Procesy stacjonarne i niestacjonarne

Procesy przenoszenia ciepla- ze względu na zaleznosc od czasu dzieli się na:

Procesy ustalone(stacjonarne)przenoszenia ciepla-rozklad temperatury w ukladzie nie zmienia się w czasie i stale sa w czasie ilosci przenoszonego ciepla

Procesy nieustalone(niestacjonarne)przenoszenia ciepla-roklad temperatury i ilosc wymienianego ciepla zmieniaja się w czasie.

W przypadku procesow niestacjonarnych duze znaczenie ma masa i pojemnosc cieplna ukladu, w którym odbywa się proces przenoszenia ciepla, ponieważ strumien ciepla może być pobierany na nagrzanie ukladu lub może być z niego wydzielany przy stygnieciu.

Mechanizm przenoszenia ciepla:

Cieplo jest jedna z form energii. Wyroznia się trzy zasadnicze mechanizmy przenoszenia ciepla. Są to: PRZEWODZENIE , KONWEKCJE, PROMIENIOWANIE

Przewodzenie-

Zjawisko przewodzenia dotyczy wszystkich stanow skupienia.We wszystkich bowiem caialch w temperaturze powyżej zera bezwzględnego(T>0 K=-273,16)wystepuje bezwladny termiczny ruch drgający czastek.

Przenoszenie ciepła odbywa się w skutek przekazywania energii tego ruchu(energii cieplnej)-z ukladu o temperaturze wyzszej(szybszy ruch czasteczek, a zatem wyzszy stan energetyczny)do ukladu o temperaturze nizszej.

Jest to bardzo charakterystyczny mechanizm dla cial stalych, w których poszczegolne makroskopowe czastki nie zmieniaja swojego polozenia, a energia cieplna jest przekazywana przez rozchodzenie się sprezystych drgan atomow w siatce krystalicznej.Przewodzenie ciepla jest opisane przez prawo Fouriera. W ukaldzie , w kotrym temperatura zmienia się tylko w jednym kierunku przyjmuje ono postac: q=-?*(dT/dx) , q-gestosc strumienia cieplnego [W/m2], ?-wspolczynnik przewodzenia ciepla materialu[W/m*K],dT/dx-spadek temperatury w kierunku wspolrzednej x [K/m]. Ilosc ciepla przeniesiona w jednostce czasu przez jednostke powierzchni jest proporcjonalna do spadku temperatury mierzonego w kierunku przeplywu ciepla i odwrotnie proporcjonalna do grubosci przegrody

KONWEKCJA-

Wlasciwoscia dominujaca dla plynow(cieczy i gazow)jest mozliwosc swobodnej zmiany wzajemnego polozenia poszczegolnych czastek osrodka.Stad przenoszenie energii cieplnej odbywa się glownie wskutek mieszania się plynu,a tylko w nieruchomych warstewkach przez przewodzenie.Zjawisko przenoszenia ciepla przy ruchu plynu nosi nazwe konwekcji. W zaleznosci od rpzyczyny wywolujacej ruch wyroznia się konwekcje naturalna lub konwekcje wymuszona, tj. zachodzaca wskutek roznicy gestosci(podgrzanie osrodka) lub wymieszania(np. przez wiatr lub wentylator).W przypadku obiektow budowlanych z konwekcja naturalna mamy do czynienia najczesciej wewnatrz pomieszczen, a z wymuszona na zewnatrz budynku.Konwekcyjna wymiane ciepla miedzy powierzchnia przegrody a otoczeniem opisuje rownanie Newtona qk=?(T-?) [W/m2], gdzie : qk-gestosc konwekcyjnego strumienia cieplnego[W/m2], ?-wspolczynnik przejmowania ciepla przez konwekcje[W/m2*K],T-temperatura osrodka[K], fi-temperatura powierzchniw wewnetrznych.

PROMIENIOWANIE:

Wymiana ciepla przez promieniowanie polega na przenoszeniu energii przez kwanty promieniowania elektromagentycznego.Podczas wymiany ciepla przez promieniowanie nastepuje dwukrotna zmiana postaci energii:

-na powierzchni ciała wypromiewujacego ciepło(emisja kwantów promieniowania elektromagnetycznego do otoczenia)energia cieplna zmienia się w elektromagnetyczna.

-na powierzchnia ciala pochlaniajacego cieplo(absorpcja kwantów promieniowania elektromagnetycznego z otoczenia)dochodzi do przemiany odwrotnej.A=R=0

W odróżnieniu od przewodzenia i konwekcji przenoszenie energii przez promieniowanie nie wymaga ośrodka materialnego.Moze odbywać się miedzy powierzchniami ciał stałych przez próżnię lub powietrze.

Zdolność promieniowania jest nazywana często natężeniem i definiowana jako ilość energii wypromieniowanej przez jednostkowa powierzchnie w jednostce czasu: E=Q/F [W/m],gdzie E-natezenie, Ilość energii wypromieniowanej w jednostce czasu, F-powierzchnia.

Bilans energii promieniowania padającej na dane cialo:Qo=QA+QD+QR. Qo-calkowita energia padająca na cialo, QA- energia pochłonięta przez ciało, QD-energia przenikająca przez ciało, QR -energia odbita przez ciało. QA/Qo=A-zdolnosc pochłaniania promieniowania przez cialo, QD/Qo=D-zdolnosc przepuszczania promieniowania przez ciało, QR/Qo=R-zdolnosc odbijania promieniowania przez ciało.Stosujac zapis uproszczony mamy:A+D+R=1. Wartosci bezwymiarowych współczynników A,D,R zawieraja się w granicach od 0 do 1, ale praktycznie nie osiagaja wartości granicznych.

Wyidalizowane przypadki to: -Cialo doskonale czarne A=1, R=D=0, -Cialo doskonale biale R=1, A=D=0, -cialo doskonale przezroczyste D=1, A=R=0. Wspolczynniki A,R,D zaleza od: struktury ciala, jego temperatury i długości promieniowania.Ciala stale i ciecze w stosunku do promieni cieplnych SA praktycznie nieprzepuszczalne ? A+R=1. Widac, ze gdy cialo dobrze pochlanie energie to zle ja odbija i na odwort.

