. W wypowiedziach ludzi. a. Gen. subiectivus: Ap 18,14a. b. Gen. obiec- tivus: Ap 18,10. c. Gen. zależny od przyimków: Ap 18,14b,c. 4. W wypo- wiedziach aniołów, a. Gen. a. Gen. possessivus, twój: Ap 18,23a. β. Gen. subiectivus: Ap 18,23b. b. Dat. za- leżny od przyimków: Ap 18,22a,b,c. 23a,b. 5. W wypowiedziach rzeczy (personifikacja); og. gen. adwerbalny:

1 Kor 12,21. [1066] 2264 2532 2533 3189

4433 4535 4966 4967.

συγγένεια, ή; -ας (σύν —> 4723, γέ- νος: γίνομαι —> 1089; -εια), pokrewień- siwo, powinowactwo; meton. krewni, powinowaci, rodzina, ród: Łk 1,61; 7,3.14. [3]

συγγενεύς, ό; -έως (σύν —> 4723, γέ- νος: γίνομαι 1089; -ευς), krewny, powinowaty: Mk 6,4; Łk 2,44. [2]

συγγενής, -ές; -ους (σύν 4723, γέ- νος: γίνομαι —> 1089), w NT tylko subst., krewny, powinowaty; rodak.

                1. Krewny, powinowaty: Łk l,36v.l. 58; 14,12; 21,16; J 18,26; Dz 10,24.

                2. Rodak: Rz 9,3; 16,7.11.21. [9]

συγγενίς, -ίδος, przymiotnik żeński zam. συγγενής (σύν —> 4723, γένος: γίνομαι —+ 1089), subst., krewna, powinowata: Łk 1,36. [1]

συγγνώμη, ή; -ης (σύν —> 4723, γνώμη: γινώσκω —> 1090; -μη), wyrozumiałość, pobłażanie, ustępstwo, przyzwolenie: 1 Kor 7,6. [1]

συγκάθημαι (σύν —> 4723, κατά —> 2582, ήμαι —> 2242*), siedzieć razem ζ kimś, ζ dat. lub μετά τίνος: Mk 14,54; Dz 26,30. [2]

συγκαθίζω (σύν —> 4723, κατά —> 2582, ιζω: έζομαι —> 1480*), aor. act. συνεκάθισα. 1. Posadzić razem; cz. Boga Ojca: Ef 2,6. 2. Siedzieć razem z kimś; cz. ludzi: Łk 22,55. [2]

571

συγκακοπαθέω (σύν —+ 4723, κακός —> 2545, πάθος: πάσχω —> 3833; -έω), aor. act. συνεκακοπάθησα, wspólnie doznawać zła, wspólnie doznawać nie- szczęścia; współcierpieć, znosić trudy

wspólnie (ζ kimś) dla czegoś (μετά τινός) τινι: 2 Tm 1,8; 2,3. [2]

συγκακουχέομαι (σύν —> 4723, κακός —> 2545, έχω —* 2189; -έω), znosić nieszczęścia wraz ζ kimś, znosić prze- ciwności (lub ucisk) wraz z kimś, z dat.: Hbr 11,25. [1]

συγκαλέω (σύν —> 4723, καλέω —> 2553), aor. act. συνεκάλεσα, zwoływać, przy- woły wać, zapraszać, zbierać kogoś, z acc. 1. Act.; cz. ludzi: Mk 15,16; Łk 15,6.9; Dz 5,21. 2. Med. a. Cz. Je- zusa: Łk 9,1. b. Cz. ludzi: Łk 15,6v.l. 9v.l.; 23,13; Dz 5,21v.l.; 10,24; 13,7v.l.; 28,17. [8]

συγκαλύπτω (σύν —> 4723, καλύπτω —> 2559), perf. pass. συγκεκάλυμμαι, okrywać, zasłaniać: Łk 12,2(pass.). [1]

συγκάμπτω (σύν —>4723, κάμπτω —> 2565), aor. act. συνέκαμψα, sprawiać, by było pochylone coś; zginać, nachylać coś, z acc.: Rz 11,10 - cz. Boga. [1]

συγκαταβαίνω (σύν —> 4723, κατά —> 2582, βαίνω —> 895*), aor. 2. συγκατέβην, wspólnie schodzić, zstępować razem z kimś; o schodzeniu z miasta, zazwy- czaj położonego na górze, do miejsc znajdujących się niżej; og. iść razem z kimś: Dz 25,5. [1]

συγκατάθεσις, ή; (σύν —> 4723, κατά —> 2582, τίθημι —> 4948; -σις), zestawienie, połączenie; porozumienie, układ: 2 Kor 6,16. [1]

#

συγκατανεύω (σύν —> 4723, κατά —► 2582, νεύω —> 3380), aor. act. συγκατένευσα, zgadzać się z czymś, na coś (przez kiwnięcie głową): Dz 18,27v.l.

4643 / συγκατατίθεμαι


συγκατατίθεμαι (σύν —> 4723, κατά

572

συγκαταψηφίζομαι / 4644



> 2582, τίθημι —> 4948), perf. med. συγ- κατατέθειμαι, zgadzać się, przystawać na coś, z dat.: Łk 23,51. [1]

συγκαταψηφίζομαι (σύν —> 4723, κατά —> 2582, ψήφος —> 5434; -ίζω), aor. pass. συγκατεψηφίσθην, być wybieranym ra- zem z kimś; być dobranym do kogoś, μετά τίνος: Dz 1,26. [1]

*

σύγκειμαι (σύν —> 4723, κεΐμαι —> 2739), imperf. pass. συνεκείμην, leżeć razem z kimś, z dat.; o zajmowaniu miejsca przy wspólnym stole: Mt 9,10v.l.

συγκεράννυμι (σύν —> 4723, κεράννυμι —> 2757), aor. act. συνεκέρασα, perf. pass. συγκεκέρασμαι lub συγκέκραμαι, mieszać, łączyć coś z czymś; w NT met.: 1 Kor 12,24 - cz. Boga; o takim zmieszaniu różnych elementów, z któ- rego powstaje jedna całość, stąd sens składać, tworzyć; Hbr 4,2 - pass. συγ- κεκερασμένοι o ludziach: o łączeniu się z kimś, z dat.; v.I. pass. συγκεκε- ρασμένος o słowie: o zjednoczeniu się przez wiarę z kimś, z dat. [2]

συγκινέω (σύν—>4723, κινέω—>2784), aor. act. συνεκίνησα, poruszać, pobudzać, podburzać kogoś, z acc.: Dz 6,12. [1]

συγκλείω (σύν —> 4723, κλείς —> 2796), aor. act. συνέκλεισα, zamykać; otaczać, osaczać. 1. Dosł. o łowieniu ryb, osaczać, łowić, chwytać coś, z acc.; cz. ludzi: Łk 5,6. 2. Met., zamykać, ograniczać, więzić, osaczać kogoś w czymś, τινά εις τι, τινά υπό τίνος, a. Cz. Boga: Rz 11,32. b. Cz. Pisma: Ga 3,22. c. Pass. bez agensa: Ga 3,23. [4]

συγκληρονόμος, -ον; -ου (σύν —> 4723, κλήρος: κλάω —> 2795. νόμος: νέμω —> 3375*; -ος), współdziedziczący razem ζ kimś, ζ gen. osoby; subst., współdzie- dzic czegoś, z gen. rzeczy: Rz 8,17; Ef 3,6; Hbr 11,9; 1 Ρ 3,7. [4]

συγκοινωνέω (συν —>4723, κοινός —>2829; -έω), aor. act. συνεκοινώνησα, współ- uczestniczyć, mieć udział w czymś, z dat.: Ef 5,11; Flp 4,14; Ap 18,4. [3]

συγκοινωνός, ό; -οϋ (σύν —* 4723, κοινός —> 2829; -ος), współuczestnik czegoś, współuczestniczący, mający udział w czymś, z gen.; z kimś w czymś, τινός εν τινι: Rz 11,17; 1 Kor 9,23; Flp 1,7; Ap 1,9. [4]

συγκομίζω (σύν —> 4723, κομίζω —> 2855), aor. act. συνεκόμισα, grzebać, chować kogoś, z acc.: Dz 8,2. [1]

συγκρίνω (σύν —>4723, κρίνω—>2910), aor. act. συνέκρινα. 1. Zestawiać, łączyć coś z czymś, τί τινι: 1 Kor 2,13 - znaczenie prawd. (zob. 2b i 3). 2. Zestawiać, porównywać, a. Kogoś z kimś, τινά τινι: 2 Kor 10,12a,b. b. Coś z czymś, τί τινι: 1 Kor 2,13 — znaczenie prawd. (zob. 1 i 3). 3. Tłumaczyć, wyjaśniać coś komuś, τί τινι: 1 Kor 2,13 (zob. też 1 i 2b). [3]

συγκύπτω (σύν —> 4723, κύπτω —> 2948), pochyłać się, zginać się, uginać się: Łk 13,11. [3]

συγκυρία, ή; -ας (σύν —> 4723, κύ- ριος —> 2955; -ία), przypadek, zbieg okoliczności; κατά συγκυρίαν, przypad- kiem, trafem, zbiegiem okoliczności: Łk 10,31. [1]

συγχαίρω (σύν —> 4723, χαίρω —> 5312), imperf. act. συνέχαιρον, aor. 2. pass. συνεχάρην. 1. Act. i aor. 2. pass., cieszyć się razem z kimś, radować się wespół z kimś, współweselić się z kimś,

z dat. a. Cz. ludzi: Łk 1,58 - możliwe znaczenie 2; 15,6.9; Flp 2,17 i 18 - możliwe znaczenie 2. b. Cz. rzeczy:

  1. Kor 12,26; 13,6. 2. Życzyć radości komuś, z dat.; cz. ludzi: Łk 1,58; Flp 2,17.18 - we wszystkim miejscach możliwe znaczenie 1. [7]

συγχέω (σύν —» 4723, χέω —> 5351*), im- perf. act. συνέχεον, etym. razem złe- wać, pomieszać; stąd niepokoić kogoś, wzbudzać niepokój w kimś, powodować zamieszanie wśród kogoś, podniecać, podburzać kogoś, z acc.: Dz 21,27. [1]

συγχράομαι (σύν —> 4723, χράομαι: χρή —> 5382; -άω), utrzymywać stosunki, obcować, kontaktować się, zadawać się z kimś, z dat.: J 4,9. [1]

συγχύ(ν)νω (σύν —> 4723, χύ(ν)νω: χέω —> 5351*), imperf. act. συνέχυ(ν)νον, aor. pass. συνεχύθην, perf. pass. συγ- κέχυμαι. 1. Act., wprawiać w zakło- potanie, w zamieszanie, w konsterna- cję kogoś, z acc.: Dz 9,22. 2. Pass.

      1. Być poruszonym; popadać w zdumie- nie, zdumiewać się, dziwić się: Dz 2,6.

      2. Popadać w zamieszanie, popadać w zamęt; być wzburzonym, być bezład- nym, być chaotycznym: Dz 19,29v.l. 32; 21,31. [4]

σύγχυσις, ή; -εως (σύν —> 4723, χέω —> 5351*; -σις), zamieszanie, wzburzenie, zamęt: Dz 19,29. [1]

συγχωρέω (σύν —> 4723, χώρα —> 5409; -ος: -έω), aor. act. συνεχώρησα, przyzwalać, pozwalać komuś coś robić, z dat. i inf.: Dz 21,39v.l.

