Małgorzata Przezak-Goćko, Honorata Pruchnicka: Pląsy znane i lubiane Do wykorzystania w nauczaniu zintegrowanym

PLĄSY NA POWITANIE I NA POŻEGNANIE Na powitanie wszyscy razem. Na pożegnanie wszyscy razem. Przyszliśmy dziś do szkoły. Słoneczko już. PLĄSY Z IMIONAMI Rolnik sam w dolinie. Mam chusteczkę haftowaną. Mało nas. Mało was. PLĄSY ROZWIJAJĄCE ŚWIADOMOŚĆ POSZCZEGÓLNYCH CZĘŚCI CIAŁA Głowa, ramiona. Labada. Na zielonej łące. PLĄSY UŁATWIAJĄCE ROZRÓŻNIANIE PRAWEJ I LEWEJ STRONY CIALA Boogie – woogie. Stary Abraham. Nie chcę cię. Pingwin. Stonoga. PLĄSY INTEGRACYJNE Dwóm tańczyć się zachciało. Jawor, jawor. Zasiali górale. Jedzie pociąg z daleka. Łabędzie. Stary niedźwiedź. Chodzi lisek. Ojciec Wergiliusz. Karuzela.   PLĄSY NA POWITANIE I POŻEGNANIE   NA POWITANIE WSZYSCY RAZEM Na powitanie wszyscy razem: Hip, hip, hura! /x3 Z całego serca, pełnym gazem: Witamy was /x3   ( 2,4) Na umówiony znak dzieci podnoszą ręce w górę i potrząsają nimi rytmicznie.     NA POŻEGNANIE WSZYSCY RAZEM  Na pożegnanie wszyscy razem: Hip, hip, hura! /x3 Z całego serca, pełnym gazem: Żegnamy was! /x3   ( 2,4) Na umówiony znak dzieci podnoszą ręce w górę i potrząsają nimi rytmicznie.    SŁONECZKO JUŻ...  Słoneczko już gasi złoty blask. Za chwilę niebo błyśnie czarem gwiazd. Dobranoc już.   Dzieci śpiewają, stojąc w kręgu i trzymając się za ręce (ramiona skrzyżowane, prawa ręka ułożona na lewej). Stojąc w małym rozkroku i lekko się kołyszą. Piosenkę należy zaśpiewać dwa razy, a trzeci raz mormorando.   PLĄSY Z IMIONAMI   ROLNIK SAM W DOLINIE  ..... (imię chłopca) sam w dolinie, /x2 hejże, hejże, hejże ha, ..... (imię chłopca) sam w dolinie. ..... (imię chłopca) bierze żonę,  /x2 hejże, hejże, hejże ha, ..... (imię chłopca) bierze żonę. Żona bierze dziecko, /x2 hejże, hejże, hejże ha, żona bierze dziecko. Dziecko bierze nianię, /x2 hejże, hejże, hejże ha, dziecko bierze nianię. Niania bierze myszkę, /x2 hejże, hejże, hejże ha, niania bierze myszkę. Myszka bierze serek, /x2 hejże, hejże, hejże ha, myszka bierze serek. Serek zostaje w kole, bo nie umiał w szkole tabliczki mnożenia ani podzielenia.   Dzieci chodzą w koło trzymając się za ręce. Zabawę rozpoczyna stojący w środku chłopiec-„rolnik”, który wybiera spośród osób tworzących koło dziewczynkę-„żonę”. „Żona” wskazuje następnego bohatera zabawy itd.   MAM CHUSTECZKĘ HAFTOWANĄ  Mam chusteczkę haftowaną, co ma cztery rogi, kogo kocham, kogo lubię, rzucę mu pod nogi. Tego kocham, tego lubię, tego pocałuję, a chusteczkę haftowaną.....(imię) podaruje.   (1,2) Uczestnicy zabawy stoją w kole, kołysząc się i śpiewając. Wybrana osoba tańczy w środku koła. (3) W skazuje kolejne dzieci,(4) wybiera na swoje miejsce jedno dziecko, wymieniając jego imię i podając mu chusteczkę. MAŁO NAS  Mało nas, mało nas do pieczenia chleba, tylko nam, tylko nam ..... (imię) tu potrzeba.   