Wspolczynnik przewodzenia ciepla lambda

Przewodzenie ciepla jest opisane przez prawo Fouriera. W układzie, w którym temperatura zmienia się tylko w jednym kierunku przyjmuje ono postac: q=-lambda *(dT/dx),q-gestosc strumienia cieplnego[W/m2], ?-wspolczynnik przewodzenia ciepla materialu[W/m*K]. Rozklad temperatury w obrebie jednorodnej przegrody jednowarstwowej. W przegrodzie wystapi prostoliniowy rozklad temperatury opisany równaniem: T(x)=T1+(T2-T1)x/d. Gestosc strumienia cieplnego przepływającego przez jednorodna warstwe materialu zgodnie z prawem Fouriera dana będzie

wzorem:q=-lambda*(T2-T1/d).

Definicja współczynnika przewodności cieplnej lambda

-jest to gęstość ustalonego strumienia ciepla przepływającego przez jednolita warstwe materialu, gdy spadek temperatury ?T w stosunku do grubości warstwy wynosi 1K/m lambda=(Q*d)/(?T*A*t) [W/m*K], gdzie Q-ilosc ciepla[J], d-grubosc ścianki danego materialu[m],?T-roznica temperatur na powierzchni ścianki[K], A-powierzchnia ścianki[m2],t- czas przeplywu ciepla[s]. Wspolczynnik ? jest jednym z wazniejszych fizycznych parametrow materialu budowlanego decydującym o jego przydatności do wykonywania przegrod zewnętrznych.

WSPOCZYNNIKI PRZEWODZENIA CIEPLA ROZNYCH MATERIALOW BUDOWLANYCH.

METALE-charakteryzuja się bardzo wysoka przewodnością cieplna: od około 17W/m*K w przypadku stali nierdzewnej oraz około 50W/mK w przypadku stali niskoweglanowych do około 16W/mK w przypadku stopow aluminium i około 370W/mK w przypadku miedzi. Po metalach wysoka przewodność cieplna maja

BETONY KONSTRUKCYJNE-Zalezy ona głownie od rodzaju kruszywa i gęstości. Wspolczynnik ? ciezkich betonow specjalnych(stosowanych w osłonach reaktorów jadrowych) zawierających np. kruszywo hematyczne, siega 4,0 W/mK. Współczynnik ? betonu zwykłego na kruszywie np. bazaltowym wynosi ok.1,5W/mK.Zdecydowanie niższą przewodność maja

BETONY Z LEKKIMI KRUSZYWAMI SZTUCZNYMI. Zależy ona rodzaju i gęstości kruszywa oraz od porowatości betnu.Zwykle wynosi 0,40-0,70W/mK,chociaż spotyka się specjalne kruszywa i Skaldy mieszanki dające ? rzędu 0,25W/mK.

WSPOLCZYNNIK lambda CEGLY CERAMICZNEJ PELNEJ, stanowiącej podstawowy materiał konstrukcyjny w ścianach budynków wznoszonych w XIX i znacznej czesci XX w, wynosi ok., 80W/mK.Przez stosowanie rożnego rodzaje drążeń obniżono przewodność cieplna ceramiki do ok. 0,45W/mK.

WSPOLCZYNNIK lamba CEGLY WAPIENNO-PIASKOWEJ jest wyższy niż ceramicznej. Dla cegły pełnej wynosi około 0.90W/mK, dla wyrobów drążonych ok. 0,70W/mK.

Obecnie dość powszechnie stosowane sa lekkie betony komórkowe i drążona ceramika poryzowana. Współczynnik ? lekkich betonów komórkowych w zależności od gęstości, składu surowego i receptury wynosi 0,09-0.18W/mK.

WSPOLCZYNNIK PRZEWODZENIA CIEPLA MATERIALOW DO IZOLACJI CIEPLNEJ. Duza grupa materiałów budowlanych SA wyroby do izolacji cieplnej. Według klasyfikacji europejskiej SA to materialy o współczynniki ?<0.065W/mK. Współczynnik przewodzenia ciepła większości spienionych tworzyw sztucznych oraz z wyrobów z wełny mineralnej wynosi 0.035-0.045 W/mK. Nowością sa „superizolacje” z mikroporowatych proszków, pakowane w pakiety foliowe z odpompowanym powietrzem, o ? poniżej 0.015W/mK, a nawet rzędu 0.005W/mK.Sa one stosowane głownie w kosmonautyce ale trwają prace nad wprowadzeniem ich do budownictwa.

W materiałach anizotropowych znaczny wpływ na kierunek przepływu ciepła na przykład w przypadku drewna sosnowego sosnowego gęstości 550 kg/m3 przy przepływie ciepła w poprzek włókien lambda=0,16 W/mK zaś wzdłuż włókien lambda=0,35

Wpływ ten ujawnia się także w materiałach materiałach włókien mineralnych. mineralnych płytach lamelowych z wełny mineralnej (przy zorientowanym ułożeniu włókien) wartość współczynnika lambda jest o 20-30% wyższa niż w płytach o nieuporządkowanym ułożeniu włókien.

Wpływ temp w przeciętych warunkach jest pomijany. Wpływ wilgotności na współczynnik przewodzenia ciepła lambda.

Wilgotność wyrobów budowlanych jest jednym z najważniejszych czynników, uwzględnianych w ocenie właściwości izolacyjnych i projektowania przegród budowlanych. Wzrost zawilgocenia bardzo istnie pogarsza izolacyjność cieplną. Podstawową przyczyną zwiększania się lambdy wraz ze wzrostem zawilgocenia jest stopniowe wypierania powietrza zawartego w porach suchego materiału przez wodę, która ma około dwudziestokrotnie większą przewodność (dla powietrza lamb.=0,025W/mK dla wody lamb=0,58 W/mK) Z tego względu lamb w znacznym stopniu zależy od wilgotność materiału, a pośrednio od warunków wbudowania materiału i warunków ekspoploatacyjnych pomieszczeń.