συζάω (σύν —4723, ζώ —> 2217), fut. act. συζήσω, żyć razem, żyć wspólnie z kimś, z dat.: Rz 6,8; 2 Kor 7,3;

  1. 573

    Tm 2,11. [3]

συζεύγνυμι (σύν —> 4723, ζεύγνυμι —> 2196*), aor. act. συνέζευξα, ra- zem wprząc w jarzmo, sprząc w parze, łączyć; cz. Boga: Mt 19,6; Mk 10,9. [2]

συζητέω (σύν —> 4723, ζητέω —> 2208), imperf. act. συνεζήτουν, dociekać; dys- kutować, roztrząsać, rozmawiać, roz- prawiać; spierać się. 1. Dyskutować, roztrząsać, rozprawiać, rozmawiać o czymś, ze zdaniem pytajnym; między kimś, z kimś, πρός τίνα; cz. ludzi: Mk 1,27; 9,10; Łk 24,15. 2. Rozprawiać, spierać się z kimś, z dat. lub πρός τινα; cz. ludzi: Mk 8,11; 9,14.16; 12,28; Łk 22,23; Dz 6,9; 9,29. [10]

συζήτησις, ή; -εως (σύν —> 4723, ζητέω —» 2208; -σις), rozprawianie, spór: Dz 28,29. [1]

συζητητής, ό; -οϋ (σύν —> 4723, ζητέω —> 2208; -της), wspólnie roztrząsający, wspólnie dociekający; dociekliwy ba- dacz: 1 Kor 1,20. [1]

σύζυγος, -ον; -ου (σύν —> 4723, ζεύγνυμι —> 2196*; -ος), będący pod tym sa- mym jarzmem, wprzężony we wspólne jarzmo; subst. met., towarzysz, druh, wspólnik: Flp 4,3 - możliwe także jako imię własne, Syzygos. [1]

συζωοποιέω (σύν —> 4723, ζωον: ζω —► 2217, ποιέω —+ 4034), aor. act. συνεζωοποίησα, ożywiać razem z, przy- wracać do życia razem z kimś kogoś, τινι τινα, σύν τινι τινα; cz. Boga Ojca: Ef 2,5; Kol 2,13. [2]

συκάμινος, ή; -ου (wyraz pochodzenia semickiego), drzewo morwowe, morwa: Łk 17,6. [1]

4668 / συκή


συκή, ή; -ής, drzewo figowe, figowiec: Mt

574

συκομορέα / 4669



21,19a,b.20.21; 24,32; Mk 11,13.20.21; 13,28; Łk 13,6.7; 21,29; J 1,48.50; Jk 3,12; Ap 6,13. 4670. [16]

συκομορέα, ή; -ας (σϋκον —> 4670, μόρον —» 3317*; -έα), sykomora: Łk 19,4. [1]

σϋκον, τό; -ου, owoc figowca, figa: Mt 7,16; Mk 11,13; Łk 6,44; Jk 3,12. [4]

4668 4669 4671.

συκοφαντέω (σϋκον —» 4670, φαίνω —> 5168; -της: -έω), aor. act. έσυκοφάν- τησα. 1. Oskarżać fałszywie, rzucać oszczerstwo, oczerniać kogoś, z acc.: Łk 3,14. 2. Wymuszać, wydzierać coś, z acc.: Łk 19,8. [2]

συλαγωγέω (συλάω —> 4673, άγω —> 72; -ος: -έω), uprowadzać jako łup, upro- wadzać jako jeńca, prowadzić do nie- woli kogoś, z acc.: Kol 2,8. [1]

συλάω, aor. act. έσύλησα, obrabowywać, ograbiać, obdzierać kogoś, z acc.: 2 Kor 11,8. [1] 2406 2407 4672.

συλλαλέω (σύν —> 4723, λαλέω —>■ 2974), imperf. act. συνελάλουν, aor. act. συν- ελάλησα, rozmawiać z kimś, z dat. lub μετά τίνος; cz. ludzi. 1. O rozmowie z Jezusem: Mt 17,3; Mk 9,4; Łk 9,30. 2. O rozmowie z ludźmi: Łk 4,36; 22,4; Dz 18,12v.l.; 25,12. [6]

συλλαμβάνω (σύν —> 4723, λαμβάνω —> 2977), fut. med. συλλήμψομαι, aor. act. συνέλαβον, aor. pass. συνελήμ- φθην, perf. act. συνείληφα, chwytać, pojmać, złapać, aresztować; łowić; po- cząć, zachodzić w ciążę; med., chwytać; przychodzić z pomocą, pomagać, wspie- rać. I. Act., fut. med. 1. Chwytać, pojmać, łapać, aresztować, a. Pojmać, aresztować kogoś, z acc.; cz. ludzi, a. O pojmaniu Jezusa: Mt 26,55; Mk 14,48; Łk 22,54; J 18,12; Dz 1,16. β. O pojmaniu człowieka: Dz 12,3; 23,27(pass.). b. O zwierzętach, chwy- tać, łowić coś, z acc.; cz. ludzi: Łk 5,9. 2. Począć dziecko, z acc.; zacho- dzić w ciążę. a. Cz. Maryi: Łk 1,31; 2,21(pass.). b. Cz. Elżbiety: Łk 1,24. 36. c. Met. cz. pożądliwości: Jk 1,15. II. Med. 1. Chwytać, aresztować, poj- mać; cz. ludzi o pojmaniu człowieka: Dz 26,21. 2. Przychodzić z pomocą, po- magać komuś, wspierać kogoś, z dat.; cz. ludzi: Łk 5,7; Flp 4,3. [16]

συλλέγω (σύν —► 4723, λέγω —> 2996), fut. act. συλλέξω, aor. act. συνέλεξα, zbierać coś, z acc. 1. Cz. ludzi: Mt 13,28.29.30. 2. Cz. aniołów: Mt 13,41. 3. Og. lub pass. bez agensa: Mt 7,16; 13,40.48; Łk 6,44. [8]

συλλογίζομαι (σύν —> 4723, λόγος: λέγω —»2996; -ίζω), aor. med. συνελογισάμην, przeprowadzać rozumowanie, rozumo- wać, wnioskować, debatować z kimś, πρός τινα: Łk 20,5. [1]

συλλυπέομαι (σύν —> 4723, λύπη —> 3068; -έω), być zasmuconym, smucić się, martwić się z powodu czegoś, έπί τινι; cz. Jezusa: Mk 3,5. [1]

συμβαίνω (σύν —► 4723, βαίνω —> 895*), imperf. act. συνέβαινον, aor. 2. συνέ- βην, perf. act. συμβέβηκα; o losie, o przypadkach losu, przytrafiać się, przy- padać (losem) komuś, spotykać kogoś; nieosobowo, συνέβη, przytrafiło się, że; zdarzyło się, że, z acc. cum inf.; zda- rzyło się komuś, z dat.; τό συμβεβηκός i τό συμβάν, zdarzenie, wydarzenie, przypadek; to, co przytrafiło się komuś; to, co spotkało kogoś, czyjeś doświad- czenie, z dat.: Mk 10,32; Łk 24,14; Dz 3,10; 20,19; 21,35; 1 Kor 10,11; 1 Ρ 4,12; 2 Ρ 2,22. [8]

συμβάλλω (σύν —> 4723, βάλλω —> 900), imperf. act. συνέβαλλον, aor. act. συν- έβαλον, rozmawiać, naradzać się; roz- ważać, zastanawiać się; spotykać się; mierzyć się, walczyć; med., pomagać, być pomocnym. 1. Act. a. Trans, a. Rozmawiać, naradzać się z kimś, τινι lub πρός τινα; cz. ludzi: Dz 4,15; 17,18. β. Rozważać coś, zastanawiać się nad czymś, z acc.; cz. Maryi: Łk 2,19. b. Intrans., spotykać się z kimś, z dat.; w sensie wrogim, mierzyć się, walczyć, toczyć bój, ścierać się z kimś, z dat.; spierać się, sprzeczać się z kimś, z dat.; cz. ludzi: Łk ll,53v.l.; 14,31; Dz 20,14. 2. Med., być pomoc- nym, pomagać komuś, z dat.; cz. ludzi: Dz 18,27. [6]

συμβασιλεύω (σύν —> 4723, βασιλεύς —> 927; -εύω), fut. act. συμβασιλεύσω, aor. act. συνεβασίλευσα, królować ra- zem z kimś, panować razem z kimś, z dat.: 1 Kor 4,8; 2 Tm 2,12. [2]

συμβιβάζω (σύν —> 4723, βιβάζω: βαίνω —» 895*; -άζω), fut. act. συμβιβάσω, aor. act. συνεβίβασα, aor. pass. συν- εβιβάσθην, spajać, wiązać, zespalać; wnioskować; dowodzić, wykazywać; po- uczać. 1. Spajać, związywać, a. Dosł., spajać, związywać; pass. bez agensa: Ef 4,16; Kol 2,19. b. Met., zespa- lać, spajać; pass. bez agensa: Kol 2,2. 2. Wnioskować, że, z ότι; cz. ludzi: Dz 16,10. 3. Dowodzić, wykazywać, że, z ότι; cz. ludzi: Dz 9,22. 4. Po- uczać kogoś, z acc. a. Cz. ludzi: Dz 19,33 - lekcja wątpliwa, b. Og.: 1 Kor 2,16. [7]

575

συμβουλεύω (σύν —> 4723, βουλεύω: βούλομαι —» 1006; -εύω), aor. act. συν- εβούλευσα. 1. Act., radzić, doradzać komuś, aby, τινι z ότι lub z inf. a. Cz.

Jezusa: Ap 3,18. b. Cz. ludzi: J 18,14. 2. Med., naradzać się, zmawiać się, aby, z Ινα lub inf. celu; cz. ludzi: Mt 26,4; J ll,53v.l.; Dz 9,23. [4]

συμβούλιον, τό; -ου (συν —> 4723, βου- λεύω: βούλομαι —> 1006; -ιον), narada; plan, zamysł, myśl; rada. 1. Narada jako cz. i jako rezultat cz.; plan, zamysł, myśl; σ. λαμβάνειν lub σ. διδόναι, podejmować uchwałę, układać plan, podejmować zamiar, decydować: Mt 12,14; 22,15; 27,1.7; 28,12; Mk 3,6; 15,1. 2. Rada jako kolegium: Dz 25,12. [8]

σύμβουλος, ό; -ου (σύν —> 4723, βουλεύω: βούλομαι —> 1006; -ος), doradca: Rz 11,34. [1]

Συμεών, ό; nieodm., Symeon. 1. Jeden ζ synów patriarchy Jakuba: Ap 7,7.

    1. Postać z genealogii Jezusa: Łk 3,30.

    2. Mieszkaniec Jerozolimy, świadek ofiarowania Jezusa w świątyni: Łk 2,25.34. 4· Prorok i nauczyciel w Antiochii, noszący przydomek Niger: Dz 13,1. 5. Pierwotne imię Piotra, zam. imienia Szymon: Dz 15,14; 2 Ρ 1,1. [7]

συμμαθητής, ό; -οΰ (σύν —> 4723, μαν- θάνω —> 3122; -της), współuczeń: J 11,16. [1]

συμμαρτυρέω (σύν —>4723, μάρτυς —> 3138; -έω), dawać świadectwo wraz ζ kimś, świadczyć razem z kimś; poświadczać razem z kimś, z dat.; og. świadczyć, zaświadczać, dawać świadectwo komuś dla poparcia go, z dat. 1. Cz. Ducha Świętego: Rz 8,16. 2. Cz. sumienia: Rz 2,15; 9,1. [3]

4689 / συμμερίζομαι


συμμερίζομαι (σύν —> 4723, μέρος: μείρο- μαι—>3171****; -ίζω), współuczestniczyć,

576

συμμέτοχος / 4690



mieć wspólny udział z czymś: 1 Kor 9,13. [1]

συμμέτοχος, -ον; -ου (σύν —> 4723, μετά —> 3210, έχω —> 2189; -ος), mający współ- udział, współuczestniczący w czymś, z gen.; z kimś, z gen.: Ef 3,6; 5,7. [2]

συμμιμητής, ό; -οϋ (σύν —> 4723, μιμέ- ομαι: μίμος —> 3280*; -της), współnaśla- dowca, wspólnie naśladujący kogoś, z gen. obiectivus: Flp 3,17. [1]

συμμορφίζομαι (σύν —> 4723, μορφή —> 3318; -ίζω), przyjmować postać toż- samą z czymś, upodabniać się do czegoś, z dat.: Flp 3,10. [1]

σύμμορφος, -ον; -ου (σύν —► 4723, μορφή —> 3318; -ος), mający postać tożsamą ζ czymś, podobny w postaci do czegoś, podobny do czegoś, z gen. lub dat.: Rz 8,29; Flp 3,21. [2]

συμπαθέω (σύν —·> 4723, πάθος: πάσχω —> 3833; -έω), aor. act. συνεπάθησα, współodczuwać ζ czymś, współcierpieć z kimś, okazywać współczucie, współczuć komuś, z dat. 1. Cz. Jezusa: Hbr 4,15. 2. Cz. ludzi: Hbr 10,34. [2]

συμπαθής, -ές; -οΰς (σύν —► 4723, πάθος: πάσχω —> 3833; -ης), współczujący: 1 Ρ 3,8. [1]

συμπαραγίνομαι (σύν —> 4723, παρά 3719, γίνομαι —> 1089), aor. med. συμπαρεγενόμην. 1. Schodzić się ra- zem, gromadzić się: Łk 23,48. 2. Sta- wać przy kimś, przybywać z pomocą komuś, z dat.: 2 Tm 4,16v.l. [1]

συμπαρακαλέομαι (σύν —> 4723, παρά —> 3719, χαλέω —> 2553), aor. pass. συμπαρεχλήθην, doznawać zachęty, do- znawać pokrzepienia: Rz 1,12. [1]

συμπαραλαμβάνω (συν —> 4723, παρά —> 3719, λαμβάνω —> 2977), aor. act. συμπαρέλαβον, razem brać ze sobą, brać ze sobą kogoś, z acc.: Dz 12,25; 15,37.38; Ga 2,1. [4]

*

συμπαραμένω (συν —> 4723, παρά —> 3719, μένω —> 3190), fut. act. συμπαραμενώ, pozostawać wspólnie z kimś, pozosta- wać z kimś, z dat.: Flp l,25v.l.