Dwoje dzieci trzyma się za ręce i obraca w koło. Osoba, której imię wypowiadają dołącza do nich, po czym wymienia imię następnego dziecka. Jeżeli w grupie jest kilkoro dzieci o tym samym imieniu, wszystkie dołączą do koła. Zabawa kończy się, gdy wszystkie dzieci są już w kole. MAŁO WAS  Mało was, mało was do pieczenia chleba, tylko wam, tylko wam ..... (imię) tu potrzeba.   Dzieci maszerują w kole, trzymając się za ręce i śpiewając. Osoba w środku wypowiada imię. Zaproszone w ten sposób dziecko (lub dzieci o tym samym imieniu) wchodzi do koła, podaje koledze rękę, tworząc łańcuch, i wymienia imię następnej osoby. Zabawa kończy się, gdy wszystkie dzieci dołączą do łańcucha.    PLĄSY ROZWIJAJĄCE ŚWIADOMOŚĆ POSZCZEGÓLNYCH CZĘŚCI CIAŁA   NA ZIELONEJ ŁĄCE  Uwaga, uwaga! /x2 Ręce do przodu! /x2   Ref. Na zielonej łące, raz, dwa, trzy,        pasły się zające, raz, dwa, trzy.        A to była pierwsza zwrotka,        teraz będzie druga zwrotka.   Uwaga, uwaga! /x2 Ręce do przodu! /x2 Zacisnąć pięści! /x2   Ref. Na zielonej łące, raz, dwa, trzy,        pasły się zające, raz, dwa, trzy.        A to była druga zwrotka,        teraz będzie trzecia zwrotka.   (I) Osoba prowadząca wydaje polecenie, a dzieci je powtarzają, wykonując odpowiednią czynność (naśladują prowadzącego). (ref.) Poruszają się rytmicznie, przy słowach: Raz, dwa, trzy – powtórnie wykonują czynność wskazaną w poleceniu.  Osoba prowadząca dodaje następne polecenia: Łokcie do siebie! Stopy razem! Ugiąć kolana! Pochylić się! Podnieść głowę! Wyszczerzyć zęby! Pokazać język! itp. Dzieci wykonują czynności w odpowiedniej kolejności, coraz bardziej zmieniając postawę ciała.   LABADA  Tańczymy labada, labada, labada, tańczymy labada, małego walczyka. Tańczą go harcerz, harcerze, harcerze. Tańczą go harcerze i małe zuch też.   Dzieci, trzymają się za ręce, poruszają się rytmicznie w koło i śpiewają. Po odśpiewaniu piosenki zatrzymują się i odpowiadają na pytania prowadzącego, np. - Czy małe główki już były?         - Nie, nie było!          - Małe główki! Następnie wykonują polecenie. Na hasło: Małe główki – układają dłonie na głowach sąsiadów tańczą dalej, jednocześnie śpiewając: Tańczymy lambada... Prowadzący zadaje kolejne pytania i zabawa trwa dalej. Przykłady haseł: małe uszka, małe brzuszki, małe bioderka, małe kolanka, małe łydki, małe piętki ( w tym ostatnim wypadku dzieci skaczą po okręgu gęsiego w pozycji kucznej, trzymając piętę sąsiada znajdującego się z przodu). GŁOWA, RAMIONA Ach, gimnastyka, dobra sprawa, dla nas wszystkich to zabawa. Ręce w górę i w przód, i w bok, skłon do przodu, w górę skok.   Ref. Głowa, ramiona, kolana, pięty,        kolana, pięty, kolana, pięty.        Głowa, ramiona, kolana, pięty,        oczy, uszy, usta, nos! /x2   (I) Dzieci gimnastykują się – wykonują ćwiczenia opisane w piosence. (II) Śpiewając, dotykają odpowiednich części ciała. Refren powtarzają dwukrotnie. Starsze dzieci śpiewają ją coraz szybciej. Mniej sprawne dzieci mogą śpiewać piosenkę i wykonywać ćwiczenia, siedząc   PLĄSY UŁATWIAJĄCE ROZRÓŻNIANIE PRAWEJ I LEWEJ STRONY CIAŁA   BOOGIE – WROGIE  Do przodu prawą rękę daj, do tyłu prawą rękę daj, do przodu prawą rękę daj i pomachaj nią.   