PRZENIKANIE CIEPŁA PRZEZ PRZEGRODY BUDOWLANE

Współczynnik przejmowania ciepła i opór przejmowania ciepła

Rys. Przegroda do niej dochodzi „q” i dzielki się na qk, qr, qp

qk=alfa k * (v-t) konwekcja

qr= alfa r * (v-t) promieniowanie

qp=alfa p *(v-t) przewodzenie

q=qk+qp+qr=(alfa k + r + p ) (v-t)=alfa(v-t)

qk- gestość strumienia cieplnego przekazywanego przez konwekcje (W/m2)

qr- gęstość strumienia cieplnego przekazywanego przez promieniowanie

qp-gestosc… prez przewodzenie

v-temperatura powierzchni przegrody [K]

T-temp powietrza [K]

alfa=alfak +alf r + alf p – wspoł. przejmowania ciepła [W/m2*K]

Proces przejmowania ciepła opisany jest przez współczynnik przejmowania ciepła alfa (obejmuje trzy składniki) oraz opor przejmowania ciepła R=1/alfa

WSPÓŁCZYNNIK PRZEJMOWANIA CIEPLA ALFA

Współczynnik przejmowania ciepła alfa odpowiada ilości ciepła [J] wymienianego przez powierzchnie 1m2 w czasie 1s. jeśli różnica temp miedzy powierzchnia przegrody a otoczajacym powietrzem wynosi 1 K.

Przenikanie ciepła w przegrodach jednowarstwowych przez stacjonarnych warunkach brzegowych gęstości strumienia ciepła jest stała w każdym punkcie przegrody budowlanej, tzn. w przestawianym poniżej elemencie obowiązuję q1=q2=q3=q

q1=q=alfa(Ti-vi) -- > Ti-vi=1/alf * q

q2=q=lambda/d * (vi-ve) vi-ve=d/lamd * q

q3=q=alfa * (ve-Te) vi-Te=1/alfa e * q

Ti-Te= (1/alfa i + d/lamb + 1/alfa e )q

Po przekształceniach otrzymujemy

q=(1/alfa i+ d/lamb + 1/alfa e) (Ti-Te)=u(Ti-Te)

q- gęstość strumienia cieła [W/m2]

1/alfa i = Ri – opór przejmowania ciela od strony powierzchni wewnetrzej m2K/W

1/alfa e = Re opór przejmowania ciela od strony powierzchni zewnetrzej m2K/W

d/lambda = R opór przewodzenia m2K/W

U- współczynnik przenikania ciepła W/m2K

vi, ve- temprature powierzchni wewnetrzej i zewnetrzenej przegrody [K]

Ti,Te- temperatura wewnętrzna i zewnętrzna otaczającego powietrza

PRZENIKANIE PRZEZ PRZEGRODY WIELOWARSTWE

Przenikanie ciepła przez przegrody wielowarstwowe. Rozkład temperatur na powierzchniach granicznych przy występowaniu stacjonarnych warunków brzegowych q=const rozkład temperatury moszna wyznaczyć wg schematu pokazanego na rysunku wielkowarstwoej przegrody.

vi=Ti – 1/alfa i * q

v1=vi – d1/lambda1 * q

v2=vi – d2/labd 2 *q

ve=ve=vn-1 de/lamb e * q

lub

ve=Te +| 1/alf e * q

WSPÓŁCZYNNIK PRZENIKANIA CIEPŁA U

Definicja współczynnika przenikania ciepła U

Gęstość strumienia ciepła q(przy stacjonarnych warunkach brzegowych) wynosi

q=U(Ti-Te)

Współczynnik przenikania ciepła U jest najważniejszą wielkościa służacą do opisu i oceny przegrody pod względem energetycznym

WSPÓŁCZYNNIK U [W/m2K] przedstawia strumień ciepła [W] który przepływa przez jednostkową powierzchnię 1m2 przy różnicy temperatur między powietrzem wewnętrznym i zewnętrznym 1 stopień [K]

Słabo zaizolowane przegrody budowlane wykazują wysoką wartość wsp. przenikania ciepła U, dobrze zaizolowane przegrody niską wartość.

Wzory na współczynnik przenikania ciepła U

U= 1/ ( 1/alfa i + d/lambda + 1/alfa e ) dla przegrody jednorodnej

u= 1/ ( 1/alf i + suma di/lamd i + 1/alf e) - dla przegrody wielowarstwowej

u= 1/ (1/alfa i + suma di/lamd i _ suma Rpj + 1/alfa e) dla przegrody wielowarstwowej szczelinowej

di= grubośc i tej warstwy ścianki

lamb i wsp. przewodności cieplnej i tej warstwy

Rpj- opor cieplny j-tej przegrody cieplnej.

RACJONALNA IZOLACJA CIEPLNA PRZEGROD ZEWNĘTRZNYCH

Racjonalne pod względem ochrony cieplnej rozwiązanie przegród zewnetrzych zapewnai, że=

- warstwa izolacji cieplnej jest ciagła

- ma stała grubość grubość całym elemenecjie budynku (ściany lub dachu)

- nie występuje jej przebicie materiałami materiałami wysokiej przewodności cieplnej.

Rysunek na którym izolacja jest ciagłą od ścian po dach.

Izolacja cieplna przegród zewnętrznych w praktyce. W rzeczywistości przy projektowaniu i wznoszeniu budynków często zachodzi konieczność.

Przebicia warstwy izolacji cieplnej kotwami metalowymi

- miejscowego zmniejszenia grubośći warstwy izolacji

- wprowadzenie w przegroe materiału o większej wytrzymałości i wyższej przewodnośći cieplnej

- połączenia ściany pełnej z oknem o niższej izolacyjności cieplnej itp.

W miejscach tych występuja

- wzrost gęstości strumienia cieplnego

- obniżenie temp. powierzchni wewnętrznej

IZOTERMY I LINIE STRUMIENIA CIEPŁA

W przegrodzie płaskiej jednorodnej (lub złożonej z warstwy materiałów jednorodnych) o stałej grubości występuje jednowymiarowy przepływ ciepła. W tym przypadku izotermy ( linie łączace punkty o tej samej temp) Układają się równolegle a linie gęstości strumienia cieplnego prostopadle do powierzchni przegrody.

Izotermy i linie strumienia ciepła przy przepływie jednowymiarowym.

- W rzeczywistych przegrodach budowlanych często występują miejsca, w których układ warstw odbiega od schematu przegrody jednorodnej materiałowo z powodu np. zmiany geometri przegrody

Odchylenie od prostoliniowości izoterm i lini strumienia cielnego w przegrodzie o zmiennej grubości:

-Te same efekty obseruje się również w narożach budynków oraz na styuku ścian zewnętrznych z dachem ( w wyniku większej powierzchni odpływu ciela na zewnatrz niż jego napływu od wewnątrz)

Schemat rozkaldu temperatury i lini strumienia cieplnego w narożnikach ścian zewnetrzych

MOSTKI CIEPLNE W PRZEGRODZIE

Miejsce w obudowie zewnętrznej budynku, w którym występuje znaczne obniżenie temperatury wewnętrznej powierzchni oraz wzrost gęstości strumienia cieplnego w stosunku do …..

przegrody nazywamy mostkami cieplnymi.

