Metody aktywizacji pacjentów ze schorzeniami kardiologicznymi i pulmonologicznymi.
Pielęgnacja pacjenta ze schorzeniem natury kardiologicznej lub pulmonologicznej poprzedzone jest wnikliwą oceną stanu bio-psycho-społecznego pacjenta, w zależności od której pielęgniarka określa i realizuje indywidualny plan opieki nad chorym, uwzględniając pełen zakres swoich funkcji zawodowych (diagnostyczna, opiekuńcza, terapeutyczna, rehabilitacyjna, profilaktyczna oraz promowania zdrowia)
DUSZNOŚĆ
Duszność definiuje się jako subiektywne uczucie trudności w oddychaniu, które zmusza chorego do zwiększenia wentylacji lub ograniczenia aktywności. Duszność pojawiająca się nagle budzi w chorym silny lęk, pacjent boi się, że się udusi. Pojawia się błędne koło, narastająca duszność budzi przerażenie. To z kolei powoduje wzmożony i przyśpieszony oddech
Objawy duszności
Oddech staje się częstszy i wymaga od chorego wysiłku. Uruchamiane są dodatkowe mięśnie oddechowe. To powoduje, że zapotrzebowanie na tlen wzrasta. Chory odczuwa strach przed uduszeniem, prowadzi to do wystąpienia napadów paniki oddechowej. Pacjent często pobudzony ruchowo odczuwa ból w klatce piersiowej. Jest blady mogą pojawić się również zaburzenia świadomości. Jest to objaw bardzo stresujący zarówno dla chorego, jak i jego rodziny, dlatego bardzo ważna jest znajomość postępowania w duszności. Jednym z objawów u chorych nieprzytomnych jest nadmierne gromadzenie się wydzieliny w drogach oddechowych. Mówi się wówczas o oddechu charczącym lub oddechu umierających.
Ocena duszności
Właściwa ocena duszności powinna obejmować, zarówno obiektywne zmiany patologiczne w układzie oddechowym, jak i subiektywne odczucia chorego
Skala: 1 - brak duszności, 2 - duszność występuje rzadko, aktywność chorego jest nie zakłócona przez duszność, 2 – duszność o umiarkowanym natężeniu, niekiedy występują dni gorszego samopoczucia i nasilenia duszności, 3 – silna, często występująca duszność, aktywność i koncentracja znacznie ograniczone przez duszność, 4 – bardzo nasilona i ciągła duszność, chory nie myśli o niczym innym.
Oprócz skal oceny natężenia duszności, niezbędne jest przeprowadzenie właściwej oceny klinicznej chorego, ze szczególnym uwzględnieniem objawów ze strony układu oddechowego. Istotne jest, zarówno zebranie dokładnego wywiadu, jak i przeprowadzenie szczegółowego badania przedmiotowego, które powinno obejmować dokładne opukiwanie i osłuchiwanie pól płucnych.
Tlenoterapia .
Tlen w leczeniu duszności jest często stosowany w przewlekłych schorzeniach układu krążenia i oddechowego, gdzie u wybranych chorych pozwala na uzyskanie korzystnych efektów. Istnieje coraz więcej dowodów, które potwierdzają przydatność tlenoterapii w łagodzeniu duszności i poprawie samopoczucia.
Inne sposoby postępowania :
W duszności o niewielkim i umiarkowanym natężeniu, pozytywne efekty przynieść może postępowanie niefarmakologiczne. Do podstawowych metod pomocy zalicza się:
duża sala
luźna odzież najlepiej bawełniana,
ochłodzenie twarzy poprzez otwarcie okna bądź włączenie wiatraka przy łóżku
gimnastyka oddechowa
nauka efektywnego odksztuszania
obecność rodziny
zapewnienie ciągłego kontaktu z zespołem opiekującym się chorym
Te czynniki istotnie zmniejszają niepokój pacjenta .
KASZEL
Kaszel jest złożonym odruchem obronnym, polegającym na usunięciu z prądem wydychanego powietrza, wywołuje nagły skurcz mięśni wydechowych i oskrzeli zalegających w płucach i drzewie oskrzelowym substancji (śluz, krew, ciało obce).
Leczenie kaszlu
Ogólna zasada postępowania w kaszlu jest podobna jak w leczeniu duszności i polega na wdrożeniu postępowania przyczynowego, które ma na celu usunięcie przyczyny objawu
Zasady postępowania:
nauka skutecznego odksztuszania
nawilżanie powietrza
unikanie oklepywania i wstrząsania klatki piersiowej
drenaż ułożeniowy
odsysanie wydzieliny –plwociny z jamy nosowo-gardłowej
wsparcie ze strony rodziny
leki przeciw lękowe
KRWIOPLUCIE
Krwioplucie jest częstym, lecz mało swoistym objawem. Przeważnie występuje podczas kaszlu i polega na bezpośrednim odkrztuszaniu czystej krwi lub wydzieliny z dróg oddechowych zmieszanej z krwią.
Leczenie zależy od nasilenia krwioplucia. Rzadkie odkrztuszanie małych „plamek” krwi nie musi być leczone, choć należy obserwować czy występujący objaw nie ulega nasileniu. Jeżeli krwioplucie nie ustępuje lub ulega nasileniu, pomimo podawania leków przeciwkaszlowych, zaleca się stosowanie leków przeciwkrwotocznych.