Ref. Bo przy boogie, boogie-woogie trzeba w koło kręcić się, no i klaskać trzeba, raz, dwa, trzy. Boogie-woogie, ahoj! /x3 I od nowa zaczynamy taniec ten.   Dzieci tańczą w kole, twarzami zwróconymi do środka. Ruchem ilustrują treść piosenki: (1) wyciągają prawą rękę do przodu, przenoszą ją do tyłu, (2) znów do przodu, machają nią. W następnych zwrotkach wymieniają kolejne części ciała, np. lewą  rękę, prawą i lewą nogę, ramiona, kolana, biodra, stopy, uszy, policzki. (ref.): (1,2) Dzieci tańcząc, wykonują pełny obrót, (3) klaszczą,            (4) zbliżają się do środka koła, podskakują, unosząc ręce do góry i wykrzykują:        Ahoj!, następnie cofają się, podskakują w górę i ponownie wykrzykują: Ahoj!,                 kolejny raz zbliżają się do środka koła podskakują i wykrzykują: Ahoj!,           (5) cofają się i klaszczą.   STARY ABRAHAM Stary Abraham miał siedmiu synów, siedmiu synów miał stary Abraham. A oni siedli i nic nie jedli, tylko śpiewali sobie tak: Prawa ręka! Stary Abraham miał siedmiu synów, siedmiu synów miał stary Abraham. A oni siedli i nic nie jedli, tylko śpiewali sobie tak: Prawa ręka! Lewa ręka!   (I wersja) Dzieci stoją lub siedzą (ze skrzyżowanymi nogami) w kole. W środku stoi osoba prowadząca. Wspólnie śpiewają piosenkę, uderzając dłońmi o kolana. Prowadzący mówi: Prawa ręka! i potrząsa nią, a dzieci go naśladują. Po każdym odśpiewaniu piosenki osoba prowadząca wymienia nazwę kolejnej części ciała, a dzieci powtarzają nazwy wymienione już wcześniej, dodając do nich nową, np. prawą rękę, lewą rękę, prawą nogę, itd. Śpiewając piosenkę, poruszają zawsze częścią ciała wymienioną jako ostatnią.   (II wersja) Po każdym odśpiewaniu piosenki prowadzący powtarza wymienione wcześniej nazwy części ciała, dodając do nich kolejną: Prawa ręka, Lewa ręka, Prawa noga, Lewa noga, I do tego jeszcze głowa, A na koniec jeszcze brzuch, uch! Dzieci śpiewając, poruszają wszystkimi wymienionymi częściami ciała.   NIE CHCĘ CIĘ Nie chcę cię, nie chcę cię, nie chcę cię znać! Chodź do mnie, chodź do mnie, rączkę mi dać.   Prawą mi daj, lewą mi daj i już się na mnie nie gniewaj! /x2   Uczestnicy zabawy stoją w parach, twarzami zwróceni do siebie: (1) udają, że się odpychają, (2) odpowiednim gestem zapraszają inną osobę do zabawy, (3) dzieci krzyżują ramiona i podają sobie ręce, (4) obracają się dookoła.   PINGWIN  O jak przyjemnie i jak wesoło w pingwina bawić się, się, się. Raz nóżka prawa, raz nóżka lewa, do przodu, do tyłu i raz, dwa, trzy.   Dzieci, podzielone na dziesięcioosobowe grupy, maszerują gęsiego w koło, z rękoma ułożonymi na ramionach osoby idącej przed nimi. (2) Przy słowach: się, się, się – wykonują obunóż trzy skoki w przód, (3) wysuwając nogi w bok (najpierw lewą, potem prawą), (4) wykonują obunóż skok w przód, w tył oraz trzy podskoki.   