συμπάρειμι (σύν —> 4723, παρά —> 3719, ειμί —> 1505), równocześnie być obecnym przy kimś, być razem z kimś, z dat.: Dz 25,24. [1]

συμπάσχω (σύν —> 4723, πάσχω —> 3833), współcierpieć: Rz 8,17; 1 Kor 12,26.[2]

συμπέμπω (σύν —> 4723, πέμπω —> 3868), aor. act. συνέπεμψα, posyłać razem z kimś kogoś, τινί τινα lub μετά τινός τινα: 2 Kor 8,18.22. [2]

*

συμπεριέχω (σύν —> 4723, περί —> 3888, έχω —> 2189), razem otaczać, razem stać wokół, stać wokół: Łk 12,lv.l.

συμπεριλαμβάνω (σύν —> 4723, περί —> 3888, λαμβάνω —> 2977), aor. act. συμ- περιέλαβον, obejmować: Dz 20,10. [1]

συμπίνω (σύν —> 4723, πίνω —> 3972), aor. act. συνέπιον, pić razem z kimś, z dat.: Dz 10,41. [1]

συμπίπτω (σύν—>4723, πίπτω—>3975), aor. act. συνέπεσον, zapadać się, zawalać się: Łk 6,49. [1]

συμπληρόω (σύν —> 4723, πλήρης: πίμ- πλημι —> 3968; -όω), imperf. pass. συνε- πληρούμην, wypełniać; pass., stawać się pełnym. 1. Dosł., o wypełnieniu łodzi wodą, być zalewanym, być zatapianym:

Łk 8,23(pass.). 2. Met., pass. o czasie, dopełniać się, wypełniać się; zbliżać się, nadchodzić: Łk 9,51; Dz 2,1. [3]

συμπνίγω (συν —> 4723, πνίγω —> 4029), imperf. act. συνέπνιγον, aor. act. συ- νέπνιξα, ściskać. 1. Dusić, dławić; zagłuszać: Mk 13,22; Mk 4,7.19; Łk 8,14(pass.). 2. O tłumie, tłoczyć się, napierać na kogoś, ściskać kogoś, z acc.: Łk 8,42. [5]

συμπολίτης, o; -ου (σύν —> 4723, πό-

λις —> 4046; -της), współobywatel: Ef 2,19. [1]

συμπορεύομαι (σύν —> 4723, πορεύομαι: πείρω 3863*; -εύω), imperf. pass. συνεπορευόμην. 1. Iść razem ζ kimś, ζ dat. a. Cz. Jezusa: Łk 24,15. b. Cz. ludzi: Łk 7,11; 14,25. 2. Schodzić się do kogoś, gromadzić się, zbierać się przy kimś, πρός τινα: Mk 10,1. [4]

*

συμπόσια, ή; -ας (σύν—>4723, πίνω —>3972; -la), wspólny posiłek: Mk 6,39v.l.

συμπόσιον, τό; -ου (σύν —> 4723, πίνω —>■ 3972; -ιον), biesiada, bankiet; ο spo- żywających wspólny posiłek, grupa: Mk 6,39a,b - συμπόσια συμπόσια, gru- parni, grupa za grupą, biesiada za biesiadą. [2]

συμπρεσβύτερος, δ; -ου (σύν —> 4723, πρέσβυς —> 4114*; -τερος), starszy po- społu ζ kimś, współstarszy, także star- szy: 1 Ρ 5,1. [1]

577

συμφέρω (σύν —> 4723, φέρω —> 5193), aor. act. συνήνεγκα, znosić razem, zbierać, gromadzić; być korzystnym, być po- żytecznym. 1. Znosić razem, zbierać, gromadzić coś, z acc.; cz. ludzi: Dz 19,19. 2. Być korzystnym, być poży- tecznym. a. Cz. rzeczy: 1 Kor 6,12;

10,23; 2 Kor 8,10. b. Nieosobowo, συμφέρει, jest korzystne, jest poży- teczne, jest lepsze coś dla kogoś, τί τινι; żeby coś zrobić, z inf., ze zda- niem z ινα, z acc. cum inf.: Mt 5,29. 30; 18,6; 19,10; J 11,50; 16,7; 18,14. c. Part. συμφέρων, korzystny, poży- teczny, zyskowny, a. Τά συμφέροντα, to, co korzystne; to, co pożyteczne; to, co dobre: Dz 20,20. β. Συμφέ- ρον, pożyteczne, korzystne: 2 Kor 12,1. γ. Subst., τό συμφέρον, korzyść, po- żytek, profit: 1 7,35v.l.; 10,33v.l.; 12,7; Hbr 12,10. [15]

σύμφημι (σύν —> 4723, φημί —> 5197), przy- świadczać, przyznawać komuś, zgadzać się z czymś, z dat.: Rz 7,16. [1]

σύμφορος, -ον; -ου (σύν —> 4723, φόρος: φέρω —> 5193; -ος), korzystny, poży- teczny, stosowny; τό σύμφορον, poży- tek, korzyść: 1 Kor 7,35; 10,33. [2]

συμφυλέτης, ό; -ου (σύν —> 4723, φυλή: φύω —> 5302; -έτης), należący do tej samej gminy; współziomek, rodak: 1 Tes 2,14. [1]

σύμφυτος, -ον; -ου (σύν —> 4723, φύω —> 5302; -τος), zrośnięty; złączony, ze- spolony: Rz 6,5. [1]

συμφύω (σύν —> 4723, φύω —> 5302), aor. 2. pass. συνεφύην; jako pass., roz- rastać się (razem), wzrastać (razem): Łk 8,7. [1]

4717 / συμφωνέω


συμφωνέω (σύν —> 4723, φωνή —> 5305; -έω), fut. act. συμφωνήσω, aor. act. συνεφώνησα, aor. pass. συνεφωνήθην, współbrzmieć, harmonizować; być w zgodzie, być jednomyślnym, zgadzać się; uzgadniać, ugodzić się, dochodzić do porozumienia. 1. Współbrzmieć, harmonizować z czymś, pasować do

578

συμφώνησις / 4718



czegoś, z dat.; cz. rzeczy: Łk 5,36; Dz 15,15. 2. Współbrzmieć, być w zgo- dzie, być jednomyślnym, zgadzać się; ugodzić się, uzgadniać, dochodzić do porozumienia z kimś, z dat. lub μετά τίνος; cz. ludzi: Mt 18,19; 20,2.13; Dz 5,9(pass.). [6]

συμφώνησις, ή; -εως (σύν —> 4723, φωνή —► 5305; -σις), współbrzmienie; ugoda, porozumienie: 2 Kor 6,15. [1]

συμφωνία, ή; -ας (σύν —> 4723, φωνή —> 5305; -ία), ζ różnych znaczeń moż- liwe w NT granie, muzyka, instrument muzyczny: Łk 15,25. [1]

σύμφωνος, -ον; -ου (σύν —> 4723, φωνή —> 5305; -ος), zgodny; wspólnie umó- wiony, wspólnie ustalony; τό σύμφω- νον, wspólna ugoda, zgoda, wspólne porozumienie; έκ συμφώνου, za zgodą, za wspólnym porozumieniem: 1 Kor 7,5. [1]

συμψηφίζω (σύν —> 4723, ψήφος —> 5434; -ίζω), aor. act. συνεψήφισα, aor. pass. συνεψφίσθην, zliczać, porachować ra- zem, obliczać, liczyć coś, z acc.: Dz l,26v.l.(pass.); 19,19. [1]

σύμψυχος, -ον; -ου (σύν —* 4723, ψυχή —> 5438; -ος), mający tego samego ducha, jednomyślny: Flp 2,2. [1]

σύν, przyimek łączący się z dat., razem z, wraz z, z. I. Jako przyimek. 1. Z dat. osoby dla oznaczenia wspólnego przebywania, towarzyszenia, statycz- nego związku, a. Po słowach oznacza- jących ״być, pozostawać, stać" itp., np. έμεινε σύν αύτή, pozostała z nią: Łk 1,56; εις ήν έκ των άνακειμένων σύν αύτω, był jednym ζ zasiadających ζ nim: J 12,2; σύν αύτοϊς έστώτα, sto- jącego ζ nimi: Dz 4,14. b. Po słowach

ruchu, ηρ. έξήλθεν σύν τοις μαθηταΐς, wyszedł ζ uczniami: J 18,1; είσήλθεν σύν αύτοϊς, wszedł ζ nimi: Dz 3,8; έάν έλθωσιν σύν έμοί, gdyby przyszli ze mną: 2 Kor 9,4. c. W zwrocie ״być z kimś" dla oznaczenia towarzyszenia komuś, ścisłej więzi z kimś, przyna- leżności do grona czyichś słuchaczy itp., ηρ. οί σύν έμοί πάντες αδελφοί, wszyscy będący ze mną bracia: Ga 1,2; σύν Χριστώ είναι, być z Chrystusem: Flp 1,23; σύν ύμΐν είμι, jestem z wami: Kol 2,5. 2. Dla oznaczenia współ- działania lub współdoznawania czegoś przez osoby. a. O współdziałaniu, np. σύν Σαπφείρτ) έπώλησεν, razem z Safirą sprzedał: Dz 5,1; έπίστευσεν τω κυρίω σύν δλω τω οίκω, uwierzył w Pana ζ całym domem: Dz 18,8; σύν έμοί έδού- λευσεν, razem ze mną służył: Flp 2,22. b. O współdoznawaniu, ηρ. ευλογούν- ται σύν τω πιστω 'Αβραάμ, dostępują błogosławieństwa razem ζ kierującym się wiarą Abrahamem: Ga 3,9; άπεθά- νετε σύν Χριστώ, umarliście razem z Chrystusem: Kol 2,20; ίνα σύν αύτω ζήσωμεν, abyśmy razem z nim żyli: 1 Tes 5,10. c. O patiensie doznającym tej samej czynności, co osoba okre- ślona przez dopełnienie bliższe, np. σύν αύτω σταυροϋσιν δύο ληστάς, ra- zem ζ nim krzyżują dwóch złoczyńców: Mk 15,27; βέβαιων ήμάς σύν ύμΐν, umacniający nas razem z wami: 2 Kor 1,21; συνεζωοποίησεν ύμας σύν αύτφ, przywrócił do życia was razem z nim: Kol 2,13. 3. Dla oznaczenia współ- działania pomocniczego, np. ή χάρις τοϋ θεού ή σύν έμοί, dosł. łaska Boga ze mną, a według sensu: łaska Boża działająca przy moim współudziałe, ła- ska Boża działająca przeze mnie: 1 Kor 15,10. 4. W połączeniach osoby z rzeczą, a. Razem z, równocześnie, np. καθήκαν αυτόν σύν τω κλινιδίω, spuścili go razem z łożem: Łk 5,19; σύν

αύτω τά πάντα ήμΐν χαρίσεται, ζ nim wszystko nam łaskawie podaruje: Rz 8,32. b. Σύν może być równoznaczne z καί, i, np. τήν σάρκα έσταύρωσαν σύν τοις παθήμασιν, ukrzyżowali ciało i pożądania (dosł. z pożądaniami): Ga 5,24; Ινα έξισχύσητε καταλαβέσθαι σύν πάσιν τοις άγίοις, abyście wy i wszyscy święci (dosł. z wszystkimi świętymi) zdołali pojąć: Ef 3,18; τοις ούσιν έν Φιλίπποις σύν έπισκόποις, będącym w Filippach i biskupom (dosł. wraz z biskupami): Flp 1,1. 5. W znaczę- niu ponadto, oprócz tego, w dodatku, np. άλλά γε και σύν πασιν τούτοις, α oprócz tego: Łk 24,21. 6. W połączeniu z αμα, razem, wraz, równocześnie, np. άμα σύν αύτοϊς, razem z nimi: 1 Tes 4,17; άμα σύν αύτω, razem z nim: 5,10. II. W złożeniach. 1. Ze znaczeniem 2, razem (z), wespół, pospołu, współ- nie, wraz, oznacza wspólnotę, jedność, połączenie, związek, zgodność, współ- udział (czynny lub bierny) w rze- czy, w cesze, w czynności, w stanie itp., np. συγγενής, συμβάλλω, συμ- πάσχω, συνάγω, συνεγείρω, σύσσωμος.

