PROCEDURA LEGISLACYJNA

Inicjatywa ustawodawcza

Inicjatywa ustawodawcza to prawo złożenia na ręce Marszałka Sejmu projektu ustawy, z takim skutkiem , że staje się on przedmiotem prac w Sejmie i Senacie. Przysługuje ono Prezydentowi RP, Radzie Ministrów, posłom (co najmniej 15 posłom), Senatowi (zainicjować może co najmniej grupa 10 senatorów i grupie co najmniej 100 tysięcy obywateli. Do projektu dołącza się uzasadnienie, zawierające cel, normowaną dziedzinę, skutki społeczne, gospodarcze, finansowe, prawne, oświadczenie o zgodności przepisów z prawem UE, źródła finansowania, jeśli projekt zakłada obciążenie budżetu Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego i projekty aktów wykonawczych.

Wnioskodawca wskazuję osobę upoważnioną do reprezentowania go w czasie prac. Do czasu rozpoczęcia pierwszego czytania wnioskodawcza może wnieść autopoprawkę. Do czasu zakończenia drugiego czytania wnioskodawca może wycofać projekt. Drukowanie projektu i dostarczenie wszystkim posłom zarządza Marszałek Sejmu.

Sejm

Pierwsze czytanie

Pierwsze czytanie nie może odbyć się wcześniej niż siódmego dnia od dostarczenia wszystkim posłom druku z projektem. Pierwsze czytanie odbywa się na posiedzeniu plenarnym lub we właściwej komisji. Do pierwszego czytania na posiedzenie plenarne kieruje się projekty ustaw o zmianie Konstytucji, budżetowych, podatkowych, dotyczących wyborów Prezydenta RP, do Sejmu i Senatu, samorządu terytorialnego, dotyczących ustroju i właściwości władzy państwowej, projekty kodeksów. Pozostałe projekty kieruje się do pierwszego czytania do komisji. Komisja może powołać podkomisję (minimum 5 posłów)i może też zapraszać ekspertów. Jeśli do komisji skierowano kilka projektów połączonych tematycznie komisja może opracować wspólne sprawozdanie do projektów. Pierwsze czytanie obejmuje uzasadnienie projektu przez wnioskodawcę, debatę, pytania posłów i odpowiedzi wnioskodawcy. Kończy się ono opracowaniem sprawozdania, w którym komisja wnioskuje o:

1. Przyjęcie projektu w całości,

2. Odrzucenie projektu w całości,

3. Przyjęcie projektu z określonymi poprawkami.

Poprawki w czasie pierwszego czytania zgłasza się ustnie, a następnie przedkłada się w formie pisemnej przewodniczącemu komisji. Poprawki nieprzyjęte przez komisję dołącza się do sprawozdania, jako tzw. wnioski mniejszości.

Drugie czytanie

Drugie czytanie (posiedzenie plenarne izby) odbywa się nie wcześniej niż siódmego dnia od doręczenia wszystkim posłom sprawozdania komisji. Drugie czytanie obejmuje przedstawienie przez posła sprawozdawcę sprawozdania komisji, debatę, zgłaszanie poprawek i wniosków. Jeżeli komisja wnioskowała o odrzucenie projektu, wówczas w drugim czytaniu nie zgłasza się poprawek. Jeśli w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki istotne to projekt kierowany jest ponownie do komisji, która się nim zajmowała, celem opracowania dodatkowego sprawozdania, w którym komisja:

1. Wnioskuje o odrzucenie lub przyjęcie poprawek

2. Opracuje projekt tekstu jednolitego

Trzecie czytanie

Trzecie czytanie odbywa się niezwłocznie po drugim, jeśli komisja wnioskowała o odrzuceniu projektu w całości lub niezwłocznie po drugim czytaniu, jeśli zgłoszone poprawki były nieistotne i projekt nie wrócił do komisji, albo niezwłocznie po doręczeniu posłom dodatkowego sprawozdania komisji, jeśli w drugim czytaniu zgłoszono istotne poprawki i projekt wrócił do komisji. Trzecie czytanie obejmuje głosowanie o odrzucenie projektu w całości (jeśli taki był wniosek komisji) albo przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji i głosowanie (każdej poprawki z osobna, a następnie całego tekstu, z uwzględnieniem przegłosowanych poprawek), albo przedstawienie poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu i głosowanie (każdej poprawki z osobna, a następnie całego tekstu, z uwzględnieniem przegłosowanych poprawek).