Wyróżniamy dwa typu mostków cieplnych:

mostki punktowe

mostki liniowe

Najczęściej pojawiaja się one w ścianach zewnętrznych

MOSTEK PUNKTOWY.

Poniżej przestawiono schemat mostka punktowego w postaci kotwi metalowej przebijającej warstwę izolacji cieplnej co ma miejsce np. w przypadku murów trój warstwowych.

Rys. Kotwa przebija ściane przez izolacje, zamocowanie izolacji

….

liniowe występujące na obrzeżach otworu okiennego okiennego na węzłach konstrukcyjnych na obwodzie ściany pomieszczenia

MOSTKI CIEPLNE OBLICZENIA I ROZWIĄZANIA SZCZEGÓŁÓW KONSTRUKCYJNYCH: najczęściej pojawiające się błędy wraz z sugestiami co do sposobów ich uniknięcia pokazano na poniższych rysunkach.:

Uwzględnienie mostków cieplnych w obliczeniach

generalnie w obszarze mostków cieplnych (w zależności od geometrii przegród i mostków) obserwuje się dwu- lub trójwymiarowy przepływ ciepła.Procesów tych nie da się opidać prostymi wzorami. W praktyce wykorzystuje się koncepcję uwzględnienia wpływu określonych klas mostków cieplnych w postaci dodatków do współczynnika przenikania ciepła obliczonego ze wzorów dla przepływu jednowymiarowego.

Obliczenie skorygowanego współczynnika przenikania ciepła Uc

Współczynnik przenikania ciepła należy skorygować dodając poprawki z uwagi na:

-nieszczelności w warstwie izolacji ?Uc

-łączniki mechaniczne przebijające warstwę izolacyjną ?Ur

-opady na dach o odwróconym układzie warstwy ?Ur

Skorygowany współczynnik Uc uzyskuje się dodając do U człon korekcyjny ?U:

Uc=U+?U

Człon korekcyjny

?U=?Ug+?Uf+?Ur

Obliczanie współczynnika przenikania ciepła Uk przegród z mostkami liniowymi. Współczynnik przenikania ciepła Uk można obliczać ze wzoru uproszczonego:

Uk= Uc + suma (Ksi * Li) / A

Uc-współczynnik przenikania ciepła (W/m2*Kprzegrody liczony z uwzględnieniem ewentualnych poprawek ?Ug,?Uf,?Ur

?i-liniowy współczynnik przenikania ciepła (W/mK) mostka liniowego „i”

Li-długość (m) mostka liniowego o numerze „i”

A-pole powierzchni przegrody w osiach przegród do niej prostopadłych pomniejszone o pole powierzchni ewentualnych okien i drzwi balkonowych obliczone w świetle ościeży.

Energia kraje UE dążą do zmniejszenia energii aby:

-zapewnić bezpieczeństwo energetyczne Europy której grozi nadmierne uzależnienie gospodarcze a co za tym idzie polityczne o krajów eksportujących ropę naftową

-zmniejszyć niekorzystne oddziaływanie na środowisko głównie poprzez redukcję emisji CO2 do atmosfery.

Źródła emisji CO2 na świecie (na podstawie raportu ONZ)

Emisja gazów szklarniowych związana jest głównie z trzema aspektami naszej cywilizacji:

-wytwarzaniem energii z paliw kopalnych (niemal 50%)

-transportem głównie kołowym (ponad 30%)

-masowym wycinaniem lasów tropikalnych (ok. 15%)

Olbrzymi udział w destrukcyjnej działalności człowieka ma niestety budownictwo bowiem aż połowa z produkowanej na świecie energii pozyskiwanej ze spalania kopalin jest przeznaczona właśnie na budowę oraz utrzymanie budynków:

Zużycie energii w budownictwie a emisja gazów cieplarnianych

Energia zużywana przez budynek to:

-energia skumulowana w materiałach –ilość energii skumulowanej w 1m3 materiałów budowlanych tradycyjnie pozyskiwanych i przetwarzanych równoważna jest 120kg CO2 emitowanego w trakcie ich produkcji.

-energia przeznaczona na eksploatację( ogrzewanie, wentylację, chłodzenie/klimatyzację, ciepłą wodę, oświetlenie , urządzenia elektroenergetyczne.)

Ilość energii zużywanej na potrzeby eksploatacyjne 1m2/rok budynku w technologii energooszczędnej równoważna jest około 40kg CO2 (w Polsce średnio 120kg)

Energooszczędność w budownictwie może być realizowana poprzez:

1 Obniżenie strat ciepła przez przenikanie przez- przegrody zewnętrzne budynku-przegody pełne okna i drzwi o niskich wartościach współczynnika przenikania ciepła.

2 Zapewnienie korzystnego współczynnika kształtu budynku

3 Bierne wykorzystywanie zysków ciepła od promieniowania słonecznego-poprawne rozmieszczenie okien izolacji ścian

4 Obniżenie zapotrzebowania na ciepło na potrzeby wentylacji-systemy wentylacji mechanicznej z rekuperacją ciepła i ewentualnie wymiennikami gruntowymi (rekuperacja –odzysk ciepła)

5 Przetwarzanie promieniowania słonecznego na energię elektryczną

6 Obniżanie zapotrzebowania na ciepło do przygotowania c.w.u.-kolektory słoneczne

7 Stosowanie wydajnych źródeł ciepła- piece gazowe kondensacyjne, pompy ciepła

Rozporządzenie MI w sprawie charakterystyki energetycznej budynków:

Zgodnie z rozporządzeniem wartości współczynnika przenikania ciepła U ścian stropów i stropodachów oraz wartości U okien drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych nie mogą być większe niż wartości Umax zestawione w oddzielnych tabelach dotyczących następujących grup budynków:

-mieszkalnych

-użyteczności publicznej

-produkcyjnych magazynowych gospodarczych

Struktura porów w gazobetonie

Badania mikrostrukturalne w gazobetonie charakteryzuje odmienna struktura.

Pory o promieniach z zakresu 10 -5 m – 10 -4 m maja typowa formę kulistą, a

pory o promieniach około 10 -8 w wykazują formę tetragonalną.