STONOGA  Idzie, idzie stonoga, stonoga, stonoga, aż się trzęsie podłoga, podłoga, bęc. Pierwsza noga, druga noga, trzecia noga, czwarta noga, piąta noga, szósta noga, siódma noga... i odwłok.   (1) Uczestnicy zabawy tworzą „stonogę”: ustawiają się gęsiego jeden za drugim – łapią w pasie osobę stojąca przed nimi i kroczą do przodu. (2) Tupią. (3,4) Kolejno wysuwają prawą nogę w bok i podają jej kolejność w szeregu.        Ostatnie dziecko wykrzykuje słowo: Odwłok – i przechodzi pod nogami       „stonogi”, staje na czele grupy i prowadzi ją.      KARUZELA Chłopcy, dziewczęta, dalej, spieszmy się, karuzela czeka, wzywa nas z daleka. starsi już poszli, a młodsi jeszcze nie.   Ref. Hej, hopsasa, jak ona szybko mknie!        Hej, dalej, dalej, do zabawy spieszmy się. /x2   Dzieci poruszają się w koło, trzymając się za ręce. Tańczą, wysuwając w przód (do środka koła) raz jedną, raz drugą nogę. (ref.) Zatrzymują się i podskakują w miejscu ( na słowa: hej, hopsasa), następnie biegają w koło. Jeśli w zabawie uczestniczą dorośli i młodsze dzieci, to każde dziecko powinno znaleźć się pomiędzy dwiema dorosłymi osobami.      PLĄSY INTEGRACYJNE   DWÓM TAŃCZYĆ SIĘ ZACHCIAŁO Dwóm tańczyć się zachciało, zachciało, zachciało, lecz im się nie udało, fari, fari, faro. Kłócili się ze sobą, ze sobą, ze sobą, ja nie chcę tańczyć z tobą, fari, fari, faro. Poszukam, więc innego, innego, innego, do tańca zdolniejszego, fari, fari, faro.   Dzieci bawią się w parach: (1,2) jedna z osób krzyżuje ramiona, dzieci podają sobie ręce i zwracają się twarzami w tę samą stronę, tanecznym krokiem przesuwają się do przodu, (3,4) zatrzymują się i wygrażają sobie, udają, że się odpychają, (5,6) rozchodzą się, wybierają nowych partnerów, ponownie krzyżują ramiona i chwytają się za ręce, następnie kręcą się dookoła.   JAWOR, JAWOR Jawor, jawor, jaworowi ludzie. Co wy tu robicie? Budujemy mosty dla pana starosty.   Tysiąc koni przepuszczamy, a jednego zatrzymamy. /x2   Dwoje dzieci staje naprzeciw siebie, podnoszą w górę ramiona i chwytają się za ręce. Pod ich uniesionymi rękoma przechodzą parami pozostali uczestnicy zabawy. Przy słowach:...a jednego zatrzymamy – dzieci opuszczają ręce, łapiąc jedną z par. Złapane osoby tworzą „nowy most”. ZASIALI GÓRALE  Zasiali górale owies, owies, od końca do końca, tak jest, tak jest. Zasiali górale żyto, żyto, od końca do końca, wszystko, wszystko.   Ref. Tam na polu jest zabawa, zabawa, zabawa. Żadna mi się nie podoba, tylko ta tylko ta. /x2   Dzieci stoją w kilkuosobowych grupach (np. po sześć osób), splecione ramionami – dłonie opierają na barkach sąsiadów. Śpiewając, unoszą w bok zgiętą w kolanie nogę (raz prawą, raz lewą), jednocześnie lekko uginają drugą. (ref.) Dzieci dobierają się w pary i wirują, łapiąc się raz pod jedną, raz pod drugą rękę (twarzami zwrócone w przeciwnych kierunkach).   