    1. Dla oznaczenia pełni czynności, peł- nego dokonania, ukończenia jej; stąd może być członem tylko wzmacniają- cym znaczenie słowa, np. συγκαλύπτω, συλλαμβάνω, συμπληρόω, συναθροίζω.

    2. 579

      Ze znaczeniem w sobie, wewnątrz, np. συλλυπέομαι. [128f] 648 746 793 794 795 1998 1999 2000 2000* 2000** 3226 4629 4630 4631 4632 4633 4634 4635 4636 4637 4638 4639 4640 4641 4642 4642* 4643 4644 4644* 4645 4646 4647 4648 4649 4650 4651 4652 4653 4654 4655 4656 4657 4658 4659 4659* 4660 4661 4662 4663 4664 4665 4666 4674 4675 4676 4677 4678 4679 4680 4681 4682 4683 4684 4685 4687 4688 4689 4690 4691 4692 4693 4694 4695 4696 4697 4698 4698* 4699 4700 4701 4701* 4702 4703 4704 4705 4706 4707 4708 4708* 4709 4710 4711 4712 4713 4714 4715 4716 4717 4718 4719

4720 4721 4722 4724 4725 4726 4727 4728 4729 4730 4731 4732 4733 4734 4735 4736 4737 4737* 4738 4738* 4739 4740 4741 4742 4743 4744 4745 4746 4747 4748 4749 4750 4751 4752 4753 4753* 4754 4755 4756 4757 4758 4759 4759* 4759** 4760 4760* 4761 4762 4763 4764 4765 4766 4767 4768 4769 4770 4771 4772 4773 4774 4775 4776 4777 4778 4779 4780 4781 4782 4783 4784 4785 4786 4787 4788 4789 4789* 4790 4790****** 4791 4792 4793 4794 4794* 4795 4796 4797 4798 4799 4800 4801 4802 4804 4805 4806 4807 4811* 4814 4815 4816 4816* 4817 4818 4819 4820 4821 4822 4823 4824 4825.

συνάγω (σύν —► 4723, αγω —> 72), fut. act. συνάξω, aor. act. συνήγαγον, aor. pass. συνήχθην, perf. pass. συνήγμαι, zbie- rać, gromadzić, zagarniać, sprowadzać razem; zwoływać; zapraszać, przyjmo- wać, gościć; posuwać się. 1. Sprowa- dzać razem, zbierać, gromadzić, za- garniać, zwoływać kogoś, coś, z acc. a. Cz. Jezusa: Mt 3,12; Łk 3,17; J 11,52. b. Cz. ludzi: Mt 2,4; 13,30; 22,10; 25,24.26; 27,27; Łk 12,17.18; 15,13; J 4,36; 6,12.13; 11,47; 15,6; Dz 14,27; 15,30. c. Cz. szatana: Ap 16,14. 16; 20,8. d. Cz. rzeczy: Mt 6,26 - ptaków; 13,47 - sieci. e. Pass. być zbieranym, być gromadzonym; zbierać się, gromadzić się. a. O Jezusie i uczniach: J 18,2. β. O ludziach: Mt 13,2; 18,20; 22,34.41; 25,32; 26,3.57; 27,17.62; 28,12; Mk 2,2; 4,1; 5,21; 6,30; 7,1; Łk 22,66; J 20,19v.l.; Dz 4,5.26.27. 31; 11,26; 13,44; 15,6; 20,7.8; 21,18v.l.; 1 Kor 5,4; Ap 19,19. γ. O ptakach: Mt 24,28; Ap 19,17. f. Og.: Mt 12,30; Łk 11,23. 2. Zapraszać, przyjmować, gościć kogoś, z acc.; cz. ludzi: Mt 25,35.38.43. 3. Intrans., posuwać się; cz. ludzi: Mt 20,28v.l. [59]

4725 / συναγωγή


συναγωγή, ή; -ής (συν —> 4723, άγω —> 72; -η), miejsce zebrań, miejsce

580

συναγωνίζομαι / 4726



zgromadzeń; synagoga; zebranie, zgro- madzenie. 1. Miejsce zebrań, miejsce zgromadzeń, a. O domu modlitwy Zy- dów, synagoga, a. Sing.: w Antiochii Pizydyjskiej: Dz 13,14; w Atenach: Dz 17,17; w Berei: Dz 17,10; w Efezie: Dz 18,19.26; 19,8; w Ikonium: Dz 14,1; w Kafarnaum: Mk 1,21.23.29; Łk 4,33. 38; 7,5; J 6,59; w Koryncie: Dz 18,4. 7; w Nazarecie: Mt 13,54; Mk 6,2; Łk 4,16.20.28; w Tesalonice: Dz 17,1; bez lokalizacji geograficznej: Mt 12,9; Mk 3,1; Łk 6,6; 8,41; J 18,20. β. PL: w Damaszku: Dz 9,20; w Galilei: Mt 4,23; Mk 1,39; 12,39; 13,9; Łk 4,15; w Jerozolimie: Dz 24,12; w Judei: Łk 4,44; w Salaminie na Cyprze: Dz 13,5; bez lokalizacji geograficznej: Mt 6,2.5; 9,35; 10,17; 23,6.34; Łk 11,43; 12,11; 13,10; 20,46; 21,12; Dz 15,21; 22,19; 26,11. b. O miejscu liturgicznych ze- brań chrześcijan, synagoga: Jk 2,2 - możliwe znaczenie 4. 2. O społeczności Żydów, związanych z danym domem modlitwy, synagoga, a. Sing., w Jero- zolimie: Dz 6,9. b. Pl., w Damaszku: Dz 9,2. 3. O Żydach wrogo odnoszą- cych się do chrześcijan, συναγωγή τοϋ σατανά, synagoga szatana: Ap 2,9; 3,9. 4. O modlitewnym zebraniu Żydów w synagodze, zebranie, zgromadzenie: Dz 13,43. [56]

συναγωνίζομαι (σύν —ν 4723, άγων —► 74; -ίζω), aor. med. συνηγωνισάμην, wal- czyć razem z kimś; pomagać komuś w czymś, wspierać kogoś w czymś, τινί εν τι vi: Rz 15,30. [1]

συναθλέω (σύν —> 4723, άθλέω —> 119), aor. act. συνήθλησα, walczyć wespół z kimś, z dat.; na rzecz czegoś, dla czegoś, z dat.: Flp 1,27; 4,3 - έν τω εύαγγελίω, w głoszeniu Ewangelii. [2]

συναθροίζω (σύν —> 4723, αθροίζω —> 121), aor. act. συνήθροισα, perf. pass. συνήθ- ροισμαι, zbierać razem, skupiać, gro- madzie kogoś, z acc.: Dz 12,12(pass.); 19,25. [2]

συναίρω (σόν —> 4723, αίρω —> 144), aor. act. συνήρα, podnosić razem; w NT w wyrażeniu σ. λόγο ν, rozliczać się, załatwiać rachunki z kimś, μετά τίνος: Mt 18,23.24; 25,19. [3]

συναιχμάλωτος, ό; -ου (συν —> 4723, αιχμή —> 164*, άλίσκομαι 231*; -τος), wzięty do niewoli wraz z kimś, współje- niec, współtowarzysz niewoli: Rz 16,7; Kol 4,10; Flm 23. [3]

συνακολουθέω (σύν —> 4723, ακόλουθος: ά- cop. —> Α**, κέλευθος —> 2741*; -έω), imperf. act. συνηκολούθουν, aor. act. συνηκολούθησα, towarzyszyć ko- muś, postępować za kimś, iść za kimś, iść z kimś, z dat. lub μετά τίνος: Mk 5,37; 14,51; Łk 23,49; J 13,36v.l. [3]

συναλίζομαι (możliwe dwie etymologie:

  1. συν —* 4723, αλς —> 248*; -ίζω;

  2. σύν —> 4723, άλής —> 227*; -ίζω), według etym. możliwe dwa znaczenia: 1) jeść wspólnie sól; stąd spożywać razem posiłek; 2) zbierać się, gromadzić się: Dz 1,4. [1]

συναλλάσσω (σύν —> 4723, άλλάσσω: αλ- λος —> 241), imperf. act. συνήλλασσον, łączyć, jednać, godzić kogoś (z kimś), z acc.: Dz 7,26. [1]

συναναβαίνω (σύν —> 4723, άνά —* 303, βαίνω —> 895*), aor. 2. συνανέβην, iść razem (w górę), wstępować razem z kimś, z dat.: Mk 15,41; Dz 13,31. [2]

συνανάκειμαι (σύν —> 4723, άνά —> 303, κεϊμαι —> 2739), według starożytnego zwyczaju spożywania wspólnego po­

siłku: leżeć przy stole razem z kimś; stąd według naszego zwyczaju: zajmo- wać miejsce przy stole razem z kimś, zasiadać do stołu razem z kimś, siedzieć przy stole razem z kimś, współbiesiado- wać z kimś, z dat.; ό συνανακείμενος, współbiesiadnik; o ludziach: Mt 9,10; 14,9; Mk 2,15; 6,22.26v.l.; Łk 7,49; 14,10.15. [7]

συναναμ(ε)ίγνυμαι (σύν —► 4723, ανά —* 303, μίγνυμι —► 3274), łączyć się z kimś, utrzymywać stosunki z kimś, zadawać się z kimś, z dat.: 1 Kor 5,9. 11; 2 Tes 3,14. [3]

συναναπαύομαι (σύν —► 4723, ανά —> 303, παύω —> 3848), aor. med. συνανεπαυ- σάμην, odpoczywać razem z kimś, za- znawać odpoczynku u kogoś, z dat.: Rz 15,32. [1]

*

συναναστρέφομαι (σύν —► 4723, ανά —> 303, στρέφω —> 4619), aor. 2. pass. συνανεστράφην, przebywać ra- zem, chodzić razem z kimś, z dat.: Dz 10,41v.l.

συναντάω (σύν —► 4723, άντα —+ 463*; -άω), fut. act. συναντήσω, aor. act. συνήντησα, wychodzić naprzeciw ko- muś, wychodzić na spotkanie z kimś, spotykać się z kimś, zbierać się przy kimś, z dat. 1. Dosł., cz. ludzi: Łk 9,18v.l.37; 22,10; Dz 10,25; Hbr 7,1.10. 2. Met., τά συναντήσοντά μοι, to, co mnie spotka: Dz 20,22. [6]

*

συνάντησις, ή; -εως (σύν —> 4723, άντάω: άντα —> 463*; -σις), spotkanie ζ kimś, ζ dat.: Mt 8,34v.l.

581

συναντιλαμβάνομαι (σύν 4723, αντί —► 472, λαμβάνω —* 2977), aor. med. συν- αντελαβόμην, brać na siebie wspólnie z kimś coś; stąd pomagać, przycho­dzić ζ pomocą komuś, z dat. 1. Cz. Ducha: Rz 8,26. 2. Cz. ludzi: Łk 10,40. [2]

συναπάγομαι (σύν —* 4723, άπό —► 570, αγω —► 72), aor. pass. συναπήχθην, dawać się odprowadzać na manowce, dawać się odwodzić, dawać się uwieść, dawać się uprowadzić przez coś lub czemuś, z dat.: Rz 12,16; Ga 2,13; 2 Ρ 3,17. [3]

συναποθνήσκω (σύν —> 4723, άπό —> 570, θνήσκω: θάνατος —► 2278), aor. act. συναπέθανον, umierać równocześnie ζ kimś, współumierać z kimś, z dat.: Mk 14,31; 2 Kor 7,3; 2 Tm 2,11. [3]

συναπόλλυμαι (συν —> 4723, άπό -570 י, όλλυμι —► 3520*), aor. med. συναπω- λόμην, ginąć razem z kimś, z dat.: Hbr 11,31. [1]

συναποστέλλω (σύν —► 4723, άπό —> 570, στέλλω —* 4582), aor. act. συναπέστει- λα, wysyłać razem (z kimś) kogoś, wyprawiać równocześnie kogoś, z acc.: 2 Kor 12,18. [1]

συναρμολογέω (σύν —> 4723, αρμόζω —> 712, λόγος: λέγω —* 2996; -έω), spajać, zespalać, montować; w NT pass., met.: Ef 2,21; 4,16. [2]

συναρτΐάζω (συν —> 4723, αρπάζω —» 721), aor. act. συνήρπασα, aor. pass. συνηρ- πάσθην, plusą. act. συνηρπάκειν, pory- wać, gwałtownie chwytać kogoś, coś, z acc.: Łk 8,29; Dz 6,12; 19,29; 27,15(pass.). [4]

συναυξάνομαι (σύν —> 4723, αυξάνω —> 829), wzrastać równocześnie, rosnąć razem z czymś: Mt 13,30. [1]

*

4746* / συνβ-


συνβ-, zob. συμβ-.