Struktura porów w cegle

Dla cegły znamienne są stosunkowo liczne występujące wydłużone pory

(kapilary) o kształcie rurowym, które sprzyjają transportowi wody i nie

doprowadzają do większych lokalnych różnic wilgotności. W przeciwieństwie

do gazobetonu cegła pod względem formy wykazuje tylko tę jedną grupę

porów.

Mechanizmy transportu wilgoci w materiałach porowatych

Transport wody w materiale porowatym zależy zatem z jednej strony od

struktury porów,tj. Ich wielkości, formy i rodzaju, ale w poszczególnych

porach sił i mechanizmów wywołujących przepływ wilgoci

Wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje transportu wilgoci

- przepływ w fazie gazowej (dyfuzja, przepływ laminarny oraz efuzja)

- przepływ w fazie ciekłej (przepływ kapilarny)

Przepływ molekularny – dyfuzja

– proces samoczynnego mieszania się

przynajmniej dwóch lub większej ilości gazów, który przebiega tak długo, aż

występujące różnice koncentracji substancji uczestniczących w procesie nie

zostaną w pełni wyrównane. Proces dyfuzji, przebiegający w wyniku

nieuporządkowanego ruchu molekuł, pojawia się w układzie porów w

sytuacji gdy średnia droga swobodna molekuł gazu ? jest mniejsza od

promienia porów r. ( ? / r < 1 ) W warunkach normalnego ciśnienia średnia

droga swobodna cząsteczki pary wodnej ? ? 10 -7 zatem z typową dyfuzją

molekuralną będziemy mieli do czynienia w ciałach których pory mają

promień większy od 10 -7 m.

Przepływ molekuralny – laminarny,

uwarstwiony, burzliwy. W

hydrodynamice wyróżnia się dwa rodzaje strumienia lepkiego, nieściśliwego

fluidu (gazu, cieczy) strumień laminarny i turbulentny. To który z nich

występuje zależy od liczby Reynoldsa (Re). Oprócz szybkości strumienia i

lepkości fluidu duże znaczenie mają uwarunkowania geometryczne z uwagi

na małe przekroje poprzeczne porów w materiałach budowlanych może

pojawić się w nich tylko wówczas strumień laminarny gdy ? / r << 1 .

Zakłada się, ze w sposób laminarny będą pokonywane pory o promieniu r ?

10? . Z uwagi na to , że ? = 10 -7 m można oczekiwać strumienia laminarnego

tylko w makroporach o promieniach r > 10 -6 m.

Przepływ molekularny – Krudsena (efuzja)

Przy bardzo niskich

ciśnieniach substancji dyfundującej względnie przy małych promieniach

porów tj. W warunkach gdy spełniona jest nierówność ? / r >> 1. Liczba

zderzeń molekuł ze ściankami jest wyraźnie większą niż liczba wzajemnych

zderzeń między molekułami. Ponieważ molekuły na ściankach porów są

odbijane w sposób rozproszony daje to w efekcie strumień masy podlegający

innym zależnością aniżeli te, które dotyczą strumienia laminarnego czy

typowej dyfuzji. Ten rodzaj przepływu podlega opisowi zaproponowanemu

przez Knudsena i nazywany jest dyfuzją Knudsenowską pod normalnym

ciśnieniem ( ? ? 10 -7 ) efuzja będzie dotyczyła ciasnych porów r < 10 -8 m.

Zestawienie wzorów opisujących procesy dyfuzji, przepływu laminarnego

oraz transportu Knudsena

dyfuzja

qD = -P*grad v – strumień masy

P

- wspól. transportu

? / r < 1 – promień pora

r < 10 -7 m – zakres porów

strumień laminarny

qL = -L*grad v – strumień masy

L = ?·r4·M

8·Ka ·

33

- współ transportu

? / r << 1 – promień pora

r > 10 -6 m – zakres porów

transport Knudsena

qK = -K*grad v – strumień masy

K = 4·r 3

3

·?2·?·M

K

· 1

?T

współ transportu

? / r >> 1 – promień pora

r < 10 -8 m – zakres porów

Ujecie zjawisk transportu wilgoci w praktyce inżynierskiej

Z uwagi na obiektywne trudności w doświadczalnym rozdzieleniu i

przebadaniu pojedynczych zjawisk transportowych, a w dalszej kolejności w

łącznym ich ujęciu w jednym zapisie matematycznym, w zastosowaniach

praktycznych korzysta się z opisu kontynaulnego, opartego na efektywnym

współczynniku przenoszenia wilgoci ?. We współczynniku tym znajdują

ilościowy wyraz pojedyncze procesy transportu, składające się na

wypadkowy strumień wilgoci.

Współczynnik przenoszenia wilgoci w materiale

Współczynnik ten jest zdefiniowany następującymi zależnościami

a) w odniesieniu do wilgotności objętościowej g = ?v gradv ; ?v [ m2/s]

b) w doniesieniu do ciśnienia cząstkowego pary g = - ?p grad pv : ?p

[ kg/m*s*Pa] gdzie

g – wektor gęstości strumienia wilgoci [kg/m2*s], v – wilgotność

objętościowa w porach [ kg/m3 ], pv – ciśnienie cząsteczkowe pary w porach

[ Pa ]

q = -? * (?T / ?x) – I prawo Fouriera, q = -? * grad T

g = -?* (?v / ?x) – I prawo Ficka, g = -?* grad v

g = -?p* (?p / ?x) , g = -?p* grad pv

-O – wilgotność względna [-]lub [%]to wilogotnosc obejtosciowa w stanie nasycenia w teh samej temp. O= V/Vsat lub Ciśnienie cząsteczkowe pary wodnej podzielna przez ciśnienie cząsteczkowe pary wodnej w stanie nasycenia w tej samej temp. Tj: O=p/pv,sat

-M- współczynnik oporu dyfuzyjnego paru wodnej M=ro a/ro

Ro a- współczynnik przenoszenia pary wodej w powietrzu [kg/(ms*Pa)]wyznaczony w odniesieniu do cienienia cząsteczkowego pary wodnej

-Ro- współczynnik przenoszenia pary wodnej danego materiału[kg/(m*s*Pa)](wyznaczamy w odniesieniu do ciśnienia cząstkowego pary wodnej )

Wartość ro a, można wyznaczac ze wzoru Schirmera

Rv- stała gazwa pary wodnej Rv=462[N*m/(kg*K)]

