Dystrybucje Linuksa

Dystrybucja - w odniesieniu do systemu operacyjnego Linux to zestaw programów rozpowszechnianych łącznie i dający po zainstalowaniu gotowy do użycia system.

Ponieważ pobranie i skompilowanie wszystkich programów składających się na system operacyjny wymagałoby od użytkownika dużo wiedzy, czasu i wysiłku, dosyć wcześnie (w historii systemów Linux) zaczęto tworzyć gotowe zestawy istotnie ułatwiające tę czynność.

We współczesnych dystrybucjach, programy występują zwykle w postaci pakietów (DEB, RPM, tarball). Dystrybucja oferuje system pobierania, instalacji, deinstalacji i uaktualniania pojedynczych pakietów (APT, DPKG, RPM), rozwiązujący zależności między pakietami oraz często wspólny interfejs konfiguracji pakietów (np. debconf).

Zazwyczaj dystrybucje są instalowane bezpośrednio na dysku twardym komputera. Istnieją również dystrybucje nie wymagające instalacji. Uruchamiane są one bezpośrednio z nośnika:

• CD-ROM, tzw. LiveCD, np. Knoppix,

• pamięci USB,

• (kiedyś prawie wyłącznie) dyskietki, np. Pocket Linux

lub z sieci przy użyciu NFS.

Większość dystrybucji jest rozpowszechniana na płytach CD-ROM i dostępna do pobrania przez Internet jako obrazy płyt.

Z obecnie używanych dystrybucji Linuksa najdłuższą historię mają Slackware, Debian oraz Red Hat Enterprise Linux (który jest bezpośrednim rozwinięciem Red Hat Linux, zmiana nazwy miała charakter marketingowy). Na ich bazie powstało wiele innych samodzielnych dystrybucji.

Popularność dystrybucji waha się w zależności od kraju oraz języka użytkownika. W skali globalnej pewną miarą względnej popularności może być zestawienie tworzone przez DistroWatch.

Przykłady dystrybucji:

Debian

Debian to wolny system operacyjny (OS). System operacyjny to zestaw podstawowych programów i narzędzi, które umożliwiają komputerowi działanie. Debian używa jądra (jest to rdzeń systemu operacyjnego) Linux, ale większość podstawowych narzędzi systemu pochodzi z projektu GNU. Dlatego system nazywa się GNU/Linux.

Debian to coś więcej, niż sam system operacyjny: zawiera ponad 18700 pakietów, które są skompilowanymi programami spakowanymi w sposób, który umożliwia łatwą instalację.
(ze strony Debian.org)

Każda kolejna wersja Debiana nosi nazwę będącą imieniem bohatera z filmu Toy Story.

Debian 1.1 - Buzz
Debian 1.2 - Rex
Debian 1.3 - Bo
Debian 2.0 - Hamm
Debian 2.1 - Slink
Debian 2.2 - Potato
Debian 3.0 - Woody
Debian 3.1 - Sarge
Debian 4.0 - Etch
Debian (5.0) - Lenny
Debian (?) - Squeeze
Debian Sid (still in developement, a zarazem imię chłopca z sąsiedztwa, który psuł zabawki)

Dystrybucja ta cieszy się opinią najbardziej stabilnego systemu operacyjnego o bardzo wysokiej jakości. Posiada także wsparcie dla wielu języków. Obecnie jest tworzony przez bardzo dużą grupę ochotników komunikujących się ze sobą poprzez szereg list dyskusyjnych (dostępnych również w Usenecie w hierarchii debian.*) oraz system śledzenia błędów. Projekt posiada rozbudowaną strukturę wewnętrzną: z wyborami, konstytucją a także formalnymi dokumentami określającymi zasady postępowania.

Ubuntu

Ubuntu - dystrybucja systemu operacyjnego Linux oparta na Debianie. Domyślne środowisko graficzne w Ubuntu to Aktualna wersja to 9.10 (Karmic Koala). Popularność zdobył głównie przez swoją prostotę, możliwości i łatwość obsługi. Instalacja tego systemu jest bardzo prosta (wygląda jak instalacja programów w systemie Windows tzn. przechodzimy od kroku do kroku). System jest darmowy jesli mamy wolne łącze możemy go zamowić za darmo ze strony Shipit (z pewnymi ograniczeniami wprowadzonymi w roku 2009).

Historia

Pierwotna nazwa projektu Ubuntu to no-name-yet.com. Pierwsze wydanie Ubuntu ukazało się 20 października 2004 roku jako tymczasowa odmiana dystrybucji Debian GNU/Linux. Jej początkowym celem było stworzenie własnego, 6-miesięcznego cyklu wydawniczego. Projekt stopniowo ewoluował i uniezależniał się. W przeciwieństwie do innych dystrybucji opartych na Debianie, Ubuntu pozostało jednak wierne jego filozofii, która zakłada wykorzystanie wyłącznie wolnego oprogramowania. Dwie kolejne wersje, 5.04 "Hoary Hedgehog" (7 kwietnia 2005) i 5.10 "Breezy Badger" (13 października 2005) przyniosły systemowi sukces jakiego nie spodziewali się sami jego autorzy, wyprzedzając popularnością m.in. Debiana, Fedorę i SuSE. Najnowsza stabilna wersja ukazała się 29 października 2009 roku pod nazwą Ubuntu 9.10 "Karmic Koala".