JEDZIE POCIĄG Z DALEKA  Jedzie pociąg z daleka, ani chwili nie czeka. Konduktorze łaskawy, zabierz nas do Warszawy! /x2   Konduktorze łaskawy, zabierz nas do Warszawy! Trudne, trudne to będzie, dużo osób jest wszędzie. /x2   Pięknie pana prosimy, jeszcze miejsca widzimy. A więc prędko wsiadajcie, do Warszawy ruszajcie. /x2   Dzieci ustawiają się gęsiego, jedno za drugim – lewą rękę kładą na ramieniu osoby stojącej przed nimi, a prawą, zgiętą w łokciu, naśladują ruch kół, poruszają się drobnymi kroczkami. Piosenkę można zaśpiewać z podziałem na role, wówczas prowadzący śpiewa kwestię konduktora. ŁABĘDZIE Po szerokim stawie, stawie, pływają łabędzie. /x2 Kto pary nie złapie, ten niezdarą będzie. /x2   Mamy, mamy niezdarę takiego, /x2 co nie umiał złapać przyjaciela swego. /x2   (I): (1,2) Dzieci tańczą w kole, trzymając się za ręce – rytmicznie zbliżając się do     środka i oddalają, (3) dobierają się parami. (II): (1,2) Wskazują osobę, której nie udało się znaleźć partnera, (3) tańczą w parach walczyka. Prowadzący powinien zadbać o to, by bez pary nie pozostawało zawsze to samo dziecko.    STARY NIEDŹWIEDŹ Stary niedźwiedź mocno śpi. /x2 My się go boimy, na palcach chodzimy. Jak się zbudzi, to nas zje! /x2    (I wersja) Uczestnicy zabawy, trzymając się za ręce i cicho śpiewając, chodzą wolno wokół kucającego w środku dziecka – „niedźwiedzia’. „Niedźwiedź” śpi, pod koniec piosenki budzi się i łapie jedno z dzieci. Złapana osoba zostaje „niedźwiedziem”.   (II wersja) Dzieci mogą ratować się przed „niedźwiedziem”, przykucając. „Niedźwiedziem” zostaje dziecko, które złapano, zanim zdążyło przykucnąć.    CHODZI LISEK KOŁO DROGI Chodzi lisek koło drogi, cichuteńko stawia nogi. Cichuteńko się zakrada, nic nikomu nie powiada. /x2   Chodzi lisek koło drogi, cichuteńko stawia nogi. Lis, lis ogon ma, nie wiadomo, komu da. /x2   Dzieci stoją w kole z rękoma założonymi do tyłu. Dziecko – „lisek” chodzi wokół śpiewającej grupy z chustką w ręce. W pewnej chwili wkłada chustkę do ręki wybranego dziecka. Wskazane w ten sposób osoba chwyta chustkę i goni „liska” dookoła stojących dzieci. Kiedy uciekający usiądzie na zwolnionym miejscu, zabawa rozpoczyna się od nowa.    OJCIEC WIRGILIUSZ Ojciec Wergiliusz uczył dzieci swoje, a miał ich wszystkich sto dwadzieścia troje. Ref. Hejże, dzieci, hejże ha! Róbcie wszystko to, co ja. /x4   Wybrana osoba stojąca w środku koła pokazuje dowolne czynności, a dzieci tworzące koło naśladują ją.      BIBLIOGRAFIA   Bogdanowicz M.: "Metoda Dobrego Startu”, Warszawa, WSiP; Bogdanowicz M.: „W co się bawić z dziećmi”, Gdańsk, Wyd. Harmonia; Barańska M., Filar A.: „Podróż malowana piosenką”; Zachwatowicz-Jasieńska K.: „Piosenki, które śpiewali dziadkowie, gdy byli mali”; Hermach E., Murkowa M., Ryszka F.: „Piosenki i zabawy z dziećmi”, Warszawa, PZWS; Tomaszewska M.:„Muzyka klasa 2”, Gdańsk, Wyd. M. Rożak.