Po- standardowe ciśnienie atmosferyczne = 1013,25hPa

p-średnie ciśnienie atmosferyczne przed badaniem [hPa]

T –temp termodynamiczna[K]

-Dyfuzyjnie równowazna grubość warstwy powietrza S d

Wartość S d = *d

Sd- dyfuzyjnie rownoważna grybosc warstwy powietrza[m]

- współczynnik opory dyfuzyjnego pary wodnej [-]

d-grubosc warstwy materiałowej [m]

Dyfuzyjnie równoważna gr. Warstwy powietrza Sd podaje grubość warstwy powietrza Sd podaje grubość warstwy powietrza o tym samym oporze dyfuzyjnym [-], jaki stawia warstwa grubości materialu d[m]

-Współczynnik oporu dyfuzyjnego pary wodnej a dyfuzyjnie równoważna gr warstwy powietrza SD:

- Styropian =20 Sd=1,6m

-Beton =70 Sd=14m

-Folia PCV =70000 Sd=70m

-Mechanizmy transportu wilgoci w materiałach porowatych

>kapilarne podciąganie wody –procesy kapilarnego podciągania wody w porowatych materiałach budowlanych sa wynikiem dzialania napiecia powietrza [N/m]

=deltaW/deltaA

które przedstawia stosunek pracy delta W[N-m]niezbedenej do powiększania powierzchni A o wielkości delta A[m2]

Napięcie powierzchniowe jakie wsytępuja miedzy ciecza, scianką kapilarną i powietrzem , decyduje o tym,czy ciecz w kapilarach będzie się podnosic, czy tez opadac

-zachowanie sie lustra wody w pojedynczej kapilarze

a)materiał hydrofilowy (zwilżany) –ciecz w rurce włosowatej wznosi się z wygięciem ku górze brzegów lustra cieczy

b)materiał hydrofobowy(niezwilżalny)- ciecz w rurce włosowatej opada z wygięciem brzegów lustra ku dołowi

Przyjmuje się ze ciecz zwilza dana powierzchnię jeżeli pi/2 <0<pi (materiał hydrofobowy)

Niezwilżalne sa np.. tworzywa sztuczne.Zwilżalne są wszystkie nieorganiczne materiały budowlane. Jeżeli kapilara ma przekrój w przybliżeniu kołowy o niezbyt dużym promieniu ,to dla cieczy zwilżającej ściankę kapilary menisk przybiera kształt wklęsłej półkuli. Wystepjące w niej ciśnienie kapilarne opisywane jest rówaniem Laplace’a

Z równania tego wynika ze ciśnienie kapilarne zalezy od:

-napiecia powierzchniowego wody

-kąta zwilzenia

-promienia kapilarnego r

przy czym im drobniejsza kapilara, tym wyższa wartość ciśnienia kapilarnego.Znak minus wskazuje ze ma ona charakter podcisnienia , stąd używane często pojęcie ssania kapilarnego.

-Rozkład wilgoci we wnętrzu przegrody budowlanej

Stan wilgotnościowy przegrody i jego uwarunkowania . Stan wilgotonosciowy przegrody budowlanej , rozpatrujemy z punkyu widzenia sorpcyjnego oddziaływania pary wodnej zawartej w powietrzu po obu stronach przegrody , zalezy od:

1. różnicy ciśnienia cząsteczkowego pary wodnej w powietrzu wewnętrznym p i , praz zewnętrznym p e , przy czym obie wartości ciśnienia zależą od lokalnej temp T(Ti,Te) i wilg. Względnej powietrza fi(fi i ,fi e)

2. konstrukcji przegrody :rodzaju, układu i kolejności poszczególnych warstw, w tym usytuowania warstwy izolacji termicznej względem zasadniczej warstwy konstrukcyjnej miejsca ulokowania warstwy hydroizolacji.

3. oporu dyfuzyjnego R, który w przypadku przegrody warstowoej jest sumą oporów dyfuzyjnych poszczególnych warstw

Prawo Fouriera - ILOŚĆ CIEPLA PRZENOSZONA W JEDN. CZASU PRZEZ JEDN. POW. JEST

PROPORCJONALNA DO SPADKU TEMP. MIERZONEGO W KIER. PRZEPLYWU CIEPLA

p=-lambda dT/dx

GĘSTOŚĆ- GĘSTOŚĆ STRUM. CIEPLNEGO [W/m2]

? – WSP. PRZEWODZENIA CIEPLA MAT.

[W/(mK)]

dT/dx – SPADEK TEMP.

Pierwsze prawo Ficka jest stosowane w opisie procesów dyfuzji, np. kiedy stężenie strumienia dyfuzji objętościowej nie zmienia się z czasem .W przestrzeni jednowymiarowej strumień dyfuzji

jest strumieniem składnika (masa molowa składnika przepływająca przez jednostkowy przekrój w jednostce czasu) [(ilość substancji) x długość-2 x czas-1], np.

jest współczynnikiem proporcjonalności dyfuzji w jednostce [długość2 x czas-1], np.

jest stężeniem [(ilość substancji) x długość-3], np.

jest odległością od źródła dyfundującej substancji [długość], np.

-Mikoklimat pomieszczeń:

Czynniki kształtujące środowisko człowieka .Na środowisko zycia człowieka składa się zespoł czynikow:

-biologicznych :bakterie, grzyby, plesnie,glony, roztocza itp.

-chemicznych:szkodliwe substancje gazowe w powietrzu

-fizycznych :temperatura,wilg, powietrza prędkość przepływu powietrza, oświetlenie, poziom nateżenia dziwiękow,drgania,jonizacja

W wyniku ewolucji organizm ludziki przystosowal się do wszystkich czynnikow o ile zawierają się one w wytyczonych przez naturę granicach. Do istotnej modyfikacji sordowiska naturalnego przyczyniaja się budynki zarówno ich konstrukcja ,jak i zastosowane materialy budowlane w przypadku niektórych czynnikow modyfikacja ta może być korzystna dla czloweika w przypadku innych adaptacji.

-Komfortem cieplnym nazywa się warunki mikroklimatyczne , w ktoreych samopoczucie człowieka jest dobre , a wiec nie odczwa on chlodu ani nie jest za gorąco .

