Nieswoiste zapalenia jelit u psów (NZJ, IBD - Inflammatory Bowel Disease) jest to grupa chronicznych enteropatii, charakteryzujących się długotrwałymi lub nawracającymi objawami ze strony przewodu pokarmowego o niewyjaśnionej przyczynie, powiązana ze zmianami histopatologicznymi na terenie błony śluzowej jelit cienkich oraz grubych, w postaci nacieków komórkowych błony śluzowej jelita w okolicy blaszki właściwej. Klasyfikacja NZJ uzależniona jest od dominującego typu komórek zapalnych występujących w blaszce właściwej (lamina propria) błony śluzowej jelit. Najczęściej spotykanymi formami tego schorzenia są: limfocytarno - plazmocytarne zapalenie jelit cienkich (LPE), limfocytarno - plazmocytarne zapalenie jelit cienkich i okrężnicy, limfocytarno - plazmocytarne zapalenie okrężnicy (LPC) oraz eozynofilne zapalenie żołądka, jelit cienkich i okrężnicy (EGE). Stan zapalny może obejmować obszar jelit od dwunastnicy do jelita grubego, choć u psów zmiany zapalne znacznie częściej, bo aż w 75% przypadków, lokalizują się w przednim odcinku jelita cienkiego.

Etiologia nieswoistych zapaleń jelit (NZJ) u psów nie jest w pełni poznana. Wśród najczęściej wymienianych czynników warunkujących przewlekłą zapalną chorobę jelit u psów należy wymienić: czynniki bakteryjne, środowiskowe, predyspozycje genetyczne niektórych ras, alergeny i uboczne działanie niektórych leków. Przeprowadzone badania skłaniają do stwierdzenia, że zasadniczą rolę w patogenezie tego schorzenia u małych zwierząt odgrywa przełamanie stanu tolerancji immunologicznej na antygeny przenikające ze światła jelita (bakterie i składniki diety).

Nieustalona etiopatogeneza NZJ przysparza lekarzom klinicystom dużo trudności diagnostycznych. Rozpoznawanie jest procesem pracochłonnym i żmudnym, wymaga zastosowania wielu badań dodatkowych, w tym nowoczesnych technik laboratoryjnych i obrazowania. Zgodnie z wytycznymi sekcji gastroenterologicznej World Small Animal Veterinary Association - WSAVA, diagnostykę powinno się stawiać w oparciu o takie elementy, jak:

· wykluczenie znanych przyczyn przewlekłego zapalenia jelit,

· badanie endoskopowe żołądka i jelit z pobraniem bioptatów błony śluzowej,

· oznaczenie wybranych wskaźników laboratoryjnych (wskaźniki procesu zapalnego, statusu immunologicznego i parametrów ogólnego profilu zdrowotnego).

Brak charakterystycznych objawów klinicznych oraz niewielka przydatność badań laboratoryjnych czynią endoskopię najlepszą metodą diagnostyczną w rozpoznawaniu stanów zapalnych jelit u psów. Badanie endoskopowe pozwala na ocenę makroskopową poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego oraz pobranie materiału biopsyjnego z błony śluzowej żołądka i jelit (dwunastnica, jelito czcze, okrężnica). Pobranie za pomocą endoskopu bioptatów z błony śluzowej jelita do oceny histopatologicznej umożliwia określenie stopnia zaawansowania procesu zapalnego oraz ocenę skuteczności zastosowanego leczenia. Śródoperacyjne metody pobrania bioptatów do badań wymagają żmudnych i kosztownych procedur, nie zawsze przyczyniając się do pewnego rozpoznania. W porównaniu do endoskopii, laparotomia, pomimo możliwości pobrania całego fragmentu ściany żołądka czy jelita, jest bardzo inwazyjną metodą, gdyż poddaje pacjenta pełnej procedurze zabiegu na jamie brzusznej.

Marskość wątroby przeważnie spowodowana jest nieleczonym, przewlekłym zapaleniem wątroby, silnym uszkodzeniem tego narządu przez stosowanie leków (zwłaszcza sterydów, leków przeciwdrgawkowych itp.), często także chorobą (np. leptospirozą) oraz zatruciami. Do marskości może doprowadzić również podawanie psu paracetamolu (niektórzy właściciele nie mają świadomości, że jest to dla psa trucizna, która silnie uszkadza wątrobę zwierzęcia). Charakterystycznym objawem marskości wątroby są obrzęki na łapach i podbrzuszu (spowodowane płynem przesiąkającym do jam ciała). Niestety, w większości przypadków schorzenie to prowadzi do śmierci zwierzęcia, dlatego ważne jest, aby nie dopuścić do tak zaawansowanego stadium choroby, gdzie nie jest już możliwa żadna pomoc.