582

συνγ- / 4746**



συνγ-, zob. συγγ-.

σύνδεσμος, ό; -ου (σύν —> 4723, δέω —> 1203-, -μος), związanie. 1. Ο tym, co zespala, związuje, związanie, więź, wiązadło, a. Dosł.: Kol 2,19. b. Met.: Ef 4,3; Kol 3,14. 2. O tym, co pęta, krępuje, supeł, pętla, pęto: Dz 8,23 - met. [4]

συνδέω (σύν —> 4723, δέω —> 1203), perf. pass. συνδέδεμαι, związywać, wiązać razem; stąd skuwać, brać w dyby ra- zem, więzić razem: Hbr 13,3. [1]

συνδοξάζω (σύν —> 4723, δόξα: δέχομαι —> 1202; -άζω), aor. pass. συνεδοξάσθην, otaczać chwałą razem z kimś, uwielbiać razem z kimś: Rz 8,17(pass.). [1]

σύνδουλος, ό; -ου (σύν —> 4723, δοϋλος —► 1398), współniewolnik, współsługa. 1. Dosł.: Mt 24,49. 2. Według zwy- czajów państw orientalnych o osobach dworu królewskiego: Mt 18,28.29.31. 33. 3. O osobach w relacji do Pana, Chrystusa: Kol 1,7; 4,7; Ap 6,11. 4. O osobach w relacji do Boga: Ap 19,10; 22,9. [10]

συνδρομή, ή; -ής (σύν —» 4723, δρόμος: έδραμον —> 1479*; -ή), zbiegowisko: Dz 21,30. [1]

συνεγείρω (σύν —> 4723, έγείρω —* 1453), aor. act. συνήγειρα, aor. pass. συν- ηγέρθην, budzić razem ζ kimś, wskrze- szać razem z kimś kogoś, z dat. i acc.; cz. Boga Ojca: Ef 2,6; Kol 2,12(pass.); 3,l(pass.). [3]

συνέδρίον, τό; -ου (σύν —> 4723, έζο- μαι —> 1480*; -ριον), rada, Sanhedryn; trybunał, sąd. 1. O najwyższej lokal- nej władzy religijnej i sądowniczej w

Palestynie, złożonej z arcykapłanów, starszych ludu i uczonych w Piśmie, (Wysoka) Rada, Sanhedryn: Mt 5,22; 26,59; Mk 14,55; 15,1; Łk 22,66; J 11,47; Dz 4,15; 5,21.27.34.41; 6,12. 15; 22,30; 23,1.6.15.20.28; 24,20. 2. O kolegium sądowym w poszczególnych miastach, trybunał, sąd: Mt 10,17; Mk 13,9. [22]

*

συνέδριος, błędnie zam. σύνεδρος, ό; -ου (σύν —► 4723, έζομαι —► 1480*; -ριος), członek (Wysokiej) Rady: Dz 5,35v.l.

συνείδησι,ς, ή; -εως (σύν —> 4723, εΐδον —> 1489*; -σις), świadomość; sumienie. 1. Świadomość czegoś, z gen. obiec- tivus: 1 Kor 8,7av.h; Hbr 10,2; 1 Ρ 2,19. 2. Sumienie: J 8,9v.l.; Dz 23,1; 24,16; Rz 2,15; 9,1; 13,5; 1 Kor 8,7b. 10.12; 10,25.27.28.29a,b; 2 Kor 1,12; 4,2; 5,11; 1 Tm 1,5.19; 3,9; 4,2; 2 Tm 1,3; Tt 1,15; Hbr 9,9.14; 10,22; 13,18;

      1. Ρ 3,16.21. [30]

*

συνεΐδον, jako aor. dla συνοράω —> 4789.

σύνειμι I (σύν —> 4723, είμί —► 1505), imperf. act. συνήν, być razem z kimś, z dat.: Łk 9,18; Dz 22,11 - ot συνόντες, obecni przy kimś, towarzysze. [2]

σύνεψΛ II (σύν —» 4723, εϊμι), schodzić się, zbierać się: Łk 8,4. [1]

συνεισέρχομαι (σύν —> 4723, εις —► 1513, έρχομαι —> 2062), aor. act. συνεισήλθον, wchodzić razem z kimś, z dat.; do czegoś, εΐς τι: J 6,22; 18,15. [2]

συνέκδημος, ό; -ου (σύν —► 4723, έκ —> 1529, δήμος —> 1211), przebywający razem poza krajem; towarzysz na ob- czyźnie; towarzysz podróży: Dz 19,29;

  1. Kor 8,19. [2]

συνεκλεκτός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ (σύν —► 4723, έκ —> 1529, λέγω —» 2996; -τος), razem wybrany; ή σ., współwy- brana: 1 Ρ 5,13 - prawd, ο lokalnym Kościele. [1]

*

συνεκπορεύομαι (σύν —> 4723, έκ —> 1529, πορεύομαι: πείρω—»3863*; -εύω), imperf. pass. συνεξεπορευόμην, wychodzić ζ kimś, ζ dat.: Dz 3,llv.l.

**

συνελαύνω (σύν —> 4723, έλαύνω —> 1641), popędzać razem, zaganiać razem, pobu- dzać razem, doprowadzać razem kogoś do czegoś, τινά εις τι: Dz 7,26v.l.

συνεπιμαρτυρέω (σύν —> 4723, έπί —> 1909, μάρτυς —> 3138; -έω), równocześnie po- świadczać, równocześnie dawać świa- dectwo czymś, z dat.; cz. Boga: Hbr 2,4. [1]

*

συνεπίσκοπος, ό; -ου (σύν —> 4723, έπί —> 1909, σκοπός: σκέπτομαι —> 4492*; -ος), współbiskup, współuczestnik w bi- skupstwie: Flp Ι,ΐν.1.

συνεπιτίθεμαι (σύν —> 4723, έπί —> 1909, τίθημι —* 4948), aor. med. συνεπεθέμην, przyłączać się razem; atakować razem, napadać razem na kogoś: Dz 24,9. [1]

συνέπομαι (σύν —► 4723, έπομαι —> 2027**), imperf. med. συνειπόμην, iść razem z kimś, towarzyszyć komuś, z dat.: Dz 20,4. [1]

συνεργέω (σύν —> 4723, έργον —> 2041; -έω), imperf. act. συνήργουν, współ- działać, współpracować z kimś lub czymś, z dat.; pomagać komuś, z dat.

      1. Cz. Boga, Pana; o współdziała- niu z ludźmi: Mk 16,20; Rz 8,28.

      2. 583

        Cz. ludzi. a. O współdziałaniu z Bogiem: 2 Kor 6,1. b. O współdzia­łaniu ζ ludźmi: 1 Kor 16,16. 3. Cz. wiary; o współdziałaniu z uczynkami: Jk 2,22. [5]

συνεργός, -όν; -οϋ (σύν —> 4723, έργον 2041; -ος), współdziałający, współ- pracujący ζ kimś, ζ dat.; pomagający komuś, z dat.; ο σ., współpracow- nik, pomocnik, z możliwym formalnie gen. possessivus, który jednak oznacza osobę współuczestniczącą w działaniu głównego podmiotu cz.; w NT zawsze

  1. ludziach. 1. Z gen. określającym Boga jako współuczestnika cz. ludzi: 1 Kor 3,9; 1 Tes 3,2 - lub v.l. z gen. lu- dzi. 2. Z gen. określającym ludzi jako współpracowników cz. innych ludzi: Rz 16,3.9.21; Flp 2,25; 4,3; Flm 1.24. 3. Z innymi określeniami: 2 Kor 1,24 - z gen. obiectivus; 8,23 - εις ύμάς, dla waszego dobra, dla was; Kol 4,11 - είς την βασιλείαν, na rzecz królestwa, dla królestwa; 3 J 8 - συνεργοί τή άληθεία, możliwe: współpracujący z prawdą lub współpracujący dla prawdy. [13]

συνέρχομαι (σύν —> 4723, έρχομαι), im- perf. med. συνηρχόμην, aor. act. συν- ήλθον i συνήλθα, perf. act. συνελή- λυθα, plusą. act. συνεληλύθειν, scho- dzić się razem; przychodzić z kimś, iść z kimś, chodzić z kimś. 1. Scho- dzić się razem. a. Dosł., schodzić się, zbierać się, gromadzić się; cz. ludzi: Mk 3,20; 6,33v.l.; 14,53; Łk 5,15; J 18,20; Dz 1,6 - o! συνελθόντες, ze- brani, zgromadzeni; 2,6; 2,37v.l.; 5,16; 10,27; 16,13; 19,32; 21,22v.l.; 22,30; 28,17; 1 Kor 11,17.18.20.33.34; 14,23 - ściśle cz. Kościoła lokalnego; 14,26. b. O wspólnym zamieszkaniu nowo- żeńców, schodzić się razem; cz. Maryi

  1. 4765 / συνέρχομαι


    Józefa: Mt 1,18. c. O współżyciu małżeńskim, schodzić się; cz. ludzi: 1 Kor 7,5v.l. 2. Przychodzić z kimś, iść z kimś, chodzić z kimś, z dat. lub σύν

584

συνεσθίω / 4766



τινι; cz. ludzi: Łk 23,55 - έκ τίνος, skądś; J 11,33; Dz 1,21; 9,39; 10,23. 45; 11,12; 15,38 - εις τι, do czegoś; 21,16; 25,17. [30]

συνεσθίω (σύν —> 4723, έσθίω —> 2066), imperf. act. συνήσθιον, aor. act. συν- έφαγον, jeść razem z kimś, z dat.

    1. Cz. Jezusa: Łk 15,2. 2. Cz. ludzi: Dz 10,41; 11,3; 1 Kor 5,11; Ga 2,12.[5]

σύνεσις, ή; -εως (σύν—>4723, ΐημι—>2413*; -σις). 1. Zdolność pojmowania, pojęt- ność; umysł, rozum, inteligencja, by- strość, zmyślność: Mk 12,33; Łk 2,47;

  1. Kor 1,19. 2. Zrozumienie, pojmowa- nie, jako dar Boga w zakresie wiedzy religijno-etycznej: Ef 3,4; Kol 1,9; 2,2;

  2. Tm 2,7. [7]

συνετός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ (σύν —>4723, Ιημι —> 2413*; -τος), rozumny, pojętny, roztropny, bystry, zmyślny: Mt 11,25; Łk 10,21; Dz 13,7; 1 Kor 1,19. [4]

συνευδοκέω (σύν —> 4723, έΰς —> 2145*, δοκέω: δέχομαι —> 1202; -έω), zgadzać się ζ kimś lub czymś, zgadzać się na coś, z dat. lub inf., przyświadczać komuś, czemuś, z dat.; cz. ludzi: Łk

      1. 48; Dz 8,1; 22,20; Rz 1,32; 1 Kor 7,12.13. [6]

συνευωχέομαι (σύν —* 4723, έΰς —> 2145*, έχω —> 2189; -ος: έω), być życzli- wie współpodejmowanym; współuczto- wać, ucztować razem z kimś, z dat.: 2 Ρ 2,13; Jud 12. [2]

συνεφίστημι (σύν —> 4723, έπί —> 1909, ΐστημι —> 2463), aor. 2. συνεπέστην, wspólnie powstawać przeciwko komuś, wspólnie rzucać się na kogoś, κατά τίνος: Dz 16,22. [1]

συνέχω (σύν —> 4723, έχω —> 2189), imperf. pass. συνειχόμην, fut. act. συνέξω, aor. act. συνέσχον, zaciskać, zamykać, zatykać; otaczać; pilnować, trzymać pod strażą; chwytać, obejmo- wać; dręczyć, męczyć; atakować, trapić; pobudzać, ponaglać, przynaglać; pass., zajmować się czymś. 1. Zaciskać, za- mykać, zatykać coś, z acc.; cz. ludzi: Dz 7,57. 2. Otaczać kogoś, coś, z acc.; cz. ludzi: Łk 8,45; 19,43. 3. Trzymać pod strażą, pilnować kogoś, z acc.; cz. ludzi: Łk 22,63. 4. Cz. nieszczę- śliwych przypadków losowych, chorób, chwytać, obejmować; dręczyć, męczyć; atakować, trapić kogoś, z acc.; pass., być dręczonym, być męczonym, być objętym przez coś, z dat.; doznawać udręki; w tym znaczeniu tylko pass.