Podstawowymi parametrami komfortu cieplnego są:

-temperatura powietrza

-srednia temp powierzchni otaczających

-natęzenie promieniowania cieplnego od źrodeł temperaturowych

-wilg. Wzgledna powietrza

Bardzo istotnymi czynnikami decydującymi o odczuciach człowieka sa: izolacyjność odzieży, aktywonsc fizyczna, wiek, plec oraz stan zdrowia człowieka

Komfort cieplny :

W zimie –przy pracy w lekkiej wykonywanej w pozycji siedzącej lub po odpoczynku-warunki komfortu cieplnego sa następujące:

-temp. Odczuwalna miedzy 20 a 24 stopnie

-roznica w temp powietrza na wyskosci nad podloga miedzy 1,1 a 0,1m nie powinna przekracza 3 stopni

-temp , powierzchni podlogi miedzy 19 a 26 stopni

-srednia prędkość przepływu powietrza powinna być nizsza od 0,15m/s

-asymetria temp promieniowania pochodzaca z okien i innych zimnych powierzchni pionowych powinna być nizsza niż 10 stopni

-symertia temp promieniowania pochodzaca z cieplnego sufitu powinna być mniesza niż 5 stopni

W lecie- przy pracy lekkiej wykonywanej w pozycji siedzącej lub po odpoczynku –warunki komfortu cieplnego sa następujące:

-temp. Operacyjna miedzy 23 a 26 stopni

-roznica w temp powietrza na wyskosoci nad podloga miedzy 1,1m a 0,1 m nie powinna przekraczac 3stopni

-srenia prędkość przepływu powietrza powinna być nizsza od 0,25 m/s

1. Mikroklimat pomieszczeń

• Czynniki kształtujące środowisko człowieka: Na środowisko życia człowieka składa się zespół czynników:

- biologiczne : bakterie, grzyby, plesnie, glony, roztocza

-chemicznych: szkodliwe substancje gazowe w powietrzu

-fizycznych: temp. Wilgotność powietrza, prędkość przepływu powietrza, oświetlenie, poziom natężenia dźwięków, drgania, jonizacja

W wyniku ewolucji organizm ludzki przystosował się do wszystkich czynników, o ile zawierają one w wytyczonych przez nature granicach

Do istotnych modyfikacji środowiska naturalnego przyczyniają się budynki, ich konstrukcja jak i zastosowane mat. Bud. W przypadku niektórych czynników modyfikacja Ta może być korzystna dla człowieka. W przypadku innych adaptacja do zmienionych warunków okazuje się trudna lub niemożliwa- co prowadzi do negatywnych skutków zdrowotnych

Komfort cieplny-Temperatura, wilgotność powietrza, prędkość przepływu powietrza

Komfortem cieplnym nazywamy warunki mikroklimatyczne, w których samopoczucie człowieka jest dobre a więc nie odczuwa on chłodu Anie nie jest za gorąco.

Podstawowymi parametrami komfortu cieplnego są :

-temp. powietrza

-średnia temp. powietrza otaczającego

-natężenie promieniowania cieplnego od źródeł temperaturowych

-wilgotność względna powietrza

-prędkość przepływu powietrza

Bardzo istotnymi czynnikami decydującymi o odczuciach człowieka są : aktywność fizyczna, wiek, płeć oraz stan zdrowia

W zimie:

-przy pracy lekkiej wykoywanej w pozycji siedzącej lub przy odpoczynku- temp. Odczuwalna między 20oC a 24oC

-różnica temperatur powietrza na wysokości nad podłogą między 1,1 m a 0,1 m nie powinna przekraczać 3oC

-temp. Powierzchni podłogi między 19oC a 20oC (systemy ogrzewania podłogowego mogą być projektowane na 29oC)

-średnia prędkość przepływu powietrza powinna być niższa od 0,15m/s

-asymetria temperatury promieniowania przechodząca z okien i innych zimnych powierzchni poionowych powinna by c niższa niż 10oC

-asymetria temperatury promieniowania przechodząca z ciepłego sufitu powinna być mniejsza niż 5oC

W lecie:

-temp operacyjna 23oC-26oC

-różnica w temp. Powietrza na wysokości nad podłogą między 1,1 m a 0,1 m nie powinna przekraczać

3oC

-średnia prędkość przepływu powietrza powinna być niższa od 0,25 m/s

Wskaźnik PMV podaje średnią przewidywaną ocenę termiczną danego środowiska dla dużej grupy osób:

Wyrażany jest w siedmiostopniowej skali ocen

+3 gorąca -1 lekko chłodna

+2 ciepła 0 neutralne -2 chłodno

+1 lekko ciepła -3 zimno

Wskaźnik PMV nie jest wystarczający do pełnego opisu środowiska. Uzupełnia go wskaźnik PPD czyli przepływowy

Z powodu różnic międzyosobniczych wskaźnik PPD nie osiąga wartości niższej niż 5%. Najlepiej gdy wartość PPD nie przekracza 10%. Często za dopuszczalne przyjmuje się PPD<20%. Odpowiada to sezonowe j strefie komfortu (od -1 do -4)

AKUSTYKA TECHNICZNA-zajmuje się kształtowaniem właściwych warunków akustycznych w miejscu pobytu ludzi.

W budownictwie dziedzina Ta zwężona jest do 3 działów:

a.) Akustyki urbanistycznej

b.) Akustyki wnętrza

c.) Akustyki budowlanej

W ramach akustyki urbanistycznej rozpatruje się zagadnienia związane z:

-rozprzestrzenianiem się dźwięku w przestrzeni otwartej i częściowo zabudowanej

-metodami kształtowania klimatu akustycznego przestrzeni urbanistycznej

-zabezpieczeniami akustyczno-urbanistycznymi

Przykład nieprawidłowego ekranowania hałas u komunikacyjnego

Przykład nieprawidłowego ekranowania hałas u komunikacyjnego

Celem zwiększenia efektywnośc budynku wysokiego przez budynek niski niezbędne jest znaczne oddalenie bu dymu wysokiego od budynku- ekrany lub zastawienie wysuniętego dachu nadwieszonego nad budynkiem i skierowanego w stronę źródła dźwięku

AKUSTYKA WNĘTRZ

W ramach akustyki wnętrz podajemuje się problemy dotyczące:

-rozprzestrzeniania się fal dźwięk w pomieszczeniach oraz kształtowania właściwości akustycznych pomieszczeń

Stosowane do potrzeb wynikających z ich przeznaczenia a związanych z rodzajem projekcji akustycznej do jakiej ma być dostosowane określone wnętrze

