Stan ogólny każdego noworodka po urodzeniu oceniany jest w 1., 5. i 10. minu­cie życia według standardowego schematu badania opracowanego w 1953 r. przez amerykańską lekarkę - anestezjologa Virginię Apgar Zaletą tego badania jest to, że jest bardzo proste, tanie i łatwe do wykonania.

Ocenie podlegają:

• zabawienie powłok skórnych,

• czynność serca,

• odruchy na drażnienie nosa,

• napięcie mięśniowe,

• czynność oddechowa.

Ocena koloru skóry wymaga rozróżnienia sinicy obwodowej i centralnej często po urodzeniu występuje sinica obwodowa, natomiast przy sinicy cen­tralnej zasinione są błony śluzowe.

Czynność serca ocenia się przy użyciu fonendoskopu przez co najmniej 30 sekund. Jeśli nie ma takiej możliwości, czynność serca jest oceniana na podstawie tętnienia pępowiny.

Reakcja na bodźce (wprowadzenie cewnika do nosa) noworodka w dobrym stanie powinna być żywa, połączona z kaszlem lub kichaniem. Napięcie mięśniowe - wszystkie kończyny powinny być w ułożeniu zgięciowym, w przypadku niedotlenienia napięcie mięśniowe osłabia się aż do zu­pełnego zwiotczenia (0 punktów).

Czynność oddechową ocenia się na podstawie ruchów klatki piersiowej.

Ocena według skali Apgar jest bardzo przydatna klinicznie, służy do zidentyfikowa­nia noworodków wymagających resuscytacji, jak również do oceny skuteczności czyn­ności resuscytacyjnych. Większość dzieci jest po urodzeniu w bardzo dobrym stanie, na co wskazuje ocena Apgar 8-10 punktów. Umiarkowanie depresyjne noworodki, z oceną 4-7 punktów w 1. minucie, wykazują nieprawidłowe oddychanie, mają obniżone napię­cie mięśniowe, są blade albo z sinicą; natomiast akcja serca i odruchy są prawidłowe. U noworodków w ciężkim stanie, z oceną 0-3 punkty, dodatkowo stwierdza się wolną akcję serca albo jej brak oraz zniesione odruchy. W takiej sytuacji resuscytację, łącznie ze sztucznym oddychaniem, należy podjąć natychmiast.

Obiektywną metodą rozpoznania hipoksji (niedotlenienia) u noworodka jest wykry­cie kwasicy metabolicznej w tętniczej krwi pępowinowej. Kwasica jest definiowana, kie­dy pH tętniczej krwi pępowinowej ma wartość poniżej 7,20. Należy jednak zaznaczyć, że przy wartości pH między 7,10 a 7,19 aż w 80% przypadków rodzą się żywotne nowo­rodki.

Tabela 2.1. Ocena stanu ogólnego wg skali Virginii Apgar

Objaw	Punktacja
	0 pkt	1 pkt	2 pkt
Zabarwienie powłok skórnych	sinica, bladość	tułów różowy, kończyny sine	całe ciało różowe
Czynność seroa	brak	< 100 ude­rzeń/min	> 100 uderzeń/min
Reakcja na bodźce (np. wprowadzenie cewnika do nosa)	brak reakcji	grymas twarzy	kaszel lub kichanie
Aktywność, napięoie mięśniowe	brak napięcia, wiotkość uogól­niona	napięcie obniżone zaznaczone, ułożenie zgię­ci owe	napięcie prawid­łowe, ułożenie zgięciowe
Czynność oddechowa, wysiłek oddechowy	brak	słaba, nieregu­larną	głośny płacz

Ocena dojrzałości dziecka jest szczególnie ważna u noworodków które wykazują cechy wcześniactwa, ponieważ ułatwia ustalenie właściwego postępowania leczniczego i pielęgnacyjnego oraz przewidywanie typowych dla tego stanu zaburzeń chorobowych. W praktyce klinicznej zastosowanie ma ocena dojrzałości noworodka według zmodyfikowanej skali Ballarda. Badanie dojrzałości według Ballarda uwzględnia ocenę punktową (od 1 do 5 punktów) 7 cech morfologicznych i 6 cech neurologicznych noworodka. Suma punktów pozwala na przybliżone określenie czasu trwania ciąży z dokładnością ± 2 tyg.

Ocena dojrzałości w zmodyfikowanej skali Ballarda

Punktacja	Tydzień ciąży
5	26
10	28
15	30
20	32
25	34
30	36
35	38
40	40
45	42
50	44