  1. O Jezusie: Łk 12,50. b. O lu- dziach: Mt 4,24; Łk 4,38; 8,37; Dz 28,8; Flp 1,23. 5. Συνέχομαι τινι, zaj- mować się czymś; o ludziach: Dz 18,5. 6. Pobudzać, ponaglać, przynaglać ko- goś, z acc. a. Cz. miłości: 2 Kor 5,14.

  2. Pass., być pobudzanym przez kogoś, z dat.; o ludziach: Dz 18,5v.l. [12]

συνζ-, zob. συζ-.

συνήδομαι (σύν —> 4723, ήδομαι —> 2231**), cieszyć się w sobie czymś, z dat.; stąd prawd, zgadzać się z czymś, z dat.: Rz 7,22. [1]

συνήθεια, ή; -ας (σύν —> 4723, ήθος —> 2234; -εια). 1. Przyzwyczajenie, nawyk: 1 Kor 8,7 - τή συνήθεια, ζ nawyku, ζ przyzwyczajenia. 2. Zwyczaj, tradycja: J 18,39; 1 Kor 11,16. [3]

συνηλικιώτης, ό; -ου (σύν —> 4723, ήλικία: ήλιξ —> 2240*; -της), rówieśnik:

Ga 1,14. [1]

συνθάπτω (σύν —> 4723, θάπτω —> 2280), aor. pass. συνετάφην, grzebać razem ζ

kimś, wspólnie grzebać z kimś, z dat.; w NT pass., met.: Rz 6,4; Kol 2,12. [2]

συνθλάω (σύν —>4723, θλάω—>2335**), aor. pass. συνεθλάσθην, kruszyć, gnieść, miażdżyć: Mt 21,44; Łk 20,18. [2]

συνθλίβω (σύν —> 4723, θλίβω —> 2336), imperf. act. συνέθλιβον, ściskać, cisnąć razem kogoś, napierać razem, pchać się na kogoś, z acc.: Mk 5,24.31. [2]

συνθρύπτω (σύν —> 4723, θρύπτω —> 2352*), kruszyć, łamać, zmiękczać coś, z acc.: Dz 21,13 - met. [1]

συνίημι (σύν —> 4723, ΐημι —> 2413*), także później jako συνίω, fut. act. συνήσω, aor. act. συνήκα, rozumieć, pojmować coś, z acc. lub ze zdaniem pytajnym dopełnieniowym; cz. ludzi: Mt 13,13. 14.15.19.23.51; 15,10; 16,12; 17,13; Mk 4,9av.l.,bv.l.l2; 6,52; 7,14; 8,17.21; Łk 2,50; 8,10; 18,34; 24,45; Dz 7,25a,b; 13,27v.L; 28,26.27; Rz 3,11; 15,21; 2 Kor 10,12; Ef 5,17. [26]

*

συνιστάνω, zam. συνίστημι —> 4781.

585

συνίστημι (σύν —> 4723, ΐστημι —> 2463), późniejsze συνιστάνω, aor. act. συν- έστησα, perf. act. συνέστηκα, przed- stawiać, zalecać, polecać; wykazywać, okazywać, uwypuklać, uwydatniać; stać z kimś; stanąć razem; zaistnieć. 1. Trans. a. Przedstawiać, zalecać, po- lecać kogoś komuś, τινά τινι. a. Cz. Boga, Pana: 2 Kor 10,18b. β. Cz. lu- dzi: Rz 16,1; 2 Kor 3,1; 4,2; 5,12; 6,4; 10,12.18a; 12,ll(pass.). b. Wykazy- wać, okazywać, uwypuklać, uwydatniać coś, z acc. a. Cz. Boga: Rz 5,8. β. Cz. ludzi: 2 Kor 7,11; Ga 2,18. γ. Cz. nieprawości: Rz 3,5. 2. In- trans., w NT perf. act. a. Stać z kimś, stać obok kogoś, z dat.; cz.

ludzi: Łk 9,32. b. Stanąć razem; za- istnieć; cz. rzeczy: Kol 1,17; 2 Ρ 3,5. [16]

*

συνίω, zam. συνίημι —> 4780.

**

συνκ-, zob. συγκ-.

συνλ-, zob. συλλ-.

****

συνμ-, zob. συμμ.־

συνοδεύω (σύν —> 4723, όδός —> 3471; -εύω), razem odbywać drogę, razem podróżować, iść razem z kimś, z dat.: Dz 9,7. [1]

συνοδία, ή; -ας (σύν —> 4723, όδός —> 3471; -ία), grupa wspólnie odbywa- jących drogę, grupa wspólnie podróżu- jących; wspólnie pielgrzymujący, grupa pielgrzymów; karawana: Łk 2,44. [1]

σύνοιδα (σύν —> 4723, οΐδα: είδον —> 1489*). 1. Wiedzieć razem z kimś, być wta- jemniczonym: Dz 5,2 - συνειδυίης της γυναικός, za wiedzą żony. 2. Ούδέν έμαυτω σύνοιδα, nie mam w sobie świadomości żadnej (winy), stąd moż- liwe sumienie mi niczego nie wyrzuca: 1 Kor 4,4. [2]

συνοικέω (σύν —> 4723, οίκος —> 3498; -έω), mieszkać razem, żyć z kimś, z dat.; cz. męża i żony: 1 Ρ 3,7. [1]

συνοικοδομέω (σύν —> 4723, οίκος —> 3498, δέμω —> 1179*; -έω), budować razem; pass., być wspólnie budowanym, być wznoszonym jako jedna budowla: Ef 2,22. [1]

4787 / συνομιλέω


συνομιλέω (σύν —> 4723, όμιλέω: όμός —> 3549*; -έω), rozmawiać ζ kimś, obcować ζ kimś, ζ dat.: Dz 10,27; 1 Ρ 3,7v.l. [1]

586

συνομορέω / 4788



συνομορέω (σύν —4723 ·י, όμός —> 3549*, δρος —> 3610*; -έω), graniczyć ζ czymś, przylegać do czegoś, z dat.: Dz 18,7. [1]

συνοράω (σύν —> 4723, όράω —-> 3584), aor. act. συνεΐδον, przytomnieć, zdawać so- bie sprawę: Dz 12,12; 14,6. [2]

*

συνορία, ή; -ας (σύν —> 4723, δρος —» 3610*; -ία), sąsiednia kraina, okolica, sąsiedztwo: Mt 4,24v.l.

συνοχή, ή; -ής (σύν —> 4723, έχω —> 2189; -η), ucisk, uciemiężenie, utrapienie, udręka: Łk 21,25; 2 Kor 2,4. [2]

*

συνπ-, zob. συμπ-. **

συνρ-, zob. συρρ-.

**־κ

συνσ-, zob. συσσ-. ****

συνσπ-, zob. συσπ-. *****

συνστ-, zob. συστ-. ******

συνταράσσω, (σύν —+ 4723, ταράσσω —► 4878), aor. act. συνετάραξα, wstrzą- sać, wprawiać w zamęt: Łk 9,42v.l.

συντάσσω (σύν —► 4723, τάσσω —> 4884), aor. act. συνέταξα, nakazywać, polecać, rozkazywać komuś, z dat. 1. Cz. Boga, Pana: Mt 27,10. 2. Cz. Jezusa: Mt 21,6; 26,19. [3]

συντέλεια, ή; -ας (σύν —► 4723, τέλος —► 4912-, -εια), zakończenie, dokonanie, zamknięcie, koniec: Mt 13,39.40.49; 24,3; 28,20; Hbr 9,26. [6]

συντελέω (σύν —* 4723, τέλος —» 4912; -έω), fut. act. συντελέσω, aor. act. συνετέλεσα, aor. pass. συνετελέσθην, doprowadzać do końca, kończyć; spet- niać, dokonywać. 1. Doprowadzać do końca, kończyć coś, z acc. a. Cz. Je- zusa: Mt 7,28v.l. b. Cz. szatana: Łk 4,13. c. Pass. bez agensa, kończyć się: Mk 13,4 - możliwe też znaczenie 2; Łk 2,21v.l.; 4,2; Dz 21,27. 2. Spełniać coś, dokonywać czegoś, z acc.; pass., spełniać się; cz. Boga: Rz 9,28; Hbr 8,8. 3. Pass. o wyczerpaniu czegoś do końca, wyczerpać się, kończyć się: J 2,3v.l.(pass.). [6]

συντέμνω (σύν —> 4723, τέμνω —► 4914*), obcinać, skracać, streszczać coś; kroić, przykrawać coś; dzielić coś, z acc.; cz. Boga: Rz 9,28 - sens niejasny. [1]

*

συντεχνίτης, ό; -ου (σύν —* 4723, τέχ- νη —> 4939; -της), współuczestnik tego samego rzemiosła, współtowarzysz w kunszcie: Dz 19,25v.l.

συντηρέω (σύν —> 4723, τηρέω —► 4944), imperf. act. συνετήρουν. 1. Strzec, ochraniać, bronić kogoś, czegoś, z acc. a. Cz. ludzi: Mk 6,20. b. Pass. bez agensa, być strzeżonym, być zachowy- wanym, być zabezpieczonym: Mt 9,17; Łk 5,38v.l. 2. Strzec, przechowywać, zachowywać coś, z acc.; cz. Maryi: Łk 2,19. [3]

συντίθεμαι (σύν —> 4723, τίθημι —> 4948), aor. med. συνεθέμην, plusą. med. συν- ετεθείμην, 1. Zawierać układ, układać się, umawiać się, uzgadniać z kimś, że, z dat. i inf.: Łk 22,5. 2. Uzgadniać między sobą, umawiać się między sobą, aby, z 1va lub z inf. celu: J 9,22; Dz 23,20. [3]

συντόμως, adv. (σύν —> 4723, τομός: τέμνω —4914 ·י*; -ως), krótko, zwięźle: Mk 16,8 - z lekcji dodanej po w. 8; Dz 24,4. [2]

συντρέχω (σύν —> 4723, τρέχω —> 4996), aor. act. συνέδραμον. 1. Zbiegać się (na jedno miejsce) do kogoś, πρός τινα: Mk 6,33; Dz 3,11. 2. Biec razem z (kimś) do czegoś, εις τι: 1 Ρ 4,4 - met. [3]

συντρίβω (σύν —» 4723, τρίβω —> 5002*), fut. act. συντρίψω, aor. act. συνέτριψα, aor. pass. συνετρίβην, perf. pass. συν- τέτριμμαι, kruszyć, roztrzaskać, miaż- dżyć, gnieść, zgniatać, łamać, tłuc; znęcać się, bić, tłuc, siniaczyć, dusić, niszczyć, ścierać; zatracać. 1. Dosi., kruszyć, roztrzaskać, miażdżyć, gnieść, zgniatać, łamać, tłuc coś, z acc. a. O kruszeniu rzeczy, a. Cz. lu- dzi: Mk 5,4(pass.); 14,3. β. Pass. bez agensa: Mt 12,20; J 19,36; Ap 2,27. b. O znęcaniu się nad oso- bami, znęcać się, bić, tłuc, siniaczyć, dusić, niszczyć kogoś, z acc.; cz. sza- tana: Łk 9,39. c. O niszczeniu sza- tana, ścierać, niszczyć, zatracać; cz. Boga: Rz 16,20. 2. Pass. met. o skruszeniu serca, być skruszonym: Łk 4,18v.l. [7]

σύντριμμα, τό; -ατος (σύν —> 4723, τρίβω —>5002*; -μα), spustoszenie, zniszczenie, ruina: Rz 3,16. [1]

σύντροφος, -ον; -ου (σύν —> 4723, τροφός: τρέφω —> 4995; -ος), razem wychowany; pozostający w bliskich stosunkach, zżyty z kimś; ό σ., brat mleczny; zaufany przyjaciel: Dz 13,1. [1]

συντυγχάνω (σύν —> 4723, τυγχάνω —» 5031), aor. act. συνέτυχον, spo- tykać się z kimś, z dat.: Łk 8,19; Dz ll,26v.l. [1]

587

Συντύχη, ή; -ης, Syntyche, chrześcijanka w Filippach: Flp 4,2. [1]

συνυποκρίνομαι (συν —>4723, υπό—»5111, κρίνω —> 2910), aor. pass. συνυπεκρίθην, udawać razem ζ kimś, ζ dat.: Ga 2,13. [1]

συνυπουργέω (σύν —> 4723, υπό —> 5111, έργον —> 2041; -έω), współdziałać czymś, dołącząć się z pomocą poprzez coś, z dat.: 2 Kor 1,11. [1]

*

συνφ-, zob. συμφ-.