Zalecenia:
Jeżeli chory ma zachowaną świadomość, ważne jest, aby zasłonić plamy krwi na pościeli, co może być dodatkowym źródłem niepokoju pacjenta. Istotna jest także ciągła obecność osób najbliższych i w razie potrzeby lekarza lub pielęgniarki. Zapewnić spokój fizyczny i psychiczny, ułożyć wygodnie w pozycji siedzącej. By ustąpiło krwawienie można zastosować zimny kompres na klatkę piersiową. Należy pamiętać, by nie podawać pacjentowi nic do picia i jedzenia!
OBRZĘKI
Występowanie
obrzęków związane jest z zatrzymywaniem dodatkowej objętości
wody w organizmie. Najczęściej obrzęki można stwierdzić na
kończynach dolnych w okolicach kostek oraz na podudziach. Do
powstania obrzęków mogą prowadzić: upośledzenie funkcji nerek,
zmniejszenie efektywności pracy serca ( niewydolność serca),
niedożywienie (niedobory białkowe), zaburzenia hormonalne czy
alergia.
Obrzęki w niewydolności serca charakteryzują się
symetrycznym występowaniem na stopach i podudziach z reguły
nasilają się w dzień i ustępują po wypoczynku nocnym.
Obrzęki
w chorobach nerek lokalizują się w miejscach występowania luźnej
tkanki łącznej to jest na powiekach, twarzy, dłoniach, mosznie; są
one blade i ciastowate, nie ustępują po nocy, a nawet mają
tendencje do nasilania się rano.
Występowanie obrzęków
ograniczonych do jednego miejsca może być związane z reakcją
zapalną toczącą się w okolicy, z alergią lub z miejscowym
utrudnieniem odpływu krwi i limfy.
SINICA
Jest to niebieskawo-sine zabarwienie skóry i śluzówek występujące przy spadku wysycenie krwi tlenem. Powodem mogą być choroby utrudniające przechodzenie tlenu z powietrza do krwi w płucach (zwłóknienie płuc, masywne zapalenie płuc, przeszkoda w drogach oddechowych), mieszanie się krwi żylnej z tętniczą w wadach serca (otwór w przegrodzie międzyprzedsionkowej i komorowej), zwolniony przepływ krwi przez tkanki i zwiększony wychwyt tlenu z krwi (niewydolność krążenia, zarostowa miażdżyca tętnic), lub miejscowe utrudnienie odpływu krwi żylnej (zakrzepowe zapalenie żył).
UTRATA PRZYTOMOŚCI
Krótkotrwałe zaburzenie świadomości spowodowane najczęściej przez spadek przepływu krwi przez naczynia mózgowe z powodu zaburzeń krążenia. Zdarza się, że utrata świadomości występuje u osoby zdrowej z powodu nagłego spadku całkowitego oporu obwodowego i ciśnienia tętniczego, poprzedzonego objawami zwiastującymi (poty, bladość, bicie serca, szum w uszach). Tego typu omdlenia występują najczęściej w wyniku zadziałania dodatkowego czynnika jak strach, alkohol, leki, przebywanie w dusznym pomieszczeniu.
U
osób starszych, pozostających w pozycji leżącej przez dłuższy
czas, przyjmujących leki obniżające ciśnienie może dojść do
utraty przytomności z powodu niedociśnienia ortostatycznego przy
nagłym przyjęciu pozycji pionowej. Wynika to ze "zbyt"
późnej reakcji układu krążenia na nagłe przemieszczenie dużej
ilości krwi w dolne rejony ciała i spadku ciśnienia.
Często
także zaburzenia rytmu pracy serca (zwolnienie lub przyśpieszenie
rytmu) w wyniku niedostatecznej ilości krwi docierającej do mózgu
mogą powodować krótkotrwałe utraty przytomności.
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
W przypadku przewlekłej niewydolności serca w okresie terminalnym, kiedy stosowane leczenie przyczynowe nie przynosi pożądanych efektów, głównym celem leczenia jest złagodzenie objawów i poprawa jakości życia. Niewydolność serca w końcowej, terminalnej fazie towarzyszy dyskomfort, niepokój i lęk.
Łagodzenie dolegliwości
Układanie chorego w łóżku:
Chorego układa się na łóżku z uniesioną górną częścią tułowia, podpartą dwoma lub trzema poduszkami. W celu odciążenia krążenia układa się uniesione lekko zgięte ramiona na poduszkach. Wskazane jest również podparcie dołu kolanowego. Podpórka pod stopy zapobiega zsuwaniu się nóg. Należy ją jednak kilkakrotnie w ciągu dnia, a zwłaszcza w nocy, usuwać. W przeciwnym razie mogą powstać przykurcze i odleżyny.
Opisane ułożenie chorego ma na celu wspomaganie zwrotnego odpływu krwi do serca oraz cofania się zastoju. Chorych z zaburzeniami krążeniowymi układa się zgodnie z zaleceniem lekarza.
Podsumowując, leczenie pacjentów ze schorzeniami układu oddechowego i krążenia, zwłaszcza w ich zaawansowanym stadium pozostaje trudnym problemem terapeutycznym i stanowi wyzwanie. Pielęgnując takich pacjentów należy wykazywać się dużą dozą szacunku, strzec ich godności, rzetelnie wypełniać swoje obowiązki, aby jak najskuteczniej przynosić ulgę w cierpieniu.