W celu uzyskania dobrego nagłośnienia nie wystarczy samo skierowanie odbite wiązki fal dźwiękowych w kreślonym kierunku, należy dodatkowo zastosować zarówno nachylenie widowni z przewyżką kolejnych rzędów powyżej 12 cm (dotarcie fal bezpośrednich do każdego słuchacza) oraz odpowiednio ukształtować sufit przez zastosowanie sztywnych i twardych płaszczyzn odpowiednio kierunkujących dźwięk

AKUSTYKA BUDOWLANA

W ramach akustyki budowlanej określa się

-źródło hałasu występujące w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej

-właściwości akustyczne wyrobów i ustrojów budowlanych

-zjawiska rozprzestrzeniania się hałasu w obiektach i z obiektów budowlanych

-metody ochrony przeciwdźwiękowej i przeciwdrganiowej pomieszczeń w budynkach

-zabezpieczenia akustyczne obiektów bud. , których hałas emitowany jest do środowiska

ŹRÓDŁA HAŁASÓW WYSTĘPUJĄCYCH W BUDYNKACH MOŻNA PODZIELIĆ ZE WZGLĘDU NA ICH USYTUOWANIE ORAZ NA WYSTĘPUJĄCE RODZAJE

A.) Źródła usytuowane na zewnątrz budynku arterie komunikacyjne; porty lotnicze; zakłady przemysłowe, usługowe i wytwórcze; obiektu komunalne

B.) Źródła usytuowane wewnątrz budynku:

Instalacje stanowiące wyposażenie techniczne budynku; usługi wbudowane np.; kawiarnie; urządzenia elektro akustyczne w mieszkaniu

Obiekty budowlane zlokalizowane w sąsziedztwe arterii komunikacyjnych o dużym natężeniu hałasu, jak również w pobliżu dużych zakładów przemysłowych są narażone zarówno na oddziaływanie hałasu przenikającego przez powietrze do budynku jak i na drgania mechaniczne przenikające przez grunt i fundamenty.

Procesy wibroakustyczne

generowane przez źródła zewn. mogą przenosić się do pomieszczeń w budynku dwiema drogami:

-drogą bezpośrednią przez powietrze np. kanały wentylacyjne, przegrody w wyniku ach małej izolacyjności akustycznej

-za pośrednictwem dgrań

W zależności od rodzaju ośrodka w jakim rozprzestrzeniają się fale dźwiękowe dzieli się na:

-powietrzne- rozchodzą się w powietrzu lub innym gazie

-materiaowe- rozchodzą się w ośrodku stałym lub ciekłym

Fale materiałowe mogą stać się źródłem fal powietrznych o na odwrót

W akustyce budowlanej rozróżniają się dodatkowo pojęcie dźwięki uderzeniowe powstające pod wpływem uderzenia w strop podczas chodzenia, przesuwania mebli. Rozprzestrzeniają się one w postaci fal materiałowych oraz powietrznych

Dźwięki słyszalne

Pojedyncza fale sinusoidową nazywamy tonem

Częstotliwość fali jest związana z wysokością dźwięku

Amplituda jest związana z natężeniem dźwięku

Dźwięki występujące w przyrodzie są dźwiękami złożonymi czyli superpozycją pojedynczych fal dźwiękowych

Wielkości charakterystyczne fali dźwiękowej

-częstotliwość

-długość fali

-prędkość rozchodzenia się fali dźwiękowej

Wielkości te związane są z zależnością

lambda = c/f=T*c

lambda dł. Fali dźwiekoej [m]

c-prędkość dźwięku [m/s]

f- częstotliwość dźwięku [Hz]

T-okres drgań [s]

CZĘSTOTLIWOŚĆ – liczba okresów drgań T w ciągu 1 sekundy. Liczbowo równa odwrotności okresu drgań. Określana w Hz. Częstotliwość 1Hz dotyczy zjawiska okresowego, którego okres jest równy 1s

Przedział między dowolną częstotliwością a częstotliwością dwukrotnie większą nazywa się oktawą .

Odbiór dźwięku przez człowieka

Narząd słuchu odbiera dźwięki których częstotliwość jest w przedziale od 16 Hz do 20 Hz

Należy podkreślić, że ucho ludzkie odbierające pojedyncze tony o różnej częstotliwości i o tym samym ciśnieniu akustycznym, słyszy je niejednakowo

Dźwiek z zakresu częstotliwości niskich i wysokich aby wywołać takie samo wrażenie słuchowe jak z zakresu częst. średnich , powinny się charakteryzować znacznymi wartościami ciśnień akustycznych

Czułość ucha jest największa zakresie częstotliwości 1000 do 5000 Hz. Tony niższe i wyższe od tego zakresu są odczuwalne jako mniej głośne

Cały znany nam świat dźwięków słyszalnych jest zawarty między progiem słyszalności (odb) a progiem bólu (130 dB)

Warunki o poziomie natężenia dźwigu 0db SA bardzo rzadko spotykane i trudno osiągalne. Można je spotkac jedynie w POM. Dźwiękoszczelnych.

Poziom bliski 130 dB powyżej którego odczuwa się już tylko ból można spotkac znacznie częściej . towarzyszy on np. startom samolotów

Obiektywna ocena odbioru dźwięku przez człowieka jest bardzo skomplikowana ponieważ w praktyce narażony jest on najczęściej na działanie hałasu tj. dźwięku złożonego –stanowiącego superpozycje dźwięków

Obiektywnym przybliżeniem poziomu głośności jest w wówczas skorygowany poziom dźwięku, który wyróznia się za pomocą miernika poziomu dźwięku wyposażonego w filtr korekcyjny A

Filtr korekcyjny

A przystosowuje charakterystykę częstotliwościową przyrządu do charakterystyk częstotliwościowej wrażliwości ucha ludzkiego w sferze małych poziomów głośności

Wymagania dotyczące dopuszczalnych poziomów dźwięku w pomieszczeniach

Dopuszczalne poziomy dźwikeu A hałasu przenikającego do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi –PN-87/B-02151/02

-dopuszczalny poziom dźwigu A hałsu pochodzącego od wszystkich źródeł usytuowanych poza danymi pomieszczeniami

-dopuszczalny poziom dźwięku A hałasu przenikającego do pomieszczeń od poszczególnych instalacji stanowiących tech. wyposażenie budynków nie regulowanych i Ne wyłączonych z danego pomieszczenia