Etapy postępowania badawczego w socjologii
1.FAZA
KONCEPCJI
-
Określenie przedmiotu i celu badań
- Sformułowanie problemów badawczych – zabieg werbalny polegający na precyzyjnym rozbiciu tematu na pytania i problemy.
problem
powinien być rozstrzygalny empirycznie i praktycznie (w fazie
koncepcji nie można mieć co do tego pewności).
-
Sformułowanie hipotez – konieczna
jest tu pewna suma wiedzy teoretycznej o badanych zjawiskach, wiedza
ta powinna być szczegółowa, zakres tej wiedzy można podzielić na
dwie grupy: - wiadomości o badanym terenie (typu demograficznego,
ekonomicznego, itp.) oraz znajomość badań i wyniku badań
podobnych przeprowadzonych na innym terenie,
- Wybór
terenu badań lub dobór próby
-
Opracowanie technik badawczych –
etap obejmuje przygotowanie całości warsztatu badawczego ze
wszystkimi szczegółami, koniecznymi do sprawnego prowadzenia
badań.
- Badanie
pilotażowe – stanowi weryfikację
naszej wstępnej wiedzy o środowisku, o jego charakterze,
zróżnicowaniu, procesach w nim zachodzących. Jest także okazją
do sprawdzenia sprawności narzędzi badawczych jakie wybraliśmy i
opracowaliśmy dla naszych zamierzeń poznawczych. Badania pilotażowe
mają dać nam obraz badanego środowiska w głównych jego
zarysach.
- Opracowanie
ostatecznej wersji zagadnienia, hipotez roboczych oraz narzędzi
badawczych
2. FAZA
BADAŃ
- Przeprowadzenie
badań właściwych – do badań
zasadniczych przystąpić należy rychło po zakończeniu badań
pilotażowych, badania powinny przebiegać sprawnie i trwać możliwie
jak najkrócej, trzeba bowiem pamiętać o dynamice przeobrażeń
społecznych.
- Uporządkowanie
materiałów badawczych oraz ich analiza:
-
Uporządkowanie –
może być przeprowadzone wg następujących zasad: - zakresu
zagadnienia (zagadnienia ogólne lub szczegółowe), - grupy
społecznej lub rodzaju zjawiska, czy zależności społecznej
(uczniowie, rodzice, grupy rówieśniczy, odległość od szkoły,
itp.).
- Kodyfikacja wg
klucza – polega na stosowaniu
technik badawczych, posługujących się zapisem (kwestionariusze,
skale, itp.) celem przyporządkowania odpowiednim kategoriom
pojęciowym wszystkich sytuacji
-
Opracowanie statystyczne – ujęcie
danych w kategorii ilościowe.
- Analiza
jakościowa, klasyfikacja zagadnień i zależności –
Na podstawie danych liczbowych budujemy charakterystykę badanej
zbiorowości,
-
Weryfikacja hipotez – na podstawie
dotychczasowego postępowania sformułowaliśmy szereg twierdzeń,
których uzasadnienie znaliśmy tylko częściowo. Celem badań było
uzyskanie potwierdzenia ich prawidłowości, lub odrzucenia.
Ostateczne potwierdzenie lub odrzucenie tych hipotez przebiega
podczas ich weryfikacji.
-
opracowanie teoretyczne i uogólnianie wyników