Choroby niezakaźne

Schorzenia wątroby – marskość wątroby

Polega na rozroście tkanki łącznej i zaniku miąższu wątroby

Przyczyny: rozwija się na tle zmian zapalnych i zwyrodnieniowych wątroby, przyczyny akie same

jak w zapelniu i dystrofii. U bydła częstą przyczyną jest motylica wątrobowa i karmienie

wywarem ziemniaczanym

Patogeneza:

 Marskośc przerostowa – polega na rozroście tkanki łącznej i nacieczeniu komórkowym,

prowadzącym do powiekszenia watroby

 Marskość zanikowa – rozpoczyna się obrzekiem, następnie tworzą się guzkowate ogniska

rozrostowe, prowadzące do zaniku komórek miąższowych

Rozwój zmian AP zależy od drogi wnikania toksyn (tetnice – część obwodowa, żyły – część

centralna). Przerost tkanki łącznej prowadzi do zastoju krwi w żyle wrotnej i gromadzenie się

płynu przesiękowego w jamie otrzewnowej. Zanik miąższu prowadzi do upośledzenia funkcji

wątroby

Objawy: uposledzenie łaknienia, nieżyt jelit, biegunka/zaparcie, wychudzenie, wodobrzusze,

obrzeki zastoinowe

Rozpoznanie: wywiad, badanie kliniczne, badania laboratoryjne

Rokowanie: niepomyślne – zmiany nieodwracalne

Leczenie: jak przy dystrofii, przy wodobrzuszu punkcja jamy brzusznej, leki nasercowe i

moczopędne. Choroba nieuleczalna

Schorzenia jelit – zatkanie jelit u świń i psów

Przyczyna:

 U swiń – nadmierne karmienie suchą i zapiaszczoną paszą. Wtórne zatkanie może

wystepować w gruźlicy.

 U psów najczęściej przy karmieniu kośćmi lub ciała obce. Zaleganie mas kałowych

związane jest z porażeniem nerwów rdzeniowych, oraz przy zapaleniu gruczołów

okołoodbytowych, braku higieny i psów starszych na wskutek powększenia prostaty

Objawy:

 U świń – niepokój, parcie na kał, skapa ilośc kału lub jego brak, brak łaknienia,

wzmożone pragnienie

 U psów – objawy podobne, na początku w kale może wystepować śluz i krew,

bolesne parcie na kał, powłoki brzuszne napiete, przy omacywaniu stwierdzamy

bolesność, masy kałowe w jelitach

 Leczenie: lewatywa (woda lub parafina płynna), doustnie sól glauberska lub gorzka,

parafina płynna. U psów w przypadku zapalenia gruczołów okołoodbytowych

Schorzenia wątroby - żółtaczka

Nie jest jednostką chorobową tylko objawem schorzenia polegającego na zaburzeniu

równowagi między wytwarzaniem a wydalaniem bilirubiny

Przyczyny i patogeneza

 Żółtaczka mechaniczna – spowodowana utrudnionym odpływem żółci z powodu

całkowitego lub częsciowego zamknięcia światła przewodów żółciowych. Prowadzi do

zastoju żółci i przenikania bilirubiny do krwioobiegu. Powodem zatkania mogą być

kamienie, pasożyty, ucisk powiększonych węzłów chłonnych lub guzów

nowotworowych

 Żółtaczka miąższowa – powstaje gdy czynniki zakaźne lub toksyczne uszkadzają

miąższ wątroby i uposledzają jej funkcje do wychwytywania, przemiany i wydalania

bilirubiny. Dochodzi do zwiekszenie przepuszczalności błony komórkowej dla

bilirubiny i wzrostu jej stężenia we krwi i tkankach. Przyczynami są zatrucia, choroby

zakażne

 Żółtaczka hemolityczna – powstaje jako efekt zwiększonego wytwarzania bilirubiny z

powodu nadmiernego rozpadu krwinek czerwonych (z uwolnione hemoglobiny

powstaje bilirubina). W początkowym okresie wątroba radzi sobie z oczyszczaniem

krwi z dużej ilości bilirubiny i wydalaniem jej do żółci, jednak z czasem dochodzi do

zmian wtórnych w wątrobie i upośledzenie czynności w zakresie przemian

barwnikowych. Powodem są piroplazmoza, leptospiroza, choroba hemolityczna

noworodków, niedokrwistośc zakaźna koni