**

συνχ-, zob. συγχ-.

***

συνψ-, zob. συμψ-.

συνωδίνω (σύν —> 4723, ώδίν —> 5450; -ίνω), razem cierpieć bóle porodowe; współcierpieć: Rz 8,22. [1]

συνωμοσία, ή; -ας (σύν —> 4723, όμ- νύω —» 3538; -ία), wspólna przysięga, sprzysiężenie: Dz 23,13. [1]

*

Σύρα, ή; -ας, Syryjka, pochodząca ζ Syrii: Mk 7,26v.l.

Συράκουσαι, al; -ων, Syrakuzy, miasto na wschodnim wybrzeżu Sycylii: Dz 28,12. [1]

Συρία, ή; -ας, Syria, kraina między Taurosem, Eufratem, Palestyną i Mo- rzem Śródziemnym: Mt 4,24; Łk 2,2; Dz 15,23.41; 18,18; 20,3; 21,3; Ga 1,21. [8]

Σύρος, ό; -ου, Syryjczyk, o mieszkańcu Syrii: Łk 4,27. [1]

Συροφοινίκισσα, ή; -ης, Syrofenicjan- ka, mieszkanka Fenicji, należącej do Syrii: Mk 7,26. [1]

*

4811* / συρρήγνυμι


συρρήγνυμι (σύν—>4723, ρήγνυμι—>4352),

588

Σύρτις / 4812



aor. act. συνέρρηξα, złamać, zwalić, doprowadzić do ruiny: Łk 6,49v.l.

Σύρτις, ή; -εως, Syrta, nazwa dwóch wielkich zatok w południowej części Morza Śródziemnego, posiadających niebezpieczne dla żeglugi mielizny i rafy: Dz 27,17. [1]

σύρω, ciągnąć (za sobą) coś, wlec, uno- sić, porywać coś, z acc.: J 21,8; Dz 8,3; 14,19; 17,6; Ap 12,4. [5] 2681.

συσπαράσσω (σύν —> 4723, σπαράσσω —> 4543), aor. act. συνεσπάραξα, szar- pać, targać, wstrząsać kimś, z acc.: Mk 9,20; Łk 9,42. [2]

σύσσημον, τό; -ου (συν —> 4723, σήμα —+ 4452*; -ον), umówiony znak: Mk 14,44. [1]

σύσσωμος, -ον; -ου (σύν —> 4723, σώμα —+ 4844; -ος), mający to samo ciało, mający wspólne ciało z kimś, złączony w jednym ciele: Ef 3,6. [1]

*

συστασιαστής, ό; -οϋ (σύν —>■ 4723, στασιάζω: ΐστημι —» 2463; -τής), współ- sprawca rozruchów: Mk 15,7v.l.

συστατικός, -ή, -όν; -οΰ, -ής, -οϋ (σύν —> 4723, ΐστημι —> 2463; -τικός), poleca- jący, ο listach: 2 Kor 3,1. [1]

συσταυρόω (σύν —> 4723, σταυρός —> 4574: -όω), aor. pass. συνεσταυρώθην, perf. pass. συνεσταύρωμαι, krzyżować razem z kimś; w NT tylko pass., być krzyżo- wanym razem z kimś, z dat. lub σύν τινι. 1. Dosł.; o złoczyńcach: Mt 27,44; Mk 15,32; J 19,32. 2. Met. o ukrzy- żowaniu ״dawnego człowieka" przez przyjęcie chrztu: Rz 6,6; Ga 2,19. [5]

συστέλλω (σύν —> 4723, στέλλω —> 4582), aor. act. συνέστειλα, perf. pass. συν- έσταλμαι. 1. Skracać, zmniejszać, ogra- niczać, zwijać coś, z acc.: Dz 27,15v.l.; 1 Kor 7,29(pass.). 2. Owijać, otu- lać, okrywać kogoś, z acc.: Dz 5,6 - Wulgata ma amovere, usuwać. [2]

συστενάζω (σύν —> 4723, στενάζω: στένω ­4588 יי*; -άζω), jęczeć razem z kimś, wzdychać razem z kimś: Rz 8,22. [!]

συστοιχέω (σύν —> 4723, στοιχέω: στείχω —> 4581*; -έω), stać w tym samym szeregu z czymś; odpowiadać czemuś, z dat.: Ga 4,25. [1]

συστρατιώτης, ό; -ου (σύν —> 4723, στρατός —> 4617*; -της), współżolnierz, współhojownik, towarzysz broni: Flp 2,25; Flm 2. [2]

συστρέφω (σύν —> 4723, στρέφω 4619), aor. act. συνέστρεψα, aor. 2. pass. συνεστράφην, perf. pass. συνέστραμμαι. 1. Zbierać, gromadzić coś, z acc.; cz. ludzi: Dz 17,5v.l.; 28,3. 2. Aor. 2. pass., zgromadzić się, zebrać się z kimś, z dat. a. Cz. Jezusa i ludzi: Mt 17,22. a. Cz. samych ludzi: Dz 10,41v.l.; ll,28v.l.; 16,39v.l. [2]

συστροφή, ή; -ής (σύν —> 4723, στρέφω —> 4619; -ή), zebranie, zgromadzenie, zbiegowisko: Dz 19,40; 23,12 - możliwe też zmowa, spisek. [2]

συσχηματίζομοα (σύν —> 4723, σχήμα: έχω —> 2189; -ίζω), przybierać postać tożsamą z czymś, dostosowywać się do czegoś, stosować się do czegoś, z dat.: Rz 12,2; 1 Ρ 1,14. [2]

Συχάρ, ή; nieodm., Sychar, miasto w Samarii: J 4,5. [1]

Συχέμ, ή lub ό; nieodm., Sychem.

      1. Fem., miasto w Samarii: Dz 7,16a,b.

      2. Masc., syn Chamora: Dz 7,16bv.l. [2]

σφαγή, ή; -ής, zabicie, zarżnięcie, rzeź, ubój: Dz 8,32; Rz 8,36 - πρόβατα σφαγής, owce rzeźne; Jk 5,5.—>4830. [3]

σφάγιον, τό; -ου, bydlę ofiarne, ofiara: Dz 7,42. 4830. [1]

σφάζω, attyckie σφάττω, fut. act. σφάξω, aor. act. έσφαξα, aor. 2. pass. έσφάγην, perf. pass. έσφαγμαι, zabi- jać, zarzynać kogoś, coś, z acc. 1. Cz. ludzi: 1 J 3,12a,b; Ap 6,4. 2. Pass. bez agensa: Ap 5,6.9.12; 6,9; 13,3.8; 18,24. [10] 2682 4828 4829.

*

σφάλλω, aor. 2. pass. έσφάλην, wieść do upadku, przewracać, obalać; pass., potykać się: Mt 15,14v.l. 796 797 798

799 2001.

**

σφεδανός, -ή, -όν; -οΰ, -ής, -οΰ, gwał- towny; w NT w pochodnych: 4831 4832.

σφόδρα, adv., bardzo, wielce, mocno, niezmiernie: Mt 2,10; 17,6.23; 18,31; 19,25; 26,22; 27,54; Mk 16,4; Łk 18,23; Dz 6,7; Ap 16,21. 4830**. [11]

σφοδρώς, adv., gwałtownie, bardzo moc- no: Dz 27,18. 4830**. [1]

589

σφραγίζω, aor. act. έσφράγισα, aor. pass. έσφραγίσθην, perf. pass. έσφρά- γισμαι, opatrywać pieczęcią, pieczęto- wać; poświadczać, potwierdzać, przy- znawać. 1. Dosł., pieczętować coś, kłaść pieczęć na czymś (z acc.) dla zabezpieczenia lub trzymania zamknię- tym. a. Cz. ludzi: Mt 27,66. b. Cz. aniołów: Ap 20,3. 2. Met. a. Opie- czętowywać w sensie zamykać, zatrzy- mywać w tajemnicy coś, z acc.; cz. ludzi: Ap 10,4; 22,10. b. Oznaczać (pieczęcią) kogoś (z acc.) dla identy- fikacji. a. Cz. Boga (Ojca): J 6,27; 2 Kor 1,22; Ef l,13(pass.); 4,30(pass.). β. Cz. aniołów: Ap 7,3.4a(pass.),b.5. 8. c. Poświadczać, potwierdzać, przy- znawać, że, z ότι; cz. ludzi: J 3,33. d. Σφραγισάμενος αύτοΐς τον καρπόν τοϋτον, prawd, wziąwszy sobie dla nich poświadczenie tego owocu: Rz 15,28 - cz. ludzi. —> 4834. [15]

σφραγίς, ή; -ΐδος, pieczęć, pieczątka, sygnet, stempel. Dosł. a. Pie- częć, plomba: Ap 5,1.2.5.9; 6,1.3.5.7. 9.12; 8,1. b. O przedmiocie stemplu- jącym, pieczęć, stempel, sygnet: Ap 7,2. c. O odciśniętej pieczęci, pieczęć, odcisk, znak: 2 Tm 2,19; Ap 9,4. 2. Met., o odcisku pieczęci, pieczęć, znak rozpoznawczy, znak tożsamości, znak autentyczności: Rz 4,11; 1 Kor 9,2. [16] 2683 4833.

σφυδρόν, τό; -οΰ, kostka (u stóp): Dz 3,7. 4835*. [1]

*

σφυρόν, τό; -οΰ, kostka (u stóp) lub pięta: Dz 3,7v.l. 4835.

σχεδόν, adv., blisko, niemal, prawie: Dz 13,44; 19,26; Hbr 9,22. -> 2189. [3]

σχήμα, τό; -ατός. 1. O osobach, ze- wnętrzny wygląd, postać: Flp 2,7. 2. O rzeczach, postać, kształt, forma: 1 Kor 7,31. -> 2189. [2]

4838 / σχίζω


σχίζω, fut. act. σχίσω, aor. act. ε- σχισα, aor. pass. έσχίσθην, rozrywać, rozłączać, rozłupywać, oddzierać, roz- dzierać, odłączać, odrywać. 1. Dosł., coś, z acc. a. Act.; cz. ludzi: Łk 5,36a,b; J 19,24. b. Pass. bez agensa, być rozdzielanym, być rozdzieranym, być rozrywanym; rozdzierać się, rozłu- pywać się, pękać, rozdzielać się: Mt

590

σχίσμα / 4839



27,51a,b; Mk 1,10; 15,38; Łk 23,45; J 21,11. 2. Met., pass. bez agensa, dzie- lić się, rozłączać się, rozdwajać się: Dz 14,4; 23,7. [11] 4839.

σχίσμα, τό; -ατος, rozdzielenie, rozdwo- jenie. 1. Dosł., rozdarcie, pęknięcie, dziura: Mt 9,16; Mk 2,21. 2. Roz- dwojenie, rozłam; niezgoda: J 7,43; 9,16; 10,19; 1 Kor 1,10; 11,18; 12,25.