Odmiany Ubuntu:

Nowe dystrybucje oparte na Ubuntu pojawiają się jak grzyby po deszczu. Od niedawna na Ubuntu opiera się bardzo popularna w Stanach Zjednoczonych dystrybucja MEPIS, a firma Google rozpoczęła prace nad swoją własną dystrybucją oparta na Ubuntu pod nazwą Goobuntu.

Tuż po sukcesie Ubuntu powstał projekt Kubuntu, którego zadaniem jest dostarczenie spójnego i dopracowanego systemu opartego na Ubuntu, jednak z domyślnym środowiskiem KDE zamiast GNOME. Kubuntu nie jest jeszcze równie dopracowane jak Ubuntu, ale od niedawna system ten został oficjalnie przygarnięty przez twórcę Ubuntu, Marka Shuttlewortha i możemy się spodziewać, że w najbliższym czasie Kubuntu doścignie swojego starszego brata.

Z myślą o użytkownikach, którzy mają słabsze komputery, stworzono Xubuntu - gdzie domyślnym środowiskiem graficznym jest Xfce. Alternatywna wersja instalacyjna wymaga tylko 64MB pamięci RAM (LiveCD do instalacji wymaga 192MB) Jest to najmłodsza odmiana Ubuntu i nie posiada wersji 64 bitowej

Istnieje również Edubuntu - dystrybucja oparta na Ubuntu, z preinstalowanym środowiskiem GNOME, zawierające dodatkowo wiele programów edukacyjnych. Została stworzona z myślą o szkolnictwie. Nie istnieje wersja 64 bitowa tej dystrybucji.

Fedora

Fedora Core (niekiedy nieprawidłowo określana jako Fedora Linux) to nazwa następcy wolnej dystrybucji Red Hat Linux rozwijanej przez Projekt Fedora i finansowanej głównie przez Red Hat. Ostatnio utworzono Fundację Fedora, mającą w zamierzeniu koordynować prace nad Fedorą Core w większym stopniu niezależnie od Red Hata. 

Celem projektu Fedora Core jest budowa w pełni użytecznego systemu operacyjnego w oparciu o wolne oprogramowanie, wydawanego cyklicznie 2-3 razy w roku. Jednak w związku z licznymi zmianami w instalatorze - Anacondzie przy wydaniu piątej wersji wydłużono ten czas do 9 miesięcy.

Gentoo

Gentoo Linux to jedna z dystrybucji systemu operacyjnego GNU/Linux. Jej nazwa powstała od pingwina białobrewego, który po angielsku nazywa się Gentoo Penguin. Naczelnymi założeniami tej dystrybucji są konfigurowalność, usprawnienie przenośności i optymalizacja pod kątem sprzętu użytkownika. Jest to realizowane dzięki instalacji niemal całego oprogramowania z kodu źródłowego za pomocą mechanizmu Portage.

Mint

Linux Mint - dystrybucja systemu GNU/Linux oparta na Ubuntu oraz (częściowo) na Debianie.
Pomimo faktu, iż dystrybucja jest oparta głównie na Ubuntu, twórcy Linuksa Mint zdecydowanie odcinają się od ideologii protoplasty. Krytykują Ubuntu przede wszystkim za niemal dogmatyczne, według nich, trzymanie się idei wolnego oprogramowania, przez co nie zamieszcza się w nim, w przeciwieństwie do dystrybucji Mint, oprogramowania o zamkniętym kodzie oraz chronionego prawem patentowym (np. RealPlayer, Macromedia Flash, obsługa formatu mp3, kodeki do obsługi formatów windowsowskich). W odróżnieniu od Ubuntu, w Linux Mint zrezygnowano także ze specjalnych instalatorów "nie-wolnego" oprogramowania.

Kolejną cechą, podkreślaną przez twórców, jest fakt, iż nowe wersje Ubuntu wypuszczane są co pół roku, natomiast Mint jest pod tym względem bardziej elastyczny- kolejne wersje udostępniane są do ściągnięcia na stronie producenta średnio co jeden-dwa miesiące w zależności od ilości oraz wagi wprowadzanych zmian.

Do szybkiej aktualizacji systemu oraz instalowania nowego oprogramowania Linux Mint wykorzystuje, znany z Debiana, system zarządzania pakietami APT.

Niektóre aplikacje charakterystyczne dla Linux Mint:

* mintConfig- centrum sterowania systemem, wzorowane na narzędziu konfiguracyjnym SUSE.
* mintDisk- program montujący automatycznie partycje z systemem plików FAT32 oraz NTFS niezdefiniowane w fstab, umożliwiając zarówno odczyt, jak i zapis danych, i umieszczając do nich skrót na pulpicie.
* mintMenu- alternatywa dla standardowego menu środowiska GNOME, zainspirowana przez Slab w SUSE.
* mintDesktop- program do montowania zasobów otoczenia sieciowego Windows, wykorzystując do tego m.in. Sambę.
* mintWifi- zawiera zestaw sterowników, narzędzie diagnostyczne oraz poradnik, mające znacząco ułatwić instalację kart WiFi bez konieczności uprzedniego łączenia z internetem.