Sejm uchwala ustawę zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Uchwaloną ustawę Marszałek Sejmu przekazuję Marszałkowi Senatu.

Senat

Senat w ciągu 30 dni może:

1. Nie podjąć żadnej uchwały (tzw. milcząca zgoda) – ustawę uważa się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm

2. Podjąć uchwałę o:

   1. Przyjęciu stawy w całości

   2. Odrzuceniu ustawy w całości

   3. Wnoszącą poprawki do ustawy

W przypadku odrzucenia ustawy w całości i wniesieniu poprawek do ustawy uchwała przekazywana jest Marszałkowi Sejmu, kieruje ją do komisji sejmowej, która zajmowała się projektem, w celu opracowania sprawozdania, w którym komisja wnioskuje o:

1. Przyjęcie lub odrzucenie wszystkich lub niektórych poprawek Senatu lub

2. Przyjęcie lub odrzucenie uchwały Senatu odrzucającej ustawę

Sprawozdanie komisji głosowane jest w Sejmie nie wcześniej niż trzeciego dnia od dostarczenia tego sprawozdania wszystkim posłom. Przegłosowanie stanowiska Senatu wymaga bezwzględnej większości głosów.

Prezydent RP

Ustalony tekst ustawy Marszałek Sejmu przekazuje Prezydentowi RP do podpisania. Przed jej podpisaniem Prezydent RP może:

1. Wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności ustawy z Kosntytucją (tzw. wstępna kontrola konstytucyjności prawa) ,

2. Zwrócić z umotywowanym wnioskiem ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia (tzw. weto). Przegłosowanie veta wymaga większości 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Trybunał Konstytucyjny

Jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzeknie o :

1. niekonstytucyjności wszystkich przepisów – Prezydent RP jej nie podpisuje i postępowanie upada -

2. niekonstytucyjności niektórych przepisów, które nie są nierozerwalnie związane z całością prezydent może :

   1. podpisać ustawę z pominięciem tych przepisów,

   2. zwrócić ustawę Sejmowi celem jej poprawienia – prezydent zwraca się o opinię do Marszałka Sejmu. Opinię wydaje komisja sejmowa, która zajmowała się projektem ustawy w ciągu 14 dni. Jeżeli komisja uzna za celowe zwrócenie ustawy sejmowi w celu poprawienia, prezydent zwraca ustawę a Marszałek Sejmu kieruje ją do komisji, która zajmowała się projektem ustawy w celu opracowanie sprawozdania - propozycji z mian w tekście ustawy. Do głosowania nad stanowiskiem komisji stosuje się przepisy dotyczące drugiego i trzeciego czytania.

Procedury szczególne:

Tryb pilny

1. Prawo nadania klauzuli pilności projektowi przysługuje tylko radzie ministrów.

2. Tryb pilny nie może dotyczyć projektów ustaw: budżetowej, podatkowych, kodeksów, o zmianie konstytucji, o wyborze prezydenta, sejmu, senatu, samorządu terytorialnego, dotyczących ustroju i właściwości władz publicznych.

3. Klauzulę pilności można wycofać przed rozpoczęciem drugiego czytania.

4. Pominięty zostaje siedmiodniowy termin pomiędzy pierwszym a drugim czytaniem.

5. Komisja opracowuje sprawozdanie w ciągu trzydziestu dni.

6. Senat zajmuje stanowisko w ciągu czternastu dni.

7. Prezydent podpisuje ustawę w terminie siedmiu dni.

8. Jeżeli prezydent zwraca ustawę do ponownego rozpatrzenia (veto) – od złożenia wniosku do rozstrzygnięcia nie powinno upłynąć więcej niż siedem dni.