> 4838. [8]

σχοινίον, τό; -ου, sznur, sznurek, lina, postronek: J 2,15; Dz 27,32. [2]

σχολάζω, aor. act. έσχόλασα. 1. Cz. ludzi: mieć wolny czas na coś, poświę- cać czas na coś, oddawać się czemuś, z dat.: 1 Kor 7,5. 2. Cz. rzeczy, być wolnym, być nie zajętym: Mt 12,44; Łk ll,25v.l. 2189. [2]

σχολή, ή; -ής, szkoła: Dz 19,9.->2189. [1]

σώζω, fut. act. σώσω, aor. act. έ- σωσα, aor. pass. έσώθην, perf. act. σέσωκα, perf. pass. σέσωσμαι i σέ- σωμαι, wybawiać, zbawiać, ratować, ocalać, zachowywać, chronić, uwalniać. I. O ratowaniu od naturalnych nie- bezpieczeństw lub nieszczęść. 1. O ratowaniu kogoś (z acc.) od niebezpie- czeństwa śmierci, o ratowaniu życia, a. Cz. Jezusa, a. O ratowaniu siebie samego: Mt 27,40.42b; Mk 15,30.31b; Łk 23,35b.37. β. O ratowaniu siebie i ludzi: Łk 23,39. γ. O ratowaniu ludzi: Mt 8,25; 14,30; 27,42a; Mk 15,31a; Łk 23,35a. b. Cz. ludzi. a. O ratowa- niu Jezusa: Mt 27,49. β. O ratowaniu życia, ψυχήν: Mt 16,25; Mk 8,35a; Łk 9,24a; 17,33v.l. c. Og. i pass. bez agensa. a. O ratowaniu ludzi: Mt 24,22; Mk 13,20; J 11,12; Dz 27,20. 31. β. O ratowaniu życia, ψυχήν: Mk 3,4; Łk 6,9. 2. Ratować, zachowywać,

uwalniać od czegoś, έκ τίνος; o za- chowaniu kogoś od sytuacji grożącej śmiercią; cz. Boga Ojca, Pana. a. O zachowaniu Jezusa: J 12,27; Hbr 5,7. b. O zachowaniu ludzi: Jud 5. 3. Wy- bawiać, uwalniać kogoś (z acc.) od choroby lub od opętania przez diabła;

  1. uwalnianiu ludzi. a. Cz. wiary, mo- dlitwy: Mt 9,22a; Mk 5,34; 10,52; Łk 8,48; 17,19; 18,42; Jk 5,15. b. Pass. bez agensa: Mt 9,21.22b; Mk 5,23.28; 6,56; Łk 8,36.50; Dz 4,9; 14,9. II. Zba- wiać, wybawiać, ocalać kogoś, coś (z acc.) od śmierci wiecznej, od wyroku skazującego, od karzącego gniewu, od grzechu, od ognia, άπό τίνος, έκ τίνος. 1. Act. a. Cz. Boga, Pana. a. O zbawieniu ludzi: 1 Kor 1,21; 2 Tm 1,9; 4,18; Tt 3,5. β. Og.: Mt 16,16v.l. b. Cz. Jezusa, a. O zbawieniu ludzi: Mt 1,21; 1 Tm 1,15; Hbr 7,25; Jk 4,12. β. O zbawieniu dusz: Łk 9,56v.l. - możliwe znaczenie 1,1. γ. Og. o zbawieniu świata, tego, co zginęło: Mt 18,11; Łk 19,10; J 12,47. c. Cz. ludzi, spełniana mocą Boga i za pośred- nictwem Chrystusa, a. O zbawianiu siebie samego i innych ludzi: 1 Tm 4,16. β. O zbawianiu ludzi: Rz 11,14;

  2. Kor 7,16a,b; 9,22; Jud 23. γ. O zba- wianiu duszy (w niektórych miejscach możliwe znaczenie 1,1): Mk 8,35b; Łk 9,24b; Jk 5,20. d. Cz. wiary, słowa, chrztu; o zbawianiu ludzi, dusz: Łk 7,50; Jk 1,21; 2,14; 1 Ρ 3,21. 2. Pass., być zbawianym, dostępować zbawienia za pośrednictwem Chrystusa, a. O ludziach: Mt 10,22; 19,25; 24,13; Mk 10,26; 13,13; 16,16; Łk 8,12; 13,23; 18,26; J 5,34; 10,9; Dz 2,21.40.47; 4,12; 11,14; 15,1.11; 16,30.31; Rz 5,9. 10; 8,24; 9,27 - możliwe znaczenie 1,1; 10,9.13; 11,26; 1 Kor 1,18; 3,15 - moż- liwe znaczenie 1,1; 10,33; 15,2; 2 Kor 2,15; Ef 2,5.8; 1 Tes 2,16; 2 Tes 2,10; 1 Tm 2,4.15; 1 Ρ 4,18. b. O duchu (w

antytezie do ciała): 1 Kor 5,5. C. Og. o świecie: J 3,17. —> 4848**. [107]

σώμα, τό; -ατος, ciało. 1. O ciele ludzi lub zwierząt, a. Ciało martwe, zwłoki; padlina, a. O zwłokach Jezusa: Mt 27,58.59; Mk 15,43; Łk 23,52.55; 24,3. 23; J 19,38a,b.40; 20,12. β. O zwło- kach Jezusa i innych ludzi: J 19,31. γ. O zwłokach Jana Chrzciciela: Mt 14,12v.l. δ. O zwłokach innych ludzi: Mt 27,52; Dz 9,40; Jud 9. ε. O ciele zwierząt: Hbr 13,11. ζ. Og.: Łk 17,37. b. Ciało żywe. a. O ciele Jezusa: Mt 26,12; Mk 14,8; J 2,21; Rz 7,4; Kol 1,22; Hbr 10,5.10; 1 Ρ 2,24. β. O ciele ludzi: Mt 5,29.30; 6,22b.23.25a,b; 10,28a,b; Mk 5,29; Łk ll,34a,b,c.36; 12,4.22.23; Rz 1,24; 4,19; 8,11.23; 12,1. 4; 1 Kor 5,3; 6,13a,b.l5.16.18a,b.l9. 20; 7,4a,b.34; 9,27; 12,23.24.25; 13,3; 15,35.44a,c; 2 Kor 4,10a,b; 5,6.8.10; 10,10; 12,2a,b.3a,b; Ga 6,17; Ef 5,28; Flp 1,20; 3,21a; Kol 2,23; 1 Tes 5,23; Hbr 10,22; 13,3; Jk 2,16.26; 3,2.6. γ. O ciele zwierząt: Jk 3,3. δ. Og.: Mt 6,22a; 1 Kor 12,12a,b,c.l4.15a,b.l6a,b. 17.18.19.20.22. c. O przeistoczonym chlebie jako żywym ciele Chrystusa: Mt 26,26; Mk *14,22; Łk 22,19; 1 Kor 10,16; 11,24.27.29. d. O ciele chwa- lebnym Jezusa: Flp 3,21b. e. O ciele duchowym ludzi: 1 Kor 15,44b. f. O ciele ludzi jako ostoi grzechu: Rz 6,6. 12; 7,24; 8,10.13; Kol 2,11. 2. PL, σώματα, niewolnicy: Ap 18,13. 3. O ״ciele" roślin, ciał niebieskich: 1 Kor 15,37.38a,b.40a,b. 4. Ciało w zna- czeniu rzeczywistość: Kol 2,17. 5. O społeczności ochrzczonych w Chrystu- sie, o Kościele, Ciało: Rz 12,5; 1 Kor 10,17; 12,13.27; Ef 1,23; 2,16; 4,4.12. 16a,b; 5,23.30; Kol 1,18.24; 2,19; Kol 3,15. [142] 4816 4845 4846.

591

σωματικός, -ή, -όν; -οΰ, -ής, -οϋ, cie- leśny. 1. Ο postaci, cielesny, matę- rialny: Łk 3,22. 2. Cielesny w sensie związany z ciałem, dotyczący ciała: 1 Tm 4,8. -»■ 4844. [2]

σωματικώς, adv., cieleśnie, na sposób ciała, materialnie: Kol 2,9. —> 4844. [1]

Σώπατρος, ό; -ου, Sopater, syn Pyrrusa, chrześcijanin: Dz 20,4. [1]

σωρεύω, fut. act. σωρεύσω, perf. pass. σεσώρευμαι. 1. Gromadzić, składać, zrzucać coś na coś, xi έπί τι: Rz 12,20. 2. Obsypywać, zaścielać coś czymś, τί τινι: 2 Tm 3,6. -2] .*4848 ■י]

*

σωρός, ό; -οϋ, kupa, stos, masa, sterta zboża; kopiec, nasyp; mnóstwo, wielka ilość; w NT w pochodnych: 2003 4848.

**

σώς, σα, σων, bez gen. sing., bezpieczny, zdrów i cały; cały, zabezpieczony, nie uszkodzony, nie tknięty, nie naruszony, nie uszczuplony; pewny, nieunikniony; w NT w pochodnych: 392* 803 804 1289 1610* 4843 4851 4852 4853 4854 4855 4856 4857 4858 4859 4860.

Σωσθένης, δ; -ους, Sostenes. 1. Prze- wodniczący synagogi w Koryncie: Dz 18,17. 2. Chrześcijanin, współnadawca pozdrowień wstępnych Listu do Ko- ryntian: 1 Kor 1,1; subskrypcja. [2]

Σωσίπατρος, δ; -ου, Sozypater, nadawca pozdrowień, wymieniony przez Pawła: Rz 16,21. [1]

4851 / σωτήρ


σωτήρ, ό; -ήρος, wybawca, wybawiciel, zbawiciel, zbawca, oswobodziciel. 1. O Bogu: Łk 1,47; 1 Tm 1,1; 2,3; 4,10; Tt 1,3; 2,10; 3,4; Jud 25. 2. O Jezusie, Mesjaszu, Panu, Synu Bożym: Łk 2,11; J 4,42; Dz 5,31; 13,23; Ef 5,23; Flp 3,20; 2 Tm 1,10; Tt 1,4; 2,13; 3,6;

592

σωτηρία / 4852



2 Ρ 1,1.11; 2,20; 3,2.18; 1 J 4,14. —> 4848**. [24]

σωτηρία, ή; -ας, ocalenie, wybawienie, zbawienie, wyzwolenie. 1. O ocaleniu z różnych niebezpieczeństw doczesnych: Łk 1,71 - możliwe znaczenie 2; Dz 7,25; 27,34; Hbr 11,7. 2. Zbawienie w sensie religijnym; o zbawieniu wiecz- nym, którego można dostąpić dzięki miłosierdziu Boga za pośrednictwem Jezusa Chrystusa: Mk 16,8; Łk 1,69. 77; 19,9; J 4,22; Dz 4,12; 13,26.47; 16,17; Rz 1,16; 10,1.10; 11,11; 13,11; 2 Kor 1,6; 6,2a,b; 7,10; Ef 1,13; Flp 1,19. 28; 2,12; 1 Tes 5,8.9; 2 Tes 2,13; 2 Tm 2,10; 3,15; Hbr 1,14; 2,3.10; 5,9; 6,9; 9,28; 1 Ρ 1,5.9.10; 2,2; 2 Ρ 3,15; Jud 3; Ap 7,10; 12,10; 19,1. 4848**. [46]

σωτήριον, τό; -ου, to, co ocala; stąd później zbawienie, ocalenie, ratunek: Łk 2,30; 3,6; Dz 28,28; Ef 6,17. —> 4848**. [4]

σωτήριος, -ον; -ου, zbawienny, zbaw- czy, wyzwalający, niosący zbawienie: Tt 2,11. -> 4848**. [1]

σωφρονέω (σώς —> 4848**, φρήν —> 5273; -έω), aor. act. έσωφρόνησα, być zdro- wym na umyśle, być przy zdrowych zmysłach; być umiarkowanym, być po- wściągliwym, być cnotliwym, panować nad sobą, zachowywać umiarkowanie. 1. O stanie umysłu, być przy zdro­wych zmysłach; o ludziach: Mk 5,15; Łk 8,35; 2 Kor 5,13. 2. Być umiarko- wanym, być powściągliwym, być cnotli- wym, panować nad sobą, zachowywać umiarkowanie: Rz 12,3; Tt 2,6; 1 Ρ 4,7. [6]

σωφρονίζω (σώς —> 4848**, φρήν —> 5273; -ίζω), przywracać do zdrowych zmy- słów, uczyć być umiarkowanym, uczyć być cnotliwym; zachęcać, nauczać: Tt 2,4. [1]

σωφρονισμός, ό; -οΰ (σώς —> 4848**, φρήν —> 5273; -μός), nauczanie umiar- kowania, nauczanie cnoty, zachęcanie do cnoty, nauczanie panowania nad sobą; umiarkowanie, panowanie nad sobą; powściągliwość, cnota: 2 Tm 1,7. [1]

σωφρόνως, adv. (σώς —> 4848**, φρήν —► 5273; -ως), wstrzemięźliwie, po- wściągliwie, roztropnie, rozumnie: Tt 2,12. [1]

σωφροσύνη, ή; -ης (σώς —> 4848**, φρήν —> 5273; -σύνη). 1. Roztropność, zdrowy rozum: Dz 26,25. 2. Powściągliwość, opanowanie, umiarkowanie: 1 Tm 2,9. 15. [3]

σώφρων, -ον; -ονος (σώς —> 4848**, φρήν —> 5273), roztropny, rozważny; opanowany, skromny: 1 Tm 3,2; Tt 1,8; 2,2.5. [4]


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
18 Wyładowania ślizgowe docx
18 Wyładowania ślizgowe docx
18 Elekcje jagiellońskie w Polsce docx
Prezentacja 18
podrecznik 2 18 03 05
[18] Zasady antybiotykoterapii
9 1 18 Szkolenie dla KiDów
Planowanie strategiczne i operac Konferencja AWF 18 X 07
leki fizjo 18 10 2008 3
Przedmiot 18 1
18 piątek
AutomatykaII 18
gariatria 18 10 2008
18 Badanie słuchu fonemowego z uzyciem testu sylab nagłosowychid 17648 ppt
W 18 Leki przeciwartretyczne
rekrutacja 18
18 poniedziałek
18 Lasery zastosowania
18 10 2014 (1)

więcej podobnych podstron