Jarosław Fabijańczuk Gr.A2 Mogilniki i ich utylizacja. 26.05.2014r

Mogilniki i ich utylizacja.

Mogilnik (błędnie nazywany mogielnik) to rodzaj składowiska dla niebezpiecznych substancji. Przechowywało się tam nierozkładalne odpady trujące lub promieniotwórcze, przeterminowane środki ochrony roślin, środki farmaceutyczne, skażone opakowania itp., zabezpieczone przed kontaktem zarówno z wodami gruntowymi, jak i atmosferą. Najczęściej mogilniki występują w postaci uszczelnionych betonowych magazynów.

Wykorzystywane były do deponowania przeterminowanych środków ochrony roślin stanowią zdecydowaną większość tego typu obiektów w Polsce i najczęściej nie były one skonstruowane w sposób uniemożliwiający kontakt chemikaliów ze środowiskiem. Jest to „spadek” po poprzednim systemie, w czasie którego nie wiedziano o zagrożeniach wynikających z takiego składowania substancji.

Miały one różną postać:

-dołów ziemnych

-kręgów studziennych (najczęściej występujący typ mogilnika. Średnica betonowych kręgów waha się od 1 do 5 metrów, a głębokość od 3 do 5 metrów)

-stare obiekty wojskowe (np. bunkry, hangary).

-Zbiorniki z bloczków betonowych lub cegieł

-Inne obiekty(np.stary silos na zboże)

Obecnie, mniej więcej od 1993 r., w poszczególnych województwach trwa systematyczna likwidacja mogilników na terenie naszego kraju, której zakończenie było planowane na rok 2010 .Powodem planowanego zakończenia utylizacji były surowe kary finansowe od UE dla państw ,które nie zmieszczą się w czasie.

Lubelskie było pierwszym województwem w Polsce, w którym nie ma mogilników. Zatrucie pomogilnikowych obszarów stopniowo maleje.

Mogilniki w województwie lubelskim (zlikwidowane ):

-Kaliłów -Krzywda

-Adamki -Królewski Dwór

-Korolówka -Tomaszów

-Dratów -Biskupice

-Góry Opolskie -Józefów nad Wisłą

-Annopol -Hruszów

-Krupe -Niedzieliska

-Sól -Hrebenne(2)

 Lokalizacja tych obiektów wybierana była w sposób przypadkowy, bez uwzględnienia warunków środowiskowych.

Mogilniki to prawdziwa ekologiczna bomba z opóźnionym zapłonem skonstruowana w
latach 70. Na Lubelszczyźnie zlikwidowano 17 mogilników w których było 1600 ton.

Zdzisław Strycharz, były dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie mówił, że likwidacja mogilników kosztowała 19 mln zł.

Ponad 12 mln zł pochodziło z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 6 mln zł z funduszy wojewódzkich, reszta z powiatowych.

Mogilniki to składowiska stosowanych w rolnictwie w latach 60. i 70. przeterminowanych chemikaliów. Powstawały głównie w latach 1971-1980. Nie wiadomo dokładnie, ile jest ich w Polsce: prawdopodobnie ok. 350.

Za dystrybucję środków ochrony roślin odpowiadały gminne spółdzielnie Samopomocy Chłopskiej. W 1980 roku zabroniono budowy mogilników i przestano o nich w ogóle mówić. O ekologicznej bombie z opóźnionym zapłonem przypomniały media w połowie lat 90.

Zawartość mogilników przewieziono do wielkiej spalarni w Rotterdamie.Tą drogą pójdą też inne województwa. W wyniku reakcji chemicznych i jakość uszczelniania samych mogilników spowodowały, że w wielu zbiornikach nastąpiło ich rozszczelnienie, a potem skażenie gleby i wód podziemnych.

Na pomogilnikowych terenach prowadzi się systematyczne badania skażenia gleby i wód.

   Sukcesywną likwidację mogilników na terenie kraju podjęto od 1993 r.:

   - w latach 1993 - 1998 zlikwidowano 6 mogilników,

   - w 1999 r. zlikwidowano 3 mogilniki,

   - w 2000 r. zlikwidowano 11 mogilników,

   - w 2001 r. zlikwidowano 36 mogilników.

 Główny Inspektor Ochrony Środowiska wydał decyzje zezwalające na wywóz tego rodzaju odpadów sześciu firmom:

- Bionika Sp. z o.o. w Bydgoszczy,

- Hydrogeotechnika Sp. z o.o. w Kielcach,

-Intereko Sp. z o.o. w Opolu,

-Lobbe Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w Dąbrowie Górniczej,

-Segi Sp. z o.o. w Warszawie,

- Uwe-Eko Ochrony Środowiska - Technika Sp. z o.o. w Kędzierzynie-Koźlu.

Metody utylizacji:

-termicznego unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych

-unieszkodliwienie w plazmie

-wywożeniu odpadów poza granice kraju do spalarni/składowisk

Proces prac utylizacyjnych mogilnika:

-Zbadanie okolicznego gruntu,

-Prace przygotowawcze,

- Przygotowanie zaplecza.

- Wjazd ciężkiego sprzętu,( wyciągał zawartość mogilników)

- Proszki, opakowania po pestycydach, śmieci, gruz.

Wszystko to zostało przełożone do specjalnych beczek.

-Beczki zostały przewiezione do utylizacji.

- W spalarniach odpadów niebezpiecznych w Gdańsku i Dąbrowie Górniczej są neutralizowane wraz z zawartością.

Instytucje/osoby odpowiedzialne za ochronę środowiska:

-Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska(RDOŚ)

-Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska(GDOŚ)

-Główny Inspektor Ochrony Środowiska(GIOŚ)

-Inspekcja Ochrony Środowiska(IOŚ)

-Komisja Ochrony Środowiska(KOŚ)

-Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej(NFOŚIGW)

- Krajowy Administrator Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KASHUE)

-Minister środowiska

- Państwowa Rada Ochrony Przyrody (PROP)

-Państwowy Monitoring Środowiska(PMŚ)

-Ekofundusz;

-Bank Ochrony Środowiska

Normy prawne dot. odpadów:

-Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 roku o ochronie i kształtowaniu środowiska

-Ustawy o ochronie środowiska 27 kwietnia 2001 roku

(Dz.U. Nr 62 poz. 627 z późniejszymi zmianami)

-Ustawa z dnia z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody

Ciekawostki:

-Budowniczowie gdańskiego stadionu na EURO 2012. Natrafili na mogilnik, którego nie było w ewidencji.

-likwidacja jednego składowiska kosztuje około miliona złotych

-z badań przeprowadzonych przez PIG wynika ,że w Polsce znajdowało się 284 mogilników, w tym około 50 - 60 dołów ziemnych z lat 60-tych.

-W woj. podlaskim do końca 2010 r. miały zniknąć cztery mogilniki. Przeprowadzonej przez NIKkontroli (od kwietnia do września 2011 r.) wszystkie funkcjonowały

-Najstarsza organizacja ekologiczna na świecie, założona przez Johna Muira, 1892 roku w USA. Obecnie liczy około 1,3 mln członków

- Były WOŚP Małgorzata Janiszewska wypowiadała się,że nie było konieczności, aby takie kontrole przeprowadzać po 2004 roku