9. Marszałek zarządza drukowanie projektu niezwłocznie.

10. Ostateczny tekst ustawy przekazywany jest do senatu w ciągu trzech dni.

Ustawa budżetowa

1. Prawo inicjatywy ustawodawczej posiada wyłącznie rada ministrów.

2. Projekt musi być złożony najpóźniej na trzy miesiące przed końcem rozpoczęciem roku budżetowego.

3. Pierwsze czytanie odbywa się na posiedzeniu plenarnym.

4. Projekt kierowany jest do Komisji Finansów Publicznych a poszczególne jego części do właściwych komisji, które przekazują swoje uwagi komisji głównej.

5. Senat ustosunkowuje się w terminie dwudziestu dni (nie ma prawa odrzucenia ustawy).

6. Prezydent podpisuje w ciągu siedmiu dni (nie ma prawa veta).

7. Jeżeli prezydent wystąpi do Trybunału Konstytucyjnego, trybunał wydaje orzeczenie w ciągu dwóch miesięcy.

8. Jeżeli w ciągu czterech miesięcy od przedłożenia projektu ustawa nie zostanie uchwalona, prezydent może skrócić kadencję sejmu.

Zmiana konstytucji

1. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje: grupie co najmniej 1/5 ogólnej liczby posłów, Senatowi i Prezydentowi.

2. Ustawa musi być uchwalona w jednakowym brzmieniu przez Sejm i Senat.

3. Pierwsze czytanie nie może odbyć się wcześniej niż trzydziestego dnia od złożenia projektu.

4. Senat ustosunkowuje się w ciągu sześćdziesięciu dni.

5. Sejm uchwala ustawę większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, a Senat bezwzględną liczbą głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

6. Jeżeli zmiana dotyczy rozdziału 1, 2 lub 12 pierwsze czytanie nie może odbyć się wcześniej niż sześćdziesiątego dnia od złożenia projektu. W tym przypadku podmioty, którym przysługuje inicjatywa ustawodawcza mogą wnioskować w ciągu czterdziestu pięciu dni od uchwalenia o przeprowadzenie referendum.

Postępowanie z ustawami „implementującymi” dyrektywy UE

1. Wyłączna inicjatywa ustawodawcza przysługuje radzie ministrów.

2. Marszałek Sejmu ustalając kalendarz prac uwzględnia wskazane terminy.

3. Rada ministrów przedkłada projekt najpóźniej na trzy miesiące przed upływem terminu implementacji.

4. Na posiedzeniu komisji poprawki może wnieść grupa co najmniej trzech posłów.

Ogłaszanie

Akty prawne ogłaszane są niezwłocznie. Wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ogłoszenia, a w uzasadnionych przypadkach przed upływem czternastu dni. Jeżeli wymaga tego ważny interes Państwa, wchodzą w życie w dniu ogłoszenia.

Dziennik Ustaw

1. Konstytucja

2. Ustawy

3. Rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez prezydenta

4. Rozporządzenia

5. Teksty jednolite tych aktów

6. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niekonstytucyjności przepisów zawartych w tych aktach

Wojewódzki Dziennik Urzędowy

1. Akty prawa miejscowego wydawane przez organy jednostek samorządu terytorialnego

2. Akty prawa miejscowego wydawane przez wojewodów i administrację niezespoloną

3. Statuty

4. Wyroki sądów administracyjnych uwzględniające skargi na akty

5. Akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty prawa miejscowego wydawane przez wojewodów i administrację niezespoloną

6. Rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące aktów prawa miejscowego wydawanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego

Akty ogłasza Prezes Rady Ministrów przy pomocy Kancelarii i Rządowego Centrum Legislacji.